Ergonomia stanowiska komputerowego
Plan prezentacji. 1. Co to jest ergonomia? 2. Co nam grozi podczas długotrwałej pracy z komputerem? 3. Omówienie zjawisk zagraŝających zdrowiu. 4. Jak wygląda ergonomiczne stanowisko? 5. Jakie biurko i krzesło? 6. Jakie stosować oświetlenie? 7. Co z uŝywaniem monitora, klawiatury, myszy, oprogramowania? 8. Zalecenia dla pomieszczenia. 9. Zalecenia ogólne. www.brainybetty.com 2
Co to jest ergonomia? Ergonomia - nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy do moŝliwości psychofizycznych człowieka. Ma na celu humanizowanie pracy poprzez taką organizację układu: człowiek - maszyna - warunki otoczenia, aby wykonywana ona była przy moŝliwie niskim koszcie biologicznym i najbardziej efektywnie, co uzyskuje się m.in. poprzez eliminację źródeł chorób zawodowych. Ergonomia jest nauką interdyscyplinarną. Korzysta z dorobku takich nauk lub dziedzin naukowych jak: psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, oraz nauk technicznych, np. materiałoznawstwa, budowy maszyn. www.brainybetty.com 3
Dolegliwości występujące podczas długotrwałej pracy z komputerem Praca przy komputerze, wykonywana codziennie dłuŝej niŝ 4 godziny, moŝe być uciąŝliwa, gdyŝ: intensywna praca wzrokowa moŝe powodować dolegliwości wzroku, bóle głowy, zmęczenie i znuŝenie, długotrwałe unieruchomienie moŝe być przyczyną dolegliwości pleców, barków, kręgosłupa, spłycenia oddechu, spowolnienia krąŝenia, zwłaszcza w obrębie nóg, zła organizacja pracy, szybkie tempo, presja terminów, odosobnienie podczas pracy, złe oprogramowanie, brak wsparcia w trudnych sytuacjach, mogą powodować stres prowadzący do zmęczenia, znuŝenia, frustracji, wypalenia zawodowego. www.brainybetty.com 4
Dolegliwości występujące podczas długotrwałej pracy z komputerem Główne problemy zdrowotne to: Zespół Cieśni Nadgarstka - jego objawy to przewlekły ból ramion, przedramion, przegubów dłoni występowanie drętwienia palców wskazujących, które narastająco obejmuje barki. Dochodzi do usztywnienia mięśni pleców, karku i rąk. Pogarszająca się sprawność kończyn górnych oraz zakres ruchów i słabnąca siła chwytu palców. PodraŜnienia skóry i alergie - wywołuje je kontakt skóry z dodatnio naładowanymi cząstkami kurzu odpychanymi przez monitory oraz wypychanymi z jednostek centralnych komputerów przez ich wentylatory. PodraŜnienia błony śluzowej - podraŝnienia śluzówek oczu, nosa, krtani wywoływane przez reakcję organizmu na zbyt duŝe stęŝenie ozonu w powietrzu NaraŜenie narządu wzroku - po długotrwałej pracy, pojawia się łzawienie i przekrwienie oczu, zaczerwienione spojówki, uczucie pieczenia i szczypania, objawy zaburzenia widzenia, wraŝenie suchych oczu oraz bóle głowy senność, apatię. Większość teŝ podaje objawy zaburzenia widzenia oraz wraŝenie suchych oczu. Dolegliwości kręgosłupa i pleców - są to bóle kręgosłupa, pleców, dyskopatia, skurcze mięśni nóg oraz skrzywienie kręgosłupa. www.brainybetty.com 5
Zjawiska zagraŝające zdrowiu Promieniowanie ekranu - promieniowanie ekranu jest powodem zachwiania równowagi między jonami dodatnimi a jonami ujemnymi w powietrzu, przez zwiększenie się ilości jonów ujemnych. Reakcją człowieka jest depresja, obniŝenie ciśnienia krwi, obniŝenie sprawności organizmu i ból głowy. Przeciwdziałamy tym zjawiskom przez umieszczanie w pomieszczeniu roślin ewentualnie jonizatorów (w odległości 1 do 2 m od stanowiska pracy). Pole elektromagnetyczne - jest wytwarzane przez płynący prąd.powoduje polaryzację napięcia elektrostatycznego pomiędzy człowiekiem a ekranem monitora. W jej rezultacie twarz operatora przyciąga naładowane cząsteczki kurzu w takim samym stopniu, co naładowany elektrycznie ekran. Promieniowanie rentgenowskie -emisja promieniowania rentgenowskiego przez nowoczesne monitory została w ostatnich latach obniŝoną i obecnie jest niŝszą od tła. Pole elektrostatyczne - Promieniowanie to jest neutralizowanym przez działanie wody zawartej w powietrzu. Przy wilgotności powietrza 50-60% potencjał elektrostatyczny jest znacznie ograniczonym. Dlatego waŝnym zagadnieniem jest wietrzenie pomieszczeń, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy wilgotność moŝe spadać do 30%. Najbardziej intensywne pole elektrostatyczne występuje przez pierwszy kwadrans od włączenia monitora. Zaleca się włączanie komputera kilka minut przed rozpoczęciem pracy www.brainybetty.com 6
