Praca przy komputerze, wykonywana codziennie dłużej niż 4 godziny, może być uciążliwa, gdyż:

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo i Higiena Pracy (BHP) definiowane jest jako wykonywanie pracy w warunkach nie zagrażających zdrowiu i życiu osób pracujących. Z BHP są związane różnorodne przepisy, normy, działania praktyczne oraz badania mające na celu zmniejszenie zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi, mogących powstać w związku z ich pracą. Aby komputer nie był przyczyną powstawania nowych schorzeń należy od najmłodszych lat kształtować prawidłowe nawyki w pracy z tym narzędziem. Każdy powinien wiedzieć, jak należy zorganizować własne stanowisko komputerowe w domu i szkole oraz zdawać sobie sprawę ze skutków wszelkich nieprawidłowości. Temat zdrowia przy komputerze w zasadzie nie istnieje. A przecież coraz częściej - na razie w formie sensacji - pojawiają się w światowej prasie doniesienia o procesach sądowych dotyczących odszkodowań z powodu chorobowych skutków wielogodzinnej pracy przy komputerze. W ostatnich latach pojawiła się nawet nowa jednostka chorobowa: zespół stresu komputerowego (w Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Szwajcarii). Komputer towarzyszy nam w zasadzie już od najmłodszych lat. Tym baczniejszą więc uwagę należy zwracać na to, by będąc wspaniałym narzędziem pracy i zabawy nie szkodził. Jeżeli nie będziemy dbać o to, by dzieci przy komputerze siedziały na odpowiednim krześle, przy odpowiedniej ławce, w odpowiednim oświetleniu itp., to przyczynimy się do szybkiego wzrostu dorosłych inwalidów. Praca przy komputerze, wykonywana codziennie dłużej niż 4 godziny, może być uciążliwa, gdyż:

2 intensywna praca wzrokowa może powodować dolegliwości wzroku, bóle głowy, zmęczenie i znużenie, długotrwałe unieruchomienie może być przyczyną dolegliwości pleców, barków, kręgosłupa, spłycenia oddechu, spowolnienia krążenia, zwłaszcza w obrębie nóg, zła organizacja pracy, szybkie tempo, presja terminów, odosobnienie podczas pracy, złe oprogramowanie, brak wsparcia w trudnych sytuacjach, mogą powodować stres prowadzący do zmęczenia, znużenia, frustracji, wypalenia zawodowego. Ergonomia - nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka. Ma na celu humanizowanie pracy poprzez taką organizację układu: człowiek - maszyna - warunki otoczenia, aby wykonywana ona była przy możliwie niskim koszcie biologicznym i najbardziej efektywnie, co uzyskuje się m.in. poprzez eliminację źródeł chorób zawodowych. Ergonomia jest nauką interdyscyplinarną. Korzysta z dorobku takich nauk lub dziedzin naukowych jak: psychologia pracy, socjologia pracy, fizjologia pracy, higiena, medycyna pracy, organizacja pracy, oraz nauk technicznych, np. materiałoznawstwa, budowy maszyn. Praca przy komputerze, wykonywana codziennie dłużej niż 4 godziny, może być uciążliwa, gdyż: intensywna praca wzrokowa może powodować dolegliwości wzroku, bóle głowy, zmęczenie i znużenie, długotrwałe unieruchomienie może być przyczyną dolegliwości pleców, barków, kręgosłupa, spłycenia oddechu, spowolnienia krążenia, zwłaszcza w obrębie nóg, zła organizacja pracy, szybkie tempo, presja terminów, odosobnienie podczas pracy, złe oprogramowanie, brak wsparcia w trudnych sytuacjach, mogą powodować stres prowadzący do zmęczenia, znużenia, frustracji, wypalenia zawodowego. Główne problemy zdrowotne to: Zespół Cieśni Nadgarstka - jego objawy to przewlekły ból ramion, przedramion, przegubów dłoni występowanie drętwienia palców wskazujących, które narastająco obejmuje barki. Dochodzi do usztywnienia mięśni pleców, karku i rąk. Pogarszająca się sprawność kończyn górnych oraz zakres ruchów i słabnąca siła chwytu palców. Podrażnienia skóry i alergie - wywołuje je kontakt skóry z dodatnio naładowanymi cząstkami kurzu odpychanymi przez monitory oraz wypychanymi z jednostek centralnych komputerów przez ich wentylatory. Podrażnienia błony śluzowej - podrażnienia śluzówek oczu, nosa, krtani wywoływane przez reakcję

