Dotychczas w serii Kreatywność ukazały się: Zajrzyj do naszej Księgarni Internetowej www.astrum.wroc.pl i zamów: Michael Argyle, Psychologia szczęścia Antoni Benedikt, Motywowanie pracowników w sytuacjach kryzysowych Antoni Benedikt, Reklama jako proces komunikacji George D. Bishop, Psychologia zdrowia Marcin Brocki, Język ciała w ujęciu antropologicznym Celia Burton, Norma Michael, Zarządzanie projektem pod red. Petera Dahlgrena, Colina Sparksa, Komunikowanie i obywatelskość Bogusława Dobek-Ostrowska, Podstawy komunikowania społecznego Bogusława Dobek-Ostrowska, Robert Wiszniowski, Teoria komunikowania publicznego i politycznego Robert S. Feldman, Zrozumieć psychologię John Fiske, Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem Peter Hartley, Komunikowanie interpersonalne Anna Jarmuła, Manipulacja i wywieranie wpływu na ludzi Mark L. Knapp, Judith A. Hall, Komunikacja niewerbalna w interakcjach międzyludzkich Beata Ociepka, Komunikowanie międzynarodowe Tim O Sullivan, John Hartley, Danny Saunders, Martin Montgomery, John Fiske, Kluczowe pojęcia w komunikowaniu i badaniach kulturowych Monika Pabijańska, Psychomanipulacja w polityce Tymon Smektała, Public relations w Internecie Tymon Smektała, Public relations w sytuacjach kryzysowych przedsiębiorstw Pierre Sorlin, Mass media Janina Stankiewicz, Komunikowanie się w organizacji Aleksander Sztejnberg, Komunikacyjne środowisko nauczania i uczenia się Aleksander Sztejnberg, Podstawy komunikacji społecznej w edukacji Jarosław Ściślak, Jak zostać dziennikarzem John B. Thompson, Media i nowoczesność Christoper Turk, Sztuka przemawiania Susan Vinnicombe, Nina L. Colwill, Kobieta w zarządzaniu pod red. J. Barańskiego, E. Waszyńskiego, A. Steciwki, Komunikowanie się lekarza z pacjentem Polecamy także książki: Antoni Benedikt, Mowa ciała Alfred J. Bierach, Sztuka czytania z twarzy Vera F. Birkenbihl, Zdobywanie informacji. Technika szybkiego zadawania trafnych pytań Jolanta Cianciara, Bożena Uścińska, Komunikowanie się z mediami w praktyce Christiane Eisler-Mertz, Mowa rąk Catherine Herriger, Komunikacja bez słów. Rytuały społeczne Klaus Kobjoll, Szybciej, lepiej, więcej. Sztuka motywowania pracowników Günther Rebel, Naturalna mowa ciała Horst Rückle, Mowa ciała dla menedżerów Andrzej Sieradzki, Vademecum managera Gisela Tautz-Wiessner, Savoir-vivre w życiu zawodowym Erhard Thiel, Mowa ciała zdradzi więcej niż tysiąc słów Lech Tkaczyk, Postawa, mimika, gest Tom Werneck, Frank Ullmann, Szybkie czytanie. Naucz się sam
Copyright by Marta Jarmałkowicz and Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o. Wrocław 2007 Wszelkie prawa zastrzeżone Redakcja i korekta Krzysztof Wichary Redakcja techniczna Elżbieta Bursztynowicz Projekt okładki Joanna Tchórzewska Wydanie I Żadna część tej pracy nie może być powielana i rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie i w jakikolwiek sposób, włącznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na taśmy lub przy użyciu innych systemów, bez pisemnej zgody wydawcy Zamówienia na książki można składać na kartach pocztowych lub przez Internetową Księgarnię Wysyłkową http://www.astrum.wroc.pl Nasz adres Wydawnictwo ASTRUM Sp. z o.o. 50-950 Wrocław 2, skr. poczt. 292 e-mail: astrum@astrum.wroc.pl tel. (071) 328-19-92, fax (071) 372-18-34 Napisz do nas lub zadzwoń! ISBN 978-83-7277-466-8