Zjawiska zagraŝające zdrowiu Promieniowanie jonizujące - w nowych monitorach jest filtrowane przez szkło ołowiowe. Samo szkło oraz warstwa antystatyczna redukuje niemal całkowicie pole elektryczne i ładunki statyczne ekranu. Konstrukcja odchylania i ekranowanie zamyka pole magnetyczne wewnątrz obudowy. Ruch powietrza - zainstalowane wewnątrz komputera urządzenia wirujące (wentylatory) wymuszają ruch powietrza przenosząc pyłki, alergeny oraz zjonizowane powietrze wytworzone przez monitor. Wzrostowi natęŝenia zjonizowanego powietrza i pyłków w pomieszczeniu zapobiega wietrzenie pomieszczeń. Szkodliwe gazy -razem z nagrzanym powietrzem z wnętrza komputera i monitora wydzielają się związki chemiczne. Są to gazy bezwonne, tlenki i furany. Są zaliczanymi do najgroźniejszych trucizn środowiska naturalnego oraz mają działanie rakotwórcze. Wydostają się z emulsji ognioodpornej, którą pokryte są obudowy nowych monitorów i jednostek centralnych i dlatego występują najczęściej w pomieszczeniu, do, którego został wstawiony nowo zakupiony sprzęt. Przeciwdziałamy tym zjawiskom przez dobre wygrzanie sprzętu w czasie kilku dni w często wietrzonym pomieszczeniu. Szkodliwe substancje w tym czasie ulatniają się. www.brainybetty.com 7
Organizacja stanowiska komputerowego Ergonomiczne, wydzielone stanowisko komputerowe z przestrzenią na pracę bez komputera www.brainybetty.com 8
Organizacja stanowiska komputerowego www.brainybetty.com 9
Układ stanowiska komputerowego Wariantowe układy pulpitów umoŝliwiają zachowanie kąta obserwacji i połoŝenia klawiatury względem przedramienia www.brainybetty.com 10
Układ stanowiska komputerowego Miejsce pod biurkiem powinno być zajęte tylko przez nogi i ew. podnóŝek, nie powinno tam być innych rzeczy. W przypadku gdy stół nie posiada regulacji wysokości naleŝy (na Ŝyczenie pracownika) wyposaŝyć stanowisko w podnóŝek. Biurko powinno mieć jasny, matowy kolor i zaokrąglone brzegi. Istotne znaczenie mają dodatkowe urządzenia wspomagające pracę jak wysięgnik z podstawką na dokumenty umieszczany obok monitora, na wysokości oczu operatora i umoŝliwiający odczyt dokumentów bez odrywania wzroku od monitora. www.brainybetty.com 11
Parametry siedziska MoŜliwość regulacji siedziska to jeden z waŝniejszych elementów dobrego stanowiska pracy z komputerem www.brainybetty.com 12
Parametry siedziska Siedzisko powinno być stabilne, wyposaŝone w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi, powinno mieć moŝliwość obrotu wokół osi pionowej o 360. Powinno posiadać regulację wysokości w zakresie min. 40 50 cm, licząc od podłogi, regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie: 5 do przodu i 30 do tyłu. Wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia powinno być odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych. Mechanizmy regulacji powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację moŝna było wykonywać w pozycji siedzącej. www.brainybetty.com 13
Oświetlenie stanowiska Odpowiednie oświetlenie stanowiska zapewniają trzy źródła światła: Oświetlenie dzienne (regulowane np. Ŝaluzjami) Oświetlenie ogólne pomieszczenia Oświetlenie punktowe stanowiska www.brainybetty.com 14
Oświetlenie stanowiska Najkorzystniejszym jest oświetlenie w przedziale od 300lx do 700lx.Bardzo waŝnym jest, aby na klawiaturze komputera średnie natęŝenie oświetlenia wynosiło 500 lx. Z pola widzenia pracującego powinny być usunięte wszelkie źródła światła emitujące oświetlenie silniejsze od monitora. www.brainybetty.com 15
Umiejscowienie monitora www.brainybetty.com 16
Umiejscowienie monitora Górna krawędź monitora powinna znajdować się na wysokości oczu operatora (w pozycji siedzącej), lub niŝej. Monitor powinien znajdować się pomiędzy oprawami oświetleniowymi i stać bokiem do okien. Nie ustawiamy monitora na tle okna, naprzeciw okna ani na tle innych jaskrawych obiektów. Odległość między tyłem monitorem a osobą pracującą obok powinna być większa niŝ 80 cm. Odległość między sąsiednimi monitorami powinna być większa niŝ 60 cm. Minimalna odległość ekranu od oczu wynosi 1,5 2 przekątne monitora. www.brainybetty.com 17
