Zagadnienia do egzaminu dyplomowego studia licencjackie Kierunek Praca socjalna Specjalność: Praca z dzieckiem i rodziną I. PRZEDMIOTY PODSTAWOWE 1. Pojęcie i uwarunkowania rozwoju człowieka. 2. Rozwój emocjonalny. 3. Rozwój poznawczy. 4. Rozwój społeczno moralny. 5. Istota tożsamości indywidualnej i społecznej. 6. Okres starzenia się i starości. 7. Teoria atrybucji. 8. Postawy i ich zmiany. A. Birch, T. Malim, Psychologia rozwojowa w zarysie, PWN Warszawa 1995, nowe wyd. B. Wojciszke, Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej, Warszawa 2006. 9. Zaburzenia lękowe i pourazowe. 10. Zaburzenia depresyjne depresja łagodna i głęboka, dystymia. 11. Objawy stresu i jego skutki zdrowotne. 12. Zaburzenia okresu dzieciństwa i młodości. 13. Zaburzenia osobowości typy, przebieg i zagrożenia. 14. Zaburzenia okresu starości. W. Skrzyński, Podstawy psychopatologii, Warszawa 2010. 15. Pojęcia: środowisko życia środowisko wychowawcze otoczenie. 16. Rodzaje środowisk społeczno wychowawczych. 17. Pojęcia: profilaktyka społeczna, kompensacja społeczna. 18. Kapitał ludzki i kapitał społeczny w pedagogice społecznej. 19. Dialog w środowisku lokalnym. 20. Współpraca w procesie rozwoju środowiska życia. 21. Istota animacji społeczno kulturalnej. 22. Humanitarne ukierunkowanie pedagogiki społecznej. 1
T. Pilch, I. Lepalczyk ( red.), Pedagogika społeczna, Wyd. Żak, Warszawa 1995, 2001; W. Theiss, B. Skrzypczak (red.), Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym, Warszawa 2006; M. Winiarski, Rodzina szkoła środowisko lokalne. Problemy edukacji środowiskowej, Wyd. IBE, Warszawa 2000. 23. Prawa socjalne człowieka. 24. Konstytucyjne prawa socjalne. 25. Opieka prawna nad rodziną i dziećmi. 26. Pracownicy socjalni w legislacji prawnej. I. Sierpowska, Prawo pomocy społecznej, Zakamycze 2006; Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. (Dz.Ust. RP Nr 64, 15.04.2004 r.) A. Łopatka, Dziecko i jego prawa człowieka, Warszawa 2000; M. Andrzejewski, Prawna ochrona rodziny, WSiP, Warszawa 1999. II. PRZEDMIOTY KIERUNKOWE 1. Rodowód i źródła teorii pracy socjalnej ( jako subdyscypliny ). 2. Praca socjalna w ujęciach autorów amerykańskich i zachodnioeuropejskich. 3. Praca socjalna w ujęciach autorów polskich. 4. Struktura teorii pracy socjalnej. 5. Przedmiot teorii pracy socjalnej. 6. Podstawowe cele i funkcje pracy socjalnej. 7. Zjawisko opieki międzyludzkiej istota i podstawowe właściwości. 8. Zjawisko pomocy istota, podstawowe właściwości, rodzaje. 9. Wsparcie społeczne istota i podstawowe właściwości. 10. Rodzaje wsparcia społecznego. 11. Potrzeby społeczne istota, kategorie przykłady. R. A. Skidmore, M. G. Thackeray, Wprowadzenie do pracy socjalnej, Wyd. Śląsk, Katowice 1998; A. Olubiński, Praca Socjalna. Aspekty humanistyczne i pedagogiczne, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2004; A. Lisowski, Badanie potrzeb społecznych, Interart, Warszawa 1996; M. Winiarski, Opieka pedagogiczna ( T. III ), Pomoc międzyludzka ( T. IV ), Wsparcie społeczne ( T. VII ) hasła w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, red. T. Pilch, Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2004, 2005, 2008. 2
12. Przedmiot metodyki pracy socjalnej. 13. Cechy wiedzy metodycznej. 14. Twierdzenia i dyrektywy w metodyce pracy socjalnej. 15. Doświadczenie socjalne wiedza doświadczalna i jej znaczenie praktyczne. 16. Metoda pracy z indywidualnym przypadkiem. 17. Metoda prac grupowej. 18. Metoda organizowania środowiska ( metoda środowiskowa ). 19. Niezbędne umiejętności w pracy socjalnej. 20. Projekt socjalny istota, rodzaje, struktura. 21. Formy instytucjonalne działalności socjalnej. E. Kantowicz, Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej, Wydawnictwo UWM, Olsztyn 2001; C. de Robertis, Metodyka działania w pracy socjalnej, Wyd. Śląsk, Katowice 1998; A. Nocuń, J. Szmagalski, Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie, Interart, Katowice 1996. 