Ocena umiejętności studentów w zakresie wyszukiwania informacji przestrzennej w Internecie

Podobne dokumenty
Budowa interaktywnej mapy cyfrowej za pomocą wybranych aplikacji i serwisów internetowych

Zagadnienia: Ścieżki do informacji - wpisywanej po znaku ukośnika / Nazwy dokumentu (w szczególności strony www, czyli strony internetowej).

Zróżnicowanie wyników egzaminu maturalnego z geografii na poziomie podstawowym w latach

Ogólne kryteria oceniania z przedmiotu zajęcia komputerowe w klasie czwartej.

WYNIKI ANKIETY Serwis internetowy Biblioteki PWSZ w Nysie

Raport z egzaminu gimnazjalnego kwiecień 2012r.

Przedmiotem pomiaru są umiejętności zgodne z Podstawą programową kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych z dnia r.

Badanie kompetencji cyfrowych nauczycieli przedmiotów ścisłych i przyrodniczych w polskich gimnazjach

Analiza wyników ankiety

Kartografia multimedialna krótki opis projektu. Paweł J. Kowalski

Format KML w oprogramowaniu GIS

Czy nauczyciele wykorzystują nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne w kształceniu? Raport z badań.

INSTRUKCJA wypełniania ankiety badania Land use w gminach

Formy dokształcania studentów przyszłych nauczycieli z wykorzystaniem narzędzi TI

PORTAL GEOSTATYSTYCZNY - GIS jako źródło informacji o terytorium i społeczeństwie

Internet, jako ocean informacji. Technologia Informacyjna Lekcja 2

Instrukcja dla uczniów

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA Im Stanisława Staszica w Krakowie. Karolina Banyś

Informacja o wynikach egzaminu gimnazjalnego w 2010 roku

RAPORT Z EWALUACJI PRAKTYK PEDAGOGICZNYCH REALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU

STUDIA PODYPLOMOWE UPRAWNIAJĄCE DO NAUCZANIA TECHNIKI Z INFORMATYKĄ

WYŻSZA SZKOŁA POLICJI W SZCZYTNIE

Temat szkolenia: Technologie informacyjno-komunikacyjne w nauczaniu przedmiotów humanistycznych SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA WARSZAWA, 2014

Wyszukiwanie informacji

Rozkład materiału nauczania. Zajęcia komputerowe z pomysłem. Szkoła podstawowa. Klasa 4

Technologia informacyjna i webgis w kształceniu nauczycieli kurs e learningowy

Szkoła Powiat Województwo Okręg Kraj 47,35 49,57 50,63 52

Wykorzystanie standardów serii ISO oraz OGC dla potrzeb budowy infrastruktury danych przestrzennych

SKUTECZNOŚĆ WYSZUKIWANIA W INTERNECIE INFORMACJI ZWIĄZANYCH Z INŻYNIERIĄ ROLNICZĄ

Rozkład materiału nauczania. Zajęcia komputerowe Klasa 4. Temat z podstawy programowej. Nr lekcji Temat Dział Osiągnięcia ucznia

Scenariusz lekcji. opisać podstawowe pojęcia związane z internetem; scharakteryzować pojęcia: portal, wortal, witryna, WWW, HTTP;

Ankieta: Dostępność obiektów użyteczności publicznej w Krakowie dla osób z niepełnosprawnością ruchową

WYSZUKIWANIE INFORMACJI W INTERNECIE

WPROWADZENIE WYSZUKIWANIE OGŁOSZEŃ

INFORMATYKA MÓJ SPOSÓB NA POZNANIE I OPISANIE ŚWIATA.

Informacje o Emapa sp. z o.o.

PRZYKŁAD WYKORZYSTANIA TIK W PRACY Z UCZNIAMI

Podręcznik użytkownika

ROZWÓJ INFRASTRUKTURY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ w statystyce publicznej. Janusz Dygaszewicz Główny Urząd Statystyczny

Czym jest nauczanie dwujęzyczne?

Instrukcja użytkownika Internetowej Platformy Edukacyjnej UPRP

Raport z badania losów zawodowych absolwentów Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Losy zawodowe absolwenta - 3

Jak pracują szkoły. Co to jest metoda edukacyjnej wartości dodanej (EWD)?

WYNIKI BADAŃ NAD ATRAKCYJNOŚCIĄ ZAJĘĆ PROWADZONYCH PRZY ZASTOSOWANIU TABLICY INTERAKTYWNEJ

Grzegorz F. Wojewoda. Miejski Ośrodek Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ

Wprowadzenie do geoinformatyki - podstawowe pojęcia Wydział Geodezji i Kartografii Politechnika Warszawska

Komputer i Internet w procesie zdobywania wiedzy przez studentów I roku Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Jana Długosza w Częstochowie

Szkolenie biblioteczne w formie e-learningu

Lingwistyczny system definicyjny wykorzystujący korpusy tekstów oraz zasoby internetowe.

