PL B1. Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Remontowe Energetyki ENERGOSERWIS S.A.,Lubliniec,PL BUP 02/06

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: (51) Int.Cl. B65G 23/06 ( ) E21F 13/06 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (54) Koło zębate łańcuchowe (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 02/06 (73) Uprawniony z patentu: Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Remontowe Energetyki ENERGOSERWIS S.A.,Lubliniec,PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 02/09 (72) Twórca(y) wynalazku: Jerzy Paliga,Woźniki,PL Zbigniew Gajda,Dziewkowice,PL PL B1 (57) 1. Koło zębate łańcuchowe, składające się z piasty i osadzonych na tej piaście dwóch pierścieni oraz umieszczonych pomiędzy tymi pierścieniami n zębów, które to zęby umieszczone są tak, że ich podstawy stykają się z pierścieniami, a ich wierzchołki wystają ponad pierścienie, znamienne tym, że w piaście (2) ma n otworów (8), do których wprowadzone są podstawami (6) zęby (5) i każdy z tych zębów (5) ma dwa występy (9a, 9b), o kształcie wycinka spirali Archimedesa, umieszczone na powierzchniach bocznych (10a, 10b) podstawy (6) zęba (5), natomiast obydwa pierścienie (3, 4) osadzone są na piaście (2) w sposób umożliwiający ich ruch obrotowy i przesuw wzdłuż osi piasty (2) i na powierzchniach styku (11, 12) z podstawami (6) zębów (5) każdy z pierścieni (3, 4) ma n rowków (13, 14), o kształcie umożliwiającym przemieszczanie w nich występów (9a, 9b) zębów (5), z których rowki (13) w jednym pierścieniu (3) stanowią lustrzane odbicie rowków (14) w drugim pierścieniu (4) przy czym pierścienie (3, 4) połączone są rozłącznie ze sobą, a zęby (5) umieszczone są pomiędzy pierścieniami (3, 4) tak, że występy (9a, 9b) zębów (5) znajdują się w rowkach (13, 14) pierścieni (3, 4).