22. Przedmiot polityki społecznej. 23. Doktryny polityki społecznej. 24. Zabezpieczenie społeczne jako wymiar polityki społecznej. 25. Wykluczenie i marginalizacja społeczna. 26. Bezrobocie jako problem polityki społecznej. 27. Ubóstwo jako problem polityki społecznej. 28. Bezdomność jako problem polityki społecznej. 29. Podmioty polityki społecznej. 30. Rola pracownika socjalnego w kreowaniu polityki społecznej. J. Auleytner, Polityka społeczna czyli ujarzmianie chaosu socjalnego, Wyd. III, Warszawa 2002. Polityka społeczna, red. G. Firlit Fesnak, M. Szylko-Skoczny, Warszawa 2007. III. PRZEDMIOTY SPECJALIZACYJNO - SPECJALNOŚCIOWE 1. Zjawiska patologii społecznej i dewiacji. 2. Stereotypy i uprzedzenia społeczne. 3. Brutalizacja zachowań dzieci i młodzieży. 3
4. Uwarunkowania zjawisk patologicznych. 5. Działania profilaktyczne w przestrzeni narastającej patologii. I. Pospiszyl, Patologie społeczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009. 6. Podstawowe funkcje rodziny. 7. Przemiany rodziny. 8. Alternatywne formy życia małżeńskiego i rodzinnego. 9. Dysfunkcjonalność rodziny przyczyny, rozwój, skutki. 10. Prewencja w pracy z rodziną. A. Kwak (red.), Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Warszawa 2005; B. Jakubowska, J. Markiewicz, Rodzina w kryzysie, Warszawa 2002. 11. Specyfika opieki rodzinnej, jej szczególne walory. 12. Brak lub niedomogi opieki rodzinnej sieroctwo, osamotnienie dziecka, dzieci ulicy. 13. Środowiskowe formy opieki nad dziećmi i młodzieżą i pomocy rodzinie. 14. Rodzinne formy opieki zastępczej. 15. Instytucjonalne formy opieki zastępczej nad dziećmi. 16. Zasada integracji opieki nad dzieckiem i pomocy rodzinie. A. Kwak (red.), Zopieki zastępczej w dorosłe zycie, Warszawa 2006; U. Kamińska, Zarys metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej w rodzinnych i instytucjonalnych formach wychowania, Katowice 2005. 17. Zasada lokalności opieki nad dzieckiem i pomocy rodzinie w założeniach reformy systemu pracy socjalnej. 18. Potrzeby w zakresie opieki i pomocy w przestrzeni lokalnej. Sposoby ich identyfikacji. 19.Środowiskowe formy opieki nad dziećmi i młodzieżą. 20. Pomoc ludziom starszym w miejscu zamieszkania ( świadczenia i placówki ). A. Banaszak-Dankowska, B. Dąbska, A. Dunajska, J. Jakubowska, P. Jordan, A. Kowalska, T. Schimanek, Praca socjalna w środowisku lokalnym, Warszawa 2005. 4
21. Poradnictwo i doradztwo socjalne terminologia, zakres, główne formy. 22. Rodzaje poradnictwa socjalnego. 23. Poradnictwo w Ośrodku Pomocy Społecznej cele i organizacja. 24. Podstawowe standardy poradnictwa socjalnego. S. Murgatroyd, Poradnictwo i pomoc, Zysk i S-ka Wyd. Poznań 2000. 25. Istota wolontariatu cechy, rodzaje, pola działania. 26. Miejsce i znaczenie wolontariatu w obszarze pracy socjalnej. 27. Organizacje pozarządowe ważnym podmiotem wolontariatu. 28. Działalność socjalna wolontariuszy w środowisku lokalnym. M. Bełdowska (red.), Wolontariat w ośrodkach pomocy społecznej, Wydawnictwo Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu, Warszawa 2008. 29. Diagnoza potrzeb dziecka i potrzeb rodziny. 30. Mediacje i negocjacje w pracy z rodziną. 31. Warunki skuteczności mediacji i negocjacji w pracy z rodziną. 32. Metody pracy socjalnej z dzieckiem i rodziną. 33. Rola pracownika socjalnego w systemie pomocy rodzinie. 34. Interwencje kryzysowe w pracy z rodziną. 35. Terapia rodziny istota, rodzaje, techniki. E. Jarosz, E. Wysocka, Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Wydawnictwo Żak, Warszawa 2006; A. Gójska, W. Huryn, Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Warszawa 2007; B. Matyjas (red.), J. Biała, Rodzina jako środowisko pracy socjalnej. Teoria i praktyka, Wyd. Akademii Świętokrzyskiej, Kielce 2007; W. Badura-Madej (wybór), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej, Interart, Warszawa 1996. 5