Zasady ruchu drogowego dla rowerzysty - przypomnienie wiadomości. Wykorzystanie podstawowych funkcji przeglądarki do przeglądania stron WWW.

Wykorzystanie szkolnych pracowni komputerowych w nauczaniu przedmiotów ogólnokształcących i zawodowych

PROGRAM DOSKONALENIA PRZEDMIOTOWEGO W ZAKRESIE KOMPETENCJI MATEMATYCZNYCH dla nauczycieli szkół podstawowych

Mapa niewyczerpane źródło informacji

ROZDZIAŁ 2. INTERNET. Lekcja 5. Temat: Przeglądanie stron internetowych

Księgarnia internetowa Lubię to!» Nasza społeczność

Kurs zdalny Podstawy geoinformacji dla nauczycieli

Cube Group. Reklama offline jako wstęp do poszukiwań online

SCENARIUSZ LEKCJI. POZIOM NAUCZANIA: liceum ogólnokształcące kl. I (szkoła ponadgimnazjalna)

Kurs zdalny Zarządzanie informacją przestrzenną

Wyszukiwanie informacji

Raport. Badanie Losów Absolwentów INFORMATYKA

Rozkład materiału nauczania wraz z PSO. 2012/2013 Zajęcia komputerowe z pomysłem. Klasa 4

z badania losów zawodowych absolwentów Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ZAJĘCIA KOMPUTEROWE

Trening kompetencji cyfrowych uczniów i nauczycieli z wykorzystaniem usług Google

RAPORT Z EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ. w roku szkolnym 2014/2015

Wyniki klasyfikowania i promowania uczniów w szkołach województwa mazowieckiego w roku szkolnym 2014/2015

Kryteria wyboru operatorów usług telefonicznych przez abonentów w Polsce

Wspomaganie zarządzania zbiornikami zaporowymi

Raport z badania losów zawodowych absolwentów Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Losy zawodowe absolwenta - 5

Scenariusz zajęć Otwarte zabytki

WYNIKI ANKIETY Elektroniczne szkolenie biblioteczne na platformie Moodle Biblioteki PWSZ w Nysie

WYNIKI OGÓLNOPOLSKIEGO BADANIA UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTY, SPRAWDZIANU, EGZAMINU GIMNAZJALNEGO I MATURALNEGO W 2013 ROKU UCZNIÓW SZKÓŁ PROWADZONYCH

Zajęcia komputerowe, informatyka, TIK

Poziom kompetencji w korzystaniu z technologii informacyjnych przez studentów I roku Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego

1. Zdawalność egzaminu

Temat: Analiza śladu zarejestrowanego odbiornikiem typu GPS-GIS, przegląd

Anna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę

Czynniki wpływające na wybór studiów technicznych przez kobiety

Egzamin maturalny 2014

Nawigacja po trasie wycieczki

SZKOLENIE: METODYKA E-LEARNINGU (50h) Tematyka zajęć: PROGRAM EXE NARZĘDZIE DO TWORZENIA ELEKTRONICZNYCH MATERIAŁÓW DYDAKTYCZNYCH (10h)

RAPORT. SPORZĄDZONY NA PODSTAWIE WYNIKÓW ANKIETY PRZEPROWADZONEJ WŚRÓD ABSOLWENTÓW TECHNIKUM Olsztyn 2014

Analiza efektywności kształcenia w Gimnazjum nr 3 z oddziałami integracyjnym im. Tadeusza Kościuszki w Pabianicach w oparciu o wskaźnik EWD

Analiza wyników egzaminu gimnazjalnego 2015

Sylabus modułu e-urzędnik

Raport ze. startówki klas I. r. szk. 2012/2013 przedmioty matematyczno przyrodnicze

INSTYTUT GEOGRAFII UNIWERSYTETU PEDAGOGICZNEGO im. KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ w KRAKOWIE SEMINARIA DYPLOMOWE GEOGRAFIA 1.

Instrukcja użytkownika BIP

Metody i narzędzia ewaluacji

Badanie pełne: JAK SIĘ ROBI SPISY? METODOLOGIA NSP 2011

Numer i nazwa obszaru: 5 Wdrażanie nowych, innowacyjnych sposobów nauczania i oceniania, w celu podnoszenia efektywności kształcenia w cyfrowej szkole

Raport z badania losów zawodowych absolwentów Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Losy zawodowe absolwenta - 3

POZYCJONOWANIE W WYSZUKIWARKACH APTEK INTERNETOWYCH

RAPORT Z EWALUACJI WEWNETRZNEJ ZPR-S W OŁAWIE ROK SZKOLNY 2016/2017

Zastosowanie informatyki na lekcjach geografii

Poniżej zamieszczono analizę ankiet ewaluacyjnych, prezentujące opinie słuchaczy odnoszące się do w/w treści.