3 organizmu na zbyt duże stężenie ozonu w powietrzu Narażenie narządu wzroku - po długotrwałej pracy, pojawia się łzawienie i przekrwienie oczu, zaczerwienione spojówki, uczucie pieczenia i szczypania, objawy zaburzenia widzenia, wrażenie suchych oczu oraz bóle głowy senność, apatię. Większość też podaje objawy zaburzenia widzenia oraz wrażenie suchych oczu. Dolegliwości kręgosłupa i pleców - są to bóle kręgosłupa, pleców, dyskopatia, skurcze mięśni nóg oraz skrzywienie kręgosłupa. Zjawiska zagrażające zdrowiu Promieniowanie ekranu - promieniowanie ekranu jest powodem zachwiania równowagi między jonami dodatnimi a jonami ujemnymi w powietrzu, przez zwiększenie się ilości jonów ujemnych. Reakcją człowieka jest depresja, obniżenie ciśnienia krwi, obniżenie sprawności organizmu i ból głowy. Przeciwdziałamy tym zjawiskom przez umieszczanie w pomieszczeniu roślin ewentualnie jonizatorów (w odległości 1 do 2 m od stanowiska pracy). Pole elektromagnetyczne - jest wytwarzane przez płynący prąd.powoduje polaryzację napięcia elektrostatycznego pomiędzy człowiekiem a ekranem monitora. W jej rezultacie twarz operatora przyciąga naładowane cząsteczki kurzu w takim samym stopniu, co naładowany elektrycznie ekran. Promieniowanie rentgenowskie -emisja promieniowania rentgenowskiego przez nowoczesne monitory została w ostatnich latach obniżoną i obecnie jest niższą od tła. Pole elektrostatyczne - Promieniowanie to jest neutralizowanym przez działanie wody zawartej w powietrzu. Przy wilgotności powietrza 50-60% potencjał elektrostatyczny jest znacznie ograniczonym. Dlatego ważnym zagadnieniem jest wietrzenie pomieszczeń, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy wilgotność może spadać do 30%. Najbardziej intensywne pole elektrostatyczne występuje przez pierwszy kwadrans od włączenia monitora. Zaleca się włączanie komputera kilka minut przed rozpoczęciem pracy Promieniowanie jonizujące - w nowych monitorach jest filtrowane przez szkło ołowiowe. Samo szkło oraz warstwa antystatyczna redukuje niemal całkowicie pole elektryczne i ładunki statyczne ekranu. Konstrukcja odchylania i ekranowanie zamyka pole magnetyczne wewnątrz obudowy. Ruch powietrza - zainstalowane wewnątrz komputera urządzenia wirujące (wentylatory) wymuszają ruch powietrza przenosząc pyłki, alergeny oraz zjonizowane powietrze wytworzone przez monitor. Wzrostowi natężenia zjonizowanego powietrza i pyłków w pomieszczeniu zapobiega wietrzenie pomieszczeń. Szkodliwe gazy -razem z nagrzanym powietrzem z wnętrza komputera i monitora wydzielają się związki chemiczne. Są to gazy bezwonne, tlenki i furany. Są zaliczanymi do najgroźniejszych trucizn środowiska naturalnego oraz mają działanie rakotwórcze. Wydostają się z emulsji ognioodpornej, którą pokryte są obudowy nowych monitorów i jednostek centralnych i dlatego występują najczęściej w pomieszczeniu, do, którego został wstawiony nowo zakupiony sprzęt. Przeciwdziałamy tym zjawiskom przez dobre wygrzanie sprzętu w czasie kilku dni w często wietrzonym pomieszczeniu. Szkodliwe substancje w tym czasie ulatniają się.

4 Organizacja stanowiska komputerowego Ergonomiczne, wydzielone stanowisko komputerowe z przestrzenią na pracę bez komputera

5 Układ stanowiska komputerowego Wariantowe układy pulpitów umożliwiają zachowanie kąta obserwacji i położenia klawiatury względem przedramienia Miejsce pod biurkiem powinno być zajęte tylko przez nogi i ew. podnóżek, nie powinno tam być innych rzeczy. W przypadku gdy stół nie posiada regulacji wysokości należy (na życzenie pracownika) wyposażyć stanowisko w podnóżek. Biurko powinno mieć jasny, matowy kolor i zaokrąglone brzegi. Istotne znaczenie mają dodatkowe urządzenia wspomagające pracę jak wysięgnik z podstawką na dokumenty umieszczany obok monitora, na wysokości oczu operatora i umożliwiający odczyt dokumentów bez odrywania wzroku od monitora. Parametry siedziska Możliwość regulacji siedziska to jeden z ważniejszych elementów dobrego stanowiska pracy z komputerem

