Nauczyciel w świecie TIK Cz. 4. Tablica interaktywna dla początkujących i nie tylko. Tablica interaktywna jako jedno z nielicznych urządzeń elektronicznych została stworzona z myślą o szkole, dzieciach i nauczaniu. Konsekwencją tego jest prosta, niemal intuicyjna obsługa. W znacznym stopniu ułatwia pracę nauczyciela, nie rozwiązuje jednak problemów związanych z koniecznością układania interaktywnych ćwiczeń, radzenia sobie w sytuacjach nietypowych, otwartego reagowania na zainteresowanie klasy itp. Tablica interaktywna odpowiednio dobrana ułatwia pracę nauczyciela, mobilizuje uczniów do współpracy, wpływa pozytywnie na motywację, pomaga w zapamiętaniu i zrozumieniu zagadnień zarówno na lekcjach humanistycznych jak i ścisłych. Oprogramowanie tablicy interaktywnej bardzo często obejmuje bogaty, specjalnie opracowany zestaw elementów graficznych, szablonów, obiektów interaktywnych i multimedialnych, które mogą być przydatne podczas przygotowywania i realizacji lekcji z różnych przedmiotów. Może się jednak zdarzyć, że nauczyciel przygotowując materiał do swoich zajęć uzna, że brak jakiegoś elementu lub istniejące nie spełniają jego oczekiwań. Wtedy może sam przygotować interesujący materiał. Czy wszystkie funkcje tablicy są tak naprawdę potrzebne? Na rynku mamy wieloraką ofertę tablic multimedialnych. Szkole, która kupuje lub otrzymuje tablicę interaktywną 1
zazwyczaj proponowane jest szkolenie z jej obsługi. Właściwie każdy producent tablic oferuje własne oprogramowanie do ich obsługi, zachwalając liczne jego funkcje. Praktycy jednak przyznają, że z części opcji w ogóle się nie korzysta. Może więc warto wykorzystać oprogramowanie darmowe? Darmowe oprogramowania do tablic interaktywnych Open-Sankore - to darmowe oprogramowanie do obsługi tablic multimedialnych - program wolny, legalny i otwarty. Można go pobrać ze strony producenta (twórcą jest społeczność, nie jedna firma). Wymagania systemowe nie są wygórowane (2 GB RAM). Co odróżnia je od innych programów? - oprogramowanie pracuje z każdą tablicą multimedialną, z dowolnym systemem operacyjnym, niezależnie od liczby podłączonych komputerów do tablicy Można z nim pracować zarówno w szkole jaki i w domu. Można tworzyć własne dodatki do aplikacji i dzielić się nimi ze społecznością internetową. Oferuje podstawowe funkcje: pisak, gumka, zakreślenia, możliwość tworzenia wielu stron i przechodzenia pomiędzy nimi oraz możliwość tworzenia stron z tłem (kratka, białe, czarne). Pozwala umieszczać na stronie nie tylko pliki bitmapy, ale również muzyczne (ogg, mp3, wav), pliki video czy animacje Flash. Program pozwala na pobieranie zrzutu ekranu systemu jako obrazu do strony i zapis stron w formacie IWP lub PDF. Użytkownicy oprogramowania tworzą społeczność, która tworzy dokumentację będącą źródłem informacji. Niestety dokumentacja w języku polskim dotycząca Open-Sankore jest skromna, ale podstawowe funkcje są bardzo intuicyjne. Samouczki video do Open-Sankore znajdziesz na: www.youtube.com/user/barnetelearning - anglojęzyczny www.youtube.com/user/opensankore - francuskojęzyczny www.youtube.com/user/linuxwcyfrowejszkole - język polski Interwrite Workspace również program darmowy, oferujący podstawowe funkcje jakie powinny mieć aplikacje wspomagające pracę nauczyciela z tablicą multimedialną: tworzenia wielu stron, pisaka, gumki, zakreślenia z wyborem 2
