Moduł 4 Projektowanie stanowiska komputerowego

Transkrypt

1 Moduł 4 Projektowanie stanowiska komputerowego 1. Analiza planów pomieszczeń i infrastruktury elektrycznej i sieciowej 2. Zasady BHP i ergonomii na stanowisku pracy z urządzeniami techniki komputerowej 3. Symbole i piktogramy stosowane w projektach 4. Projektowanie komputerowego stanowiska pracy oraz jego otoczenia 1

2 1. Analiza planów pomieszczeń i infrastruktury elektrycznej i sieciowej. Przed przystąpieniem do projektowania stanowiska komputerowego należy zapoznać się z następującą dokumentacją dotyczącą pomieszczeń: 1. Planami budynku dotyczącymi pomieszczeń, w których mają być organizowane stanowiska komputerowe. Należy zwrócić uwagę na wysokość pomieszczeń, rozmieszczenie drzwi i okien a także na położenie pomieszczenia względem pozornego ruchu słońca. 2. Planami ewakuacyjnymi, aby nie planować jakiś instalacji na drodze ewakuacyjnej. 3. Planami instalacji wentylacyjnej i klimatyzacyjnej. 4. Planami infrastruktury okablowania strukturalnego oraz sieci bezprzewodowej. Przede wszystkim ważne są miejsca instalacji punktów abonenckich. 5. Planami instalacji elektrycznej i zasilania awaryjnego budynku. Analiza wszystkich tych dokumentów pozwoli na zaprojektowanie stanowiska w sposób optymalny. Na rysunku 4.1 przedstawiono przykład dokumentacji instalacji elektrycznej budynku. Analizując taki schemat można określić najlepsze położenie poszczególnych elementów umeblowania oraz urządzeń techniki komputerowej, mając na uwadze bezpieczeństwo i ergonomię pracy. Rysunek 4.1 Projekt instalacji elektrycznej budynku. Źródło: własne Takie samo zadanie spełnić może dokumentacja okablowania strukturalnego z podanym rozmieszczeniem gniazd abonenckich, urządzeń sieciowych i przebiegiem medium transmisyjnego. 2

3 Rysunek 4.2 Przykład planu poziomego okablowania strukturalnego. Źródło: Projektowanie i realizacja sieci komputerowych A. Sierszeń, Ł. Sturgulewski. 2. Zasady BHP i ergonomii na stanowisku pracy z urządzeniami techniki komputerowej. 2.1 Podstawy prawne. Wymogi dotyczące wyposażania stanowisk komputerowych, zawarte zostały w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. nr 148, poz. 973). Przepisy mają zastosowanie dla osób użytkujących monitory ekranowe przez co najmniej 4 godziny dziennie i nie dotyczą np. ekranów sterujących przy maszynach. 2.2 Organizacja i wytyczne dotyczące stanowiska pracy. Stworzenie optymalnego środowiska dla wykonywania pracy przez pracownika jest głównym celem projektowania i organizowania stanowiska komputerowego. Genezą badań, przepisów i zasad bezpiecznej i ergonomicznej pracy przy komputerze jest uniknięcie schorzeń lub powstawania wad wynikających z wykonywanych czynności. Najczęstszymi zagrożeniami związanymi ze stanowiskiem komputerowym są: - zwyrodnienie kręgosłupa, - wady słuchu, - podrażnienia skóry i alergie, - wady wzroku, - bóle mięśni i stawów, - kłopoty z krążeniem kończyn dolnych Mając na uwadze powyższe zagrożenia niezbędna jest właściwa organizacja pracy 3

4 na stanowisku komputerowym. Ma na nią wpływ takie elementy jak: - powierzchnia przeznaczona na stanowisko, - dobór odpowiednich mebli i ich indywidualne dopasowanie, - rozmieszczenie urządzeń i akcesoriów, - oświetlenie, hałas oraz mikroklimat Rozmieszczenie stanowisk komputerowych. Stanowiska komputerowe powinny być tak usytuowane, aby zapewniały użytkownikowi swobodny dostęp. Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 60 cm, zaś między użytkownikiem a tyłem sąsiedniego monitora co najmniej 80 cm. Zapewniona powinna być swoboda dostępu do innych elementów umeblowania i wyposażenia typu szafy, fax, okna itp., przy czym szerokość przejścia na całej jego długości powinna być nie mniejsza niż 60 cm. Powierzchnia i wysokość pomieszczeń pracy powinny zapewniać spełnianie wymagań określonych przez przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. W pomieszczeniu pracy z monitorami ekranowymi na każdego użytkownika powinno przypadać 13 m 3 wolnej objętości pomieszczenia. Na każdego użytkownika w pomieszczeniu powinny ponadto przypadać co najmniej 2 m 2 wolnej powierzchni, a wysokość pomieszczenia powinna wynosić co najmniej 3 m. Powierzchnia przypadająca na jedno stanowisko pracy (wliczając powierzchnię zajętą przez meble) powinna wynosić przynajmniej 8 m 2. Na każde 10 m 2 pomieszczenia powinien przypadać jeden punkt abonencki składający się z dwóch gniazd sieciowych i czterech zasilających. Wszystkie przewody zasilające i okablowania strukturalnego powinny być ułożone w kanałach kablowych (korytka PCV). Urządzenia techniki komputerowej oraz inne elementy powinny być rozmieszczone w taki sposób, aby umożliwiały pracę na komputerze jak również obok niego. Rysunek 4.3 pokazuje przykład organizacji stanowiska pracy. Rysunek 4.3 Przykład prawidłowego rozmieszczenia elementów stanowiska komputerowego Źródło: 4

