Rekomendacje z warsztatów i wizyt terenowych
Strona2 Rekomendacje zostały opracowane w ramach projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia finansowanego ze środków. Zespół projektowy: prof. dr hab. Ewa Rokicka (koordynator projektu) dr Marta Petelewicz dr Tomasz Drabowicz dr Wojciech Woźniak mgr Bartłomiej Przybylski mgr Marcin Gońda mgr Maciej Tomczak
Strona3 Spis treści Wprowadzenie... 4 Studyjne wizyty terenowe w miejscach związanych z działalnością partnerów w kontekście rozwoju zrównoważonego... 6 Centrum Zrównoważonego Rozwoju 17 listopada 2015 r.... 7 Grupa Atlas sp. z o.o. 26 listopada 2015 r./3 grudnia 2015 r.... 9 Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi (Regionalne Obserwatorium Terytorialne) 10 grudnia 2015 r.... 13 Zakłady Chemiczne Organika 15 grudnia 2015 r.... 16 Opinie studentów uczestników wizyt terenowych... 18 Studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie... 19 Założenia... 19 Plan warsztatów... 20 Wnioski... 22 Wnioski i rekomendacje... 23 Zakończenie... 25 Załącznik... 26
Strona4 Wprowadzenie Projekt nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia jest przedsięwzięciem edukacyjno-badawczym wdrażanym od 1 stycznia 2015 roku. Głównym celem projektu jest zwrócenie uwagi naukowców, studentów i opinii publicznej (lokalnej i regionalnej) na potrzebę kształcenia w zakresie związków rozwoju gospodarczego i kształtu polityki społecznej na poziomie miasta, województwa i kraju z zagadnieniami ochrony środowiska. Kluczowym rezultatem przedsięwzięcia jest stworzenie nowego modułu specjalizacyjnego, wypełniającego lukę w systemie edukacji, propagującego idee zrównoważonego rozwoju w kontekście jakości życia (Quality of life). Nowy moduł specjalizacyjny bazuje na innowacyjnych metodach dydaktycznych wykorzystujących nowe technologie. Ma na celu przekazanie studentom kompleksowej wiedzy oraz kształtowanie umiejętności zastosowania jej w praktyce. Nastawienie na praktyczne zastosowania zdobytej w trakcie przygotowania i realizacji modułu wiedzy gwarantuje nawiązanie partnerstwa z instytucjami biznesowymi i nieakademickimi. Zakończenie wdrażania projektu przewidywane jest na 31 maja 2016 roku. Liderem projektu jest Katedra Socjologii Ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego. Partnerami przedsięwzięcia są z kolei: Atlas sp. z o.o.; Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi reprezentowane przez Regionalne Obserwatorium Terytorialne Województwa Łódzkiego; Zakłady Chemiczne Organika SA; Centrum Zrównoważonego Rozwoju. Projekt nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia jest finansowany ze środków norweskich oraz środków krajowych.
Strona5 Merytoryczne zadania realizowane na przełomie 2015 i 2016 roku w ramach wdrażania projektu nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia dotyczyły, między innymi, przygotowania i organizacji studyjnych wizyt terenowych w miejscach związanych z działalnością partnerów w kontekście rozwoju zrównoważonego oraz studenckich warsztatów terenowych Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie. Celem wyżej wymienionych działań było, z jednej strony, umożliwienie bezpośredniego kontaktu pomiędzy studentami, a przedstawicielami instytucji partnerskich oraz zapoznanie uczestników z charakterem i rzeczywistymi miejscami prac podejmowanych przez organizację pozarządową i przedsiębiorstwa, a z drugiej strony, testowanie opracowanych materiałów i weryfikacja wiedzy i umiejętności studentów partycypujących w wizytach i warsztatach. Zgodnie z harmonogramem projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo opracowanie wnioski z przeprowadzonych studyjnych wizyt terenowych oraz studenckich warsztatów Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie wraz z adekwatnymi rekomendacjami zostały zebrane w postaci raportu.