SPIS TREŚCI Wstęp... 6 Rozdział 1 Predyspozycje do zawodu prawnika.... 7 Rozdział 2 Wybór uczelni i egzaminy wstępne... 10 Rozdział 3 Gałęzie prawa i ich krótka charakterystyka... 70 Rozdział 4 Klasyczne zawody prawnicze... 79 Aplikacja adwokacka... 81 Aplikacja radcowska... 87 Aplikacja notarialna... 95 Aplikacja sądowo-prokuratorska... 103 Aplikacja referendarska... 119 Aplikacja kuratorska... 126 Aplikacja komornicza... 131 Rozdział 5 Alternatywa dla klasycznych zawodów prawniczych... 137 Aplikacja administracyjna... 138 Aplikacja legislacyjna... 141 Aplikacja sejmowa... 145 Aplikacja ekspercka... 147 Aplikacja kontrolerska... 150 Aplikacja rzecznikowska... 154 Aplikacja dyplomatyczno-konsularna... 158 Asystent sędziego... 164 Asystent prokuratora... 167 Doradca prawny... 170 Mediator... 176 Doradca podatkowy.... 181 Policja... 186 SPIS TREŚCI 5
WSTĘP Książka Jak zostać prawnikiem jest adresowana do ludzi młodych, którzy dopiero decydują się na wybór drogi zawodowej, oraz do studentów pierwszych lat studiów prawniczych. Pierwszym etapem kariery prawniczej jest wybór uczelni i pomyślne przejście rekrutacji. Książka jest przewodnikiem po Wydziałach Prawa na różnych uniwersytetach państwowych i prywatnych w całej Polsce. Pomoże zdecydować się na wybór uczelni, która będzie rozwijała zainteresowania studenta. Kolejnym etapem ścieżki zawodowej jest nauka i zdawanie kolejnych egzaminów z programu studiów prawniczych. Nie brakuje zatem w poradniku tych ważnych informacji. Dwa ostatnie rozdziały poświęcone są rodzajom aplikacji, egzaminom wstępnym, zajęciom i egzaminom końcowym oraz możliwościom zatrudnienia po ukończeniu studiów prawniczych. Dane zawarte w książce oparte są na obowiązujących aktach prawnych oraz informacjach zaczerpniętych z oficjalnych stron internetowych uczelni. Poradnik jest swoistym kompendium wiedzy i przewodnikiem w procesie zdobywania wymarzonej profesji przez przyszłych adeptów prawa. 6 WSTĘP
ROZDZIAŁ 1 PREDYSPOZYCJE DO ZAWODU PRAWNIKA Jak zostać prawnikiem? Odpowiedź wydaje się z pozoru prosta. Wystarczy skończyć studia prawnicze i zdać końcowy egzamin aplikacyjny. Przede wszystkim jednak należy chcieć być prawnikiem. Podstawą wykonywania jakiegokolwiek zawodu jest chęć działania i pasja. Nie należy podejmować decyzji o wyborze profesji tylko ze względu na tradycje rodzinne, przypadek lub modę. Zawód prawnika, jak każdy, wymaga powołania. Studia to okres wytężonej nauki, wielu egzaminów, zaliczeń i praktyk, a perspektywa zawodowej działalności po studiach wcale nie wydaje się łatwiejsza. Egzaminy na aplikację i końcowe egzaminy aplikacyjne to naprawdę lata intensywnej pracy, a na sukces zawodowy trzeba zazwyczaj długo czekać. Nigdy nie jest osiągany zaraz po ukończeniu aplikacji. Jeśli ktoś nie czuje specyfiki tego zawodu i nie jest zaangażowany w to, co robi, to będzie mu bardzo ciężko przejść przez okres studiów i aplikacji, bo po prostu nie wystarczy mu cierpliwości do