Cechy systemu X Window: otwartość niezależność od producentów i od sprzętu, dostępny kod źródłowy; architektura klient-serwer;

Transkrypt

1 14.3. Podstawy obsługi X Window Podstawy obsługi X Window W przeciwieństwie do systemów Windows system Linux nie jest systemem graficznym. W systemach Windows z rodziny NT powłokę systemową stanowi graficzny program Eksplorator Windows. System Linux pozwala na pracę w trybie graficznym, jednak tryb ten jest usługą podstawowego systemu uruchamianego w trybie tekstowym. DEFINICJA W systemie Linux za obsługę graficznego interfejsu użytkownika odpowiada sieciowy system X Window, który pozwala na wyświetlanie w trybie graficznym okien z dowolną zawartością. Każdy program, który chce wyświetlić coś na ekranie (X-klient), komunikuje się za pomocą protokołu sieciowego z X-serwerem programem odpowiedzialnym za zarządzanie operacjami wejścia-wyjścia. Sieciowa architektura pozwala na wykonywanie wielu zadań niedostępnych dla innych systemów, takich jak zdalne uruchamianie programów w trybie graficznym czy stworzenie sieci złożonej z jednego mocnego komputera i podłączonych do niego graficznych terminali. Cechy systemu X Window: qq qq otwartość niezależność od producentów i od sprzętu, dostępny kod źródłowy; architektura klient-serwer; qq przezroczystość sieciowa serwer i klienty porozumiewają się za pomocą protokołu, który można przesyłać siecią; dzięki temu klienty mogą pracować na innych maszynach niż X-serwer. Po uruchomieniu X-serwer przejmuje kontrolę nad ekranem, klawiaturą i myszą. Użytkownik może korzystać z systemu operacyjnego tylko za jego pośrednictwem. Każdy uruchomiony program jest dla systemu X Window klientem, który odpowiedzialny jest za wyświetlanie okien na ekranie za pomocą menedżera okien modułu zarządzającego wyświetlanymi oknami Wybór menedżera okien DEFINICJA Menedżer okien to program kontrolujący położenie i wyświetlanie okien aplikacji w systemie X Window. W zależności od wybranego menedżera okien zmienia się wygląd elementów graficznego interfejsu użytkownika. Niektóre z nich dodatkowo zapewniają interakcję między oknami, tworząc graficzne środowiska pracy. Mają większe możliwości konfiguracyjne i umożliwiają stosowanie mechanizmów takich jak przeciągnij i upuść czy schowek. 227 sieci_komputerowe.indb :57:45

2 Rozdział 14 t Praca w systemie Linux Linux oferuje wiele menedżerów okien oraz środowisk graficznych dla systemu X Window, dzięki czemu użytkownik może wybierać między różnymi rozwiązaniami. Dwa najpopularniejsze środowiska graficzne to GNOME i KDE. Pierwsze opiera się na bibliotekach graficznych GTK+ i GDK, drugie korzysta z bibliotek Qt. Biblioteki graficzne są to zbiory funkcji i klas do wspólnego wykorzystania przez tworzone programy. GNOME (ang. GNU Network Object Model Environment) jest wydajnym graficznym środowiskiem pracy instalowanym domyślnie w większości dystrybucji Linuksa (rysunek 14.3). Wygląd środowiska pracy można przystosować do wymagań użytkownika, chociaż wybór ustawień nie jest tak szeroki jak w przypadku menedżera KDE. Wraz z GNOME rozprowadzany jest zbiór aplikacji pozwalających na wykonywanie podstawowych czynności, takich jak edycja tekstu, tworzenie arkuszy kalkulacyjnych, przeglądanie stron WWW czy sprawdzanie poczty. Rysunek Pulpit systemu Linux w środowisku GNOME KDE (ang. K Desktop Environment) jest domyślnym środowiskiem graficznym dystrybucji Mandriva (rysunek 14.4). Oferuje wiele funkcji znanych z systemu Windows (pulpit, mechanizm przeciągnij i upuść, mechanizm schowka), w tym także graficzny menedżer plików Konqueror. Wraz ze środowiskiem KDE dostarczanych jest wiele programów do typowych zadań, na przykład klient poczty elektronicznej KMail czy pakiet biurowy KOffice. 228 sieci_komputerowe.indb :57:45