5 2.2.2 Umeblowanie i akcesoria Stół (biurko) stanowiska komputerowego powinno być dobrane do kształtu pomieszczenia, jego aranżacji i planowanego wyposażenia. Powinno mieć jasny, matowy kolor i zaokrąglone brzegi. W przypadku gdy stół nie posiada regulacji wysokości należy (na życzenie pracownika) wyposażyć stanowisko w podnóżek. Istotne znaczenie mają dodatkowe urządzenia wspomagające pracę jak wysięgnik z podstawką na dokumenty umieszczany obok monitora, na wysokości oczu operatora i umożliwiający odczyt dokumentów bez odrywania wzroku od monitora. Podłoga w pomieszczeniu z komputerami powinna być gładka, bez szczelin, pokryta wykładziną antyelektrostatyczną Oświetlenie. Bardzo ważne dla środowiska pracy jest oświetlenie stanowiska komputerowego. Odpowiednie oświetlenie stanowiska zapewniają trzy źródła światła: - dzienne (regulowane np. żaluzjami), - ogólne pomieszczenia, - punktowe stanowiska. Stanowisko należy tak rozplanować, aby światło dzienne padało z boku. Bezpośrednio nad stanowiskiem światło powinno być rozproszone i pochodzić z opraw sufitowych. Na poziomie stołu oświetlenie powinno mieć natężenie 300 luksów (lx) do prac o przeciętnych wymaganiach wzrokowych lub 500 lx dla prac bardziej wymagających. W miarę możliwości pomieszczenie należy doświetlić światłem dziennym nieprzekraczającym 150 lx na powierzchni monitora oraz do 300 lx na powierzchni stołu Hałas. Hałas na komputerowym stanowisku pracy może pochodzić z poza pomieszczenia lub stanowić rezultat pracy urządzeń znajdujących się w pomieszczeniu. Poziom hałasu na komputerowym stanowisku pracy nie powinien przekraczać 40 db Mikroklimat. Pomieszczenie w którym znajdują się stanowiska komputerowe powinno posiadać klimatyzację. Temperatura w pomieszczeniu z komputerowym stanowiskiem pracy powinna zawierać się w przedziale C w okresie letnim i C w okresie zimowym. Wilgotność względna powinna wynosić 40 60%, a prędkość powietrza od 0,1 do 0,15 m/s. Przy braku klimatyzacji pomieszczenia powinny być często (co 3-4 godziny) wietrzone, zwłaszcza w okresie zimowym. W czasie wietrzenia należy unikać powstawania przeciągów. Za pomocą żaluzji poziomych lub pionowych, zapobiegamy nadmiernemu nagrzewaniu się pomieszczeń i urządzeń pod wpływem światła słonecznego, a jednocześnie eliminujemy efekt oślepiania i odbić pochodzących od okien Siedzisko. Siedzisko powinno mieć pięcioramienną (stabilną) podstawę zapewniającą obrót 5

6 w zakresie 360 o. Powinno umożliwiać regulację wysokości siedziska w zakresie cm, a oparcie powinno mieć regulacje wysokości w zakresie od 0 do 20 cm i uchylać w zakresie 5 do przodu i co najmniej 25 do tyłu. Oparcie powinno być wyprofilowane w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, a siedzisko w odcinku udowym kończyny dolnej. Zaleca się aby krzesło było wyposażone w kółka oraz podłokietniki. 3. Symbole i piktogramy stosowane w projektach. Częścią projektu powinien być plan rozmieszczenia urządzeń na stanowisku komputerowym i plan rozmieszczenia stanowisk w danym pomieszczeniu. Realizację wizualną planów można wykonać za pomocą oprogramowania wspomagającego projektowanie. Poszczególne elementy przedstawione są za pomocą symboli i piktogramów. Są one związane często z konkretnym programem lub standardem branżowym. Standardem w projektowaniu IT jest Cisco. Wśród symboli Cisco odwołujących się do stanowiska komputerowego można wyróżnić te, przedstawione w tabeli 4.1. Tabela 4.1 Symbole Cisco Symbol elementu tablet Opis elementu PC z oprogramowaniem drukarka telefon fax użytkownik przy stanowisku komputerowym Źródło: Cisco Przykładem prostego programu 2D do projektowania jest MS Visio. Rysunek 4.2 przedstawia symbole używane przez ten program. 6

7 Rysunek 4.4 Symbole stosowane w programie MS Visio Źródło: Poza symbolami przedstawiającymi urządzenia techniki komputerowej i wyposażenia biurowego posługujemy się elementami graficznymi właściwymi przy projektowaniu architektoniczno- budowlanym. Tabela 4.2 Przykłady symboli elementów pomieszczeń i wyposażenia. Symbol elementu Opis elementu okno drzwi biurko fotel Źródło: własne 7