Strona6 Studyjne wizyty terenowe w miejscach związanych z działalnością partnerów w kontekście rozwoju zrównoważonego Istotnym aspektem projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo opracowanie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia jest jego aplikacyjny charakter. Oznacza to nie tylko położenie nacisku na możliwość praktycznego zastosowania wszystkich opracowanych i przygotowanych materiałów, lecz także skorzystanie z nawiązanej współpracy z instytucjami partnerskimi. Studenci w ramach zajęć Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu realizowali studyjne wizyty terenowe w miejscach związanych z działalnością parterów w kontekście rozwoju zrównoważonego: w Centrum Zrównoważonego Rozwoju 17 listopada 2015 r. (w miejscu planowanej realizacji projektu Rogóźno ); w Grupie Atlas sp. z o.o. 26 listopada 2015 r. (w Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las Sp. z o.o.) oraz 3 grudnia 2015 r. (w Wytwórni Klejów i Zapraw Budowlanych w Zgierzu); w Zakładach Chemicznych Organiki 15 grudnia 2015 r. (w Organika-Car Łódź oraz Zakładach Chemicznych Organika). Dodatkowo, na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym (10 grudnia 2015 r.) przedstawicielka Biura Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego (Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego) zaprezentowała schemat organizacyjny i wykonywane zadania. Studyjne wizyty terenowe zrealizowano w okresie listopad-grudzień 2015 r. Należy zauważyć, iż pierwotnie wizyty były zaplanowane na okres marzec-maj 2016 r. Zmiana w harmonogramie przedsięwzięcia podyktowana była koniecznością dostosowania prac Zespołu Projektowego do planu zajęć realizowanego na Wydziale Ekonomiczno- Socjologicznym UŁ w roku akademickim 2015/2016. Zajęcia ze studentami, którzy mieli wziąć udział w wizytach studyjnych zostały przesunięte, niezależnie od Zespołu Projektowego, z semestru letniego na semestr zimowy.
Strona7 Jednocześnie, w miejsce jednego trzydniowego wyjazdu do zakładów Grupy Atlas sp. z o.o., zorganizowano dwie jednodniowe wizyty. Z kolei w momencie opracowania wniosku o dofinansowanie wydawało się niemożliwe zorganizowanie wizyty w Zakładach Chemicznych Organiki, która ostatecznie miała jednak miejsce. Centrum Zrównoważonego Rozwoju 17 listopada 2015 r. Centrum Zrównoważonego Rozwoju jest stowarzyszeniem działającym od 2001 r. Centrum propaguje i wdraża programy, systemy organizacyjne i finansowe oraz technologie prowadzące do wszechstronnego rozwoju społecznego i gospodarczego w zgodzie ze środowiskiem naturalnym. Stowarzyszenie dotychczas zrealizowało lub realizuje liczne projekty na szczeblu lokalnym i regionalnym, między innymi: Projekt Akademia Liderów Zrównoważonego Rozwoju, w ramach którego prowadzono szkolenia dla animatorów rozwoju lokalnego p.n. Akademia Liderów Zrównoważonego Rozwoju w partnerstwie z Lokalnymi Grupami Działania, partnerami społecznymi, przedsiębiorcami. Szkolenia obejmowały wdrażanie zasad zrównoważonego rozwoju w praktyce budowa strategii rozwoju, programów i planów, a następnie opracowanie projektów indywidualnych aplikacji grantowych. Projekt Gaz łupkowy monitoring, mobilizacja i partycypacja obywatelska. Projekt Obywatele kontrolują strażnicy dobrej energii, którego celem jest uporządkowanie ekologicznego obszaru dorzecza Bzury. Projekt badawczo-wdrożeniowy Parku Technologiczno-Przemysłowego Rogóźno, obiektów uzdrowiskowych oraz elektrociepłowni geotermalnej. Stowarzyszenie prowadzi również działalność informacyjną i popularyzatorską, skierowaną do różnych grup docelowych, a także bierze udział w opiniowaniu dokumentów strategicznych na poziomie lokalnym, regionalnym i narodowym. W ramach studyjnej wizyty terenowej studenci biorący udział w zajęciach Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu mieli możliwość zapoznać się z ostatnim z wyżej wymienionych projektów.
