PAŃSTWOWA SZKOŁA MUZYCZNA i STOPNIA IM. T. SZELIGOWSKIEGO W SZCZECINIE PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA PRZEDMIOT: ORKIESTRA Opracował Stanisław Sadłowski Szczecin 2006
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA ORKIESTRA 1. Wiedza danego przedmiotu Zasady prawidłowego współdziałania melodyczne - rytmicznego przez orkiestrantów Wyrażanie grupowej ekspresji muzycznej za pomocą frazowania, artykulacji, agogiki Zaznajomienie ze specyfiką pracy zespołów muzycznych - charakter pracy, zadania, wymagania, koncertowanie. 2. Cele szczegółowe i nabyte umiejętności Wzrost ogólnej muzykalności i poczucia estetycznego Kształtowanie dyscypliny artystycznej oraz poczucia odpowiedzialności Radość płynąca ze wspólnego muzykowania Rozwijanie wrażliwości na jakość i barwę dźwięku (intonacja) oraz umiejętność jej kontrolowania Umiejętność naturalnego frazowania Rozwijanie umiejętności pracy w zespole Rozwijanie umiejętności czytania nut a'vista Przygotowanie uczniów do występów estradowych Uświadomienie interdyscyplinarnego charakteru gry zespołowej i wykorzystywanie tej wiedzy na zajęciach z instrumentu i teorii " Rozwijanie naturalnej potrzeby ekspresji twórczej uczniów Poszerzenie znajomości literatury orkiestrowej różnych stylów i gatunków muzycznych Wykształcenie wrażliwości na muzykę kameralną i chęci obcowania z nią (przyszli szczecińscy instrumentaliści i publiczność na koncertach) 3. Obszary podlegające ocenie Frekwencja na zajęciach Zaangażowanie w pracę na próbach Znajomość i wykonanie repertuaru przewidzianego na dany rok nauki Znajomość współdziałania w zespole muzycznym Udział w koncertach Inne czynniki ujęte w kryteriach i wymaganiach na poszczególne oceny 4. Sposoby oceniania w każdym semestrze Ocena frekwencji odbywa się co semestr (na 100% składają się godziny obecne jak i usprawiedliwione w formie pisemnej z zastosowaniem poniższych zasad) Ze względu na wagę zajęć, nieobecność na przesłuchaniach i koncertach usprawiedliwiona zostaje jedynie po przedłożeniu zwolnienia lekarskiego, bądź dokumentu zwalniającego ucznia wydanego przez organizatora alternatywnej imprezy. Pozostałe nieobecności mogą być usprawiedliwione przez rodziców, opiekunów, bądź nauczycieli innych przedmiotów.
Ocena zaangażowania ucznia w pracę na zajęciach jest prowadzona na podstawie obserwacji zachowania ucznia, jego aktywności i stosunku do stawianych przed nim zadań wokalnych. Ocena znajomości repertuaru odbywa się na podstawie przesłuchań ogólnych (ok. 2 tygodnie przed koncertem), na których uczeń wykonuje dane utwory. Przed przesłuchaniem ogólnym nauczyciel określa zakres materiału, który jest ćwiczony wyłącznie podczas zajęć (uczniowie nie biorą nut do domu, choć w szczególnie uzasadnionych przypadkach mogą one zostać udostępnione do skserowania na prośbę ucznia). W przypadku usprawiedliwionej nieobecności w pierwszym terminie przesłuchań (najczęściej 2 tygodnie przed koncertem) uczeń jest zobowiązany do bezzwłocznego zgłoszenia się do nauczyciela prowadzącego orkiestrę w celu ustalenia dodatkowego terminu przesłuchania. Ocena udziału w koncertach będzie dokonywana na podstawie sprawdzanej obecności. Warunkiem uczestnictwa w koncertach oraz próbach generalnych jest stawienie się na przesłuchanie w pierwszym terminie (bądź innym wyznaczonym przez nauczyciela) i otrzymanie z niego minimum oceny dobrej. Cenne dla prowadzącego jest kiedy uczeń przez aktywność i pracowitość stara się podnieść poziom wykonawczy zespołu. 5. Warunki uzyskiwania ocen cząstkowych i semestralnych Głównym warunkiem uzyskiwania ocen cząstkowych i semestralnych jest obecność na zajęciach, przesluchaniach, koncertach i przedmiotowych testach wiedzowych. Uczeń może zostać niesklasyfikowany, jeśli posiada powyżej 50% nieobecności. 6. Warunki poprawy swoich wyników Uczeń może poprawić ocenę z przesłuchania (ocena niedostateczna, bądź niezadowalająca dla ucznia) jednokrotnie w ciągu 2 tygodni od dnia, w którym się ono odbyło. Poprawa ocen jednostkowych z innych form aktywności na lekcji jest w gestii nauczyciela przedmiotu. 7. Sposoby powiadamiania ucznia i rodziców o wynikach i wymaganiach na określony stopień Przedmiotowy system oceniania jest oparty na zasadzie otwartości. Celem jest doprowadzenie do tego, by każdy aspekt podlegający ocenianiu był znany uczniom oraz ich rodzicom. Nauczyciel na początku każdego roku szkolnego informuje ucznia i jego rodziców o wymaganiach edukacyjnych oraz formach sprawdzania wiedzy, Nauczyciel zapoznaje uczniów z kryteriami oceniania, Każda ocena j est j a wna, Na wniosek ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) nauczyciel ustalający ocenę powinien ją uzasadnić.