Kartografia społeczno-gospodarcza. Liczba godzin stacjonarne: Wykłady: 15 Ćwiczenia: 30. niestacjonarne: Wykłady: 9 Ćwiczenia: 18

Instrukcja stosowania platformy internetowej Szkoła praktycznej ekonomii młodzieżowe miniprzedsiębiorstwo - zakładki ogólnodostępne

Transkrypt:

Wojciech Pokojski * Paulina Pokojska ** Ocena umiejętności studentów w zakresie wyszukiwania informacji przestrzennej w Internecie Streszczenie: Internet w ostatnich latach stał się dla wielu osób głównym źródłem informacji. W internetowych serwisach informacyjnych, przeglądarkach i elektronicznych książkach telefonicznych przybywa narzędzi, dostarczających użytkownikom możliwości pozyskania informacji przestrzennej. W artykule przedstawiono wyniki badań poświęconych umiejętnościom studentów wyszukiwania informacji przestrzennej w internecie. Badania, przeprowadzone wśród studentów kilku szkół wyższych, doprowadziły do wniosku, że pomimo szerokiego dostępu do narzędzi wyszukiwania informacji przestrzennej, umiejętności pozyskania informacji tego typu są niewystarczające. Słowa kluczowe: informacja przestrzenna, wyszukiwarki internetowe, geoprzeglądarki Wstęp Rozwój Internetu, rozwój technologii cyfrowych, w tym coraz większa powszechność nawigacji samochodowej i turystycznej, przy jednoczesnym spadku ich cen, oraz wprowadzanie dyrektyw unijnych w zakresie udostępniania informacji przestrzennej spowodowały wzrost zainteresowania informacją przestrzenną. W serwisach informacyjnych, na stronach urzędów i stronach prywatnych jest zamieszczanych coraz więcej map. Początkowo mapy miały charakter statyczny. Najczęściej były to pliki graficzne zapisane w formacie.jpg, osadzone w kodzie html. Mapy te często prezentowały lokalizację firmy, trasę dojazdu, podział administracyjny (województwa, powiatu), itp. Kolejnym etapem rozwoju map w sieci było ich wprowadzenie jako elementu uzupełniającego i wzbogacającego internetowe książki telefoniczne, jako dodatku do wyszukiwarek internetowych oraz wreszcie jako najważniejszego elementu w portalach specjalnie zaprojektowanych do publikacji map. Wraz z pojawieniem się ogólnodostępnych serwisów mapowych obejmujących niemal całą kulę ziemską, dla użytkowników otworzyły się nowe możliwości wyszukiwania informacji przestrzennej. Przeglądarki map W połowie lat 90., wraz z pojawieniem się przeglądarki mapowej Map Viewer firmy Xerox Corporation 1, rozpoczęła się era informacji przestrzennej w sieci. Początkowo rozwój geoprzeglądarek był ograniczony słabą przepustowością ogólnie dostępnych łącz, jednak od kilku * dr Wojciech Pokojski Adiunkt w Pracowni Edukacji Komputerowej Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca GIS na kierunku geografia, zajmuje się problematyką Systemów Informacji Geograficznej i technologii informacyjnych. ** dr Paulina Pokojska Adiunkt w Pracowni Edukacji Komputerowej Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi zajęcia z zakresu Systemów Informacji Geograficznej oraz Systemów Informacji Przestrzennej. Główny nurt zainteresowań obejmuje analizy i modelowanie zmienności czasowo przestrzennej procesów zachodzących w środowisku przyrodniczym. 1 Dragicevic S., The potential of Web based GIS. Journal of Geographical Systems 6(2), 2004, s. 79 81. 1