Strona8 Plan studyjnej wizyty terenowej: 1. Wyjazd z Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego do siedziby Centrum Zrównoważonego Rozwoju, mieszczącej się w Agencji Użytkowania i Poszanowania Energii Sp. z o.o. 2. Prezentacja projektu Rogóźno Teresa Adamska (Centrum Zrównoważonego Rozwoju) 3. Dyskusja 4. Wyjazd z siedziby Centrum Zrównoważonego Rozwoju, mieszczącej się w Agencji Użytkowania i Poszanowania Energii Sp. z o.o., do Rogóźna i Kotowic (gmina Zgierz) 5. Prezentacja terenów przeznaczonych na strefy rekreacyjno-wypoczynkowe oraz uzdrowiskowe Zbigniew Tynenski (Centrum Zrównoważonego Rozwoju) 6. Dyskusja 7. Wyjazd z Rogóźna i Kotowic (gmina Zgierz) do siedziby Wójta Gminy Zgierz
Strona9 8. Prezentacja projektu Rogóźno w kontekście polityki lokalnej Barbara Kaczmarek (Wójt Gminy Zgierz), Wiesław Olender (zastępca Wójta Gminy Zgierz) 9. Powrót na Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego Cele studyjnej wizyty terenowej: 1. Zapoznanie studentów z projektem Rogóźno realizowanym we współpracy z władzą oraz społecznością lokalną Efekty studyjnej wizyty terenowej: 1. Student posiada wiedzę o współczesnych wyzwaniach urbanistycznych i społecznych w kontekście miasta Zgierz i regionu (gminy) oraz głównych czynnikach rozwoju gospodarczego 2. Student posiada wiedzę o głównych wskaźnikach pozwalających identyfikować i diagnozować podstawowe zasoby i potrzeby 3. Student zna przyczyny i rozumie procesy związane z zagrożeniami środowiska przyrodniczego wynikającymi z prowadzenia kopani odkrywkowej 4. Student rozumie konieczność kompleksowych i interdyscyplinarnych działań na rzecz ochrony środowiska w ramach zrównoważonego rozwoju 5. Student jest wrażliwy na problemy społeczne o zasięgu lokalnym 6. Student rozumie strategię zarządzania klientami, pracownikami, władzą i społecznością lokalną Grupa Atlas sp. z o.o. 26 listopada 2015 r./3 grudnia 2015 r. Atlas sp. z o.o. to polski producent chemii budowlanej działający na rynku międzynarodowym, liczący się w Europie Środkowo-Wschodniej i niekwestionowany lider na polskim rynku. Grupa ATLAS to osiemnaście podmiotów gospodarczych, w tym cztery zagraniczne (w Rosji, na Białorusi, Łotwie i w Rumunii). W zakładach produkcyjnych przetwarzane są surowce pochodzące z własnych kopalni gipsu, anhydrytu i piasku
Strona10 kwarcowego. Koncern posiada firmę transportową oraz przedsiębiorstwo branży energetycznej. Zatrudnia ponad dwa tysiące pracowników. Wysokie standardy firmy potwierdzają, między innymi, uzyskane europejskie aprobaty techniczne ETA oraz wdrożony, udokumentowany i realizowany Zintegrowany System Zarządzania obejmujący: zarządzanie jakością (ISO 9001:2008), zarządzanie środowiskowe (ISO 14001:2004 + Cor 1:2009) oraz system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (BS OHSAS 18001:2007). Zagadnienia związane ze środowiskiem, zajmujące w firmowej strategii odpowiedzialnego biznesu istotne miejsce, obecne są na każdym etapie działalności Atlasa. Bogate zaplecze surowcowe, dające firmie dużą gospodarczą niezależność i dodatkowo właściwą kontrolę nad całym procesem produkcyjnym, jest także obszarem szczególnej troski o zachowanie równowagi ekosystemów w miejscach wydobycia. Celem minimalizacji wpływów środowiskowych monitoringowi podlegają zarówno bezpośrednie jak i pośrednie aspekty środowiskowe w całym cyklu życia wyrobów począwszy od pozyskiwania i transportu surowców, przez procesy produkcyjne, po utylizację. W ramach dwóch studyjnych wizyt terenowych studenci biorący udział w zajęciach Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu mieli możliwość przekonać się o zastosowaniu powyższych zasad w praktyce przedsiębiorstw wchodzących w skład Grupy Atlas sp. z o. o. Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las Sp. z o.o. oraz Wytwórni Klejów i Zapraw Budowlanych w Zgierzu.
Strona11 Plan studyjnej wizyty terenowej w Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las Sp. z o.o.: 1. Wyjazd z Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego do siedziby Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las Sp. z o.o. 2. Prezentacja Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las Sp. z o.o. Adam Masiulanis dyrektor ds. public relations 3. Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) w grupie Atlas Dawid Dębski manager ds. rozwoju technicznego 4. Spotkanie z prezesem zarządu Stanisławem Józefem Śmiechowiczem 5. Prezentacja terenów Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las 6. Prezentacja terenów Kopalnia Piaskowca Kwarcowego Piaskownica-Zajączków Wschód 7. Powrót na Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego Cele studyjnej wizyty terenowej w Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las Sp. z o.o.: 1. Zapoznanie studentów z funkcjonowaniem Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las Sp. z o.o. Efekty studyjnej wizyty terenowej w Kopalni Piasku Kwarcowego Grudzeń Las Sp. z o.o.: 1. Student zna koncepcje społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) 2. Student zna cechy strategii społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) jako strategii zarządzania przedsiębiorstwem 3. Student wskazuje działania, jakie mogą/powinny być podejmowane w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) 4. Student zna najważniejsze dokumenty i zawarte w nich standardy związane ze społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR)
Strona12 5. Student zna wytyczne raportowania pozafinansowego 6. Student zna przyczyny i rozumie procesy związane z zagrożeniami środowiska przyrodniczego wynikającymi z prowadzenia kopani odkrywkowej 7. Student rozumie konieczność kompleksowych i interdyscyplinarnych działań na rzecz ochrony środowiska w ramach zrównoważonego rozwoju Plan studyjnej wizyty terenowej w Wytwórni Klejów i Zapraw Budowlanych w Zgierzu: 1. Wyjazd z Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego do siedziby Wytwórni Klejów i Zapraw Budowlanych w Zgierzu 2. Prezentacja Wytwórni Klejów i Zapraw Budowlanych w Zgierzu Sylwester Dudek 3. Wykład pt. Społeczna odpowiedzialność i zrównoważony rozwój Grupy Atlas wiceprezes zarządu ds. rozwoju dr Jacka Michalaka 4. Dyskusja 5. Powrót na Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego Cele studyjnej wizyty terenowej w Wytwórni Klejów i Zapraw Budowlanych w Zgierzu: 1. Zapoznanie studentów z funkcjonowaniem Wytwórni Klejów i Zapraw Budowlanych w Zgierzu.
