5/12/2015 WŁADZA I POLITYKA WŁADZA I POLITYKA PAŃSTWO

Transkrypt

1 WŁADZA I POLITYKA dr Agnieszka Kacprzak WŁADZA I POLITYKA WŁADZA zdolność jednostek lub grup do osiągania własnych celów lub realizowania własnych interesów, nawet wobec sprzeciwu innych POLITYKA środki sprawowania lub kontestacji władzy w celu wywierania wpływu na charakter i treść rządów. Obejmuje działalność rządu i parlamentu, ale również działania i konkurencyjne interesy wielu innych grup i jednostek PAŃSTWO Aparat polityczny sprawujący na danym terytorium władzę opartą na prawie i możliwości użycia siły. CECHY PAŃSTWA NARODOWEGO: 1. Suwerenność na wyraźnie wydzielonym terytorium rząd sprawuje nadrzędną władzę 2. Obywatelstwo większość ludzi żyjących w danym państwie ma takie same prawa i obowiązki oraz poczucie przynależności do danego narodu 3. Nacjonalizm system symboli i przekonań dających jednostkom poczucie wspólny politycznej 1

2 SYSTEMY POLITYCZNE Jest to sposób organizacji państwa. Podstawowe typy systemów politycznych: 1. Monarchia 2. Demokracja 3. Autorytaryzm 4. Totalitaryzm MONARCHIA System polityczny na którego czele stoi jedna osoba, a władza przekazywana jest z pokolenia na pokolenie w obrębie jednego rodu. Podstawą władzy jest obyczaj. MONARCHIA KONSTYTUCYJNA władca pełni roli symboliczną, gdyż na mocy konstytucji władza należy do wybranych reprezentantów narodu DEMOKRACJA Pochodzi od greckich słów demos (lud) i kratos (rządy) System zapewniający obywatelom równy udział w podejmowaniu decyzji Kwestie dyskusyjne: Kto zalicza się do ludu? Na czym mają polegać jego rządy? 2

3 TYPY DEMOKRACJI DEMOKRACJA UCZESTNICZĄCA system w którym wszyscy członkowie społeczności wspólnie podejmują decyzje DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA system w którym decyzje podejmowane są przez osoby w tym celu wybrane FREEDOM HOUSE założona w 1941 przez Wendella Wilkiego i Eleanorę Roosevelt organizacja non-profit Każdemu państwu przyznawana jest (osobno w dziedzinie praw politycznych i osobno w zakresie wolności obywatelskich) ocena w skali od 1 do 7, gdzie jeden oznacza najwyższy poziom wolności, a siedem najniższy. Średnia ocena państwa z obu tych obszarów (praw politycznych i wolności obywatelskich) określa jego status jako: "Wolny" (od 1,0 do 2,5 pkt), "Częściowo wolny" (od 3,0 do 5,0 pkt) lub "Bez wolności" (od 5,5 do 7,0 pkt). MAPA WOLNOŚCI

4 DLACZEGO DEMOKRACJA? Idzie w parze z gospodarką rynkową Globalizacja: rozpowszechnianie się idei i poglądów w skali międzynarodowej Rozwój środków masowego przekazu (telewizja satelitarna, Internet) uniemożliwia władzy autorytarnej kontrolę przepływu informacji PARADOKS DEMOKRACJI Z jednej strony mamy do czynienia z powszechnym procesem demokratyzacji, a z drugiej narasta rozczarowanie jej instytucjami PARADOKS DEMOKRACJI (2) Źródło: CBOS 4

5 PARADOKS DEMOKRACJI (3) Większość polityków niezależnie od tego, co mówi, tak naprawdę dba tylko o swoją karierę Partie zainteresowane są wyłącznie zdobywaniem głosów obywateli podczas wyborów, nie interesują się jednak ich opiniami % 59% 34% 46% Zwykli obywatele nie mają wpływu na to co robi rząd 30% 40% W Polsce podczas wyborów głosujący mają szansę dokonać rzeczywistego wyboru Partie polityczne reprezentują interesy i poglądy obywateli Większość polityków to osoby, które chcą coś zrobić dla dobra ogółu 34% 29% 6% 3% 5% 2% Odsetek młodych ludzi, którzy zdecydowanie się zgadzają, Źródło: Młodzież 2010, Raport CBOS AUTORYTARYZM Autorytaryzm to system rządów, kładący nacisk na konieczność podporządkowania się jednostek władzy jednego przywódcy, obdarzonego ( lub nie ) talentami przywódczymi i dyplomatycznymi, niezachwianą moralnością i zdecydowanym charakterem, oraz rozbudowaną wiedzą na temat procesów gospodarczych i demograficznych. Juan J. Linz TOTALITARYZM totalitarna ideologia totalitarna partia kult jednostki, wodza aparat przymusu politycznego i represji gospodarka centralnie sterowana brak wolnych mediów, militaryzacja, państwo policyjne 5

6 KONSERWATYZM Ideologia ta charakteryzuje się przywiązaniem do istniejącego porządku społecznego i tradycyjnych wartości, takich jak wartość prywatna, silna pozycja państwa czy religia. Struktura społeczna z elitami na szczycie jest czymś naturalnym. Przekazywana z pokolenia na pokolenie tradycja gwarantuje zachowanie ładu społecznego Prawo powinno być surowe i należy go przestrzegać (np. zwolennicy kary śmierci) Jeśli człowiek chce posiadać własność prywatną musi się o nią postarać, a następnie może nią w dowolny sposób dysponować, w obrębie reguł obowiązującego prawa TWÓRCY: Edmund Burke, Joseph de Maistre LIBERALIZM Ideologia zgodnie z którą naczelną wartością jest wolność człowieka. Głosi też hasła indywidualizmu i racjonalizmu. Ogranicza rolę państwa do minimum. Nadrzędność jednostki i jej praw nad wszystkimi zbiorowościami. Każdy ma prawo do życia, równości, wolności osobistej, wolności słowa i wyznania Państwo powinno wypełniać tylko podstawowe funkcje: zapewniać bezpieczeństwo i gwarantować wolności obywatelskie Państwo nie bierze bezpośredniego udziału w życiu gospodarczym, a jedynie stwarza warunki dla wolnej konkurencji TWÓRCY: John Locke, Adam Smith, John Stuart Mill SOCJALDEMOKRACJA Podstawą jest idea wolności, równości i solidarności społecznej, wynikające ze zniesienia lub ograniczenia własności. Socjalizm zakłada egalitaryzm, czyli całkowitą równość ludzi we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Państwo ma pełnić funkcję socjalną,czyli zapewniać obywatelom minimalny poziom życia pracę, mieszkanie, ochronę zdrowia i dostęp do oświaty Interwencjonizm państwowy : jego celem powinien być sprawiedliwy podział dóbr TWÓRCY: Tomasz Morus (utopijny), Marks i Engles (naukowy), Eduard Bernstain (demokratyczny) 6