8 Dodatkowo, podczas np. analizy dokumentacji instalacji elektrycznej niezbędna jest znajomość symboliki stosowanej w tych opracowaniach. Poniżej przedstawiono opis kilku najczęściej występujących symboli. Rysunek 4.5 Symbole stosowane w projektach instalacji elektrycznej. Źródło: Oczywiście plany i rysunki załączone do projektu można wykonać praktycznie w każdym programie do edycji grafiki wektorowej lub ręcznie. Jednak posługiwanie się bibliotekami gotowych symboli ułatwia pracę i sprawia, że efekt jest poprawny pod względem technicznym, czytelny i zgodny z powszechnymi standardami. 4. Projektowanie komputerowego stanowiska pracy oraz jego otoczenia. 4.1 Wytyczne dotyczące projektowania. Oprócz zasad organizacji pracy opisanej w rozdziale trzecim, podczas projektowania komputerowego stanowiska pracy należy wziąć pod uwagę wymagania inwestora/użytkownika oraz wytyczne dotyczące rozmieszczenia urządzeń techniki komputerowej oraz wyposażenia. Jeżeli dysponujemy zestawieniem odpowiednio dobranych urządzeń techniki komputerowej, musimy jeszcze pamiętać podczas poszczególnych etapów projektowania o zasadach dotyczących ustawienia i dopasowania sprzętu do architektury stanowiska pracy. 8

9 Powinniśmy pamiętać między innymi o tym, że: - górna krawędź monitora powinna znajdować się na wysokości oczu operatora (w pozycji siedzącej), lub niżej, - monitor powinien znajdować się pomiędzy oprawami oświetleniowymi i stać bokiem do okien, - nie ustawiamy monitora na tle okna, naprzeciw okna ani na tle innych jaskrawych obiektów, - klawiatura powinna być umieszczona na wysokości łokcia i usytuowaną w linii środkowej ciała operatora. Na rysunku 4.3 przedstawiono dokładne wytyczne dotyczące odległości i pozycji użytkownika względem urządzeń techniki komputerowej i wyposażenia. Rysunek 4.6 Obmiar stanowiska komputerowego. Źródło: Oprogramowanie wspomagające projektowanie. Przy projektowaniu pomieszczenia, a także samego stanowiska pracy można posłużyć się oprogramowaniem komputerowym. Istnieje dość duży wybór programów komercyjnych i darmowych umożliwiających projektowanie 2D i 3D. Najbardziej zaawansowane aplikacje pozwalają na wizualizację projektów za pomocą animacji 3D w rozdzielczości HD. Projekt może się ograniczać wyłącznie do ustalenia rozmieszczenia wyposażenia i sprzętu komputerowego, ale jeśli jest taka potrzeba możemy uwzględnić układ elementów instalacji elektrycznej, infrastruktury sieciowej i innych. Przykładami programów do wspomagania projektowania są: - Microsoft Visio, - CorelDRAW (również w wersji technical suite), 9

10 - Micrografx Designer, - ArchiCAD, - Power NET+, - i wiele innych. Wybór oprogramowania uzależniony jest od oferowanych możliwości, umiejętności projektanta oraz ceny. Rysunek 4.7 Przykład projektu pojedynczego stanowiska komputerowego w programie 3D. Źródło: Rysunek 4.8 Okno wyboru rodzaju warstwy projektu w programie MS Visio. Źródło: własne 10

11 4.3 Dokumentacja związana z projektowaniem komputerowego stanowiska pracy. Projekt stanowiska komputerowego jest złożonym zbiorem dokumentów. Taki zbiór powinien zawierać między innymi następujące elementy: - obmiar pomieszczenia, - projekt koncepcyjny z uwzględnieniem sugestii klienta (wydruk), - wizualizację z wymiarowaniem (wydruk), - wizualizację 3D pomieszczenia (w wersji elektronicznej), - rzut pomieszczenia z narysowanymi elementami funkcjonalnymi: meblami wbudowanymi, posadzką, układem mebli wolnostojących oraz oświetleniem, - wykaz sprzętu komputerowego, - wykaz sprzętu biurowego, - wykaz akcesoriów i elementów ergonomicznych (podnóżek, uchwyt na dokumenty itp.) - dobór kolorystyki mebli, podłogi i wnętrza, - rozmieszczenie instalacji elektrycznej (zasilanie, włączniki, gniazdka), - kosztorys materiałów i urządzeń, - harmonogram prac wykonawczych, Na rysunku 4.6 przedstawiono przykład rzutu pomieszczenia z dwoma stanowiskami komputerowymi oraz wyposażeniem. Rysunek 4.9 Przykład rzutu pomieszczenia z kilkoma stanowiskami komputerowymi w programie MS Visio. Źródło: T. Kowalski. Kwalifikacja E12.Montaż i eksploatacja komputerów osobistych oraz urządzeń peryferyjnych. Helion