Strona13 Efekty studyjnej wizyty terenowej w Wytwórni Klejów i Zapraw Budowlanych w Zgierzu: 1. Student zna koncepcje społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) 2. Student zna cechy strategii społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) jako strategii zarządzania przedsiębiorstwem 3. Student wskazuje działania, jakie mogą/powinny być podejmowane w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) 4. Student zna najważniejsze dokumenty i zawarte w nich standardy związane ze społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR) 5. Student zna wytyczne raportowania pozafinansowego 6. Student zna przyczyny i rozumie procesy związane z zagrożeniami środowiska przyrodniczego wynikającymi z funkcjonowania zakładu przemysłowego 7. Student rozumie konieczność kompleksowych i interdyscyplinarnych działań na rzecz ochrony środowiska w ramach zrównoważonego rozwoju Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi (Regionalne Obserwatorium Terytorialne) 10 grudnia 2015 r. Regionalne Obserwatorium Terytorialnie Województwa Łódzkiego rozpoczęło działalność w dniu 1 kwietnia 2013 r. Obserwatorium działa w strukturach Biura Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego. Cele ROT to stworzenie zintegrowanego systemu monitorowania i ewaluacji sytuacji społeczno-gospodarczej oraz interwencji publicznych w województwie oraz poprawa sprawności zarządzania rozwojem. Zadania to budowa i koordynacja sieci współpracy z instytucjami działającymi na rzecz rozwoju regionalnego, budowa banku danych o przestrzeni województwa, prowadzenie analiz i ewaluacji polityk publicznych zapisanych w strategicznych dokumentach krajowych i mających wpływ na rozwój województwa, prowadzenie badań i analiz strategicznych dotyczących sytuacji społeczno-gospodarczej i trendów rozwojowych oraz prognozowanie zmian sytuacji
Strona14 społeczno-gospodarczej, opracowywanie raportów i scenariuszy rozwoju województwa oraz rekomendacji w zakresie kierunków zmian polityki rozwoju regionu. W ramach studyjnej wizyty terenowej studenci biorący udział w zajęciach Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu zaznajomili się ze schematem organizacyjnym Biura Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi oraz Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego Województwa Łódzkiego, a także poznali najważniejsze zrealizowane badania. Plan studyjnej wizyty terenowej (prezentacji): Biuro Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego schemat organizacyjny i wykonywane zadania Zrównoważony rozwój w strategicznych dokumentach szczebla regionalnego Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego Istota Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2020 Spójność gospodarcza Spójność społeczna Spójność przestrzenna Polityka terytorialno-funkcjonalna Wyjaśnienie celu powołania (przez Krajową Strategię Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie) następujących instytucji: Krajowe Obserwatorium Terytorialne, Regionalne Obserwatoria Terytorialne, Grupa Robocza ds. Monitorowania Polityk Publicznych, Regionalne Forum Terytorialne
Strona15 Badania realizowane przez Regionalne Obserwatorium Terytorialne Województwa Łódzkiego: Raport z monitoringu SRWŁ 2020 Badania na zlecenie Krajowego Obserwatorium Terytorialnego Badania własne ROT WŁ Kształtowanie powiązań funkcjonalnych Obszarów Metropolitalnych Łodzi i Warszawy (badanie realizowane w partnerstwie z Mazowieckim Obserwatorium Terytorialnym) Możliwości Rozwoju Łódzko-Świętokrzyskiej Platformy Zaawansowanych Materiałów Budowlanych (badanie realizowane w partnerstwie z Regionalnym Obserwatorium Terytorialnym Województwa Świętokrzyskiego) Potencjały Przemysłów Kreatywnych w Łódzkim Obszarze Metropolitalnym Atrakcyjność Instytucji Otoczenia Biznesu dla rozwoju przedsiębiorczości w województwie łódzkim Perspektywy rozwoju terenów inwestycyjnych w województwie łódzkim Prezentacja oprogramowania wykorzystywanego do badań jakościowych i ilościowych przez Regionalne Obserwatorium Terytorialne Województwa Łódzkiego Zadania ROT WŁ na rok 2016 i kolejne lata Cele studyjnej wizyty terenowej: 1. Zapoznanie studentów z Biurem Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi
