Badanie ankietowe PIFS wobec wdrażania PRK Badanie ankietowe członków PIFS 2012 Badanie miało na celu poznanie opinii i potrzeb firm z branży szkoleniowej w związku z procesem wdrażania Polskich Ram Kwalifikacji. Jako członkowie PIFS możemy walczyć o zaistnienie w nowym systemie, umocni to pozycję edukacji pozaformalnej na rynku edukacyjnym. Na podstawie 30 ankiet przesłanych od członków PIFS Pytanie 1: 1. Określ w jakiej branży działa Twoja firma? Podane zakresy mogą się pokrywać. Można podać kilka kategorii: Odpowiedź Liczba firm szkolenia dla specjalistów 21 szkolenia dla osób pracujących w branżach finansowych 14 szkolenia informatyczno- komputerowe 14 szkolenia prawne 8 szkolenia biznesowe 24 językowe 4 interpersonalne i intrapersonalne 24 ogólne wymagane przez przepisy prawa 10 inne specjalistyczne/ branżowe 16 Pytanie 2: Jakie szanse i zagrożenia Twoim zdaniem może przynieść wdrożenie KRK na rynku szkoleń: SZANSE: 1. Uporządkowanie systemy Edukacji, porównywalność kwalifikacji na poziomie krajowym i międzynarodowym; 2. Żadne, jesteśmy ignorowani przez wszystkich "reformatorów". 3. Unowocześnienie rynku szkoleń; 4. Unormowanie rynku szkoleń, określenie jakości proponowanego szkolenia - co ułatwi klientom decyzję która firmę wybrać na pozornie takie samo szkolenie; 1
5. Wprowadzanie standardu minimalnego programu, jakości, kwalifikacji trenerów/wykładowców; 6. Zwiększenie zainteresowania rynkiem szkoleniowych, zwiększenie motywacji do podnoszenia kwalifikacji, ujednolicenie oceny kwalifikacji, zmniejszenie barier związanych z podjęciem pracy poza własnym państwem; 7. Wzrost znaczenia firm szkoleniowych, podniesienie poziomu szkoleń; 8. Profesjonalizacja rynku szkoleń, zwiększenie popytu na szkolenia; 9. porównywalność kwalifikacji, kontrola jakości procesu kształcenia i przyznawania kwalifikacji -czytelność kwalifikacji dla pracodawców -walidacja wiedzy, umiejętności nabytych w procesie kształcenia nieformalnego lub/i w miejscu pracy; 10. Zwiększenie znaczenia prowadzonych przez nas szkoleń - mogą być elementem zdobywania kwalifikacji 2. Część firm podniesie jakość / zwiększy focus na efekty szkoleń; 11. Impuls dla uczenia się przez cale życie, a poprzez to rozwój rynku. Uznanie edukacji pozaformalnej za ważną na równi z edukacja formalną. Szanse na pozytywny wpływ na standardy jakości usług i ich efektywność. Szanse na transparentność i przejrzystość reguł i zasad dla wszystkich instytucji edukacyjnych i korzystających i ich oferty. 12. Standaryzacja. Łatwe porównywanie ofert firm i rodzajów szkoleń Spójna certyfikacja dla wszystkich firm Kolejny element promocji szkoleń i uczenia się przez całe życie; 13. Oddzielenie procesu uczenia od potwierdzenia eksperctwa (innymi słowy - można być formalnie uznanym za eksperta nie przechodząc formalnie całej ścieżki edukacyjnej lub przechodząc ją w trybach alternatywnych... Co w konsekwencji może doprowadzić do powstawania alternatywnych dróg rozwoju Zawodowego; 14. bardziej przejrzyste kwalifikacje dla pracodawców określenie "formalne" standardów szkoleniowych i Umiejetności nabytych większa specjalizacja zawodowa; 15. Wystandaryzowanie i ujednolicenie nabywanych kwalifikacji w kraju (przede wszystkim) i za granicą wśród pracodawców. Pozyskanie przewagi konkurencyjnej wśród firma szkoleniowych, które wdrożą KRK; 16. Wyeliminowanie nierzetelnych firm; 17. Powstanie i Upowszechnienie standardów dotyczących opisów efektów procesu edukacyjnego; 18. uporządkowanie rynku; ułatwienie formułowania programów szkoleń; 19. Ujednolicenie standardów szkoleniowych, ujednolicenie programów szkoleń, porównywalność i wiarygodność efektów kształcenia; 20. podnieść poziom kształcenia; 21. Zintegrowanie polskiego systemu kształcenia z europejskim, uporządkowanie polskiego systemu kształcenia Zawodowego, usankcjonowanie zdobywania kwalifikacji w formach pozaszkolnych i kształceniu nieformalnym; 22. KRK - będą