PL 226242 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 226242 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 411231 (51) Int.Cl. A01D 46/26 (2006.01) A01D 46/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 10.02.2015 (54) Głowica otrząsacza (43) Zgłoszenie ogłoszono: 16.08.2016 BUP 17/16 (73) Uprawniony z patentu: LISICKI JANUSZ ZAKŁAD PRODUKCYJNO HANDLOWO USŁUGOWY EXPORT IMPORT, Pukinin, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.06.2017 WUP 06/17 (72) Twórca(y) wynalazku: JANUSZ LISICKI, Pukinin, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Sławomir Budziński
2 PL 226 242 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest głowica otrząsacza przeznaczona do stosowania w maszynach rolniczych służących do zbioru owoców jagodowych, których zbiór wymaga otrząśnięcia krzewu z owoców. Z polskiego opisu patentowego nr PL 175765 znana jest głowica bezwładnościowa otrząsacza, która posiada skrzynię konstrukcyjną złożoną z płyt górnej, środkowej i dolnej o łukowych zakończeniach z łączników bocznych oraz nabudowaną na płycie górnej tuleję. Ciężary wirujące osadzone są na dwóch wałkach, ułożyskowanych w płytach górnej, środkowej i dolnej i napędzane są przekładniami kół zębatych od wałka ułożyskowanego w tulei. Z opisu polskiego wzoru użytkowego nr PL 56812 znana jest głowica otrząsająca, złożona z płyt górnej i dolnej połączonych trwale płaskim łącznikiem, przy czym górna płyta zaopatrzona jest w tuleję, w której ułożyskowany jest wałek wprowadzający napęd, a ponadto w płytach osadzone są dwa rozstawione wałki, na których ułożyskowane są wirujące ciężary w ten sposób, że każdy z wałków, z osadzonymi na nich łożyskami, przeprowadzony jest przez tuleje ciężaru wirującego. W przekroju poprzecznym ciężar wirujący i połączone z nim dwie rozdzielone tuleje mają obrys widełki. Na tulejach ciężarów wirujących osadzone są koła zębate, które wraz z kołami zębatymi osadzonymi na wałku wprowadzającym napęd i paskami zębatymi tworzą przekładnię pasków zębatych do napędzania ciężarów wirujących. Z polskiego opisu patentowego nr PL 154116 znany jest otrząsacz z głowicą bezwładnościową, którego jednym z podstawowych zespołów jest głowica bezwładnościowa, stanowiąca skrzynkową konstrukcję złożoną z płyt górnej i dolnej o łukowych zakończeniach, z łączników bocznych łukowych i nabudowanej na płycie górnej tulei, a ciężary wirujące są połączone z tulejami, w których ułożyskowane są wałki osadzone w płytach. Na tulejach ciężarów wirujących zamocowane są koła zębate, które wraz z dwoma kołami zębatymi zamocowanymi na jeszcze innym wałku, ułożyskowanym w środku płyt, i paskami zębatymi tworzą przekładnie pasków zębatych do przenoszenia momentu z wałka napędowego na ciężary wirujące. Na górnej płycie nabudowana jest tuleja, do której pobocznicy zamocowane jest koło pasowe hamulca, a wewnątrz ułożyskowany jest wałek wprowadzający napęd, przy czym wałek ten połączony jest sprzęgłem z wałkiem ułożyskowanym w środku płyt. Na tulei nabudowanej na górnej płycie obsadzone jest łożysko w obudowie łączonej z ramą maszyny do zbioru owoców jagodowych. Z polskiego opisu patentowego PL199920 znana jest głowica otrząsająca stosowana w maszynach do zbioru owoców jagodowych. Głowica posiada górną i dolną płytę, które są połączone rozłącznie przy pomocy łączników rurowych. W płytach osadzone są wałki, ułożyskowane w tulejach łożyskowych wewnętrznych, na których są zamocowane koła zębate. Do tulei przymocowane są po dwa ciężary, stykające się ze sobą i połączone trwale, a jednocześnie ujęte pomiędzy dwie płyty łączące. Na płycie górnej nadbudowana jest tuleja łożyskowa zewnętrzna, w której ułożyskowany jest wałek napędowy, zaś na nim z jednego końca osadzone są dwa koła zębate, a z drugiego końca koło pasowe hamulca. Na tulei osadzone jest ustalające kulkowe łożysko wahliwe w obudowie. Paski zębate z kołami zębatymi tworzą przekładnię pasków zębatych do napędów ciężarów wirujących. Z polskiego opisu zgłoszeniowego wynalazku P.401844 znana jest bezwładnościowa głowica otrząsacza ze zmienną amplitudą drgań, zbudowana z płyty przedniej i płyty tylnej połączonych ze sobą wspornikami, posiadająca ułożyskowany środkowy wałek napędowy z osadzonymi na nim dwoma zębatymi kołami pasowymi oraz z dwóch wałków bocznych z osadzonymi na nich masami wirującymi. Charakteryzuje się ona tym, że osadzone na bocznych wałkach wirujące masy składają się z płyty środkowej, osadzonej trwale na wałkach oraz dwóch płyt bocznych, osadzonych obrotowo również na wałkach. Płyty, środkowa i boczna, posiadają jednakowe lub różne wymiary wielkości, przy czym płyta środkowa posiada korzystnie dwa razy większą grubość od płyt bocznych. Środki ciężkości mas wirujących, znajdujących się po przeciwnych stronach osi obrotu głowicy, znajdują się na prostej, przechodzącej przez oś obrotu głowicy bezwładnościowej. W opisywanych rozwiązaniach masy bezwładne osadzone na różnych osiach w głowicy otrząsacza najczęściej napędzane są od wału głównego oddzielnymi pasami napędowymi. Główną wadą opisanych rozwiązań jest to, że w przypadku zerwania jednego z pasów napędzających masy bezwładne jedna masa zatrzymuje się, druga jest dalej napędzana co może być przyczyną uszkodzenia maszyny albo innego wypadku.