Strona16 Efekty studyjnej wizyty terenowej: 1. Student odtwarza informacje dotyczące badań empirycznych jakości życia zarówno na poziomie lokalnym, regionalnym, krajowym, jak i międzynarodowych 2. Student zna wskaźniki społeczne 3. Student zna uwarunkowania, które są istotne dla projektowania analiz i interpretacji wyników badań 4. Student zna zakres teoretycznych i empirycznych analiz dotyczących jakości życia, oraz badań opartych na wskaźnikach społecznych na poziomie regionalnym 5. Student zna bazy danych oraz interaktywne narzędzia wizualizacji danych. Wie, gdzie samodzielnie poszukiwać źródeł danych Zakłady Chemiczne Organika 15 grudnia 2015 r. Zakłady Chemiczne Organika powstały w 1903 r. Przez lata działalności profil prowadzonej produkcji ulegał przemianom zgodnym z potrzebami rozwijającej się gospodarki początkowo dla przemysłu garbarskiego i włókienniczego, następnie dla motoryzacji, budownictwa, przemysłu cukrowniczego oraz oczyszczalni ścieków. W pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku pracownicy przedsiębiorstwa państwowego Zakłady Chemiczne Organika zawiązali spółkę akcyjną. Efektem dalszych działań było powołanie do życia w 1994 roku kolejnej spółki: Organika-Car Sp. z o.o., przekształconej następnie w 1998 roku w spółkę akcyjną. Rok później Grupa Kapitałowa Organika powiększyła się o kolejną spółkę Oil-Tech Sp. z o.o., zajmująca się produkcją olejów i smarów, zarówno dla motoryzacji jak również przemysłowych. W XXI wiek Organika wkroczyła z nowoczesnymi liniami do produkcji aerozoli, konfekcjonowania płynów i olejów oraz wytwarzania opakowań z polietylenu. Produkcja prowadzona jest według standardów światowych, w sposób bezpieczny dla pracowników, lokalnej społeczności oraz środowiska naturalnego. Ustanowienie Polityki Środowiskowej, określenie i realizacja celów
Strona17 środowiskowych oraz zidentyfikowanie istotnych aspektów środowiskowych, które w trakcie doskonalenia systemu podlegają badaniom i analizom pozwala Zakładom Chemicznym Organika efektywniej zarządzać lokalnym środowiskiem naturalnym. W ramach studyjnej wizyty terenowej studenci biorący udział w zajęciach Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu mieli możliwość przekonać się o zastosowaniu powyższych zasad w praktyce przedsiębiorstw tworzących Zakłady Chemiczne Organika. Plan studyjnej wizyty terenowej: 1. Wyjazd z Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego do siedziby Organika-Car Łódź 2. Prezentacja fabryki Organika-Car Łódź Krzysztof Boruszewski 3. Wyjazd z Organika-Car Łódź Uniwersytetu Łódzkiego do siedziby Zakładów Chemicznych Organika 4. Prezentacja Zakładów Chemicznych Organika Agnieszka Augustynowicz 5. Dyskusja 6. Powrót na Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego Cele studyjnej wizyty terenowej: 1. Zapoznanie studentów z funkcjonowaniem Grupy Kapitałowej Organika (Organika-Car Łódź oraz Zakładów Chemicznych Organika). Efekty studyjnej wizyty terenowej: 1. Student zna koncepcje społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) 2. Student zna cechy strategii społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) jako strategii zarządzania przedsiębiorstwem 3. Student wskazuje działania, jakie mogą/powinny być podejmowane w ramach społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) 4. Student zna najważniejsze dokumenty i zawarte w nich standardy związane ze społeczną odpowiedzialnością biznesu (CSR)
Strona18 5. Student zna wytyczne raportowania pozafinansowego 6. Student zna przyczyny i rozumie procesy związane z zagrożeniami środowiska przyrodniczego wynikającymi z funkcjonowania zakładu przemysłowego 7. Student rozumie konieczność kompleksowych i interdyscyplinarnych działań na rzecz ochrony środowiska w ramach zrównoważonego rozwoju Opinie studentów uczestników wizyt terenowych W ramach prowadzenia monitoringu i ewaluacji działań podejmowanych w projekcie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia, po zakończeniu każdej wizyty terenowej uczestnicy studenci biorący udział w zajęciach Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu