PL 223981 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223981 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 408597 (51) Int.Cl. F16H 7/02 (2006.01) F16H 7/08 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 17.06.2014 (54) Automatyczny napinacz (43) Zgłoszenie ogłoszono: 21.12.2015 BUP 26/15 (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: 30.11.2016 WUP 11/16 (73) Uprawniony z patentu: PRZEDSIĘBIORSTWO CONCEPT STAL B&S LEJMAN SPÓŁKA JAWNA, Chełm, PL (72) Twórca(y) wynalazku: STANISŁAW LEJMAN, Chełm, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Zbigniew Kamiński
2 PL 223 981 B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest automatyczny napinacz cięgna, paska, łańcucha itp. Automatyczny napinacz służy zwłaszcza do wszelkich napędów linowych łańcuchowych z paskiem klinowych itp. wymagających stałego naciągu cięgna lub paska, jak również innych zastosowań wymagających utrzymania stałego naciągu cięgna paska. Z japońskiego opisu zgłoszeniowego JP002003294095 A1 znany jest napinacz, który pozwala ustawić siłę ramienia napinacza oraz ustawić najbardziej efektywną pracę zębatek w automatycznym napinaczu zapadkowym. Ten automatyczny napinacz zębatkowy wyposażony jest w ramię naprężające ruchomo zamontowane w obudowie w osi ruchu ramienia, w sprężynę spiralną nadającą ruch ramieniu naprężającemu przekazywany na podtrzymkę łańcucha, itd., oraz dwa zespoły mechanizmów zębatkowych zapobiegających ruchowi wstecznemu, w rozwiązaniu tym zastosowano dużą ilość zębów zębatki o takiej samej podziałce i ustawionych w tym samym układzie na ramieniu naprężającym w osi ramienia, oraz szczęki zębate współpracujące z tymi zębatkami w sekwencji, umieszczonych w obudowie i przesuniętych w przybliżeniu o pół podziałki od siebie. Z kanadyjskiego zgłoszenia patentowego CA000002246187 A1 znany jest napinacz łańcucha, który jest automatycznie samonastawny. Podtrzymka łańcucha jest prowadzona za ruchem łańcucha. Koło napinacza jest zamontowane do podtrzymki łańcucha. Jeśli luz na łańcuchu się powiększa, wtedy koło napinacza obraca się na pomocą sprężyny "krzywki" do pozycji w której ściana "krzywki" o większym promieniu dalej wypiera podtrzymkę łańcucha. Zastosowanie "krzywki" zapewnia stałą podporę, która zabezpiecza łańcuch przed przekazaniem siły naprężenia łańcucha na sprężynę napinacza łańcucha, co powoduje powstanie luzu łańcucha podczas jego ruchu wstecznego. Dla zapewnienia kompaktowności układu oraz dobrego rozłożenia sił, łańcuch jest wspierany przez suport pomiędzy dwiema "krzywkami". "Krzywki" posiadają zęby zapadkowe. W napędach cięgnowych za pomocą liny lub paska po pewnym czasie użytkowania następuje zwiększenie luzu spowodowane zużyciem lub wyciągnięciem elementów napędu. Z tego względu istnieje konieczność automatycznej kompensacji powstałych różnic długości. Celem wynalazku jest opracowanie konstrukcji napinacza, który wyeliminuje wady znanych dotychczas napinaczy. Cel ten realizuje automatyczny napinacz według wynalazku, który charakteryzuje się tym, że suwak z kołem napinającym napinacza osadzony jest przesuwnie w prowadnicy i jest zaopatrzony w prostopadłą do niego prowadnicę współpracującą z klinem znajdującym się pod działaniem stałej siły wywieranej na przykład przez sprężynę. Kąt zawarty między powierzchniami roboczymi klina napinacza wynosi korzystnie od 3 do 20 stopni. Klin jest korzystnie zaopatrzony na swym szerszym końcu w występ współpracujący z krawędzią prowadnicy i ograniczający przesuw klina. Prowadnica jest korzystnie zaopatrzona w wycięcie, którego powierzchnia oporowa jest nachylona do kierunku przesuwu pod kątem równym kątowi wzajemnego nachylenia obu powierzchni roboczych klina. Powierzchnia boczna klina jest korzystnie zaopatrzona w zapadkową listwę zębatą współpracującą z ruchomą zapadką prowadnicy. Automatyczny napinacz według wynalazku charakteryzuje się bezstopniowym działaniem, a konstrukcja jego uniemożliwia ponowne przesunięcie w pierwotne położenie uniemożliwiając cofnięcie napinacza i