1. Podstawy teorii normatywnej 2. Wartości i polityka społeczna 3. Ideologia jako wartości i natura ludzka 4. Konflikty wartości 5. Polityka społeczna w przestrzeni aksjologicznej 6. Natura ludzka 7. Polityka społeczna w przestrzeni antropologicznej 8. Bazowa ideologia polityki społecznej 9. Odstępstwa i rewizje 10. Od ideologii do kryteriów oceny
Celem jest przypisanie polityce społecznej uzasadnienia i wartości poprzez spójną i przekonującą odpowiedź na następujące pytania Dlaczego państwo ma odpowiadać za dobro(byt) jednostki? W jakich obszarach powinno ono w związku z tym działać? Na jakich zasadach te działania powinny być oparte? Albert Weale
Określenie koncepcji dobra i zbadanie argumentów, które za nią przemawiają Określenie zasad słuszności, na podstawie których dobro powinno być podzielone w społeczeństwie Określenie odpowiedzialności, czyli tego, kto jest odpowiedzialny za realizację dobra w społeczności według zasad słuszności, oraz zbadanie uzasadnień sądów na ten temat Analiza reguł zastosowania, czyli określenie, skąd będziemy wiedzieć o tym, że pewne warunki zostały spełnione, np. że zaspokojenie pragnień rozkłada się w społeczeństwie tak a nie inaczej
Teoria dobra człowieka dotyczy wartości Ogólna problematyka relacji wartościfakty. Stanowisko klasyczne: Z tego co jest (fakty) nie wynika to, co powinno być (wartości) Nauka zajmuje się tylko faktami, a jeżeli wartościami to traktuje je jak inne fakty Nauka o polityce społecznej wolna od wartości i wartościowań czy związana z wartościami i wartościująca?
Wartości polityczne, ideologia polityczna rządzących a polityka społeczna rządu Wartości polityczne, ideologia polityczna badaczy polityki społecznej a wyniki ich naukowych dociekań i ich wpływ na politykę społeczną rządu Wartości wyznawane przez społeczeństwa a polityka społeczna Jaki jest związek między wartościami a wyborami i działaniami w zakresie nauki i praktyki polityki społecznej?
1. Wartości są najwyżej w hierarchii, mają charakter ogólny i podstawowy 2. Cele działania powinny być zgodne z wyznawanymi wartościami i prowadzić do tego, aby rzeczywistość im bardziej odpowiadała 3. Środki realizacji działania powinny być dopasowane do celów działania i być zgodne z wartościami
Wartości polityki społecznej ogólne, najbardziej podstawowe i najbardziej cenione dobra w społeczeństwie Cele polityki społecznej wyprowadzone na podstawie wartości stany docelowe do osiągnięcia Środki polityki społecznej zasoby i działania, które mają doprowadzić do realizacji stanów docelowych
Dwa podstawowe elementy składowe ideologii Wartości (wymiar aksjologiczny) np. Wolność, Równość i Braterstwo albo Śmierć Założenia dotyczące natury ludzkiej (wymiar antropologiczny) Wrodzone predyspozycje behawioralne, które charakteryzują przedstawicieli danego gatunku, w tym przypadku homo sapiens
Wspólnotowość (komunitaryzm, kolektywizm, solidaryzm) Równość (egalitaryzm) Bezpieczeństwo (?-izm) Te wartości zrosły się z klasycznym pojęciem PS (Jolanta Supińska, 1991, 2014) Życie (biologizm) Wolność (liberalizm) Efektywność (ekonomizm) Wartości, które polityka społeczna powinna uznać za główne wytyczne swoich przedsięwzięć (J. Supińska, 1991)
Wspólnotowość vs wolność jednostki Wspólnotowość w państwie vs wspólnotowość w społeczeństwie Równość vs efektywność Równość vs hierarchia, autorytet Bezpieczeństwo vs wolność Życie vs wolność Ilość i poziom życia vs jakość życia
Bezpieczeństwo Równość KAPS Efektywność Ilość życia Wolność Anty- KAPS Jakość życia Kolektywizm Indywidualizm KPAS klasyczne aksjologia polityki społecznej: bezpieczeństwo, równość, kolektywizm, ilość życia Anty-KAPS odwrotność KAPS: wolność, indywidualizm, efektywność, jakość życia
Aksjologia polityki społecznej egalitarystyczny komunitaryzm z akcentowaniem bezpieczeństwa i ilościowego biologizmu VS Przeciwieństwo aksjologii polityki społecznej - indywidualistyczny liberalizm z akcentowaniem efektywności i jakościowego biologizmu
Jacy jesteśmy z natury? Agresywni i źli czy łagodni i dobrzy? Wewnątrzsterowni czy zewnątrzsterowni? Jeśli wewnątrzsterowni - egoistyczni czy altruistyczni? Jeśli zewnątrzsterowni - bardziej podatni na kije czy może na marchewki? Czy wszyscy mamy awersję do ryzyka?
Politycy tworzący prawo polityki społecznej Altruistyczni przedstawiciele narodu kierujący się jego dobrem czy żądni władzy i pieniędzy egoiści? Profesje społeczne, kadry polityki społecznej Altruistyczni pomagacze z misją czy egoistyczni profesjonaliści do wynajęcia? Klienci polityki społecznej Pozbawieni wiedzy i bezradni czy racjonalnie wykorzystujący system? Biernie oczekujący na pomoc czy aktywni w jej poszukiwaniu i uzyskiwaniu?
Altruizm Egoizm Irracjonalność KAPS? Zewnątrzsterowność Racjonalność Anty- KAPS? Wewnątrzsterowność Pasywność Aktywność KAPS klasyczna antropologia polityki społecznej
Wymiar aksjologiczny Wymiar antropologiczny Wartości Wspólnotowość Równość Bezpieczeństwo Poziom życia + Natura człowieka Altruizm Pasywność Irracjonalność Zewnątrzsterowność
Nowe wartości w polityce społecznej Wolność i wybór Efektywność i dobrobyt Jakość życia Nowe założenia o naturze człowieka Egoistyczni politycy i profesjonaliści PS Racjonalni i aktywni klienci PS
Wspieranie efektywności ekonomicznej Ograniczanie ubóstwa Wspieranie równości społecznej Wspieranie integracji społecznej i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu Wspieranie stabilności społecznej Wspieranie autonomii Robert E. Goodin et al.
Mały zakres regulacji i egzekwowania obowiązków obywateli - liberalizm praw Duży zakres redystrybucji potrzebny dla równości szans lewicowość Mały zakres redystrybucji wystarczy, aby zapewnić równość szans, centrowość Lewicowy komunitaryzm Duży zakres regulacji i egzekwowania obowiązków obywateli - komunitaryzm obowiązków Centrowy komunitaryzm
Teoria normatywna polityki społecznej zaczyna się od teorii dobra człowieka Ideologia polityki społecznej to wartości (aksjologia) i założenia dotyczące natury ludzkiej (antropologia) Klasyczne wartości polityki społecznej społecznej: komunitaryzm, egalitaryzm, bezpieczeństwo i materialistyczny biologizm Klasyczne założenia dotyczące natury człowieka: o politykach społecznych myśli się, że są dobrymi altruistami, a o ich klientach, że są bezradni i pasywni Bazowa ideologia polityki społecznej podlega krytyce i rewizjom Na podstawie aksjologii polityki społecznej można budować zestawy kryteriów oceny stanowisk politycznych i poziomu realizacji