zostali poproszeni o wypełnienie ankiety ewaluacyjnej 1. Niezależnie od rodzaju, czasu i miejsca, wszyscy studenci ocenili pozytywnie możliwość udziału w studyjnych wizytach terenowych w miejscach związanych z działalnością partnerów w kontekście rozwoju zrównoważonego. Powyższe opinie dotyczyły zarówno aspektów organizacyjnych, jak i merytorycznych. W konsekwencji uczestnicy byli zadowoleni z partycypacji w jednym z przejawów wdrażania projektu, uznając iż ten przyczynił się do zwiększenia ich wiedzy. Pozytywne opinie wyrażone przez uczestników studyjnych wizyt terenowych w odpowiedzi na pytania ankiety ewaluacyjnej znalazły swoje potwierdzenie w wypowiedziach studentów podczas międzynarodowej konferencji naukowo-dydaktycznej Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo. Wyzwania edukacyjne Sustainable development, sustainable society. Educational challenges. 1 Wzór Ankiety ewaluacyjnej dotyczącej studyjnej wizyty terenowej w miejscu działalności Partnera znajduje się w Załączniku do Rekomendacje z warsztatów i wizyt terenowych.
Strona19 Studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie Studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie miały na celu testowanie materiałów opracowanych w ramach przygotowania nowego modułu specjalizacyjnego oraz zastosowanie aktywizujących, zespołowych metod dydaktycznych. Nie mniej ważnym aspektem warsztatów był bezpośredni kontakt pomiędzy studentami a przedstawicielami instytucji partnerskich. O ile uczestnicy mieli okazję wcześniej spotkać się z Partnerami projektu w trakcie studyjnych wizyt terenowych, o tyle w momencie warsztatów studenci wykorzystali dotychczas zdobytą wiedzę i umiejętności w rozwiązywaniu praktycznych zadań. Studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie zostały zorganizowane w Ośrodku Szkoleniowo-Wypoczynkowym Inwest w Smardzewicach w dniach 27-29 stycznia 2016 r. Założenia Studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie zostały podzielone na trzy części. W trakcie pierwszej studenci mieli zaprezentować informacje w zakresie następujących zagadnień: Certyfikacja i normalizacja oraz raportowanie pozafinansowe zgodnie z obowiązującymi standardami Konsultacje społeczne komunikowanie Strategie rozwoju jednostek terytorialnych Studenci wyszukiwali niezbędne informacje oraz przygotowywali krótkie wystąpienia i prezentacje przed przyjazdem na warsztaty pod kierunkiem dr Marty Petelewicz. Było to swoiste wprowadzenie do właściwych zagadnień przewidzianych na warsztatach terenowych, przypominające i zarazem powtarzające wiadomości zdobyte wcześniej w trakcie studyjnych wizyt terenowych.
Strona20 W trakcie drugiej części studenckich warsztatów terenowych uczestnicy zostali podzieleni na małe grupy (liczące od pięciu do sześciu osób) i wraz z członkami Zespołu Projektowego mieli za zadanie rozwiązywanie zagadnień problemowych przygotowanych przez Partnerów projektu: w przypadku Grupy Atlas studenci mieli przygotować projekt ankiety przeznaczonej do badania satysfakcji klientów; w przypadku Zakładów Chemicznych Organika studenci mieli przygotować projekt zasad komunikowania z otoczeniem firmy w sytuacji kryzysowej; w przypadku Biura Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi (Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego Województwa Łódzkiego) studenci mieli opracować zasady monitorowania wskaźników ze strategii województwa niedostępnych w statystyce publicznej. Efekty prac były przedstawiane w postaci krótkiej prezentacji demonstrowanej przed wszystkimi uczestnikami studenckich warsztatów terenowych, po której miał miejsce komentarz przedstawiciela instytucji partnerskiej oraz dyskusja. Ostatnia część studenckich warsztatów terenowych była z kolei poświęcona na ćwiczenie współpracy grupowej wśród studentów i prowadzenia komunikacji (negocjacji). Plan warsztatów