3 14.3. Podstawy obsługi X Window Rysunek Pulpit systemu Linux w środowisku KDE Inne popularne menedżery okien to: q q Afterstep małe wymagania sprzętowe, duże możliwości konfiguracyjne; q q Enlightenment duże możliwości konfiguracji, atrakcyjna grafika, dużo efektów specjalnych; q q Blackbox wysoka wydajność, małe zużycie pamięci; q q Xfce małe wymagania sprzętowe (rysunek 14.5). Rysunek Pulpit systemu Linux w środowisku Xfce 229 sieci_komputerowe.indb :57:45

4 Rozdział 14 t Praca w systemie Linux WSKAZÓWKA Logowanie w trybie graficznym polega na wybraniu użytkownika z listy oraz wprowadzeniu hasła (rysunek 14.6). Po zaznaczeniu użytkownika na dole okna można wybrać język graficznego interfejsu oraz menedżera okien dla uruchamianej sesji (pasek wyboru pojawia się, gdy zainstalowane są co najmniej dwa menedżery). Aby skorzystać z wybranego menedżera okien, należy go najpierw zainstalować. W systemie Fedora za instalację oprogramowania odpowiada program yum. Aby zainstalować środowisko KDE, należy użyć składni: yum groupinstall KDE Dla środowiska Enlightenment składnia wygląda tak: yum groupinstall enlightenment a dla XFCS tak: yum groupinstall XFCE. Rysunek Wybór menedżera okien dla bieżącej sesji Konfigurowanie pulpitu X Window Podobnie jak w przypadku Windows, użytkownik systemu Linux ma możliwość konfiguracji pulpitu ustawienia obrazu tła, wyboru czcionki oraz motywu graficznego, a także sposobu wyświetlania etykiet dla pasków narzędziowych. Aby zmienić ustawienia wyświetlania, należy kliknąć prawym przyciskiem myszy pulpit i zaznaczyć polecenie Zmień tło pulpitu lub z menu System/Preferencje wybrać opcję Wygląd. Pojawi się okno Preferencje wyglądu (rysunek 14.7). 230 sieci_komputerowe.indb :57:45

5 14.4. Korzystanie z pakietu biurowego i programu graficznego Rysunek Okno ustawień wyglądu pulpitu Okno składa się z 4 zakładek. Pierwsza z nich umożliwia wybór motywu graficznego, zakładka Tło pozwala na ustawienia obrazu i tła pulpitu, na zakładce Czcionki można ustawić wielkość i krój czcionek systemowych, zakładka Interfejs pozwala na dostosowanie pasków menu i pasków narzędziowych. W menu System/Preferencje można również uruchomić okno konfiguracji wygaszacza ekranu oraz ustawień monitora (opcja Ekran). Konfiguracja pulpitu i efektów wyświetlania zależna jest od używanego menedżera okien im bardziej jest on rozbudowany, tym więcej opcji można ustawić Korzystanie z pakietu biurowego i programu graficznego Programy biurowe pozwalają na edycję tekstu, tworzenie arkuszy kalkulacyjnych lub pokaz prezentacji multimedialnych. Wraz ze środowiskiem GNOME rozprowadzany jest edytor tekstu AbiWord oraz arkusz kalkulacyjny Gnumeric. Dla środowiska KDE stworzony został pakiet KOffice, zawierający m.in. edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny i aplikację do tworzenia prezentacji. Wszystkie te aplikacje pozwalają na edycję plików zapisanych w formatach znanych z pakietu MS Office. W systemie Linux działa również pakiet Open Office. W jego skład wchodzą m.in.: q q openoffice.org-core główny moduł pakietu biurowego, q q openoffice.org-calc moduł arkusza kalkulacyjnego, q q openoffice.org-draw moduł rysowania, q q openoffice.org-writer moduł edytora tekstu, q q openoffice.org-impress moduł prezentacji, q q openoffice.org-langpack-pl_pl moduł językowy dla języka polskiego. 231 sieci_komputerowe.indb :57:46