Rozdział 6 Komunikatory internetowe i czaty Komunikatory internetowe umożliwiają korzystającym z nich użytkownikom sieci m.in. prowadzenie pogawędek tekstowych czy przesyłanie plików. Większość programów komunikatorów umożliwia także prowadzenie rozmów głosowych w ramach tzw. telefonii internetowej czy wideorozmów. Jednak w tym przypadku komputer musi być wyposażony w kartę dźwiękową, mikrofon i słuchawki (głośniki), a gdy będziesz chciał ze swoim rozmówcą prowadzić wideorozmowę, dodatkowo musisz połączyć swój komputer z kamerą internetową. f f ¾ f¾ ¾ f f ¾ f f f n f ½ f ¾ ½ f f ¾ f ff ¾f f-f ½ ¾ f ½ ¾ f f n ½ f ¾ n ¾ ½ n n ff ¾ ½ ¾ f f o ¾ f n f 6.1. Jak działa komunikator? Podstawą działania większości komunikatorów internetowych jest usługa określana terminem IM (Instant Messaging). Termin ten jest tłumaczony jako komunikacja natychmiastowa, co jest jak najbardziej
112 Internet na co dzień uzasadnione, ponieważ programy komunikatorów umożliwiają prowadzenie pogawędek tekstowych i rozmów głosowych w czasie rzeczywistym. Aby skorzystać z komunikatora, w swoim komputerze instalujesz program komunikatora, za pomocą którego będziesz łączył się z jego serwerem w Internecie, i na nim rejestrujesz konto oraz zabezpieczasz je hasłem. Wysyłane przez ciebie wiadomości, pliki czy prowadzone rozmowy są realizowane za pośrednictwem tego serwera. 1. Najpierw użytkownik pobiera program komunikatora z serwera. Przy jego pomocy rejestruje się w systemie komunikatora 4. Za pośrednictwem serwera komunikat ten dociera także do znajomych danego użytkownika 2. Następnie otrzymuje numer identyfikacyjny, który umożliwia mu zalogowanie się w systemie Serwer komunikatora 5. Użytkownik wybiera z listy kontaktów rozmówcę i wysyła wiadomość 3. Program komunikatora wysyła do serwera komunikat o obecności użytkownika w sieci 6. Wiadomość za pośrednictwem serwera dociera do jej adresata Rysunek 7.29. Zasada działania komunikatora Gadu-Gadu (według A. Janowska/Studio WPROST tygodnik Wprost ) W zależności od rodzaju komunikatora twoje konto będzie identyfikowane w sieci za pomocą różnego rodzaju unikatowych identyfikatorów. W przypadku komunikatora Gadu-Gadu czy AQQ będzie to numer. Z kolei rejestrując się na serwerze komunikatora Spike, twoim identyfikatorem będzie nazwa, a wśród użytkowników komunikatora Tlen będziesz identyfikowany za pomocą adresu e-mail na serwerze O2. Chociaż zwykle różne programy komunikatorów wykorzystują róż-
Komunikatory internetowe i czaty 113 ne protokoły komunikacyjne i tym samym każdy z nich tworzy własną podsieć, to dzięki nowym rozwiązaniom, ich użytkownicy mogą komunikować się także np. z użytkownikami komunikatora Gadu-Gadu (warunkiem jest jednak posiadanie konta w sieciach tych komunikatorów). Inny popularny komunikator Skype działa na nieco innej zasadzie. W jego przypadku połączenie pomiędzy użytkownikami następuje bezpośrednio, bez pośrednictwa dodatkowego serwera (jest to tzw. połączenie peer-to-peer. Także każdy użytkownik Skype jest identyfikowany za pomocą identyfikatora unikatowej w całej sieci nazwy, tworzonej przez użytkowników komunikatora. Sieć użytkownika Skype jest siecią zamkniętą i z jego użytkownikami nie mogą się komunikować użytkownicy innych