Teoria potencjalności (capabilities approach)



Podobne dokumenty
PRAWA CZŁOWIEKA W BIOMEDYCYNIE. ks. Artur Aleksiejuk

Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych

Filozofia, Germanistyka, Wykład I - Wprowadzenie.

Aby móc mówić o prawach człowieka, należy najpierw rozróżnić kilka aspektów słowa "prawo".

Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna.

Karta opisu przedmiotu

Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ

Etyka problem dobra i zła

Przyjaźń jako relacja społeczna w filozofii Platona i Arystotelesa. Artur Andrzejuk

Filozofia. Dla rocznika: 2015/2016. Zarządzania, Informatyki i Finansów. Opis przedmiotu

FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY

Ku wolności jako odpowiedzialności

przypomnienie filozofia nowożytna: filozofia współczesna: f. spekulatywna f. pozytywna

Rozdział 8. Św. Augustyn i państwo Boże

Wiek XVIII wiek oświecenia, wiek rozumu. Sapere aude! Miej odwagę posługiwać się swym własnym rozumem tak oto brzmi hasło oświecenia (I. Kant).

TEORETYCZNE PODSTAWY WYCHOWANIA

Nowe liceum i technikum REFORMA 2019

Wstęp. Cele kształcenia

Historia doktryn etycznych - opis przedmiotu

ŚWIATOPOGLĄD NEW AGE

EGZAMIN MATURALNY 2012 FILOZOFIA

FILOZOFOWIE UMYSŁU. Angielskie oświecenie

KIERUNEK: FILOZOFIA. Jeżeli wykłady odbywają się równolegle z obowiązkowymi ćwiczeniami, to punkty ECTS umieszczone są tylko przy nazwie wykładu.

Spis treści Wykaz skrótów Wykaz literatury Wstęp Rozdział I. Określenie tematu oraz metod i przesłanek rozumowania

Tolerancja (łac. tolerantia - "cierpliwa wytrwałość ) termin stosowany w socjologii, badaniach nad kulturą i religią. W sensie najbardziej ogólnym

Filozofia, Historia, Wykład VI - Sceptycyzm

GWSP GIGI. Filozofia z aksjologią. dr Mieczysław Juda

GENERATOR MYŚLI HUMANISTYCZNEJ

Problem nierozerwalności zagadnienia polityki i etyki w starożytnej Grecji. przyjaźń i polityka 2

P R O G R A M W Y C H O W A W C Z Y

O sztuce stawania na głowie, czyli przygotowania do egzaminu z historii filozofii

MIĘDZYKULTUROWEGO. poszanowanie i promocja różnorodności. mieszkańcom UE i przeciwdziałanie. wsparcie idei solidarności i sprawiedliwości

Religioznawstwo - studia I stopnia

Jestem etyczny. o uczciwości w pracy

Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk

PROGRAM WYCHOWAWCZY SAMORZĄDOWEJ SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA. w JEŻOWEM

ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA

EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA

Zakres rozszerzony - moduł 36 Prawa człowieka. Janusz Korzeniowski

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA

Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)

STATUT. Klubu Myśli Obywatelskiej Orzeł przy XV Liceum Ogólnokształcącym im. Zjednoczonej Europy w Gdańsku

1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016

OPERA PHILOSOPHORUM MEDII AEVI

Spis treści. Wstęp. 3. Konkurencyjne perspektywy. Jak myśleć teoretycznie o stosunkach międzynarodowych

Pojęcie myśli politycznej

PODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ

PROGRAM WYCHOWAWCZY. Gimnazjum im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Opatowie

Spis treści. [Część pierwsza. Zakres socjologii] Rozdział 1. Czym jest socjologia? Rozdział 2. Pola badań socjologicznych...