8. Kryteria oceniania (czynności i zadania dla ucznia) Ogólna muzykalność i poczucie estetyczne Dyscyplina artystyczna oraz poczucie odpowiedzialności Wrażliwość na jakość i barwę dźwięku oraz umiejętność jego kontrolowania Naturalne frazowanie Czytanie nut a'vista Występy estradowe - udział w koncertach Frekwencja na zajęciach Zaangażowanie w pracę na próbach Znajomość i wykonanie repertuaru przewidzianego na dany rok nauki Inne czynniki ujęte w wymaganiach na poszczególne oceny 9. Wymagania na poszczególne stopnie (poziom realizacji kryteriów) Poziom WIADOMOŚCI UMIEJĘTNOŚCI Kategoria Zapamiętanie wiadomości Zrozumienie wiadomości Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych Treści wykraczające poza wymagania programowe stanowią odrębną kategorię - wymagania wykraczające ( W ) Uczeń, który spełnia określone wymagania edukacyjne, uzyskuje odpowiednią ocenę. Ustala się następujące kryteria wymagań edukacyjnych na poszczególne stopnie szkolne obowiązujące przy ocenie bieżącej oraz klasyfikacyjnej śródrocznej i rocznej: ZAKRES WYMAGAŃ* KONIECZNE PODSTAWOWE ROZSZERZAJĄCE DOPEŁNIAJĄCE STOPIEŃ - - - - + - - - + + - - + + + - + + + + Niedostateczny ( 1 ) Dopuszczający ( 2 ) Dostateczny ( 3 ) Dobry ( 4 ) Bardzo dobry ( 5 WYMAGANIA WYKRACZAJĄCE Celujący ( 6 ) *Zakres wymagań koniecznych i podstawowych to poziom podstawowy, a zakres rozszerzający i dopełniający to poziom ponadpodstawowy. Poziom podstawowy to oceny dopuszczająca i dostateczna a poziom ponadpodstawowy to oceny dobra i bardzo dobra. Ze względu na specyfikę zajęć nauczyciel bierze pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków.
Podstawowe Konieczne Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Kryteria Czynności i umiejętności Wykazuje minimum samodzielności w pracy nad utworem Wykazuje minimalne zainteresowanie przedmiotem Utrwala umiejętności i wiedzę zdobytą podczas zajęć Z trudem ( z pomocą nauczyciela) wykonuje powierzoną partię Dąży do czystej intonacji Realizuje zapis struktur rytmicznych z dopuszczalnym błędem w granicach do 50% Wie, na czym polega prawidłowa postawa ciała podczas gry w zespole Zna różne sposoby artykulacji i dynamiki Wie, na czym polega frazowanie muzyczne Bierze udział w przesłuchaniach na zajęciach, ale prezentowany poziom znajomości utworu wyklucza udział w koncertach Stara się aktywnie pracować na lekcji Uzyskuje dostateczne wyniki na przesłuchaniach ogólnych Stara się poprawić szybkość i celowość reakcji Wie, jaki charakter ma praca zespołowa Zna podstawowe ruchy dyrygenta Wykazuje samodzielność w pracy nad utworem w stopniu podstawowym Wykazuje dostateczne zainteresowanie przedmiotem Utrwala umiejętności i wiedzę zdobytą podczas zajęć Wolno ( z pomocą nauczyciela) odczytuje powierzoną partię Wie, na czym polega i stara się utrzymywać prawidłową postawę ciała podczas gry Dąży do czystej intonacji w wolnym tempie ze wskazówkami nauczyciela Realizuje zapis wartości i struktur rytmicznych z dopuszczalnym błędem w granicach do 40% Stara się wykonywać różne sposoby artykulacji i dynamiki Rozumie zjawisko frazowania muzycznego Bierze udział w przesłuchaniach na zajęciach, ale prezentowany poziom wykonania utworu wyklucza udział w koncertach Stara się aktywnie pracować na lekcji Uzyskuje dostateczne wyniki na przesłuchaniach Zdaje sobie sprawę z charakteru pracy zespołowej Zna i rozumie podstawowe ruchy dyrygenta
Rozszerzające Ocena dobra Wykazuje dużą samodzielność w pracy nad utworem Wykazuje duże zainteresowanie przedmiotem Utrwala umiejętności i wiedzę zdobytą podczas zajęć Poprawnie wykonuje powierzoną partię Ma prawidłową postawę ciała podczas gry Dba o czystość intonacji Realizuje zapis wartości i struktur rytmicznych z dopuszczalnym błędem w granicach do 15-20% Bierze udział w przesłuchaniach na zajęciach, osiągając dobre wyniki Aktywnie pracuje na lekcji Przyswaja nowe wiadomości dotyczące zasad dobrego brzmienia i przekłada je na praktyczne umiejętności w sytuacjach typowych Wykonuje różne sposoby artykulacji i dynamiki umiejętność max. 10% błędu Dba o frazowanie muzyczne Dba o ładną barwę dźwięku Jest obowiązkowy Stale pracuje nad dobrymi wynikami Ma minimum 80% frekwencję Bierze udział w koncertach Zdaje sobie sprawę z charakteru pracy zespołowej Zna i reaguje na ruchy dyrygenta
