Polska polityka edukacyjna. Dydaktyka matematyki Uniwersytet Warszawski Agnieszka Sułowska, Zbigniew Marciniak

Transkrypt

1 Polska polityka edukacyjna Dydaktyka matematyki Uniwersytet Warszawski Agnieszka Sułowska, Zbigniew Marciniak

2 Struktura systemu edukacji przed 2000 r Matura Egzamin wstępny Szkoła podstawowa Liceum Technikum Uczelnia ZSZ

3 Przed 2000 r. wybory uczniów Szkoła podstawowa 50 % Liceum Technikum 10 % Uczelnia 50 % ZSZ 90 %

4 Przed 2000 r. efekty kształcenia Matura Egzamin wstępny Szkoła podstawowa 50 % Liceum Technikum 10 % Uczelnia zdaje 95% zdaje 20%

5 Przed 2000 r. - efekty kształcenia Szkoła podstawowa PISA 2000, czytanie: < poziom 1: 9% poziom 1: 15% 50 % ZSZ 90 %

6 Powody reformy edukacji r. Brak zdolności samoadaptacyjnej systemu edukacji do tempa i zakresu przemian cywilizacyjnych i społecznych. Kryzys roli wychowawczej szkoły, wynikający z dominacji przekazywania informacji nad kreowaniem umiejętności i kształtowaniem osobowości. Brak równości szans w dostępie do edukacji na każdym jej poziomie. Niski wskaźnik procentowy młodzieży uzyskującej średnie i wyższe wykształcenie. Odsetek osób z wykształceniem wyższym: Polska 7% Europa Zachodnia 40%

7 Powody reformy edukacji r. Konieczność dostosowania systemu edukacji do zapisów konstytucji i do reformy ustrojowej państwa. Potrzeba silniejszego powiazania szkoły na każdym poziomie z rodziną i społecznością lokalną. Dostosowanie kształcenia zawodowego do zmieniających się potrzeb gospodarki rynkowej.

8 Struktura po 2000 r Matura Egzamin wstępny Liceum Szkoła podstawowa Technikum Uczelnia ZSZ Liceum Szkoła podstawowa Gimnazjum Technikum Uczelnia ZSZ Egzaminy centralne: Sprawdzian Egz. gimnazjalny Matura

9 Po 2000 r. efekty kształcenia PISA 2003, czytanie PISA 2000, czytanie: < poziom 2: 23,2% PISA 2003, czytanie: < poziom 2: 16,8%

10 Niewielkie zmiany po 2003 r. PISA - czytanie (Unia Europejska)

11 Stagnacja po 2003 r. PISA matematyka (świat)

12 Niewielka zmiana po 2006 r. PISA przyroda (świat)

13 Po 2000 r. wybory uczniów Szkoła podstawowa 50 % Liceum Technikum 10 % Uczelnia 50 % ZSZ 90 % Szkoła podstawowa Gimnazjum 88 % Liceum Technikum 50 % Uczelnia 12 % ZSZ 50 %

14 Early school leavers rate

15 Umasowienie studiów - Proces Boloński Podział studiów na etap licencjacki i magisterski Międzynarodowa mobilność studentów Opis studiów poprzez efekty kształcenia Wycena nakładu pracy studenta w punktach ECTS

16 Europejski rynek pracy Europejska Rama Kwalifikacji

17 Reforma programowa z 2008 r. Standardy egzaminaccyjne Podstawa programowa

18 Standardy egzaminacyjne Podstawa programowa

19 Aktualna podstawa programowa (2008) Podstawa programowa wymagania ogólne wymagania szczegółowe

20 Matura 2014

21 Matura 2014

22 Egzamin gimnazjalny 2014

23 Po 2008 r. efekty kształcenia czytanie matematyka przyroda

24 PISA poziomy umiejętności matematycznych < poniżej poziomu 1 poziom 1 poziom 2 poziom 3 poziom 4 poziom 5 poziom 6 6,8% 20,5% 16,7% 5,0% 3,3% 14,4% 10,4% 2,3%

25 Finlandia Estonia Holandia Dania Norwegia Niemcy Belgia W. Brytania Słowenia Polska Irlandia Słowacja Szwecja Czechy Węgry Łotwa Francja Austria Hiszpania Portugalia Luksemburg Włochy Litwa Grecja Chorwacja Rumunia Bułgaria Estonia Finlandia Polska Holandia Dania Irlandia Niemcy Austria Belgia Łotwa Słowenia Czechy W. Brytania Norwegia Francja Hiszpania Luksemburg Włochy Portugalia Litwa Szwecja Słowacja Węgry Chorwacja Grecja Rumunia Bułgaria Uczniowie na poziomie 1 lub poniżej kraje UE (matematyka) ,4% ,5%

26 Finlandia Belgia Holandia Niemcy Słowenia Francja Austria Słowacja Estonia Czechy Dania Szwecja Luksemburg Polska Węgry Norwegia W. Brytania Portugalia Włochy Hiszpania Litwa Irlandia Grecja Łotwa Chorwacja Bułgaria Rumunia Belgia Holandia Niemcy Polska Finlandia Estonia Austria Słowenia Francja Czechy W. Brytania Luksemburg Słowacja Irlandia Portugalia Dania Włochy Norwegia Węgry Szwecja Hiszpania Litwa Łotwa Chorwacja Bułgaria Grecja Rumunia Uczniowie na poziomach 5 lub 6 w UE (matematyka) ,7% ,4%

