METODYKA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO Autor: Tomasz Frołowicz
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO (stan od roku szkolnego 2009/2010 roku) Wychowanie jest to sztuka, której nikt dotąd nie umie, jest to kurs, który jakaś dobra głowa dopiero ma ułożyć. Jędrzej Śniadecki
1. Założenia reformy podstawy programowej kształcenia ogólnego 2. Struktura nowej Podstawy programowej 3. Co nowego w wychowaniu fizycznym?
Mankamenty obowiązującej Podstawy programowej: Nie gwarantuje w wystarczający sposób pożądanego stopnia jednolitości edukacji na terenie całego kraju, (przykład z Podstawy programowej: Aktywność ruchowa o charakterze rekreacyjno-sportowym w dwóch wybranych formach indywidualnych i dwóch zespołowych ). Część celów, treści i osiągnięć uczniów przenosi do ścieżek edukacyjnych (międzyprzedmiotowych), których realizacja nie podlega efektywnej kontroli). Zakłada funkcjonowanie dwóch dokumentów (Podstawy i Standardów egzaminacyjnych), co powoduje kolizje interpretacyjne. Wśród osiągnięć uczniów przewiduje dyspozycje niemierzalne, nie nadające się do wykorzystania w procesie formułowania wymagań związanych z ocenianiem (przykład z Podstawy programowej: Przyjęcie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych ). Nie umożliwia efektywnych sposobów zewnętrznej kontroli jakości niektórych dziedzin edukacji, w tym wychowania fizycznego.
Systemy edukacji: typy szkół i wiek rozpoczynania nauki w wybranych krajach Polska 5 6 12 15 18 Albania 6 14 18 Austria 6 10 14 18 Francja 6 11 15 18 Szwecja 7 16 19
Systemy edukacji: typy szkół i wiek rozpoczynania nauki w wybranych krajach Polska 5 6 12 15 18 Afganistan 7 13 16 19 Japonia 6 12 15 18
MECHANIZM REGULACJI PRAKTYKI EDUKACYJNEJ W POLSCE Podstawa programowa kształcenia ogólnego Program nauczania dla etapu edukacji Okresowy plan pracy dla klasy Osnowa dla cyklu lekcji WF Konspekt lekcji WF Przedmiotowy system oceniania
MECHANIZM REGULACJI PRAKTYKI EDUKACYJNEJ W POLSCE Podstawa programowa kształcenia ogólnego Program nauczania dla etapu edukacji Okresowy plan pracy dla klasy Osnowa dla cyklu lekcji WF Konspekt lekcji WF
Założenia reformy: a) sześciolatek w szkole b) szkoła przyjaźnie wymagająca oraz edukacja przyjazna, skuteczna i bezpieczna
Kalendarz zmian programowych Rok szkolny Zreformowane nauczanie w klasach 2009/2010 I SP I Gimnazjum 2010/2011 II SP II Gimnazjum 2011/2012 III SP III Gimnazjum 2012/2013 IVSP I L I T I ZSZ 2013/2014 V SP II L II T II ZSZ 2014/2015 VI SP III L III T III ZSZ 2015/2016 IV T I LU 2016/2017 II LU SP szkoła podstawowa, L liceum, T technikum, ZSZ zasadnicza szkoła zawodowa, LU liceum uzupełniające
DLACZEGO ZMIANY SĄ POTRZEBNE? Wnioski z badań PISA Programme for International Student Assessement (Międzynarodowy Program Oceny Umiejętności Uczniów): Spojrzenie na system edukacyjny z perspektywy efektów kształcenia wymaga konsekwentnej kontynuacji Słabością polskiej szkoły jest brak nacisku na rozwijanie przez szkołę bardziej złożonych umiejętności uczniów Rozwijanie złożonych umiejętności wymaga zmian w programach szkolnych i metodach pracy z uczniem od pierwszego dnia pobytu ucznia w szkole Szkoła musi brać pod uwagę także potrzeby najsłabszych i najlepszych uczniów Obowiązkowo przeczytać: Podstawa programowa z komentarzami. Tom 8. Wychowanie fizyczne i edukacja dla bezpieczeństwa w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum. Wyd. MEN, 2009.