Wykraczające (przykładowe) Dopełniające Ocena bardzo dobra Ocena celująca Uczeń zna i samodzielnie wykorzystuje wiadomości teoretyczne dotyczące zasad dobrego współbrzmienia grupowego Wyjątkowo dba o intonację Sam koryguje własne błędy dążąc do nienagannego wykonania odznaczającego się wysoką wartością artystyczną Proponuje sposoby polepszenia jakości dźwięku w trudnych miejscach utworu Zna partię swojego instrumentu, wykonuje ją z dopuszczalną 10% granicą błędu Jest zaangażowany w pracę na zajęciach Uczestniczy we wszystkich koncertach Potrafi wskazać błędy brzmieniowe w wykonanym utworze i proponuje sposoby ich poprawienia Doskonale reaguje na ruchy dyrygenta Wie na czym polega i ma prawidłową postawę ciała podczas gry Szybko odczytuje a'vista nowy utwór 100% frekwencja Otrzymuje bardzo dobre oceny z przesłuchań Samodzielnie myśli i wnioskuje we wszystkich ćwiczeniach Świadomie wykorzystuje zdobyte wiadomości i umiejętności do problemów wykonawczych w utworze Realizuje zjawiska metro-rytmiczne w granicach do 10% błędu Rozumie muzykę w warstwie teoretycznej i praktycznej i łączy te warstwy Maksymalnie wykorzystuje czas na próbach do rozwoju własnych umiejętności wokalnych Stale pogłębia umiejętności poprzez uświadamianie sobie praw i zjawisk muzycznych Posiada wysoki stopień koncentracji Doskonale zdaje sobie sprawę z charakteru pracy zespołowej Szybko i celnie reaguje na uwagi dyrygenta Udziela się w szkolnych imprezach muzycznych Realizuje swoją partię w tempie wykonawczym Umiejętnie wykonuje różne sposoby artykulacji i dynamiki Posiadł umiejętność frazowania muzycznego Posługuje się ładną barwą dźwięku Prezentuje utwory z wybitną dbałością o ich wysoką wartością artystyczną Proponuje nowatorskie sposoby polepszenia jakości dźwięku Wzorowo wykonuje swój ą partię Jest w stanie zrealizować partię solową Sam rozwija swoje umiejętnści i jest chłonny wiedzy Odnosi sukcesy w konkursach wokalnych szkolnych i poza szkolnych Jest animatorem grupy Potrafi motywować kolegów i koleżanki do lepszej pracy Udziela się w szkolnych i pozaszkolnych imprezach muzycznych Wyróżnia się na tle zespołu ogromną muzykalnością Jest wsparciem nauczyciela w prowadzeniu prób sekcyjnych
Na ocenę celującą uczeń musi spełniać kryteria KPRD na wyjątkowo wysokim poziomie artystycznym, a dodatkowo powinien spełniać przynajmniej trzy z wymienionych powyżej kryteriów wykraczających. Uczeń, który nie spełnia warunków koniecznych i nie rokuje, że osiągnie wymagane minimum programowe nie może otrzymać promocji do wyższej klasy. 10. Dodatkowe zadania podlegające ocenie Uczeń może zostać dodatkowo oceniony za wszelkie pozytywne przejawy aktywności podczas prób oraz za wykazanie się inicjatywą przy organizacji lub uczestnictwem w dodatkowych przedsięwzięciach i imprezach wokalnych na terenie szkoły bądź poza nią. 11. Częstotliwość wystawiania ocen Ze względu na specyfikę zajęć, częstotliwość wystawiania ocen cząstkowych zależy od ilości koncertów w danym semestrze, które pociągają za sobą konieczność przeprowadzenia ocenianych przesłuchań. 12. Warunki nadrobienia braków z przyczyn losowych Warunki te zostały częściowo określone w pkt.4. Są to szczególne sytuacje, rozstrzygane indywidualnie w porozumieniu z uczniem i jego rodzicami (opiekunami prawnymi). W takich przypadkach uczeń dostaje komplet nut do samodzielnego przygotowania w domu i podchodzi do przesłuchania w terminie ustalonym przez nauczyciela prowadzącego. 13. Prawa przysługujące uczniowi w procesie oceniania Uczeń ma prawo do: poprawiania ocen (warunki określa pkt.6) poszanowania godności; życzliwego, podmiotowego traktowania w procesie dydaktyczno-wychowawczym w ramach ogólnie przyjętych norm etycznych; " rozwijania zainteresowań, zdolności i talentu muzycznego; sprawiedliwej, obiektywnej i jawnej oceny oraz ustalonych sposobów kontroli postępów w nauce;