Ocena umiejętności studentów w zakresie wyszukiwania informacji przestrzennej w Internecie lat stał się swoistą wizytówką technologii geoinformacyjnych dla użytkowników internetu 2. Obecnie Internet dostarcza wielu rozmaitych narzędzi wyszukiwania informacji przestrzennej. Przykładami wyszukiwawczych serwisów internetowych, korzystających z map elektronicznych, są Panorama Firm i Polskie Książki Telefoniczne. Obydwa serwisy pozwalają na wyszukanie lokalizacji firm oraz wyznaczanie tras przejazdu. Podobną rolę spełnia wyszukiwarka geoprzestrzenna map24 (http://map24.interia.pl). Kolejną grupą narzędzi są tzw. lokalizatory internetowe. Są one wyszukiwarkami, działającymi w oparciu o mapy elektroniczne i połączone z nimi bazy danych teleadresowych. Przykładowymi lokalizatorami są Zumi, docelu.pl, gdzie.org, www.fullinfo.pl. Lokalizator internetowy Emapi.pl posiada, oprócz podstawowych funkcji jak wyszukiwanie lokalizacji, wyznaczanie trasy z punktu A do punktu B, wiele dodatkowych możliwości, takich jak wytyczanie trasy na podstawie podanych kodów pocztowych ora ciekawe dodatki, jak moduł utrudnień na drogach. Z kolei Google udostępnia geoprzeglądarkę Mapy Google (Google Maps). Oprócz wymienionych powyżej usług, materiały kartograficzne pozostające w gestii jednostek samorządu terytorialnego oraz urzędów administracji publicznej i instytucji naukowych, są udostępniane w postaci systemów informacji terenowej, geoportali oraz internetowych planów miast. Tworzeniem i udostępnianiem danych przestrzennych w Internecie, w dobie rozwoju sieci Web 2.0, zajmuje się również społeczność internetowa. Jako flagowe projekty tego nurtu należy wymienić OpenStreetMap i Wikimapię. Badania dotyczące informacji przestrzennej Dotychczasowe badania wykazały zróżnicowanie stopnia znajomości serwisów zawierających mapy i umiejętności korzystania z nich wśród studentów. W badaniach prowadzonych w 2007 roku wśród studentów kierunków Geografia i Administracja celem była ocena wiedzy i umiejętności praktycznych w zakresie korzystania z geoprzeglądarek i wirtualnych globusów. Jak wykazały te badania, z różnych map elektronicznych dostępnych w sieci, korzystało wówczas 98% studentów geografii i 65% studentów administracji publicznej 3. Uszczegółowienie badań wykazało, że z geoprzeglądarki mapowej Google Maps korzystało ponad 82% studentów geografii i 35% studentów administracji. Z wirtualnego globusa Google Earth korzystało 96% studentów geografii i 35% studentów administracji. Badania, przeprowadzone w 2009 roku, miały na celu ponowne sprawdzenie stanu wiedzy studentów kierunków geograficznych i niegeograficznych w zakresie korzystania z lokalizatorów internetowych i wirtualnych globusów. Badania ankietowe wykazały znajomość serwisu Mapy Google wśród wszystkich ankietowanych studentów geografii, wśród 88% studentów ochrony środowiska i 58% studentów pedagogiki i nauk politycznych (badania niepublikowane). Wyniki uzyskane w latach 2007 i 2009, oraz dalszy intensywny rozwój źródeł informacji przestrzennej, skłoniły autorów opracowania do przeprowadzenia kolejnych badań wśród studentów, dla których, z racji wybranego kierunku studiów informacja geograficzna jest istotnym elementem. Charakterystyka grupy badawczej Badania przeprowadzono wśród 60 studentów I roku studiów zaocznych Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku na kierunkach administracja publiczna, politologia oraz we Wszechnicy Polskiej, Szkole Wyższej Towarzystwa Wiedzy Powszechnej na kierunkach administracja publiczna i bezpieczeństwo narodowe. 2 Rzeszewski M., Jasiewicz J., WebGIS od map w internecie do geoprzetwarzania. [w:] Z. Zwoliński Z. (red.), GIS platforma integracyjna w geografii, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań 2009. s. 23 33. 3 Pokojska P., Pokojski W., Virtual globes and electronic map services evaluation of their applications by students of geography and non geography faculties, [w:] W. Wilk (red.), Global changes: their regional and global aspects, Warsaw University, Warszawa 2009. s. 107 111. 2