stanowić wsparcie dla instytucji szkoleniowych, które zapewniają wysoką jakość dostarczanych usług edukacyjnych,- mogą wpłynąć na wzrost aktywności edukacyjnej społeczeństwa / wzrost liczby osób zdobywających kwalifikacje poza systemem edukacji formalnej/, -daje możliwość lepszego dostosowania kwalifikacji do rynku pracy oraz porównywania kwalifikacji nabytych w różnych krajach UE oraz wewnątrz kraju, -zwiększa możliwość zatrudnienia w krajach UE. 23. Walidacja Kompetencji. Konkurencja na rynku firm szkoleniowych w zakresie dostarczania mierzalnych rezultatów. Uznawanie polskich kwalifikacji w Europie; 24. następny wzrost biurokracji, uzależnienie od urzędników, zwiększone koszty przygotowania i realizacji szkoleń; 25. Możliwość potwierdzania kwalifikacji przez podmioty spoza sektora publicznego, wzrost konkurencyjności podmiotów kształcących, podniesienie jakości kształcenia. ZAGROŻENIA: 1. Jak we wstępie napisaliście nie ma nas w ramie kwalifikacji. Kształcenie formalne, które powinno być wiodące jest reformowane przez ignorantów, nie mających 2
żadnego doświadczenia w tym zakresie, teoretyków, a jednocześnie zupełnie nie zainteresowanych współpracą z ludźmi doświadczonymi czyli praktykami. Naśladowanie ramy angielskiej, szkockiej czy walijskie jest dla mnie zdumiewające, bo kraj ten będąc oderwany od europy do dzisiaj demonstruje swoją odrębność, a myśl techniczna i nowoczesność, w tym również mistrzowie przybywali do nas od naszych sąsiadów czyli: Niemców, Czechów, Austriaków a my tworząc ramę unikamy kontaktów z nimi chociaż pod względem kształcenia zawodowego mogą być wzorem do naśladowania. Ostatnia reforma szkolnictwa zawodowego ignoruje firmy szkoleń zawodowych, pozbawia nas uprawnień (np. Państwowe Komisje Egzaminacyjne), ostatnio Kuratoria żądają od nas danych finansowych jakie wiążą się z PKE. A więc aby dać pracę nauczycielom trzeba zabrać innym. 2. Chęć licencjonowania, akredytowania itp. usług; 3. KRK prawdopodobnie w ogóle nie ujmie w swoich ramach szkoleń jednodniowych, tylko dłuższe kursy będą miały punkty - co firmom szkoleniowym nic nie da; 4. Zbyt mała elastyczność wobec szybko zmieniających się potrzeb rynku pracy; 5. Likwidację; 6. zwiększenie biurokratyzacji, niedokładne stosowanie ramy, "naginanie" ramy, niejednoznaczność opisów; 7. Uczestnicy będą się zgłaszać na szkolenie - przede wszystkim po certyfikat potwierdzający kwalifikacje; 8. Deprecjonowanie szkoleń i firm szkoleniowych Brak pomysłu i zaangażowania firm szkoleniowych w porządkowanie rynku i opis kwalifikacji; 9. Opisanie w KRK wyłącznie edukacji formalnej i zawodowej może prowadzić do marginalizacji edukacji pozaformalnej w związku z brakiem możliwości porównania (zwalidowania) efektów naszej działalności. 10. Przeregulowanie przepisów wprowadzających KRK i zbiurokratyzowanie administracji, w stworzenie z nich kolejnego martwego systemu kontroli; zawłaszczenie kształcenia i przyznawania kwalifikacji przez instytucje kształcenia formalnego; uwzględnienie interesów wybranych uczestników rynku szkoleń, marginalizowanie kształcenia nieformalnego i pozaformalnego; 11. Przejęcie "naszych szkoleń" przez edukację formalną (uczelnie) 2. wprowadzenie regulacji ograniczających wolny rynek - np. ograniczenia dostępu lub ograniczenia finansowo-prawne; 12. Proces bardzo trudny i złożony - zagrożenie działań pozornych i formalnych nie wnoszących faktycznej zmiany. 