Opis efektów kształcenia dla kierunku Socjologia Absolwent studiów I-ego stopnia na kierunku Socjologia:

Instytut Filozofii Zagadnienia na egzamin licencjacki z filozofii

Etyka pomiędzy teorią a praktyką. Dr Mariusz Szynkiewicz Instytut Filozofii UAM, ZFTiRC

INSTYTUT FILOZOFII ZAGADNIENIA NA EGZAMIN LICENCJACKI Z FILOZOFII

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk

Granice polityczności

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunku Prawo

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem

Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PRACA SOCJALNA

Przewodnik. Do wykładów i egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)

5/12/2015 WŁADZA I POLITYKA WŁADZA I POLITYKA PAŃSTWO

,,Edukacja patriotyczna

Zarys historii myśli ekonomicznej

EGZAMIN MATURALNY Z FILOZOFII POZIOM ROZSZERZONY

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunkach Prawo, Administracja, Prawo europejskie

Filozofia, Germanistyka, Wykład IX - Immanuel Kant

AMARTYI K. SENA TEORIA SPRAWIEDLIWOŚCI DYSTRYBUTYWNEJ. Przegląd podstawowych idei. Mgr Tomasz Kwarciński Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych. z przedmiotu etyka

Współczesne koncepcje filozofii i etyki wykład 4: Świat odczarowany. filozofia nowożytna: filozofia współczesna: f. spekulatywna f.

Czy i jak możliwe jest rozstrzygnięcie sporu etycznego o IVF? Zbigniew Szawarski Komitet Bioetyki przy Prezydium PAN

Filozofia, Historia, Wykład IV - Platońska teoria idei

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

posiada podstawową wiedzę o instytucjonalnych uwarunkowaniach polityki społecznej.

USTAWA z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe [Wybrane fragmenty]

Jerzy Lukierski NAUKA I RELIGIA CZY MOŻNA POGODZIĆ?

PRZYKŁADOWE TEMATY / ZAGADNIENIA

Prawa człowieka i systemy ich ochrony. mgr Paweł Niemczyk Katedra Prawa Konstytucyjnego

OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunku Prawo

KOMPETENCJE KLUCZOWE

Kształtowanie postaw. Wychowanie do wartości. dr hab. Anna Szylar

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne ideologie polityczne

Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa

Filozofia człowieka. Fakt ludzki i jego filozoficzne interpretacje

WPŁYW RELIGII I KULTURY NA ROZWÓJ WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW

Prof. dr hab. Justyna Miklaszewska Instytut Filozofii Uniwersytet Jagielloński

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU SOCJOLOGIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Hugo Grotius ( ) Franciszek Suarez ( ) Samuel Pufendorf ( )

Spis treści. Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 Część I

M agdalena R usin. P sta' >m i zasady etyczne Sizj terapeuty

Filozofia, Socjologia, Wykład II - Podział filozofii. Filozofia archaiczna

EGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA

KIERUNEK: FILOZOFIA. Plan studiów drugiego stopnia Rok akademicki 2017/2018. Zbo zaliczenie bez oceny Z zaliczenie z oceną E egzamin

Doktryny polityczno-prawne - opis przedmiotu

EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI

Filozofia, Socjologia, Wykład VI - Sceptycyzm, Filozofia średniowieczna

Filozofia, Germanistyka, Wykład I - Wprowadzenie.

Szkoła Podstawowa nr1 w Pieńsku im. Polskich Żołnierzy Września 1939r. Koncepcja Pracy Szkoły

Czym jest religia i czy filozofia może ją badać. Problem wiary, rozumu i logiki Definicja religii

Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba

Transkrypt:

Teoria potencjalności (capabilities approach) 1987-1993: współpraca z Amartyą Senem w WIDER w Helsinkach Zdolności wewnętrzne własności człowieka, które przy odpowiednim jego funkcjonowaniu w ramach właściwych warunków życia mogą zostać rozwinięte czy zrealizowane. Zdolności podstawowe i główne

T. potencjalności a Powszechna Deklaracja Praw Człowieka: niezależność od metafizyki Jak podkreślał J. Maritain, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka określa główne cele człowieka, jakie mogłyby zostać zaakceptowane przez ludzi wszystkich religii i tradycji. Teoria potencjalności jest zbieżna z Maritainowskim personalizmem, a także z jego przekonaniem, że źródło norm moralnych powinno zostać ustalone niezależnie od pojęć metafizycznych, które stanowią własność jednostkowej tradycji i nie są podzielane przez wszystkich ludzi (na czymś w rodzaju świeckiej wiary rozumu ). Podobne stanowisko przyświeca choćby Dalajlamie: apeluję o podejście do etyki oparte na zasadach uniwersalnych, a nie religijnych.