Badanie przeprowadzono w komputerowych salach dydaktycznych, wyposażonych w łącza internetowe. Ankietowani podczas badania mieli możliwość korzystania z przeglądarki internetowej. Zadania miały na celu sprawdzenie umiejętności wyszukania informacji geograficznej oraz uzyskanie informacji na temat narzędzi, z których studenci korzystają wyszukując informacje przestrzenne. Charakterystyka kwestionariusza W celach badawczych skonstruowano kwestionariusz, w którym studenci byli proszeni o podanie informacji geograficznych o charakterze przestrzennym, taki jak np. odległość między wybranymi obiektami geograficznymi czy powierzchnia wybranych obszarów. Zadania były tak sformułowane, że w celu udzielenia prawidłowej, dokładnej odpowiedzi na pytanie należało wykorzystać interaktywne mapy i geoprzeglądarki, wyposażone w narzędzia pomiaru odległości, powierzchni oraz wyznaczania tras przejazdu. Analizą objęto nie tylko poprawność udzielonych odpowiedzi, ale także źródła, z których pozyskano te informacje. Takie podejście pozwoliło poznać sposoby wyszukiwania informacji geograficznych przez studentów. Interesujące było także sprawdzenie, czy internauci biernie powielają informacje błędne, które niestety czasami występują na stronach internetowych. Sformułowano kilka pytań badawczych : Z jakich narzędzi studenci korzystają najczęściej wyszukując informacje w Internecie? Czy studenci wykorzystują strony internetowe i aplikacje prezentujące informacje przestrzenną w celu wyszukania odpowiedzi dotyczącej odległości czy trasy dojazdu? Czy studenci potrafią prawidłowo wykorzystać narzędzia pomiaru odległości, powierzchni i wyznaczania trasy przejazdu? Który serwis geoprzestrzenny jest najpopularniejszy? Postawiono tezę, że najczęściej wykorzystywanym serwisem geoprzestrzennym jest serwis Mapy Google. Test składał się z 6 otwartych pytań, na które studenci mieli udzielić szczegółowych odpowiedzi wraz z podaniem źródła internetowego, z którego zaczerpnęli odpowiedź. Żadne z pytań nie zawierało podpowiedzi, gdzie wyszukać odpowiedzi, a pytania były na tyle szczegółowe, że w nie pozwalały udzielić dokładnej odpowiedzi z głowy. Zadania dotyczyły kolejno: podania długości i szerokości geograficznej Warszawy, odległości między wschodnim krańcem Płw. Helskiego a ujściem Wisły w Świbnie, wyznaczenia połączenia drogowego między określonymi miejscami w Warszawie i Ciechanowie, podania nazw miast, przez które przepływa Drwęca, podania powierzchni Zatoki Gdańskiej, podania nazw powiatów, graniczących z Ukrainą oraz podania nazw rzeki uchodzących do Wisły na odcinku między Sandomierzem a Warszawą. Autorzy w trakcie opracowywania testu sprawdzili możliwe źródła tych informacji w sieci. Każdą z tych informacji można wyszukać na kilka sposobów, niemniej jest w sieci kilka narzędzi, które pozwalają zrobić to szybko i bezbłędnie. Wyniki badań Położenie Na pytanie jaka jest długość i szerokość geograficzna Warszawy wszyscy ankietowani odpowiedzieli prawidłowo. Do wyszukania tej informacji większość studentów wykorzystała wyszukiwarkę Google, wpisując w polu wyszukiwania hasło długość i szerokość geograficzna Warszawy lub położenie geograficzne Warszawy. Ponad 80% osób poprzez wyszukiwarkę Google wyszukało strony internetowe, na których były podane współrzędne Warszawy: 42% skorzystało ze strony http://24timezones.com, 12% z Wikipedii, 10% ze strony http://cyberman.w.interia.pl. Zaledwie 7% osób odczytało współrzędne geograficzne z mapy. 3