komunikatorów. Współczesne komunikatory oprócz pogawędek tekstowych udostępniają swoim użytkownikom wiele dodatkowych usług. Może to być np. wysyłanie wiadomości SMS, przesyłanie plików, komunikacja głosowa (poprzez mikrofon i głośniki) oraz wideo (kamera). Niektóre programy komunikatorów (np. Gadu-Gadu czy Skype) udostępniają także usługi telefonii internetowej, dzięki którym możliwe jest wykonywanie połączeń telefonicznych z komputera na numer telefonu stacjonarnego czy komórkowego i odwrotnie. Nie ma znaczenia, czy jako komunikatora używasz programu Gadu-Gadu, Tlen czy Skype. Gdy opanujesz podstawy komunikowania się za pomocą jednego komunikatora, z powodzeniem będziesz korzystał z innych programów tego typu. W dalszej części rozdziału podstawy pracy z komunikatorami przybliżono na przykładzie programu Gadu-Gadu i Skype. 6.2. Komunikator Gadu-Gadu Chociaż program przez większość użytkowników jest wykorzystywany do rozmów tekstowych z użyciem klawiatury, to oferuje między innymi także takie usługi jak: bezpłatną telefonię PC to PC, czyli możliwość nawiązywania połączeń telefonicznych pomiędzy dwoma komputerami; odpłatną telefonię PC to Phone, umożliwiającą nawiązywanie przez użytkownika Gadu-Gadu połączeń telefonicznych z dowolnym telefonem stacjonarnym i komórkowym;
114 Internet na co dzień odpłatną telefonię Phone to PC2, umożliwiającą nawiązanie połączenia telefonicznego z telefonu stacjonarnego lub komórkowego z użytkownikiem Gadu-Gadu do konta użytkownika Gadu-Gadu jest przypisany konkretny numer telefoniczny; możliwość słuchania radia internetowego Gadu Radio; przesyłanie plików z poziomu komunikatora; obsługę poczty elektronicznej; wysyłanie wiadomości SMS; dostęp do serwisów tematycznych; dostęp do forów dyskusyjnych. Oferowane przez komunikator Gadu-Gadu usługi sprawiają, że mówiąc czy pisząc o nim, można używać określenia multimedialna platforma komunikacyjna. Wiele informacji na temat Gadu-Gadu, jak i porad dotyczących jego użytkowania, znajdziesz na witrynie internetowej komunikatora dostępnej pod adresem URL: http://www.gadu-gadu.pl. Ze wspomnianej witryny pobierzesz także bezpłatną wersję programu komunikatora. Rejestracja użytkownika Gadu-Gadu i tworzenie jego profilu Rejestracja użytkownika Gadu-Gadu na serwerze komunikatora jest możliwa m.in. bezpośrednio po zainstalowaniu programu komunikatora w komputerze, jak i w dowolnej chwili po instalacji. Rejestrację umożliwia program kreatora nowego profilu, który prowadzi cię krok po kroku przez procedurę rejestracyjną na serwerze Gadu-Gadu. Przykład 6.1. Tworzenie konta i profilu użytkownika ½ f ¾ n f f ½ f n ½ ½ f ¾ f f ½ f ½ f f f ¾ f n f f n ½ f ¾ f ½ ½ f f ½ fn ¾ f n o f f½ ½ f f f ½ n f f, ½ f ½ n ¾ f ½ ¾
Komunikatory internetowe i czaty 115 Rysunek 6.2. Menedżer profili a) b) c) Rysunek 6.3. Rejestracja użytkownika Gadu-Gadu
116 Internet na co dzień n ¾ f f ¾ ½ ¾ ½ o ¾ fn ¾ J ½ ¾ f f ½ f ½ n n ¾ f o f ¾ ½ n ¾ n f o ¾ f J f¾ ½ ¾ ½ f f¾ f f f ¾ f f½ f f¾ f ¾ f ½ ¾ f f f ¾ ¾ ½ ½ f ¾ f¾ ¾ f fn o ½n f½f f f f¾ f ½ f J n f¾½ f n f f ¾ f f n f f¾ f f ¾ f ¾f ¾ ¾ ½ ½ f ½ ½ ¾fo f ½ ¾ f f ¾ ½ n ¾ ¾ n½ ½ f f½ ¾ f f¾ f ¾ ¾ f ½ fo½ f n ½ f f f ½ n f¾ ¾ f f f f ¾ Rysunek 6.4. Okno komunikatora Gadu-Gadu po utworzeniu konta i profilu użytkownika -f ½f¾ f f f n ¾ f f ½ f f½ ¾ fn f f½ Menedżer profili i uruchamianie komunikatora Przy uruchamianiu programu komunikatora na ekranie domyślnie wyświetlone zostaje okno Menedżera profili (rysunek 6.5.), z poziomu