6 Siedzisko powinno być stabilne, wyposażone w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi, powinno mieć możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360. Powinno posiadać regulację wysokości w zakresie min cm, licząc od podłogi, regulację wysokości oparciaoraz regulację pochylenia oparcia w zakresie: 5 do przodu i 30 do tyłu. Wyprofilowanie płyty siedziska i oparcia powinno być odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych. Mechanizmy regulacji powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej. Oświetlenie stanowiska Odpowiednie oświetlenie stanowiska zapewniają trzy źródła światła: Oświetlenie dzienne (regulowane np. żaluzjami) Oświetlenie ogólne pomieszczenia Oświetlenie punktowe stanowiska Najkorzystniejszym jest oświetlenie w przedziale od 300 lux do 700 lux. Bardzo ważnym jest, aby na klawiaturze komputera średnie natężenie oświetlenia wynosiło 500 lux. Z pola widzenia pracującego powinny być usunięte wszelkie źródła światła emitujące oświetlenie

7 silniejsze od monitora. Umiejscowienie monitora Górna krawędź monitora powinna znajdować się na wysokości oczu operatora (w pozycji siedzącej), lub niżej. Monitor powinien znajdować się pomiędzy oprawami oświetleniowymi i stać bokiem do okien. Nie ustawiamy monitora na tle okna, naprzeciw okna ani na tle innych jaskrawych obiektów. Odległość między tyłem monitora a osobą pracującą obok powinna być większa niż 80 cm. Odległość między sąsiednimi monitorami powinna być większa niż 60 cm. Minimalna odległość ekranu od oczu wynosi 1,5 2 przekątne monitora.

8 Klawiatura Klawiatura powinna być umieszczona na wysokości łokcia. Odległość między klawiaturą a przednią krawędzią stołu nie powinna być mniejsza niż 10 cm. Klawiatura powinna być usytuowaną w linii środkowej ciała operatora. Ręce odczas pisania na klawiaturze powinny być swobodne Jeśli klawiatura jest wyżej wówczas powinno się stosować wsporniki nadgarstkowe do klawiatury. W zachowaniu właściwej pozycji pracy mogą pomagać wyprofilowane tak, aby dłonie leżały na klawiaturze w sposób naturalny, klawiatury ergonomiczne. Mysz Cała dłoń od kciuka po końce palców powinna leżeć wygodnie na myszy. Część myszki, na której leży ręka winna być wypukła, a przednia część musi być niższa od tylnej. Osoby redagujące teksty oraz internauci winni kupować myszki z rolką przewijającą tekst.

9 Mysz powinna znajdować się w pobliżu klawiatury, tak aby po nią nie sięga na dalszą odległość Oprogramowanie Łatwość obsługi Intuicyjny sposób poruszania się po aplikacji. Najważniejsze i najczęściej używane funkcje są łatwo dostępne ( są na wierzchu ) Duże znaczenie ma odpowiednie nasycenie barwy i kontrastu. Czarne pismo na jasnym tle działa na oczy najłagodniej. Z uwagi na różną długość fal świetlnych, kolorowe barwy niejednakowo załamują się na soczewce oka i oko musi się dostosowywać. Zalecane jest pisanie ciemnych liter na jasnym tle. Należy dopasować rozmiar czcionki aby zapewnić odpowiedni poziom komfortu podczas przeglądania tekstu wyświetlanego na ekranie. Zmiany kontrastu powodują szybkie zmęczenie się oczu. Zapewnienie szkoleń z obsługi programu Dostępność pomocy w razie kłopotów ze oprogramowaniem Czynniki otoczenia Temperatura : latem (20-24 C) zimą (18-22 C)

10 Poziom hałasu: poniżej 55dB Pomieszczenie w którym pracujemy Jest wskazanym, aby pomieszczenia posiadały klimatyzację. Przy braku klimatyzacji pomieszczenia powinny być często, co 3-4 godziny wietrzone, zwłaszcza w okresie grzewczym. W czasie wietrzenia należy unikać powstawania przeciągów. Ruch powietrza nie powinien przekraczać od 0,1 do 0,15 m/sek. wilgotność powietrza w pomieszczeniu wynosząca powyżej 50% jest wilgotnością bardzo pożądaną, ponieważ zapobiega wytwarzaniu się nadmiernego natężenia pola elektrostatycznego w pobliżu komputera. W okresie zimowym w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem wilgotność spada do 30% i potencjał elektrostatyczny ekranu monitora może być szczególnie wysoki. Należy zadbać o zwiększenie wilgotności powietrza w pomieszczeniach zakładając odpowiednie parowniki. Za pomocą żaluzji lub pionowych zasłon zapobiegamy nadmiernemu nagrzewaniu się pomieszczeń i urządzeń pod wpływem światła słonecznego, a jednocześnie eliminujemy olśnienia i odbicia pochodzące od jaskrawych płaszczyzn okien. Na 1 stanowisko pracy przy monitorze ekranowym powinno przypadać 6 m 2 powierzchni pokoju o wysokości najmniej 3,3 m. Podłoga w pomieszczeniu z komputerami powinna być gładka, bez szczelin, pokryta wykładziną antyelektrostatyczną. Stanowiska pracy muszą być tak usytuowane, aby zapewniały każdemu pracownikowi swobodny

11 dostęp do stanowiska pracy.