Ocena umiejętności studentów w zakresie wyszukiwania informacji przestrzennej w Internecie Odległości Pytanie o odległość między wschodnim krańcem Płw. Helskiego a ujściem Wisły w Świbnie sprawiło ankietowanym dużo trudności. Odległość ta wynosi ok. 30 km w linii prostej. Za prawidłową odpowiedź uznawano wartości z przedziału od 25 do 35 km. Prawidłową odległość podało zaledwie 17% ankietowanych, posługując się najczęściej wyszukiwarkami przestrzennymi Mapy Google i mapy.szukacz.pl. Studenci wykorzystali narzędzia do pomiaru odległości lub orientacyjnie oceniali odległość, korzystając z podziałki liniowej na mapie. Około 22% ankietowanych podało wartości odpowiadające przybliżonej odległości drogowej miasta Hel do miejscowości położonych najbliżej ujścia Wisły, korzystając z narzędzi wyznaczania trasy przejazdu. 13% osób udzieliło nieprawidłowej odpowiedzi, w tym trzy osoby podały wartość 712 km, co odpowiada odległości drogowej pomiędzy miastami Hel i Wisła, mimo, że w ankiecie zapytano o ujście rzeki Wisły. Aż 43% osób nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie, w tym 52% stanowili studenci bezpieczeństwa narodowego. Znacznie lepiej z tym zadaniem poradzili sobie studenci nauk politycznych (29% studentów nauk politycznych nie udzieliło odpowiedzi, zatem mniejszy odsetek, niż wśród studentów bezpieczeństwa narodowego). Prawidłowe udzielenie odpowiedzi nie było skorelowane z geograficznym przygotowaniem, którego miarą był wybór geografii na egzaminie maturalnym. Trasa przejazdu Trasę przejazdu miedzy dwoma wskazanymi adresami (miasto, ulica) wyznaczyło 88% z różnym stopniem szczegółowości 88% ankietowanych. 12% ankietowanych nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie. Prawidłowe, szczegółowe wyznaczenie trasy wymagało podania pięciu lub sześciu numerów dróg. 35% osób wyszukało zaledwie jeden lub dwa numery dróg łączących podane adresy, 23% osób podało trzy numery dróg, 18% cztery numery, a zaledwie 12% podało pięć lub sześć numerów dróg, tym samym szczegółowo opisując trasę do pokonania. Ponad połowa (57%) ankietowanych wykorzystała serwis mapy.google.pl. Z wyszukiwarek przestrzennych http://www.trasa.info/ i http://www.odleglosci.info, bazujących na mapie Google skorzystały trzy osoby. W 15% przypadków ankietowani skorzystali z wyszukiwarki przestrzennej Zumi. Najszczegółowiej trasę wyznaczali studenci bezpieczeństwa, bardzo słaba umiejętnością wyznaczenia trasy wykazali się studenci nauk politycznych. Położenie miast Ankietowani mieli za zadanie sprawdzić, przez które miasta przepływa Drwęca. W pełni prawidłowej odpowiedzi udzieliło 58% ankietowanych. Ponad połowa ankietowanych, którzy udzielili prawidłowej odpowiedzi, jako źródło informacji podała zasoby encyklopedii Wikipedia. Zaledwie 20% osób, które udzieliło prawidłowej odpowiedzi, samodzielnie policzyło liczbę miast położonych nad Drwęcą skorzystali oni z serwisu Mapy Google. Sześć osób korzystających z Wikipedii, błędnie podało zawyżoną liczbę miast nad Drwęcą, mylnie uwzględniając miasta położone w całym jej dorzeczu. Najczęściej błędną odpowiedź podawały osoby, które wykorzystały jako źródło informacji mapy znajdujące się na lokalnych stronach internetowych. Pytanie o liczbę miast wykazało, że ankietowani wolą korzystać z informacji geograficznych podanych w formie tekstowej i często nieumiejętnie posługują się mapami, nie umiejąc odczytać informacji zawartych na mapach. Z zadaniem tym lepiej poradziły sobie osoby, które zdawały geografię na maturze: poprawnej odpowiedzi udzieliło 80% osób zdających maturę z geografii i 51% osób, które nie zdawały matury z geografii. Lepiej na to pytanie odpowiadali studenci bezpieczeństwa narodowego i nauk politycznych (61% i 64% poprawnych odpowiedzi), słabiej studenci administracji (47% studentów tego kierunku udzieliło poprawnej odpowiedzi). 4