Wyniki badania PISA 2009 wg IBE
na podstawie IBE Badanie OECD PISA 2009 w liczbach Próba 475.460 uczniów z 17.145 szkół z 65 krajów, reprezentująca populację ponad 26 milionów piętnastolatków OECD PISA w Polsce: 187 szkół (w tym 180 gimnazjów) Próba 4917 uczniów, reprezentatywna dla populacji 464 tys. polskich piętnastolatków Badanie uczniów I klas szkół ponadgimnazjalnych: 200 szkół (licea ogólnokształcące, licea profilowane, technika, zasadnie szkoły zawodowe) Próba 4951 uczniów, reprezentatywna dla populacji 500 tys. uczniów I klas szkół ponadgimnajalnych
na podstawie IBE PISA sprawdza kapitał umiejętności uczniów u progu ważnych decyzji o dalszej karierze edukacyjnej i zawodowej Trzy dziedziny, które budują potencjał rozwojowy: - czytanie i interpretacja - matematyka - rozumowanie w naukach przyrodniczych 2000 CZYTANIE, matematyka, nauki przyrodnicze 2003 czytanie, MATEMATYKA, nauki przyrodnicze 2006 czytanie, matematyka, NAUKI PRZYRODNICZE 2009 CZYTANIE, matematyka, nauki przyrodnicze
na podstawie IBE 2000 Finlandia 546 Kanada 534 Nowa Zelandia 529 Australia 528 Irlandia 527 Hong Kong-Chiny 525 Korea 525 Japonia 522 Szwecja 516 Belgia 507 Islandia 507 Norwegia 505 Francja 505 USA 504 Dania 497 Szwajcaria 494 Hiszpania 493 Austria 492 Czechy 492 Włochy 487 Niemcy 484 Lichtenstein 483 Węgry 480 Polska 479 Grecja 474 Portugalia 470 Rosja 462 Łotwa 458 Izrael 452 Tajlandia 431 Bułgaria 430 43 kraje Czytanie i interpretacja 2003 Finlandia 543 Korea 534 Kanada 528 Australia 525 Lichtenstein 525 Nowa Zelandia 522 Irlandia 515 Szwecja 514 Holandia 513 Hong Kong-Chiny 510 Belgia 507 Norwegia 500 Szwajcaria 499 Japonia 498 Makao-Chiny 498 Polska 497 Francja 496 USA 495 Dania 492 Islandia 492 Niemcy 491 Austria 491 Łotwa 491 Czechy 489 Węgry 482 Hiszpania 481 Luksemburg 479 Portugalia 478 Włochy 476 Grecja 472 2006 Korea 556 Finlandia 547 Hong Kong-Chiny 536 Kanada 527 Nowa Zelandia 521 Irlandia 517 Australia 513 Lichtenstein 510 Polska 508 Szwecja 507 Holandia 507 Belgia 501 Estonia 501 Szwajcaria 499 Japonia 498 Tajwan 496 Wielka Brytania 495 Niemcy 495 Dania 494 Słowenia 494 Makao-Chiny 492 Austria 490 Francja 488 Islandia 484 Norwegia 484 Czechy 483 Węgry 482 Łotwa 479 Luksemburg 479 Chorwacja 477 Portugalia 472 2009 Szanghaj-Chiny 556 Korea 539 Finlandia 536 Hongkong-Chiny 533 Singapur 526 Kanada 524 Nowa Zelandia 521 Japonia 520 Australia 515 Holandia 508 Belgia 506 Norwegia 503 Estonia 501 Szwajcaria 501 Polska 500 Islandia 500 USA 500 Liechtenstein 499 Szwecja 497 Niemcy 497 Irlandia 496 Francja 496 Tajwan 495 Dania 495 Wielka Brytania 494 Węgry 494 Portugalia 489 Macao-Chiny 487 Włochy 486 Łotwa 484 Słowenia 483 Grecja 483 Hiszpania 481 Czechy 478 Słowacja 477 Chorwacja 476 41 krajów 57 krajów 65 krajów
na podstawie IBE 35 30 Polscy uczniowie według poziomów umiejętności czytania i interpretacji w latach 2000-2009 28,2 31 25 24,1 24,5 22,3 20 18,6 15 10 5 8,7 3,7 14,6 11,3 5,9 7,2 0 poniżej 1 1 2 3 4 5 2000 2003 2006 2009
na podstawie IBE 100 Przykładowe umiejętności - - wyszukiwanie danych w tabeli 75 66,4 50 49,4 42,2 46,7 25 0 Polska 2000 OECD 2000 Polska 2009 OECD 2009
100 Przykładowe umiejętności - - refleksja nad formą tekstu i argumentacja 75 50 37,4 25 8,9 16,8 4,8 0 Polska 2000 OECD 2000 Polska 2009 OECD 2009