koloru i szerokości. W zakresie dodawania do strony zdjęć, grafik i multimediów itp. oferuje importowanie tylko grafik bitmapowych. Program pozwala na pobieranie zrzutu ekranu systemu jako obrazu do strony i zapis stron do JPG lub HTML. Ciekawe co wynika z badań? Pierwsze badania dotyczące możliwości wykorzystania tablicy multimedialnej miały miejsce w l. 90-tych XXw. Z wniosków i analiz wynika, że właściwie użytkowana tablica multimedialna wpływa pozytywnie na efektywność kształcenia: uczniowie chętniej uczestniczą w zajęciach, są aktywniejsi i bardziej zainteresowani lekcją, pracują aktywniej w grupie nad rozwiązaniem problemu czy zadania. Co ważne - rośnie pozytywne nastawienie do przedmiotu nauczania. Ponadto stwierdzono, że wydłużenie okresu użytkowania tablicy multimedialnej przez nauczyciela skutkuje bezpośrednio większym przyrostem wiedzy uczniów. Skutecznemu użytkowaniu tablicy sprzyja również zdobywane przez lata doświadczenie zawodowe nauczyciela powyższy czynnik w realiach polskiej szkoły może być nieco zaskakujący! Czy wiek ucznia ma znaczenie? Kształcenie wsparte tablicą multimedialną a wiek ucznia - obszerne badania wykonane w Marzano Research Laboratory jednoznacznie dowodzą, że wiek ucznia ma wpływ na efekt kształcenia wspartego tablicą interaktywną najlepsze wyniki uzyskują dzieci z oddziałów przedszkolnych oraz klas nauczania początkowego (przyrost wiedzy przyswojonej wynosi średnio 23%). Podobne zmiany obserwuje się w pracy z młodzieżą w wieku 12-16 lat (21%). Niższe wyniki uzyskiwane są przez uczniów w wieku 9-11 lat (6%). 3
Źródło: Efektywna nauka z tablicą interaktywną / Kamila Majewska // WYCHOWANIE NA CO DZIEŃ. 2012, nr 1-2, Wkładka Metodyczna s. V-VIII Powyższe pozytywne rezultaty dydaktyczne wynikają z multisensorycznego charakteru omawianego narzędzia. Polisensoryczna prezentacja wiedzy Sprawdzanie wiedzy- wspólne rozwiązywanie testów i zadań Aktywizacja uczniów - większe zainteresowanie Podstawowe funkcje tablicy interaktywnej podczas lekcji Szybki dostep do zasobów edukacyjnych Łatwe zapisywanie efektów pracy uczniów Utrwalenie realizowanego materiału - łatwość powtórek Źródło: O tablicy interaktywnej i sztuce tworzenia lekcji / Krzysztof Łysak // SEDNO MAGAZYN DAYREKTORA SZKOŁY. - 2011, nr 1, s. 22-25 Dobre rady od praktyków Bądź biegły w swojej sztuce! Panuj nad organizacją techniczną! Znajomość obsługi komputera jako części zestawu interaktywnego jest niezbędna do prawidłowej pracy na sprzęcie. Poznaj dokładnie oprogramowanie oraz funkcje wewnętrzne tablicy. Organizacja miejsca pracy zapewni uniknięcie problemów technicznych. Zaleca się kontrolę położenia tablicy, 4
wysokości zamocowania (lub zakup tablic mobilnych). Należy zadbać o sprawność działania niejednokrotnie zamieszanie na lekcji powoduje niewłaściwe podłączenie tablicy do prądu, komputera, głośników, Internetu, wizualizera itp. Należy zadbać o dostęp do urządzeń zewnętrznych: skanera, drukarki, kamery cyfrowej itp. W przypadku kłopotów z oprogramowaniem zaleca się reinstalację sterowników, pobranie aktualizacji. Bądź interaktywny! Bądź elastyczny w swoich działaniach! Bądź konstruktywny! Miej otwarty umysł! Pamiętaj o współpracy! Przygotowując ćwiczenia pamiętaj o interaktywnych właściwościach tablicy używaj efektów dźwiękowych, graficznych. Korzystaj z właściwości multisensorycznych daj uczniom możliwość przesuwania, dzielenia, uzupełniania, powielania. Korzystaj z zasobów Internetu. Opanuj umiejętność posługiwania się tablicą w kontekście sieci Internet. Daj uczniom szansę interakcji z materiałem nauczania. Przygotowując