Powierzchnia Kolejne pytanie dotyczyło powierzchni Zatoki Gdańskiej. 52% ankietowanych udzieliło odpowiedzi poprawnej (6300 km 2 ), podając jako źródło tej informacji albo stronę internetową www.sciąga.pl (81% osób) albo stronę www.zadanie.pl (19% osób). 5% ankietowanych podało mniejszą powierzchnię (5134 km 2 ), również uznawaną przez niektóre źródła za poprawną i którą także uznaliśmy za prawidłową. Niemal 17% ankietowanych podało błędną powierzchnię Zatoki Gdańskiej rzędu 364 km 2, podając jako źródło stronę internetową www.sciaga.pl omyłkowo jednak odczytywali oni tam powierzchnię Zatoki Puckiej. Pozostałe 31% ankietowanych podało inne, również niepoprawne powierzchnie zatoki. Wśród wszystkich ankietowanych osób, prawidłową odpowiedź częściej (73%) podawały osoby zdające maturę z geografii; wśród osób wybierających inne przedmioty na maturze prawidłowych odpowiedzi było mniej (53%). Dużo więcej poprawnych odpowiedzi udzielili studenci nauk politycznych (86%) i administracji (73%) niż studenci bezpieczeństwa narodowego (35%). Powiaty graniczne W kolejnym pytaniu należało podać nazwy powiatów, które graniczą z Ukrainą. Spodziewano się, że ankietowani, aby uzyskać odpowiedź na to pytanie, wykorzystają jako źródło informacji któryś z serwisów mapowych. Odnalezienie takiej informacji w dokumentach tekstowych jest trudne w opisach towarzyszących liście wyników wyszukiwania nie ma takiej informacji. Wyszukanie informacji utrudnia także fakt, że Mapa Google nie zawiera podziału administracyjnego Polski. Wskutek wymienionych trudności prawidłowej odpowiedzi udzieliło tylko 18% ankietowanych. Za źródło informacji posłużyło im opracowanie GUS, poświęcone charakterystyce pogranicza polsko ukraińskiego (jest to plik.pdf zawierający mapę). Najwięcej ankietowanych (25%) wymieniło zaledwie nazwy czterech powiatów graniczących z Ukrainą, podając jako źródło informacji opracowanie w formacie publikacji elektronicznej (pdf) Urzędu Statystycznego w Rzeszowie, dotyczące charakterystyki województwa podkarpackiego. Wiek, płeć i deklarowane zainteresowania geografią nie okazały się istotne w skuteczności wyszukania tej informacji. Ponownie okazało się, że jeśli żądana informacja nie jest dostępna poprzez proste zapytanie w wyszukiwarce internetowej, to większość osób ma problemy ze zdobyciem poszukiwanej informacji przestrzennej. Podsumowanie Zaledwie 3% ankietowanych udzieliło prawidłowej odpowiedzi na wszystkie pytania (tab. 1). 10% udzieliło pięciu poprawnych odpowiedzi, 20% osób odpowiedziało prawidłowo na cztery pytania. Najwięcej, bo 35% osób udzieliło poprawnej odpowiedzi tylko na dwa pytania. Zatem niemal 70% ankietowanych udzieliło prawidłowej odpowiedzi na co najwyżej trzy pytania. Tabela 1. Struktura odpowiedzi na pytania kwestionariuszowe. Liczba poprawnych odpowiedzi Liczba respondentów Udział procentowy respondentów 1 3 5% 2 21 35% 3 16 27% 4 12 20% 5 6 10% 6 2 3% Źródło: opracowanie własne 5

Ocena umiejętności studentów w zakresie wyszukiwania informacji przestrzennej w Internecie Osoby które udzieliły od 4 do 6 prawidłowych odpowiedzi to częściej mężczyźni (42% wszystkich ankietowanych mężczyzn), rzadziej kobiety (28% wszystkich ankietowanych kobiet). Najlepiej w ankiecie wypadli studenci bezpieczeństwa narodowego (42% osób z tej grupy odpowiedziało prawidłowo na więcej niż 3 pytania), najsłabiej studenci nauk politycznych (tylko 14% osób odpowiedziało na więcej niż 3 pytania). Wyniki testu wykazują, że wiedza zdobyta podczas nauki do matury z geografii ma niewielki wpływ na umiejętności wyszukiwania informacji przestrzennej w Internecie istotna statystycznie zależność między liczbą udzielanych odpowiedzi a deklaracją o wyborze geografii jako przedmiotu maturalnego zaistniała jedynie przy odpowiedziach na dwa spośród siedmiu pytań. Większy wpływ na liczbę prawidłowych odpowiedzi ma natomiast kierunek studiów. Studenci bezpieczeństwa narodowego potraktowali ankietę zadaniowo, lepiej wypadli zadaniach, w których należało dokonać pomiaru odległości/powierzchni lub wyznaczyć trasę. Studenci nauk politycznych najlepiej wypadli w zadaniach polegających na umiejętności wyszukiwania informacji tekstowej w sieci, a słabiej w zadaniach wymagających wyznaczenia trasy i dokonania pomiaru odległości. Odpowiedź na pytania badawcze Przeprowadzone badania wykazały, że wśród studentów wybranych kierunków najbardziej popularnym sposobem wyszukiwania informacji jest wpisanie zapytania w wyszukiwarce Google. Wszyscy studenci potrafią wyszukiwać informacje zapisane i udostępniane w postaci tekstu, a w większość potrafi wyznaczyć trasę przejazdu korzystając z aplikacji internetowych. Trasę przejazdu miedzy dwoma miejscowościami potrafiło wyznaczyć w sposób, który można uznać za zadowalający, 53% ankietowanych, a 35% robiła to nieporadnie. Umiejętność wyszukiwania informacji przestrzennych z wykorzystaniem mapy nie jest zadowalająca. Studenci, szukając informacji o charakterze przestrzennym, bardzo rzadko biorą pod uwagę mapę. Niepokoją fakty, że jedynie 7% osób odczytało współrzędne geograficzne Warszawy z mapy, że prawidłowe odległości (drogowa i najkrótsza) między krańcem Płw. Helskiego a ujściem Wisły podało zaledwie 17% ankietowanych. Na pytanie o miasta zlokalizowane nad Drwęcą odpowiedziało wprawdzie prawidłowo 58% osób, jednak z tej grupy tylko 1/5 policzyła miasta na mapie, a pozostałe osoby wykorzystały opracowanie tekstowe zamieszczone w Wikipedii. Na pytanie o nazwy powiatów graniczących z Ukrainą poprawnie odpowiedziało tylko 18% ankietowanych. Najwięcej trudności wywołują pytania, na które nie można uzyskać odpowiedzi poprzez wpisanie odpowiedniej frazy w wyszukiwarce Google, a na które odpowiedzi należy szukać na mapach. Studenci, zniechęceni porażką przy wyszukaniu informacji w wyszukiwarce Google, nie podejmują prób wykorzystania alternatywnych narzędzi. Przed nauczycielami Technologii informacyjnej i Informatyki stoi nowe zadanie wykształcenie w uczniach i studentach umiejętności wyszukiwania informacji w Internecie, zwłaszcza informacji przestrzennej, by definiowana przez J.M. Morbitzera 4 edukacja wspierana komputerowo stała się faktem. W podstawie programowej dla liceum ogólnokształcącego, profilowanego i technikum dla przedmiotu geografia 5 zapisano zalecenie zapewnienia uczniom dostępu do różnorodnych źródeł informacji geograficznej, ze szczególnym uwzględnieniem materiałów kartograficznych i korzystanie z różnorodnych źródeł informacji geograficznej. W programach nauczania geografii w gimnazjum, powstałych po 2008 roku, uwzględniono potrzebę korzystania z serwisu Mapy 4 Morbitzer J., Edukacja wspierana komputerowo a humanistyczne wartości pedagogiki, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2007. 5 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających, http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/akty_prawne.php, [28.06.2011]. 6