wyluzowanie napędu itp. W przypadku zastosowania klina o większych kątach nachylenia powierzchni roboczych lub występowania większych sił uderzeniowych klin może być zaopatrzony w dodatkową zapadkową listwę zębatą. Wynalazek jest przykładowo wyjaśniony na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia schemat napinacza w zastosowaniu paska napędowego w położeniu wyjściowym, fig. 2, 3 położenie napinacza w kolejnych położeniach odpowiadających kolejnym fazom działania, fig. 4 schemat napinacza, w widoku z boku, fig. 5 napinacz w rozstawieniu poszczególnych elementów w widoku perspektywicznym, a fig. 6 suwak, jako element napinacza w widoku perspektywicznym. Automatyczny napinacz cięgna, paska, łańcucha itp. składa się z następujących elementów: z suwaka 2 (fig. 6) osadzonego przesuwnie w prowadnicy 3 i zaopatrzonego w ułożyskowaną w nim oś z kołem napinacza 4 oraz z klina 1 powodującego przesuwanie i blokowanie suwaka 2. Prowadnica
PL 223 981 B1 3 3 z suwakiem 2 jest przymocowana do korpusu urządzenia, w którym zastosowano napinacz. W dolnej części suwaka 2 znajduje się prowadnica 2a, w której jest osadzony przesuwnie klin 1. Prowadnica 2a jest wyposażona w wycięcie 2b, którego powierzchnia oporowa jest nachylona do kierunku przesuwu pod kątem równym kątowi wzajemnego nachylenia powierzchni roboczych 10 i 11 klina 1. Kąt zawarty między powierzchniami roboczymi 10 i 11 klina 1 wynosi od 3 do 20 stopni w zależności od specyfiki i parametrów urządzenia, w którym zastosowano napinacz. Klin 1 jest zaopatrzony na swym szerszym końcu w występ 9 współpracujący z krawędzią prowadnicy 3 i ograniczający przesuw klina. W położeniu początkowym napinacza klin 1 jest wsunięty w prowadnicę 2a, przy czym dolna powierzchnia robocza klina 11 styka się z powierzchnią wycięcia 2b, a górna 10 opiera się o dolną powierzchnię prowadnicy 3. Dzięki temu suwak 2 jest dociśnięty do paska blokując jednocześnie jego przesunięcie do góry i uniemożliwiając powstawanie luzu. W przypadku wystąpienia luzu (fig. 1, 2 i 3) w układzie napędowym siła F działająca na klin 1 powoduje jego przesunięcie zgodnie z kierunkiem działania siły, powodując przesunięcie suwaka 2 w dół likwidując powstały luz. Dzięki takiej konstrukcji naciąg liny obu kół 7 i 8 układu jest regulowany w sposób bezstopniowy uniemożliwiając cofnięcie suwaka i ponowne powstanie luzu. Cofnięcie suwaka nie jest możliwe dzięki samohamowności układu, a w innych przypadkach zastosowania dodatkowo zapadkowej listwy zębatej 5 współpracującej z ruchomą zapadką 6. W przypadku znanych rozwiązań pozbawionych elementów blokującego ruch suwaka jest płynny i odbywa się w obydwu kierunkach, natomiast w rozwiązaniu według wynalazku ruch ten odbywa się tylko w jednym kierunku. Zastrzeżenia patentowe 1. Automatyczny napinacz cięgna, paska lub łańcucha umieszczony przesuwnie między kołem napędowym i kołem napędzanym, znamienny tym, że suwak (2) z kołem napinającym (4) napinacza osadzony jest przesuwnie w prowadnicy (3) i jest zaopatrzony w prostopadłą do niego prowadnicę (2a) współpracującą z klinem (1) znajdującym się pod działaniem stałej siły (F) wywierane na przykład przez sprężynę. 2. Napinacz według zastrz. 1, znamienny tym, że kąt zawarty między powierzchniami roboczymi (10) i (11) klina (1) wynosi od 3 do 20 stopni. 3. Napinacz według zastrz. 1, znamienny tym, że klin (1) jest zaopatrzony na swym szerszym końcu w występ (9) współpracujący z krawędzią prowadnicy (3) i ograniczający przesuw klina. 4. Napinacz według zastrz. 1, znamienny tym, że prowadnica (2a) jest zaopatrzona w wycięcie (2b), którego powierzchnia oporowa jest nachylona do kierunku przesuwu pod kątem ( ) równym kątowi wzajemnego nachylenia powierzchni roboczych (10) i (11) klina. 5. Napinacz według zastrz. 1, znamienny tym, że powierzchnia boczna klina (1) jest zaopatrzona w zapadkową listwę zębatą (5) współpracującą z ruchomą zapadką (6) prowadnicy (3).
4 PL 223 981 B1 Rysunki
PL 223 981 B1 5
6 PL 223 981 B1 Departament Wydawnictw UPRP Cena 2,46 zł (w tym 23% VAT)