Strona21 Pierwszy dzień 27.01.2016 W ramach przygotowań do warsztatów studenci przygotują prezentacje dotyczące trzech obszarów tematycznych: Raportowanie pozafinansowe GRI, normy związane ze społeczną odpowiedzialnością ISO 26000, SA 8001, Konsultacje społeczne organizacja, komunikacja ze społecznością lokalną, przekazywanie informacji, Strategie rozwoju jednostek terytorialnych, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii rozwoju zrównoważonego, założenia, obszary, monitorowanie (na przykładzie miasta Łodzi oraz gminy Tomaszów Mazowiecki. Drugi dzień 28.01.2016 8.00 Śniadanie 9.00-11.30 Zajęcia w trzech grupach (biznesowej, samorządowej i organizacji pozarządowej). Praca w grupach realizacja zadań przygotowanych przez partnerów/członków zespołu związanych tematycznie z wizytami studyjnymi oraz prezentacjami studentów. Praca wspierana będzie przez członków zespołu. 11.45-13.30 Prezentacja rozwiązań. Dyskusja z Partnerami i członkami Zespołu Projektowego. 14.00 Obiad 15.00-17.00 Praca w grupach realizacja zadań przygotowanych przez członków zespołu związanych tematycznie z wizytami studyjnymi oraz prezentacjami studentów. Praca wspierana będzie przez partnerów. 17.15-18.30 Prezentacja rozwiązań. Dyskusja z Partnerami i członkami Zespołu Projektowego. Podsumowanie. 19.00 kolacja
Strona22 Trzeci dzień 29.01.2016 8.00 śniadanie 10.00-12.00 dyskusja okrągły stół perspektywy dalszej współpracy, studenci socjologii na rynku pracy, rola socjologów w różnych typach instytucji: biznesowych, administracji publicznej, organizacjach pozarządowych, rozwój zrównoważony jako obszar zainteresowania różnych instytucji Obiad 13.30 wyjazd do Łodzi Wnioski Studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie pozwoliły na nawiązanie bezpośredniego kontaktu między studentami, członkami Zespołu Projektowego (dydaktykami akademickimi) oraz instytucjami partnerskimi (praktykami, funkcjonującymi na rynku pracy). Wspólna praca nad zadaniami umocowanymi w rzeczywistych zagadnieniach, wywodzących się z działań i czynności podejmowanych przez organizacje i przedsiębiorstwa pozwoliła nie tylko na pozyskanie nowej wiedzy, lecz również zrozumienie mechanizmów, zależności i znaczenia różnych zjawisk. Co więcej, warsztaty okazały się satysfakcjonujące w równym stopniu dla studentów co dla Zespołu Projektowego, ponieważ dotychczasowa praca naukowo-dydaktyczna nie dawała możliwości współpracy i wymiany doświadczeń poza salami wykładowymi uniwersytetu.
Strona23 Wnioski i rekomendacje Przebieg studyjnych wizyt terenowych w miejscach związanych z działalnością partnerów w kontekście rozwoju zrównoważonego oraz studenckich warsztatów terenowych Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie, organizowanych w ramach wdrażania projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo opracowanie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia, pozwolił na sformułowanie następujących wniosków i rekomendacji: potwierdzają się wyniki z badań i analiz, zgodnie z którymi studenci szczególnie cenią aktywne formy zajęć, dające możliwość połączenia wiedzy teoretycznej z praktyką oraz rozwojem osobistych kompetencji. Należy odnieść się i bazować na zaletach zajęć wskazywanych przez studentów takich jak: poszerzanie wiedzy, rozwój osobisty, a starać się unikać powtarzalności treści, przeteoretyzowania i monotonii na zajęciach (zob. Raport i rekomendacje dotyczące analizy potrzeb absolwentów szkół średnich w zakresie kształcenia związanego z rozwojem zrównoważonym i jakością życia). Tego typu zajęcia znajdujące swoje zastosowanie w przypadku studenckich warsztatów terenowych okazały się szczególnie mobilizować uczestników do pracy; czy to samodzielnej czy pod kierunkiem dydaktyków; wykorzystywane podczas wielu zajęć techniki dydaktyczne: praca w grupie i prezentacje nie są przedmiotem głębszej analizy i ewaluacji. Studenci powinni być uczeni najefektywniejszych sposobów ich wykorzystania oraz otrzymywać wyraźną informację zwrotną na ich temat; możliwość bezpośredniego kontaktu z praktykami przedstawicielami przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych czy instytucji publicznych stanowi cenne doświadczenie, zwiększające wiedzę studentów na temat zrównoważonego rozwoju oraz rzeczywistego miejsca pracy. W związku z tym wydaje się niezbędne uwzględnienie w zajęciach nowego modułu