Google: w programie autorstwa Ewy Tuz 6 wymagania edukacyjne obejmują korzystanie z różnych źródeł informacji geograficznej w tym z serwisu Mapy Google. W programie nauczania Geografia w gimnazjum autorstwa Teresy Sadoń Osowieckiej 7 wspomniano o nabyciu umiejętności identyfikacji obiektów geograficznych poprzez wykorzystanie w tym celu serwisu Mapy Google. Według badań Ordnance Survey od 70% do 80% decyzji podejmowanych na wszystkich szczeblach zarządzania w administracji publicznej ma związek z przestrzenią geograficzną. Umiejętność korzystania z informacji przestrzennej jest zatem przydatna nie tylko osobom zawodowo związanym z informacją przestrzenną i na każdym etapie kształcenia należy zadbać o jej rozwijanie u uczniów i studentów. Bibliografia 1. Dragicevic S., The potential of Web based GIS. Journal of Geographical Systems 6(2), 2004. 2. Morbitzer J., Edukacja wspierana komputerowo a humanistyczne wartości pedagogiki, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2007. 3. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników, uzupełniających liceów ogólnokształcących i techników uzupełniających, http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/akty_prawne.php, [28.06.2011]. 4. Pokojska P., Pokojski W., Virtual globes and electronic map services evaluation of their applications by students of geography and non geography faculties, [w:] W. Wilk (red.), Global changes: their regional and global aspects, Warsaw University, Warszawa 2009. 5. Rzeszewski M., Jasiewicz J., WebGIS od map w internecie do geoprzetwarzania. [w:] Z. Zwoliński Z. (red.), GIS platforma integracyjna w geografii, Bogucki Wyd. Naukowe, Poznań 2009. 6. Sadoń Osowiecka T., Geografia w gimnazjum, program nauczania, http://www.operon.pl/var/plain_site/storage/original/application/e55fa403d58772712b308 0692b6431c1.pdf, [27.03.2012] 7. Tuz E. M., Program nauczania geografii dla gimnazjum, www.nowaera.pl/pomoce/...nauczania/...nauczania geografii.../download.html, [15.10.2011]. The Assessment of Students Abilities within the Scope of the Spatial Information Browsing on the Internet The Internet has become the main source of the information in recent years. In the online news bulletins, browsers and electronic phone books the number of tools providing users with the possibilities of gaining the spatial information grows very quickly. The research results were dedicated to students spatial information browsing abilities on the Internet. The studies conducted among university and college students have led to the conclusion that despite of the broad access to the spatial information tools, the abilities of gaining such information are insufficient. Keywords: spatial information, Internet browsers, geo browsers 6 Tuz E. M., Program nauczania geografii dla gimnazjum, www.nowaera.pl/pomoce/...nauczania/...nauczaniageografii.../download.html, [15.10.2011]. 7 Sadoń Osowiecka T., Geografia w gimnazjum, program nauczania, http://www.operon.pl/var/plain_site/storage/original/application/e55fa403d58772712b3080692b6431c1.pdf [27.03.2012] 7