Komunikatory internetowe i czaty 117 którego logujesz się w programie komunikatora na swoim koncie Gadu-Gadu. Jeśli przy tworzeniu profilu wybrałeś opcję zapamiętania hasła do konta, to logując się w programie, automatycznie logujesz się na swoim koncie GG. W przeciwnym wypadku dodatkowo musisz podać hasło dostępu do konta. Jeśli w twoim programie komunikatora utworzonych jest więcej profili użytkownika, to przy procedurze logowania się należy wskazać swój profil w oknie menedżera i dopiero się zalogować. W oknie wspomnianego Menedżera profili możesz dokonać dwóch ustawień: jeśli nie chcesz, aby okno to pojawiało się przy każdym uruchomieniu programu, usuń w nim zaznaczenie z pola wyboru Wyświetl menedżer profili przy starcie GG. Wyświetlanie okna Menedżera jest przydatne w sytuacji, gdy w programie komunikatora utworzonych jest więcej profili użytkownika; jeśli chcesz, aby twoje logowanie się na koncie GG odbywało się automatycznie przy każdym uruchomieniu programu komunikatora, zaznacz pole wyboru Zaloguj przy starcie. Każdy użytkownik po zalogowaniu się na Gadu-Gadu otrzymuje tzw. status użytkownika komunikatora. Informuje on zarówno o twoim trybie pracy (czy jesteś dostępny dla innych użytkowników komunikatora, niedostępny, niewidoczny dla nich itd.), jak i trybie pracy tych użytkowników GG, których dodałeś do własnych kontaktów w programie. Domyślnym statusem jest Dostępny. Jest on sygnalizowany ikoną słoneczka u góry okna programu (rysunek 6.5.) i w obszarze powiadomień paska zadań Windows. Ikona ta będzie zmieniać swoją postać w zależności od twojego statusu. Dodatkowo w obszarze powiadomień będą się pojawiać informacje o przychodzących do ciebie wiadomościach tekstowych, rozmowach głosowych, przesyłanych do ciebie plikach czy innych zdarzeniach związanych z twoim kontem w Gadu-Gadu. Okno komunikatora Główne okno programu Gadu-Gadu (wersja 10) pokazane zostało na rysunku 6.5. To z poziomu tego okna będziesz wywoływał użytkowników komunikatora na pogawędki tekstowe i głosowe, uruchamiał radio internetowe czy opcje konfiguracyjne programu.
118 Internet na co dzień Menu programu Twój awatar (podobizna, zdjęcie) Nazwa twojego profilu w programie GG i twój numer Gadu-Gadu Ikona określająca aktualny status użytkownika ujętego na liście kontaktów Dodawanie kontaktu Pole opisu użytkownika Ikona wizytówki danego użytkownika (awatar) Nazwa grupy kontaktów Lista kontaktów Nazwa użytkownika na liście kontaktów (w danej grupie) Rysunek 6.5. Okno komunikatora Gad-Gadu Gdy dopiero co utworzyłeś swój profil w programie, na liście kontaktów widoczne będą trzy grupy: Moje kontakty, Pomocnicy i Ignorowani. Tworzone przez ciebie kontakty domyślnie będą ujmowane w grupie Moje kontakty. Możesz też tworzyć własne grupy kontaktów. Zamykanie komunikatora Aby zamknąć program, wybierz menu Gadu-Gadu Zakończ. Możesz także kliknąć prawym przyciskiem myszki ikonę słoneczka komunikatora w obszarze powiadomień paska zadań Windows i z menu podręcznego wybrać polecenie Zakończ. Konfigurowanie programu Każdy użytkownik może skonfigurować program komunikatora według własnych upodobań. Zmian w ustawieniach konfiguracji najlepiej dokonać zaraz po zainstalowaniu programu Gadu-Gadu. Do opcji