Strona24 specjalizacyjnego czynności mających charakter studyjnych wizyt lub studenckich warsztatów. Na działania te nie trzeba przeznaczać całego programu, wystarczą pojedyncze tematy czy zagadnienia; co więcej, bezpośredni kontakt z praktykami przedstawicielami przedsiębiorstw, organizacji pozarządowych czy instytucji publicznych stanowi dobrą formę, nieobecną podczas innych zajęć studenckich, preorientacji zawodowej. Poznanie specyfiki działalności różnych podmiotów pozwala studentom na lepsze ukierunkowanie zdobywanych kompetencji i praktyk pod kątem przyszłego poszukiwania zatrudnienia; kontakt z praktykami i zdobywanie kompetencji w oparciu o rozwiązywanie realnych problemów stanowi najlepszy sposób weryfikacji nabytej wiedzy oraz zwiększania umiejętności studentów; w opinii studentów, możliwość odbycia praktyk zawodowych w trakcie studiów ma ważne znaczenie z punktu widzenia ich przyszłej kariery zawodowej, ponieważ pozwala, z jednej strony, na zapoznanie się z rzeczywistym miejscem pracy, a z drugiej strony, na konfrontację wiedzy akademickiej z wymaganiami rynku pracy; obecna formuła praktyk zawodowych realizowanych w trakcie toku studiów socjologicznych nie spełnia oczekiwań studentów. Praktyki w obecnej formie nie przygotowują do podjęcia pracy zawodowej, ani nie umożliwiają przetestowania w praktyce zawodowej nabytych podczas zajęć umiejętności i wiedzy. Możliwość realizacji praktyk w instytucjach partnerskich współpracujących z uczelnią, w ramach wspólnie opracowanych programów praktyk byłaby najlepszym dopełnieniem oferty dydaktycznej.
Strona25 Zakończenie W ramach wdrażania projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo opracowanie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia w okresie listopad-grudzień 2015 r. zostały zorganizowane studyjne wizyty terenowe w miejscach związanych z działalnością partnerów w kontekście rozwoju zrównoważonego. Studenci uczestnicy zajęć Instytucje sektora prywatnego i publicznego a rozwój zrównoważony i społeczna odpowiedzialność biznesu zobaczyli miejsce realizacji projektu Rogóźno zainicjowanego przez Centrum Zrównoważonego Rozwoju, odwiedzili zakłady i przedsiębiorstwa Grupy Atlas oraz Zakładów Chemicznych Organika, a także zapoznali się z funkcjonowaniem Biura Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego w Łodzi (Regionalnego Obserwatorium Terytorialnego Województwa Łódzkiego). Z kolei odbywające się w styczniu 2016 r. studenckie warsztaty terenowe Jakość życia i rozwój zrównoważony diagnoza, strategia, wdrożenie, umożliwiły bezpośredni kontakt pomiędzy studentami a przedstawicielami instytucji partnerskich oraz weryfikację wiedzy i umiejętności studentów poprzez rozwiązywanie praktycznych zadań. Zarówno studyjne wizyty terenowe, jak i studenckie warsztaty terenowe spełniły swoje projektowe cele.
Strona26 Załącznik Ankieta ewaluacyjna dotycząca studyjnej wizyty terenowej w miejscu działalności Partnera Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia 2015 roku Bardzo proszę o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania poprzez zakreślenie wybranego wariantu odpowiedzi/wpisanie właściwej odpowiedzi. Ankieta jest anonimowa, a uzyskane wyniki posłużą do oceny studyjnej wizyty terenowej realizowanej w ramach projektu Zrównoważony rozwój, zrównoważone społeczeństwo opracowanie i wdrożenie innowacyjnego programu kształcenia w zakresie nowoczesnych metod pomiaru, ewaluacji i prognozowania jakości życia. 1. Płeć: kobieta mężczyzna 2. Jak oceniasz organizację studyjnej wizyty terenowej w? bardzo dobrze dobrze raczej dobrze trudno powiedzieć raczej źle źle bardzo źle 3. Jak oceniasz merytoryczny przebieg studyjnej wizyty terenowej w? bardzo dobrze dobrze raczej dobrze trudno powiedzieć raczej źle źle bardzo źle 4. Czy jesteś zadowolony/zadowolona z udziału w studyjnej wizycie terenowej w? zdecydowanie tak tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie nie zdecydowanie nie 5. Czy udział w studyjnej wizycie terenowej w przyczynił się do zwiększenia Twojej wiedzy? zdecydowanie tak tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie nie zdecydowanie nie 6. Opisz swoje ewentualne uwagi dotyczące przebiegu studyjnej wizyty terenowej w.......... nie mam żadnych uwag Dziękuję za wypełnienie ankiety!