na podstawie IBE Dziewczęta osiągają znacznie lepsze wyniki Przeciętne wyniki dziewcząt i chłopców w czytaniu i interpretacji Dziewczęta Chłopcy Różnica OECD (27 krajów) 517 478 +39 POLSKA 525 476 +50
Szkoła przyjaźnie wymagająca - reforma programowa kształcenia ogólnego 2009-2015 Chcemy uczyć wybierać Zależy nam na zwiększeniu możliwości indywidualizacji nauki. Chcemy stworzyć takie rozwiązania organizacyjne, które będą sprzyjały systematycznemu wdrażaniu uczniów do świadomego dokonywania wyboru. Na wszystkich etapach edukacyjnych będzie należało wybierać pewne rodzaje zajęć. W każdym typie szkoły, w grupach zainteresowań odbywać się będą zajęcia wychowania fizycznego.
Struktura Podstawy programowej: a) I etap edukacji (szkoła podstawowa) b) II etap edukacji (szkoła podstawowa) c) III etap edukacji (gimnazjum) Obowiązkowo przeczytać: Podstawa programowa z komentarzami. Tom 8. Wychowanie fizyczne i edukacja dla bezpieczeństwa w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum. Wyd. MEN, 2009.
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO stan od roku szkolnego 2009/2010 ROZPORZĄDZENIE MEN zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół Załącznik nr 2 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych 1) WSTĘP (etapy edukacji, cele edukacji, kluczowe umiejętności uczniów, ogólne warunki realizacji, lista przedmiotów)
2) I ETAP EDUKACYJNY: KLASY I-III, edukacja wczesnoszkolna a) Cele kształcenia wymagania ogólne, b) Treści nauczania klasa I w zakresie: edukacji polonistycznej, języka obcego, edukacji muzycznej, edukacji plastycznej, edukacji społecznej, edukacji przyrodniczej, edukacji matematycznej, zajęć komputerowych, zajęć praktyczno-technicznych, wychowania fizycznego, etyki
c) Treści nauczania i umiejętności wymagania szczegółowe na koniec klasy III w zakresie tych samych dziedzin edukacji jak wyżej, a dodatkowo języka mniejszości narodowej lub grupy etnicznej, języka regionalnego języka kaszubskiego d) Zalecane warunki i sposób realizacji
3) II ETAP EDUKACYJNY: KLASY IV-VI a) opisy przedmiotów: język polski, język obcy, muzyka, plastyka, historia i społeczeństwo, przyroda, matematyka, zajęcia komputerowe, zajęcia praktyczno-techniczne, wychowanie fizyczne, wychowanie do życia w rodzinie, etyka, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny język kaszubski (struktura opisu każdego przedmiotu taka sama: Cele kształcenia wymagania ogólne, Treści nauczania i umiejętności wymagania szczegółowe) b) Zalecane warunki i sposób realizacji (po kolei, w odniesieniu do wszystkich przedmiotów)
Załącznik nr 4 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia przystąpienie do egzaminu maturalnego ` 1) WSTĘP (etapy edukacji, cele kształcenia, kluczowe umiejętności uczniów, ogólne warunki realizacji, programy nauczania i ocenianie, lista przedmiotów) Załącznik nr 5 dotyczy szkół zawodowych, w kwestii wychowania fizycznego odwołuje się do załącznika nr 4
