Tabele przestawne Arkusz kalkulacyjny jest narzędziem przeznaczonym do zapisu, przechowywania i analizy danych. Jeśli w arkuszu zamierzamy gromadzić dane o osobach i cechach je opisujących (np. skąd pochodzą, czym się wyróżniają), to każdy z kolejnych wierszy winien zawierać informacje dotyczące tylko jednej, konkretnej osoby. Takie dane zostały zgromadzone w dołączonym do samouczka pliku dane.xls. Dla przykładu w wyróżnionym wierszu dwunastym zgromadzono dane o uczestniczce międzyszkolnego sprawdzianu z wyskoku dosiężnego, która posiadała numer startowy 11 (kolumna A), była dziewczynką (wpis K w kolumnie B (płeć)), uzyskała wynik 41 cm w wyskoku dosiężnym (kolumna C) i reprezentowała województwo podlaskie (kolumna D). Tabele przestawne są narzędziem arkusza kalkulacyjnego, które pozwala szybko zestawić dane w formie tabelarycznej, co jest punktem wyjścia do poddania ich analizie. Po zakończeniu sprawdzianu wyskoku dosiężnego w sposób naturalny rodzą cię pytania o frekwencję, uczestnictwo w nim osób z poszczególnych województw oraz podsumowujące osiągnięte wyniki. Na każde z tych pytań można udzielić odpowiedzi posiłkując się danymi odpowiednio zestawionym za pomocą narzędzia Tabeli przestawnej. Narzędzie Tabeli przestawnej... zobaczymy w akcji podczas tworzenia tabeli, której dane zobrazują rozkład płci uczestników zawodów (innymi słowy stawiamy pytanie ile kobiet i ilu mężczyzn wzięło udział w sprawdzianie).
Tworzenie tabeli przestawnej krok po kroku 1. Pierwszą zalecaną operacją jest zaznaczenie wszystkich danych poddawanych analizie włącznie z nadanymi w wierszu 1 nazwami kolumn. 2. Następnie z menu Dane (MS Excel wersja 2000) należy wybrać pozycję Raport tabeli przestawnej i wykresu przestawnego..., co spowoduje uruchomienie się Kreatora tabel i wykresów przestawnych, jak poniżej w pierwszym oknie Kreatora należy pozostawić zaznaczone domyślnie opcje Lista lub baza danych... oraz Tabela przestawna i wskazać Dalej >
3. w kolejnym oknie należy wskazać dane, na podstawie których ma zostać wygenerowana tabela. Jako, że zgodnie z punktem 1 dokonaliśmy zaznaczenia danych, należy jedynie potwierdzić prawidłowość wybranego zakresu danych wybierając Dalej > 4. zawartość kolejnego okna Kreatora pozwala na zdefiniowanie poszczególnych elementów tabeli (przycisk Układ...) oraz określenia miejsca jej położenia.
5. po wybraniu przycisku Układ... określamy co mają zawierać wiersze i kolumny tabeli oraz jakie zbiorcze zestawienia danych mają być prezentowane. należy przy tym pamiętać, że nazwy kolumn tabeli, które przeciągniemy do obszaru WIERSZ lub KOLUMNA zostaną zgrupowane, zaś na podstawie danych zawartych w kolumnie, którą przeciągniemy do obszaru DANE, zostaną wyliczone zbiorcze zestawienia. 6....i tak, chcąc odpowiedzieć na pytanie o liczbę kobiet i mężczyzn, którzy wzięli udział w sprawdzianie należy do obszaru WIERSZ przesunąć etykietę kolumny płeć, zaś do obszaru DANE przesunąć etykietę kolumny nr, jak poniżej
7. w układzie jak w punkcie 6, wygenerowana zostałaby tabela, która osobno dla kobiet (wpisy K w kolumnie płeć) i mężczyzn ( M ) pokazałaby sumę przypisanych im numerów startowych. Ponieważ zainteresowani jesteśmy liczbą uczestników poszczególnych płci, w powyższym układzie należy dwukrotnie kliknąć na polu Suma: nr i dokonać zmiany funkcji grupującej na Licznik (co oznacza zliczenie wydanych numerów startowych osobno kobietom i mężczyznom)
8. ostatnim krokiem, po zaakceptowaniu powyższego wyboru, jest wskazanie komórki, do której program wstawi tworzoną tabelę (a dokładnie umiejscowi w niej lewy górny róg tabeli przestawnej) w przykładzie jak na rysunku jest to komórka F9. 9. z nowoutworzonej tabeli można odczytać liczbę kobiet (29) i mężczyzn (23) biorących udział w sprawdzianie
10. dane w tabeli można modyfikować, na przykład ograniczając zakres pokazywanych danych, jak poniżej (należy kliknąć w skierowaną ku dołowi strzałkę widoczną na etykiecie płeć) 11. opcja dokonania innych, nawet gruntowych, zmian w układzie tabeli dostępna jest po kliknięciu prawym klawiszem myszy kiedy kursor znajduje się w obszarze tabeli i wyborze z rozwijalnego menu opcji Kreator... wybór opcji Kreator spowoduje wyświetlenie okna jak w punkcie 4 niniejszego samouczka.
Jak zadanie do samodzielnego rozwiązania proponujemy zaprojektowanie tabel, które ułatwią odpowiedź na poniższe pytania: ile osób pochodziło z każdego z województw? jakie były średnie wyniki kobiet, a jakie mężczyzn? jakie były średnie wyniki kobiet, a jakie mężczyzn z poszczególnych województw? ile kobiet uzyskało wynik z przedziału 40-44? (wsk. wykonanie tej nietrywialnej już tabeli wymaga przeniesienia do obszaru WIERSZ etykiety płeć, do obszaru KOLUMNY etykiety wyskok dosiężny [cm], zaś do obszaru DANE dowolnej etykiety z zastrzeżeniem, by jako funkcję grupującą wybrać Licznik, następnie należy ograniczyć zakres wyświetlanych danych jedynie do kobiet i wyników z przedziału 40-44) Miłej zabawy!