PL 226 242 B1 3 Celem wynalazku jest opracowanie rozwiązania otrząsacza do maszyn rolniczych, który nie będzie miał wad znanych rozwiązań a także zwiększy asortyment możliwych do stosowania w tych maszynach otrząsaczy. Głowica otrząsacza, według wynalazku, zawiera dwie, połączone wspornikami, równoległe płyty, pomiędzy którymi umieszczone są na wałkach bocznych połączonych z kołami pasowymi bocznymi, masy bezwładne, przy czym głowica otrząsacza ma centralnie osadzony wałek napędowy, z kołem pasowym głównym, wsparty z jednej strony na łożysku a z drugiej na wale otrząsacza, a koła pasowe boczne napędzane są paskiem zębatym. Pomiędzy każdym kołem pasowym bocznym a kołem pasowym głównym na jednej z płyt osadzone są obrotowo koła pasowe pośrednie leżące we wspólnej płaszczyźnie z kołem pasowym głównym i kołami pasowymi bocznymi, przy czym koła pasowe pośrednie współpracują z paskiem zębatym. Korzystnie jest, kiedy pasek zębaty posiada zęby po obu swoich stronach. Korzystnie jest też, kiedy pasek zębaty napędza koło pasowe główne i koła pasowe boczne swoją wewnętrzną stroną a koła pasowe pośrednie swoją zewnętrzną stroną. Korzystnie jest także, kiedy masy bezwładne są w przekroju poprzecznym symetryczne osiowo względem osi przechodzącej przez oś koła pasowego głównego prostopadłej do prostej łączącej osie kół bocznych. Korzystnie jest również, kiedy masy bezwładne składają się z elementu prawego i elementu lewego osadzonych na wspólnej osi przechodzącej przez oś koła pasowego bocznego i połączone ze sobą za pomocą śrub tak, że mogą zmieniać wzajemne położenie kątowe. Wynalazek pokazano w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia głowicę otrząsacza połączoną z otrząsaczem w widoku perspektywicznym z boku, fig. 2 głowicę otrząsacza w widoku od strony pasa zębatego, fig. 3 głowicę w przekroju przez masy bezwładne a fig. 4 przedstawia głowicę w przekroju przez masy bezwładne w innym przykładzie realizacji w stosunku do wersji pokazanej na fig. 3. Jak pokazano na fig. 1 otrząsacz służący do otrząsania owoców z krzewów w trakcie zbioru posiada głowicę 1 mającą na celu wprowadzanie w ruch drgająco obrotowy palców otrząsacza. Głowica 1 zawiera dwie płyty 2, połączone wspornikami, stanowiące korpus głowicy 1. Pomiędzy płytami 2 głowicy 1 osadzone są obrotowo na wałkach masy bezwładne 4. Głowica 1 ma centralny wałek napędowy 7, którego oś pokrywa się z osią wału otrząsacza 6. Wałek napędowy 7 zaopatrzony jest w koło pasowe główne 5, przy czym koło pasowe główne 5 wsparte jest na wale otrząsacza 6 z jednej strony i na łożysku drugiej strony. Po obu stronach koła pasowego głównego 5 na płytach 2 głowicy 1 osadzone są koła pasowe boczne 3 umieszczone na swoich wałkach ułożyskowanych w obu płytach 2. Pomiędzy płytami 2 głowicy 1, na wałkach kół pasowych bocznych 3, osadzone są mimośrodowo masy bezwładne 4. Położenie mas bezwładnych 4 na wałkach kół pasowych bocznych 3 jest ustalone, w tym przykładzie realizacji, w znany sposób za pomocą połączenia wpustowego. Pomiędzy kołem pasowym głównym 5 a kołami pasowymi bocznymi 3 na jednej z płyt 2 głowicy 1 umieszczone są obrotowo koła pasowe pośrednie 9. W tym przykładzie realizacji wynalazku wszystkie koła pasowe, a wiec koło pasowe główne 5, koła pasowe boczne 3 i koła pasowe pośrednie 9, są kołami