Arystotelesowski argument z funkcji człowieka podstawą koncepcji istoty ludzkiej Na pytanie, czym jest szczęście człowieka, najpełniej odpowiedzieć można odnosząc się do jego swoistej funkcji, czynności (ergon, praxis). Tak jak funkcją czy czynnością specyficzną dla flecisty jest granie na flecie, tak dobre życie istoty ludzkiej musi być przede wszystkim życiem dobrym dla niej, dlatego powinno zawierać cechy istotne dla tej właśnie istoty ludzkiej. Dla Arystotelesa tą specyficzną funkcją człowieka jest działanie pierwiastka rozumnego.

Zdolności bardziej fundamentalne od praw Życie Zdrowie Nienaruszalność cielesna Uczucia Posługiwanie się zmysłami, wyobraźnią i rozumem Rozumowanie praktyczne Życie w społeczności Troska o świat natury Możliwość zabawy i śmiechu Możliwość współdecydowania o swoim środowisku

Neoarystotelizm w filozofii społeczno-politycznej Racjonalistyczno-uniwersalistyczne postulaty liberalnej myśli katolickiej (Maritain) Racjonalistyczno-uniwersalistyczne postulaty konserwatywnej myśli katolickiej (J. Finnis, R. George) Historyczno-komunitarystyczna myśl katolicka (A. MacIntyre) Humanistyczno-uniwersalistyczna myśl marksistowska (młody Marks, M. Markovic) Brytyjska liberalno-perfekcjonistyczna myśl rozwijana w tradycji społecznej demokracji (Thomas Hill Green, Ernest Barker)

Neoarystotelików łączy przede wszystkim: Niechęć do idei dobrobytu jako celu samego w sobie oraz idei, że pomnażanie dobrobytu jest nadrzędnym celem polityki Pogląd, zgodnie z którym właściwym celem jest pluralizm równoprawnych postaw ludzkich przekonanie, że dobrobyt jest środkiem do celu, jakim jest rozwój człowieka w obszarze jego aktywności Przekonanie, iż fundamentalną zasadą myśli politycznej jest odrębność osoby

Podstawą koncepcji demokracji społecznej Nussbaum jest: Myśl Arystotelesa w kwestii ludzkich potencjalności i funkcjonowania Myśl brytyjskich socjalistów: Ernesta Barkera i Thomasa H. Greena Koncepcja godnego życia wg młodego Karola Marksa (z Rękopisów ekonomiczno-filozoficznych z 1844 r.) Liberalizm Maritaina (idea konsensu wprowadzona potem przez Rawlsa)

Idea demokracji społecznej Nussbaum Celem polityki jest zapewnienie dobrego życia wszystkim obywatelom Dobre życie wymaga zarówno zagwarantowania pewnych materialnych warunków rozwoju, jak i szerokiej edukacji dla wszystkich ludzi Sprawiedliwość dystrybutywna polega na tym, że obywatelom zapewniona jest edukacja oraz że otrzymują oni różne dobra, które są w stanie zaspokoić ich rozmaite potrzeby Każdy człowiek jest w stanie wybrać taki rodzaj życia, który najbardziej mu odpowiada

Esencjalizm w demokracji Przekonanie arystotelesowskie, że istoty ludzkie mają pewne stałe, wspólne im wszystkim własności Jest wewnętrzny, bo bierze początek z ludzkich przekonań i działań, wartościujące sądy etyczne są jego rdzeniem Nie jest metafizyczny, ale jego celem jest uniwersalność przecinająca religijne, kulturowe i metafizyczne poglądy

Idea instytucjonalnego państwa Cel: wspieranie rozwoju ludzkich zdolności opiekuńczego Lista zdolności jest usytuowana w obrębie pewnego typu liberalizmu politycznego (pojęciu dobra przysługuje wiele rozmaitych określeń i uszczegółowień) Propozycje skandynawskich socjologów: Erika Allardta i Roberta Eriksona