2) III ETAP EDUKACYJNY a) opisy przedmiotów: język polski, języki obce nowożytne, muzyka, plastyka, zajęcia artystyczne, historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka, matematyka, informatyka, zajęcia praktyczno-techniczne, wychowanie fizyczne, edukacja dla bezpieczeństwa, wychowanie do życia w rodzinie, etyka, język mniejszości narodowej lub etnicznej, język regionalny język kaszubski (struktura opisu każdego przedmiotu taka sama: Cele kształcenia wymagania ogólne, Treści nauczania i umiejętności wymagania szczegółowe) b) Zalecane warunki i sposób realizacji (po kolei, w odniesieniu do wszystkich przedmiotów)
Podstawa programowa kształcenia ogólnego Tomasz Frołowicz Podstawa programowa a program nauczania (stan do sierpnia 2009 roku) cele edukacji zadania szkoły treści nauczania osiągnięcia ucznia szczegółowe cele kształcenia i wychowania materiał nauczania procedury osiągania szczegółowych celów opis założonych osiągnięć ucznia i propozycje metod ich oceny Program nauczania Standardy wymagań będące podstawą przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów
Podstawa programowa kształcenia ogólnego Tomasz Frołowicz NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA A PROGRAM NAUCZANIA szczegółowe cele kształcenia i wychowania Cele kształcenia wymagania ogólne Treści nauczania i umiejętności wymagania szczegółowe Zalecane warunki i sposób realizacji treści zgodne z treściami nauczania zawartymi w podstawie programowej kształcenia ogólnegoego sposoby osiągania celów kształcenia i wychowania, z uwzględnieniem możliwości indywidualizacji pracy opis założonych osiągnięć ucznia propozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania osiągnięć ucznia Program nauczania
Co nowego w wychowaniu fizycznym a) wymagania szczegółowe c) obligatoryjność i fakultatywność WF d) edukacja zdrowotna w WF
Liczba godzin wychowania fizycznego Zmiany liczby obligatoryjnych godzin WF w Polsce do 1997 roku 2 godziny do 2002 roku 3 godziny od 2003 3 godziny 4 godziny 4 godziny 3 godziny 6 7 13 16 19 WAŻNE! Rozporządzenie MEN w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych
Wymiar tygodniowy obowiązkowego wychowania fizycznego szkoły podstawowe 3 2 3 2 2 2 4 2 3 3
Średnia liczba uczniów w oddziale szkoły dane GUS z roku 2007/2008 Typ szkoły publiczna niepubliczna szkoła podstawowa 19 12 gimnazjum 24 16 szkoła ponadgimnazjalna 29 22
Wymagania szczegółowe w zakresie: Tomasz Frołowicz Wymagania szczegółowe II ETAP III ETAP IV ETAP I ETAP 3 GODZ. LEKCYJNE 4 GODZ. 4 GODZ. 3 GODZ. 7 lat 19 lat sprawności fizycznej diagnozy sprawności fiz. i rozwoju fiz. diagnozy spraw. i aktywności fiz. oraz rozwoju fiz. diagnozy sprawności i aktywności fiz. treningu zdrowotnego treningu zdrowotnego treningu zdrowotnego treningu zdrowotnego sportów całego życia i wypoczynku sportów całego życia i wypoczynku sportów całego życia i wypoczynku sportów całego życia i wypoczynku bezpieczeństwa i edukacji zdrowotnej bezpiecznej aktywności fiz. i higieny osobistej bezpiecznej aktywności fiz. i higieny osobistej bezpiecznej aktywności fiz. i higieny osobistej sportu sportu sportu tańca tańca edukacji zdrowotnej edukacji zdrowotnej
Wymagania szczegółowe Diagnoza sprawności i aktywności fizycznej, np.: I etap: umie wykonać próbę siły mięśni brzucha oraz próbę gibkości dolnego odcinka kręgosłupa, II etap: wykonuje bez zatrzymania marszowo-biegowy test Coopera, III etap: wykonuje wybrany przez siebie zestaw prób do oceny wytrzymałości, siły i gibkości.