zębatymi i współpracują z paskiem zębatym 8 uzębionym po obu swoich stronach. Można sobie jednak wyobrazić, że koła pasowe pośrednie 9 nie będą kołami uzębionymi a pasek zębaty 8 będzie uzębiony tylko z jednej strony. W przedstawionym na fig. 1 i fig. 2 przykładzie realizacji z uzębionymi wszystkimi kołami pasowymi, co opisano powyżej, pasek zębaty 8 napędza koło zębate główne 5 i koła zębate boczne 3 swoją wewnętrzną stroną a koła zębate pośrednie 9 swoją zewnętrzną stroną, tak, że zęby paska zębatego 8 z jednej jego strony napędzają koło pasowe główne 5 i koła pasowe boczne 3 a zęby z drugiej strony paska zębatego 8 napędzają koła pasowe pośrednie 9. Istotną zaletą takiego rozwiązania jest to, że kąt opasania koła pasowego głównego 5 i kół pasowych bocznych 3 jest zwiększony a w przypadku zerwania paska zębatego 8 obie masy bezwładne przestają pracować, co chroni urządzenie przed uszkodzeniem. W jednym z przykładów realizacji wynalazku, jak to pokazano na fig. 3, masy bezwładne 4 stanowią jednolite bryły, o kształcie w widoku z boku zbliżonym do wycinka koła, mimośrodowo osadzone w przekroju poprzecznym symetryczne osiowo względem osi przechodzącej przez oś koła zębatego głównego 5 prostopadłej do prostej łączącej osie kół bocznych 3.
4 PL 226 242 B1 W innym przykładzie realizacji, jak to pokazano na fig. 3, masy bezwładne 4 składają się z elementu prawego 4a i elementu lewego 4b osadzonych na wspólnej osi przechodzącej przez oś koła pasowego bocznego 3 i połączone ze sobą za pomocą śrub tak, że mogą zmieniać wzajemne położenie kątowe. Zastrzeżenia patentowe 1. Głowica otrząsacza zawierająca dwie, połączone wspornikami, równoległe płyty, pomiędzy którymi umieszczone są na wałkach bocznych połączonych z kołami pasowymi bocznymi, masy bezwładne, przy czym głowica otrząsacza ma centralnie osadzony wałek napędowy, z kołem pasowym głównym, wsparty z jednej strony na łożysku a z drugiej na wale otrząsacza, a koła pasowe boczne napędzane są paskiem zębatym, znamienna tym, że pomiędzy każdym kołem pasowym bocznym (3) a kołem pasowym głównym (5) na jednej z płyt (2) osadzone są obrotowo koła pasowe pośrednie (9) leżące we wspólnej płaszczyźnie z kołem pasowym głównym (5) i kołami pasowymi bocznymi (3), przy czym koła pasowe pośrednie (9) współpracują z paskiem zębatym (8). 2. Głowica otrząsacza według zastrz. 1, znamienna tym, że pasek zębaty (8) posiada zęby po obu swoich stronach. 3. Głowica otrząsacza według zastrz. 2, znamienna tym, że pasek zębaty (8) napędza koło pasowe główne (5) i koła pasowe boczne (3) swoją wewnętrzną stroną a koła pasowe pośrednie (9) swoją zewnętrzną stroną. 4. Głowica otrząsacza według zastrz. 1, znamienna tym, że masy bezwładne (4) są w przekroju poprzecznym symetryczne osiowo względem osi przechodzącej przez oś koła pasowego głównego (5) prostopadłej do prostej łączącej osie kół bocznych (3). 5. Głowica otrząsacza według zastrz. 1, znamienna tym, że masy bezwładne (4) składają się z elementu prawego (4a) i elementu lewego (4b) osadzonych na wspólnej osi przechodzącej przez oś koła pasowego bocznego (3) i połączone ze sobą za pomocą śrub tak, że mogą zmieniać wzajemne położenie kątowe.
PL 226 242 B1 5 Rysunki
6 PL 226 242 B1
PL 226 242 B1 7
8 PL 226 242 B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)