Komunikatory internetowe i czaty 119 konfiguracyjnych programu przejdziesz, wybierając w jego oknie głównym polecenie Gadu-Gadu Ustawienia. Na poszczególnych kartach okna ustawień (rysunek 6.6.) możesz m.in. zmienić hasło dostępu do swojego konta, określić swój domyślny status po uruchomieniu programu, dokonać ustawień związanych z wyglądem komunikatora czy konfiguracji ustawień dźwięku. Aby wyświetlić zawartość interesującej cię karty ustawień w tym oknie, po prostu kliknij jej zakładkę. Rysunek 6.6. Okno ustawień Gadu-Gadu i przykładowe karty Ćwiczenie 6.1. f f f n ¾ f ± f f Profil użytkownika Tworząc swój profil w programie Gadu-Gadu, podajesz określone dane o sobie (datę urodzenia, miasto, imię i nazwisko itd.). Dane te możesz w każdej chwili zmienić dokonasz tego z poziomu karty Użytkownik we wspomnianym już oknie Ustawienia. Z poziomu tej karty możesz także zdecydować o prywatności tych wpisanych danych, tzn. czy mają one być widoczne dla innych użytkowników komunikatora. Wiedz, że na serwerze GG prowadzony jest publiczny katalog użytkowników Gadu-Gadu. Chociaż publikowanie swoich danych w tym
120 Internet na co dzień katalogu jest dobrowolne, to dzięki nim użytkownicy komunikatora mogą odszukać znajomych, którzy są również użytkownikami programu Gadu-Gadu jak i zawierać nowe znajomości. f f f f n ½ fo f ¾ fn f n f f f¾ ¾ ½ f n f f D ¾ f f f n n f f n ½ ½ ¾f ½ n D¾ f f f f, o ½ ½ 9 9- Ćwiczenie 6.2. f f ¾ ½ n n ¾ ½ f n Gadu-Gadu i lista kontaktów Użytkownik komunikatora może w programie utworzyć tzw. listę kontaktów, na której umieszcza nazwy (imiona i nazwiska) użytkowników komunikatora, z którymi chce np. prowadzić pogawędki tekstowe czy rozmawiać. Kiedy jesteś nowym użytkownikiem, lista kontaktów jest pusta. Pamiętaj, że inni użytkownicy Gadu-Gadu także mogą tworzyć w swoich programach listy kontaktów, na których ty będziesz ujęty. Dodawanie nowego kontaktu Aby dodać do listy kontaktów kontakt powiązany z konkretnym użytkownikiem Gadu-Gadu, musisz znać jego numer GG lub względnie adres e-mail, który mógł on podać przy rejestracji swojego konta. Przykład 6.2. Tworzenie nowego kontaktu ½ f f f J ½ n f f f
Komunikatory internetowe i czaty 121 f f ½ f ¾ f f n ½ f ½ ¾ ¾ n n ¾ fo f ¾ f ½ n ¾ f f f ¾ ¾ f ½ f f ¾ f f f ¾ f f f ¾ f f n ¾ Rysunek 6.7. Dostęp do konta, ¾ o ¾ ± f f ½ ¾ f ½ ¾fo f f n f n ½ -f nf fo f ¾ ½ n ¾ f ¾ f ½ f ¾ f n ½ f Patrząc na listę kontaktów, zauważysz, że z lewej strony kontaktu widoczna jest ikona statusu użytkownika, z którym dany kontakt jest związany będzie ci ona na bieżąco sygnalizować, jaki status ma w danym momencie ten użytkownik Gadu-Gadu. Wyszukiwanie kontaktu Może się zdarzyć, że chcesz dodać osobę do listy kontaktów, lecz nie znasz jej numeru Gadu-Gadu. W takim przypadku cenną pomocą może okazać się publiczny katalog użytkowników komunikatora z ich danymi. Aby odszukać numer użytkownika we wspomnianym katalogu, w oknie komunikatora wybierz menu Kontakty Szukaj znajomych. Następnie w oknie Wyszukiwanie warto skorzystać z wyszukiwarki za-