długotrwałej, żmudnej pracy i szybko się zniechęci do kariery prawniczej. Poza zainteresowaniami istotne są też cechy charakteru oraz specyficzne zdolności kandydata. Przyszłego prawnika powinna wyróżniać pracowitość, obowiązkowość i zawodowe pasje, nawet bowiem najlepsza uczelnia nie uczyni z nas dobrego prawnika, jeżeli sami nie będziemy pracować nad własnym rozwojem w tej trudnej profesji. Należy pamiętać, że studia to przede wszystkim samodzielne zdobywanie wiedzy. Każdy z zawodów prawniczych wymaga trochę innych cech charakteru. Na przykład adwokat powinien mieć nieco aktorskich predyspozycji. Praca na sali rozpraw to praca z ludźmi, adwokat musi więc posiadać łatwość nawiązywania kontaktów. Powinien być dobrym oratorem, mieć donośny i stanowczy PREDYSPOZYCJE DO ZAWODU PRAWNIKA 7
głos i wzbudzać u słuchaczy wiarygodność wypowiedzi, aby wszystkich przekonać do swojej tezy. Ważny jest też dobór odpowiedniego słownictwa, posługiwanie się poprawną polszczyzną oraz odpowiednie akcentowanie wyrazów i zdań. Adwokat powinien w sposób szybki i odpowiedni odpierać argumenty przeciwnika, liczy się tu zatem refleks, riposta, logika i analityczne myślenie. Podobne cechy powinien posiadać sędzia, należy jednak pamiętać, że w przeciwieństwie do adwokata zawód ten wymaga zachowania bezstronności. Sędzia zatem nie może podchodzić emocjonalnie do danej sprawy. Na sali rozpraw często się rozgrywają ludzkie dramaty, sędzia powinien zachować w takich sytuacjach obiektywizm, spokój i opanowanie. Zawód ten ponadto wymaga stanowczości. Sędzia, który nie będzie umiał zdecydowanie podjąć konkretnego wyroku i nie będzie go w stanie przekonująco uargumentować, nigdy nie zdobędzie respektu i poszanowania nie tylko u innych sędziów, ale i stron sporu. Należy także pamiętać, że sędzia, podobnie jak adwokat, pracuje z ludźmi. Musi zatem być komunikatywny i łatwo nawiązywać kontakt z każdym człowiekiem, niezależnie od wykształcenia rozmówcy. Prokurator również spotyka się w swojej pracy z wieloma ludźmi; czasem będzie to patologiczna rodzina, a czasem wykształcony bankier. Z każdym z nich prokurator powinien umieć nawiązać właściwy kontakt. Zawód ten wymaga ponadto pełnej dyspozycyjności od osoby, która go wykonuje. Prokurator nie ma stałych godzin pracy, czasem może zostać wezwany na miejsce przestępstwa nawet w środku nocy. Jest to zatem profesja dla ludzi energicznych, prężnych, ale przy tym sumiennych i niezwykle odpowiedzialnych. Umiejętności, które wyróżniają dobrego radcę pra wnego, to przede wszystkim szeroka znajomość i właściwa interpretacja przepisów praw - nych, kojarzenie faktów oraz wykorzystanie wiedzy teoretycznej w praktyce. Jednym z wielu zadań radcy jest negocjowanie (np. dobrej umowy czy ugody), wówczas zaś przydaje się odpowiedni refleks, właściwe kontrargumenty, przekonujące i zrozumiałe wypowiedzi oraz znajomość podstaw psychologii człowieka. Oczywiście ważne są też te cechy, które zostały wymienione przy zawodzie adwokata, sędziego i prokuratora. Pośród wielu cech dobrego notariusza istotne są natomiast: precyzja, rzetelność, skrupulatność oraz bardzo dobra organizacja pracy. Notariusz to oso- 8 ROZDZIAŁ 1