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest koło zębate łańcuchowe, mające zastosowanie szczególnie w układach napędowych przenośników zgrzebłowych. Koła zębate łańcuchowe stanowią element składowy układów napędowych. Za pomocą tych kół i współpracującego z nimi łańcucha ruch obrotowy z wału napędzającego jest przenoszony na inne elementy urządzeń - w postaci ruchu obrotowego (przekładnie) lub posuwistego (przenośniki). W procesie eksploatacji zarówno koło zębate, jak i współpracujący z nim łańcuch, ulegają niekorzystnym zmianom. W przypadku koła następuje zużywanie się zębów, polegające na ścieraniu się powierzchni zarysu zęba, co w dalszej konsekwencji powoduje zmianę średnicy podziałowej koła. Natomiast w przypadku łańcucha następuje wyciąganie się jego ogniw. Wynikiem wyżej wymienionych zmian jest pogorszenie się współpracy koła zębatego z łańcuchem. W skrajnych przypadkach powoduje to, że ogniwa łańcucha wchodzą na wierzchołki zęba. Dalsza eksploatacja układu napędowego w takim stanie jest niemożliwa, z uwagi na brak poprawności zazębienia łańcucha z kołem. Konsekwencją powyższego jest wystąpienie awarii urządzenia. Znane są koła zębate łańcuchowe składające się z piasty i wieńca zębatego, zaopatrzonego w n zębów, w których wieniec zębaty stanowi jedną całość z piastą koła. W przypadku tych kół nadmierne zużycie lub uszkodzenie któregokolwiek z n zębów koła wymaga wymiany całego koła. Natomiast zmiana średnicy podziałowej koła wskutek starcia powierzchni zarysu zębów wymaga nie tylko wymiany koła, ale również współpracującego z nim łańcucha, mimo, że może on mieć jeszcze poprawne parametry wytrzymałościowe. Znane są również koła zębate łańcuchowe, składające się z piasty i osadzonej na niej tarczy zębatej wymiennej. W tym wypadku uszkodzenie lub zużycie zębów nie wymaga wymiany całego koła, a tylko wymiany tarczy zębatej. Jednak taka wymiana wiąże się również ze znacznymi kosztami i koniecznością postoju - w celu demontażu koła zębatego. Również zmiana średnicy podziałowej tego koła wymaga wymiany nie tylko tarczy zębatej, ale także współpracującego z kołem łańcucha. Znane jest także koło zębate łańcuchowe składające się z piasty i osadzonych na tej piaście dwóch pierścieni oraz umieszczonych pomiędzy tymi pierścieniami n zębów. Zęby umieszczone są tak, że ich podstawy stykają się z pierścieniami, a ich wierzchołki wystają ponad pierścienie. Jeden pierścień połączony jest nierozłącznie z piastą koła, a drugi rozłącznie, w sposób umożliwiający jego ruch obrotowy i przesuw wzdłuż osi piasty. Wszystkie n zębów tego koła zaopatrzonych jest w przelotowe otwory. Również obydwa pierścienie zaopatrzone są w przelotowe otwory, a ich ilość odpowiada ilości zębów koła. Pierścienie i zęby ustawione są tak, aby ich przelotowe otwory pokrywały się ze sobą i połączone są ze sobą rozłącznie za pomocą śrub. Rozwiązanie powyższe umożliwia wymianę nadmiernie zużytych zębów koła bez potrzeby jego demontażu. Nie zapobiega ono jednak wymianie łańcucha w przypadku wyciągnięcia się jego ogniw. Koło zębate według wynalazku składa się z piasty i osadzonych na tej piaście dwóch pierścieni oraz umieszczonych pomiędzy tymi pierścieniami n zębów, które to zęby umieszczone są tak, że ich podstawy stykają się z pierścieniami, a ich wierzchołki wystają ponad pierścienie, przy czym w piaście ma n otworów, do których wprowadzone są podstawami zęby i każdy z tych zębów ma dwa występy, o kształcie wycinka spirali Archimedesa, umieszczone na powierzchniach bocznych podstawy zęba, natomiast obydwa pierścienie osadzone są na piaście w sposób umożliwiający ich ruch obrotowy i przesuw wzdłuż osi piasty i na powierzchniach styku z podstawami zębów każdy z pierścieni ma n rowków, o kształcie umożliwiającym przemieszczanie w nich występów zębów. Rowki w jednym pierścieniu stanowią lustrzane odbicie rowków w drugim pierścieniu. Pierścienie połączone są rozłącznie ze sobą, a zęby umieszczone są pomiędzy pierścieniami tak, że występy zębów znajdują się w rowkach pierścieni. Korzystne jest, jeżeli otwory w piaście są otworami przelotowymi. Korzystne jest również, jeżeli pierścienie połączone są ze sobą połączeniem śrubowym, za pomocą śrub, wprowadzonych do przelotowych otworów w jednym pierścieniu i gwintowanych otworów w drugim pierścieniu. Zastosowanie rozwiązania według wynalazku umożliwia nie tylko wymianę zużytych lub uszkodzonych zębów koła, bez potrzeby jego demontażu, ale także zmianę średnicy podziałowej koła. Dzięki temu koło według wynalazku można dopasowywać każdorazowo do wymiarów łańcucha - w miarę wyciągania się jego ogniw. Zapobiega to wymianie łańcucha i znacząco przedłuża czas jego eksploatacji. Przedmiot wynalazku uwidoczniony został w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia widok powierzchni bocznej koła zębatego, fig. 2 przedstawia przekrój łamany koła zęba-