Klawiatura Klawiatura powinna być umieszczona na wysokości łokcia. Odległość między klawiaturą a przednią krawędzią stołu nie powinna być mniejsza niŝ 10 cm. Klawiatura powinna być usytuowaną w linii środkowej ciała operatora. Ręce podczas pisania na klawiaturze powinny być swobodne www.brainybetty.com 18
Klawiatura Jeśli klawiatura jest wyŝej wówczas powinno się stosować wsporniki nadgarstkowe do klawiatury. W zachowaniu właściwej pozycji pracy mogą pomagać wyprofilowane tak, aby dłonie leŝały na klawiaturze w sposób naturalny, klawiatury ergonomiczne. www.brainybetty.com 19
Mysz Cała dłoń od kciuka po końce palców powinna leŝeć wygodnie na myszy. Część myszki, na której leŝy ręka winna być wypukła, a przednia część musi być niŝsza od tylnej. Osoby redagujące teksty oraz internauci winni kupować myszki z rolką przewijającą tekst. Mysz powinna znajdować się w pobliŝu klawiatury, tak aby po nią nie sięgać na dalszą odległość www.brainybetty.com 20
Łatwość obsługi Oprogramowanie Intuicyjny sposób poruszania się po aplikacji. NajwaŜniejsze i najczęściej uŝywane funkcje są łatwo dostępne ( są na wierzchu ) DuŜe znaczenie ma odpowiednie nasycenie barwy i kontrastu. Czarne pismo na jasnym tle działa na oczy najłagodniej. Z uwagi na róŝną długość fal świetlnych, kolorowe barwy niejednakowo załamują się na soczewce oka i oko musi się dostosowywać. Zalecane jest pisanie ciemnych liter na jasnym tle. NaleŜy dopasować rozmiar czcionki aby zapewnić odpowiedni poziom komfortu podczas przeglądania tekstu wyświetlanego na ekranie. Zmiany kontrastu powodują szybkie zmęczenie się oczu. Zapewnienie szkoleń z obsługi programu Dostępność pomocy w razie kłopotów ze oprogramowaniem www.brainybetty.com 21
Czynniki otoczenia Temperatura : latem (20-24 C) zimą (18-22 C) Poziom hałasu: poniŝej 55dB www.brainybetty.com 22
Pomieszczenie w którym pracujemy. Jest wskazanym, aby pomieszczenia posiadały klimatyzację. Przy braku klimatyzacji pomieszczenia powinny być często, co 3-4 godziny wietrzone, zwłaszcza w okresie grzewczym. W czasie wietrzenia naleŝy unikać powstawania przeciągów. Ruch powietrza nie powinien przekraczać od 0,1 do 0,15 m/sek. wilgotność powietrza w pomieszczeniu wynosząca powyŝej 50% jest wilgotnością bardzo poŝądaną, poniewaŝ zapobiega wytwarzaniu się nadmiernego natęŝenia pola elektrostatycznego w pobliŝu komputera. W okresie zimowym w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem wilgotność spada do 30% i potencjał elektrostatyczny ekranu monitora moŝe być szczególnie wysoki. NaleŜy zadbać o zwiększenie wilgotności powietrza w pomieszczeniach zakładając odpowiednie parowniki. Za pomocą Ŝaluzji lub pionowych zasłon zapobiegamy nadmiernemu nagrzewaniu się pomieszczeń i urządzeń pod wpływem światła słonecznego, a jednocześnie eliminujemy olśnienia i odbicia pochodzące od jaskrawych płaszczyzn okien. Na 1 stanowisko pracy przy monitorze ekranowym powinno przypadać 6 m 2 powierzchni pokoju o wysokości najmniej 3,3 m. Podłoga w pomieszczeniu z komputerami powinna być gładka, bez szczelin, pokryta wykładziną antyelektrostatyczną. Stanowiska pracy muszą być tak usytuowane, aby zapewniały kaŝdemu pracownikowi swobodny dostęp do stanowiska pracy. www.brainybetty.com 23
Zalecenia ogólne Zaleca się robienie 10 minutowych przerw w pracy (przeznaczonych na wykonywanie pracy o innym charakterze bądź odpoczynek) po kaŝdej 1 lub 2 godzinach pracy. Zaleca się, aby podczas przerw w pracy z komputerem, wykonać kilka ćwiczeń relaksujących. Kąt w stawie kolanowym nie powinien być mniejszy niŝ 90 stopni, a stopy nie mogą znajdować się pod siedziskiem. Miejsce na krzesło pracownika (między biurkiem a ścianą) powinno być większe niŝ 80 cm. www.brainybetty.com 24
Źródła Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy (http://www.ciop.pl/11221.html) Poradnik Internetu dla firm egospodarka.pl (http://www.praca.egospodarka.pl/13972,ergonomia-stanowiska-komputerowego,1,46,1.html) CHIP.PL (http://klub.chip.pl/lipka/praktyczne/zdrowie.htm) (http://www.chip.pl/archiwum/sub/article_29559.html) Monitory.mastiff.pl (http://www.monitory.mastiff.pl/faq.php?id=33) ErgoTest (http://www.ergotest.pl/zdrowiemozeszzostackaleka.php) Wikipedia (http://pl.wikipedia.org/wiki/ergonomia) www.brainybetty.com 25
Dziękujemy za uwagę! www.brainybetty.com 26