27 Rozumowanie matematyczne słaba strona w 2003 r. 90 OECD 2012 Polska % Polska 2003 Polska % 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

28 Sześciolatki w szkole?

29 Dobra zmiana 2016 Sprawdzian Matura Egzamin wstępny Szkoła podstawowa Liceum Technikum Uczelnia Szkoła branżowa Szkoła podstawowa Gimnazjum Liceum Technikum Uczelnia ZSZ Egzaminy centralne: Sprawdzian Egz. gimnazjalny Matura

30 Z uzasadnienia do ustawy

31 Z uzasadnienia do ustawy

32 Stanowisko Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich Opiniowanie szczegółowych przepisów przedkładanego pod obrady Sejmu projektu ustawy Prawo oświatowe oznaczałoby akceptację zarówno potrzeby, jak i głównych kierunków zamierzonej reformy. Takiej akceptacji uczelnie zrzeszone w Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich nie udzielają, argumentując swoje stanowisko następująco: Uzasadnienie proponowanych zmian nie wskazuje niestety na żadne przesłanki, mające charakter długofalowej, przemyślanej polityki państwa w sprawach edukacji. Brak zarówno analizy uwarunkowań zewnętrznych (np. otwarty europejski rynek pracy, odsetek młodzieży podejmującej studia w krajach europejskich, globalne tendencje w zakresie potrzeb rynku pracy), jak i wewnętrznych (np. polski rynek pracy i dynamika zmian jego struktury na drodze do bardziej innowacyjnej gospodarki, oczekiwania społeczne, związane ze strukturą wyboru przez uczniów typu szkoły). Jeśli takie analizy zostały przeprowadzone, należało je przytoczyć wraz z projektem reformy.

33 Stanowisko Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich Zajmujący się badaniami oświatowymi naukowcy mają pełną świadomość potrzeb doskonalenia naszego systemu edukacji. Istniejące w tym zakresie opracowania nie wskazują jednak na potrzebę gruntownej jego przebudowy. W szczególności żadne wyniki badań nie wskazują na zasadność twierdzenia o potrzebie gwałtownego podejmowania decyzji o likwidacji gimnazjów. Taka decyzja, niepoparta wynikami dyskusji naukowych i gruntownych opracowań eksperckich, doprowadzi do zaprzepaszczenia bogatego już doświadczenia nabytego w trakcie funkcjonowania obecnego ustroju szkolnego. Proponowana reforma skraca jednolity cykl kształcenia ogólnego z dziewięciu do ośmiu lat. Nie może to pozostać bez skutków dla przeciętnego poziomu wykształcenia następnych pokoleń Polaków. Zapewne wróci on do poziomu z czasów ośmioletniej szkoły podstawowej. Efekty wieloletniego działania tamtego systemu pokazują wyniki badania PIAAC. Widać z niego, jak bardzo nasze pokolenia, wyrosłe w tamtym systemie szkolnym, odstają w dół od pokoleń najmłodszych.

34 Stanowisko Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich Wydłużenie szkoły podstawowej oznacza także dłuższe pozostawanie dzieci wiejskich w gorzej wyposażonych sprzętowo oraz kadrowo małych szkołach wiejskich. Także ten stan nie może pozostać bez konsekwencji dla tych dzieci. Wiele z nich może zostać pozbawionych możliwości osiągnięcia poziomu wykształcenia, który mogłyby uzyskać na dzisiejszej ścieżce kształcenia. To jest ogromnie ważna przesłanka społeczna. W uzasadnieniu do projektu ustawy mocno podkreśla się rolę szkoły w budowaniu kompetencji niezbędnych do funkcjonowania jej absolwentów we współczesnym świecie. Niewątpliwie jedną z tych kompetencji jest umiejętność adaptacji w nowym środowisku w przyszłości większość z dzisiejszych uczniów będzie wielokrotnie zmieniać nie tylko miejsce pracy, ale i zawód. Przejście z jednego typu szkoły do innego jest doświadczeniem, które kształci zdolność adaptacji dlatego większość uczniów na świecie uczy się dziś w kilku cyklach 3-letnich.

35 Stanowisko Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich Argumentacja odwołująca się do sprawniejszej pracy wychowawczej w ośmioklasowej szkole podstawowej z młodzieżą wchodzącą w kontestujący etap rozwoju nie znajduje potwierdzenia w badaniach dziś większe kłopoty wychowawcze niż gimnazjaliści sprawiają uczniowie pod koniec szkoły podstawowej. Uzasadnienie stawia tezę, że koncentracja w dwóch ostatnich latach nauczania w liceum na głębokim opanowaniu wybranych przedmiotów jest zaprzeczeniem dobrego kształcenia i jest zaledwie (cytat) kursem przygotowawczym do egzaminu maturalnego. Warto wiedzieć, że w bardzo wielu najbardziej rozwiniętych krajach świata uczeń wybiera przedmioty już na poziomie gimnazjalnym, ale wybranych przedmiotów musi się bardzo solidnie nauczyć. Przedstawiona wyżej argumentacja świadomie ogranicza się do meritum sprawy, pomijając trudny do wytłumaczenia pośpiech, obawy nauczycieli o miejsca pracy, obawy organizacyjne samorządów oraz niejasne konsekwencje finansowe proponowanych zmian, skutkujące różnymi formami społecznego sprzeciwu wobec projektowanych działań reformatorskich. W naszej opinii, same przesłanki merytoryczne wskazują jasno, że przedłożone projekty ustaw należy zaopiniować negatywnie.