3 PL B1 3 tego wzdłuż linii A-A, fig. 3 przedstawia powierzchnię styku jednego pierścienia z podstawami zębów, fig. 4 przedstawia widok powierzchni czołowej tego pierścienia, fig. 5 przedstawia powierzchnię styku drugiego pierścienia z podstawami zębów, fig. 6 przedstawia widok powierzchni czołowej tego pierścienia, fig. 7 przedstawia widok boczny zęba, a fig. 8 przedstawia widok zęba od strony czołowej. Koło zębate 1 składa się z piasty 2 i osadzonych na tej piaście 2 dwóch pierścieni 3, 4 oraz umieszczonych pomiędzy tymi pierścieniami 3, 4 n zębów 5, które to zęby 5 umieszczone są tak, że ich podstawy 6 stykają się z pierścieniami 3, 4, a ich wierzchołki 7 wystają ponad pierścienie 3, 4. W piaście 2 koło i ma n otworów 8, do których wprowadzone są podstawami 6 zęby 5. Każdy z zębów 5 ma dwa występy 9a, 9b, o kształcie wycinka spirali Archimedesa, umieszczone na powierzchniach bocznych 10a, 10b podstawy 6 zęba 5. Obydwa pierścienie 3, 4 osadzone są na piaście 2 w sposób umożliwiający ich ruch obrotowy i przesuw wzdłuż osi piasty 2 i na powierzchniach styku 11, 12 z podstawami 6 zębów 5 każdy z pierścieni ma n rowków 13, 14, o kształcie umożliwiającym przemieszczanie w nich występów 9a, 9b zębów 5. Rowki 13 w jednym pierścieniu 3 stanowią lustrzane odbicie rowków 14 w drugim pierścieniu 4. Pierścienie 3, 4 połączone są rozłącznie ze sobą, a zęby 5 umieszczone są pomiędzy pierścieniami 3, 4 tak, że występy 9a, 9b zębów 5 znajdują się w rowkach 13, 14 pierścieni 3, 4. Otwory 8 w piaście 2 są otworami przelotowymi 15. Pierścienie 3, 4 połączone są ze sobą połączeniem śrubowym, za pomocą śrub 16, wprowadzonych do przelotowych otworów 17 w jednym pierścieniu 3 i gwintowanych otworów 18 w drugim pierścieniu 4. W celu wymiany zęba 5 koła zębatego 1 należy rozluźnić połączenie śrubowe pierścieni 3, 4 do momentu, w którym występy 9a, 9b zębów 5 wyjdą z rowków 13, 14 pierścieni 3, 4, a następnie należy wyciągnąć ząb 5 pionowo do góry. Natomiast w celu zmiany średnicy podziałowej koła zębatego 1 należy rozluźnić połączenie śrubowe pierścieni 3, 4, a następnie należy obrócić jednocześnie obydwa pierścienie 3, 4. W wyniku dokonanego obrotu wszystkie zęby 5 koła zębatego 1 przemieszczają się pionowo w górę o jednakową odległość i dzięki temu następuje zmiana średnicy podziałowej koła zębatego 1. Zastrzeżenia patentowe 1. Koło zębate łańcuchowe, składające się z piasty i osadzonych na tej piaście dwóch pierścieni oraz umieszczonych pomiędzy tymi pierścieniami n zębów, które to zęby umieszczone są tak, że ich podstawy stykają się z pierścieniami, a ich wierzchołki wystają ponad pierścienie, znamienne tym, że w piaście (2) ma n otworów (8), do których wprowadzone są podstawami (6) zęby (5) i każdy z tych zębów (5) ma dwa występy (9a, 9b), o kształcie wycinka spirali Archimedesa, umieszczone na powierzchniach bocznych (10a, 10b) podstawy (6) zęba (5), natomiast obydwa pierścienie (3, 4) osadzone są na piaście (2) w sposób umożliwiający ich ruch obrotowy i przesuw wzdłuż osi piasty (2) i na powierzchniach styku (11, 12) z podstawami (6) zębów (5) każdy z pierścieni (3, 4) ma n rowków (13, 14), o kształcie umożliwiającym przemieszczanie w nich występów (9a, 9b) zębów (5), z których rowki (13) w jednym pierścieniu (3) stanowią lustrzane odbicie rowków (14) w drugim pierścieniu (4) przy czym pierścienie (3, 4) połączone są rozłącznie ze sobą, a zęby (5) umieszczone są pomiędzy pierścieniami (3, 4) tak, że występy (9a, 9b) zębów (5) znajdują się w rowkach (13, 14) pierścieni (3, 4). 2. Koło według zastrz. 1, znamienne tym, że otwory (8) w piaście (2) są otworami przelotowymi (15). 3. Koło według zastrz. 1 albo 2, znamienne tym, że pierścienie (3, 4) połączone są ze sobą połączeniem śrubowym, za pomocą śrub (16), wprowadzonych do przelotowych otworów (17) w jednym pierścieniu (3) i gwintowanych otworów (18) w drugim pierścieniu (4).

4 4 PL B1 Rysunki

5 PL B1 5

6 6 PL B1

7 PL B1 7

8 8 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 2,00 zł.