Wymagania szczegółowe Trening zdrowotny, np.: I etap: skacze przez skakankę, wykonuje przeskoki jednonóż i obunóż nad niskimi przeszkodami, II etap: wykonuje próbę wielobojową składającą się z biegu, skoku i rzutu, III etap: przeprowadza rozgrzewkę,
Wymagania szczegółowe Bezpieczna aktywność fizyczna i higiena osobista, np.: I etap: potrafi wybrać bezpieczne miejsce do zabaw i gier ruchowych, wie do kogo zwrócić się o pomoc w sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia, II etap: omawia zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą i w górach, III etap: demonstruje ergonomiczne podnoszenie i przenoszenie przedmiotów o różnej wielkości i ciężarze,
Wymagania szczegółowe Sporty całego życia i wypoczynek, np.: I etap: Uczeń bierze udział w zabawach, mini grach i grach terenowych, zawodach sportowych, respektując reguły i podporządkowując się decyzjom sędziego, II etap: organizuje w gronie rówieśników zabawę, grę ruchową, rekreacyjną, stosując przepisy w formie uproszczonej, III etap: ustawia się prawidłowo na boisku w ataku i obronie,
Wymagania szczegółowe Sport, np.: II etap: uczestniczy w sportowych rozgrywkach klasowych w roli zawodnika, stosując zasady czystej gry: szacunku dla rywala, respektowania przepisów gry, podporządkowania się decyzjom sędziego, podziękowania za wspólną grę, III etap: stosuje zasady czystej gry: niewykorzystywanie przewagi losowej, minimalizacja cierpienia rywala,
Wymagania szczegółowe Wykłady 3 i 4 Taniec, np.: II etap: wykonuje improwizację ruchową do wybranej muzyki, III etap: opracowuje i wykonuje indywidualnie, w parze lub zespole dowolny układ tańca
Wykłady 3 i 4 Edukacja zdrowotna, wymagania szczegółowe dla III etapu, np.: wymienia zachowania sprzyjające i ryzykowne dla zdrowia oraz wyjaśnia na czym polega i od czego zależy dokonywanie wyborów korzystnych dla zdrowia, wyjaśnia, w jaki sposób może dawać i otrzymywać różne rodzaje wsparcia społecznego, omawia dlaczego i w jaki sposób można opierać się presji oraz namowom do używania substancji psychoaktywnych i innych zachowań ryzykownych.
Wykłady 3 W jakim stopniu szkolne wychowanie fizyczne może zaspakajać różne potrzeby różnych uczniów?
Czy po zakończeniu nauki szkolnej będziesz uczestniczył w aktywności fizycznej: Irlandia tak ok. 70% (T. Jones i inni, 1997), Polska tak ok. 60% chłopcy ok. 50% dziewczęta (J. Pośpiech, 2006) Liczba obowiązkowych godzin WF w szkole (średnio przez 12 lat nauki w szkole): Irlandia 0,8, Polska 3,5,
Co uczniowie będą wybierać w szkole? W podstawowej: część zajęć w ramach WF. W gimnazjum: część zajęć w ramach WF, zajęcia artystyczne, zajęcia praktyczno-techniczne. W ponadgimnazjalnej: 2-4 przedmioty o rozszerzonym programie, część zajęć w ramach WF, zajęcia artystyczne, historię i społeczeństwo, przyrodę, ekonomię w praktyce. Ważne! Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczalnych form realizacji godzin obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego
Kalendarz zmian programowych Rok szkolny Zreformowane nauczanie w klasach 2009/2010 I SP I Gimnazjum 2010/2011 II SP II Gimnazjum 2011/2012 III SP III Gimnazjum 2012/2013 IVSP I L I T I ZSZ 2013/2014 V SP II L II T II ZSZ 2014/2015 VI SP III L III T III ZSZ 2015/2016 IV T I LU 2016/2017 II LU
CO NOWEGO W WYCHOWANIU FIZYCZNYM? a) wymagania szczegółowe b) zajęcia do wyboru (model 2+2 i 1+2) c) edukacja zdrowotna
Koniec