zestaw ćwiczeń pamiętaj o multisensoryczności narzędzia jakim jest tablica Przeanalizuj przebieg lekcji w celu ustalenia możliwie najkorzystniejszego wariantu włączenia technologii informacyjnej najkorzystniejsze wyniki przyrostu wiedzy uczniów (wzrost o 29%) uzyskują nauczyciele, których czas korzystania z tablicy w trakcie lekcji zawiera się w przedziale 75-80%. Wzajemna wymiana materiałów może pomóc zaoszczędzić czas, podzielić obowiązki przygotowania ćwiczeń na kilka osób, archiwizowanie lekcji ułatwi pracę i pomoże w wymianie doświadczeń 5
Wybrane portale z materiałami dydaktycznymi do wykorzystania w pracy z tablicą interaktywną, w tym w edukacji specjalnej www.krasnoludki.pl - Jest to strona polecana w edukacji wczesnoszkolnej dzieci z upośledzeniem umysłowym. Można tutaj posłuchać bajek, ilustrowanych ładnymi, prostymi obrazkami. Można pobawić się wesołymi zabawami i konkursami oraz wykorzystać je na lekcjach i zajęciach kompensacyjnych. Nauczyciele praktycy twierdzą, że jest to strona bardzo lubiana przez dzieci. Rozmaitość zadań pozwala na szybką zmianę aktywności. Zabawy w naturalny sposób wyzwalają motywacje intelektualne i emocjonalne. Prawie wszystkie zadania można rozwiązywać przy pomocy tablicy interaktywnej. www.klasoteka.pl - Portal dla dzieci młodszych i starszych. Posiada zakładkę dla nauczycieli, gdzie podane są linki do światowych portali edukacyjnych z programami przeznaczonymi do pracy z tablicą interaktywną. www.wsipnet.pl - Strona Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych, na której znajdziemy zestaw zadań interaktywnych dla uczniów już w zasadzie od pierwszego etapu edukacyjnego ( w szkole specjalnej można wykorzystać do pracy ze starszymi uczniami). W ofercie teksty, obrazy, dźwięki, animacje pozyskane często z zasobów zagranicznych, które nauczyciel może dostosować do swoich potrzeb. Ponadto ciekawe zabawy interaktywne (krzyżówki, układanki, zgadywanki, malowanki, zabawy ortograficzne i in.). Niemal wszystkie do wykorzystania także z tablicą interaktywną. www.kulturalnyplaczabaw.pl - Strona dla dzieci, gdzie mogą posłuchać bajek, piosenek, zobaczyć film, zagrać, porysować. Można wykorzystać tutaj tablicę interaktywną jako zwykły ekran, na którym dzieci mogą zobaczyć film, animację. www.iboard.co.uk - Strona anglojęzyczna. Jest to strona przeznaczona dla dzieci korzystających z tablicy interaktywnej na lekcjach i zajęciach kompensacyjnych. Jednak proste zabawy edukacyjne można również wykorzystać w pracy z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną. Nie trzeba znać języka, by uczyć się bawiąc zwierzątkami, zegarem, liczbami, rysunkami, kształtami itp. www.krasnoludki.pl - Jest to strona polecana w edukacji wczesnoszkolnej dzieci z upośledzeniem umysłowym. Można tutaj 6
posłuchać bajek, ilustrowanych ładnymi, prostymi obrazkami. Można pobawić się wesołymi zabawami i konkursami oraz wykorzystać je na lekcjach i zajęciach kompensacyjnych. Nauczyciele praktycy twierdzą, że jest to strona bardzo lubiana przez dzieci. Rozmaitość zadań pozwala na szybką zmianę aktywności. Zabawy w naturalny sposób wyzwalają motywacje intelektualne i emocjonalne. Prawie wszystkie zadania można rozwiązywać przy pomocy tablicy interaktywnej. Więcej informacji dostarczy literatura zawarta w zestawieniu bibliograficznym Tablica interaktywna w nauczaniu Opracowanie przewodnika: Barbara Kozik PBW Nowy Sącz tel/fax: 18 443 70 67 w.25 email:pbwnowysacz@onet.pl www.pbwnowysacz.pl 7