13. Biurokratyzacja - czy to nie będzie kolejny nic nie znaczący urzędowy druk nie mający przełożenia na realną jakość i korzyści ze szkolenia? Zwiększające się bariery wejścia jeśli będzie to obowiązkowe lub bardzo trudne do uzyskania; 14. Skostnienie - każda standaryzacja dławi innowacyjność Kto ma certyfikować osoby z zakresu nowych kompetencji (w dynamicznej gospodarce z jaką mamy do czynienia powstają takie jak grzyby po deszczu); 15. Nie przyniesie, bo urzędnicy i tak zrobią swoje; 16. Zbyt sformalizowane ramy mogą ograniczać obszary szkoleniowe lub zmuszać do odbywania większej ilości szkoleń co może być negatywnie oceniane przez samych pracodawców; 17. Długi okres wdrożenia ram i brak widocznych korzyści dla podmiotów wdrażających ramy, w krótkim czasie; 18. Jeśli będzie źle skonstruowana może ograniczyć dostęp do szkoleń firmom, które utrzymują standardy np. z USA czy Kanady; 19. Utrwalenie i wzmocnienie pozycji urzędników jako decydentów na rynku szkoleń (adresowanych do biznesu i bezrobotnych), finansowanych ze środków publicznych. Opisy nie przystające do rzeczywistości - radosna urzędnicza twórczość. Dalsza, bezsensowna biurokratyzacja procesu edukacyjnego; 20. Wysoka formalizacja, ograniczenie dostępu firm szkoleniowych do rynku; 3
21. Opór instytucji kształcenia formalnego, złożoność i poziom skomplikowania; 21. Zmniejszenie znaczenia dobrych szkoleń, które nie będą kompatybilne z KRK; 22. Najpoważniejszym zagrożeniem jest nie wdrożenie całego systemu; brak spójności KRK i innych aktów prawnych dot. kształcenia na różnych etapach i w różnych formach; 23. Bariera instytucjonalna (instytucje certyfikujące, akredytujące), bariera informacyjna (zbyt małe popularyzowanie KRK w społeczeństwie); bariera czasowa dot. wejście w życie KRK, bariera finansowa- na poziomie potencjalnych odbiorców (niewystarczające środki finansowe / brak dostępu do śr. mogą uniemożliwić przedsiębiorcom i/lub osobom fizycznym korzystanie z ofert szkoleniowych; niska motywacja do zdobywania nowych kwalifikacji lub podwyższania ich (nawet b. dobrze udokumentowane kwalifikacje nie zawsze przedkładają się na zatrudnienie bądź awans zawodowy). 24. Ograniczenie KRK do podmiotu edukacji formalnej; Centralizacja uznawania kwalifikacji, Sztywny system opisywania kwalifikacji - trudno dodać, zmienić, Biurokracja, Koszty, Zbytnia regulacja, Ingerencja Państwa w sprawy wolnego rynku; 25. Porównywalność wymagań, produktów szkoleniowych, uporządkowanie rynku; 26. Brak wystarczających uregulowań prawnych, definiujących w sposób jednoznaczny warunki certyfikacji instytucji potwierdzających kwalifikacje. Pytanie 3: Co Twoim zdaniem powinniśmy zrobić (o co walczyć): 1. Wzmocnienie pozycji PIFS jako podmiotu opiniotwórczego i współtworzącego proces KRK; rozwijać systemy certyfikacji i zapewniania jakości; 2. PIFS jak mi wiadomo uczestniczył w pracach nad ustawą o kształceniu zawodowym i ją podpisał (jest wymieniony wśród konsultantów) więc jeżeli wówczas nie zareagował na rażącą dyskryminację firm szkoleń zawodowych to co teraz chce naprawić błędy? Z racji wielkości firmy szkoleń zawodowych zagospodarowuję małą część rynku ale ważną bo skierowaną do specyficznych osób. Szybko mogą dostosować się do zapotrzebowania, działając na zasadach rynkowych walczą o klienta jakością szkoleń, poziomem merytorycznym, dogodnością dojazdu oraz dostosowaniem zajęć i egzaminów do możliwości uczestników. Metody urzędnicze MEN wszystko to niszczą. Czy kształcenie zawodowe jest towarem? Jeśli tak to udostępnijmy ten towar na zasadach rynkowych!!!; 3. O swobodę działalności; 4. O uwzględnienie szkoleń B2B w KRK, szkoleń jedno i kilkudniowych w może osobnej punktacji, ale jednak żeby były mierzalne. Żeby KRK nie dotyczyło tylko oświaty i pełnych kursów zawodowych; 5. Uwzględnienie kształcenia poza formalnego jako sposobu zdobywania/ doskonalenia kwalifikacji zawodowych; 6. O równe traktowanie szkoleń i uczenia formalnego; 7. O precyzyjne określenie, w jaki sposób poszczególne poziomy odnoszą się do danych kwalifikacji. Przemyślenie kwestii formalizacji poziomów kwalifikacji (np dr nauk nie koniecznie musi mieć najwyższe kwalifikacje, bo w niektórych zawodach nie ma możliwości doktoryzacji - przemyślenie doboru poziomów do kompetencji miękkich, uwzględnienie praktyki w określaniu stopnia kompetencji a nie koncentracja na kształceniu ustawicznym np. uwzględnienie stażu pracy, zajmowanego stanowiska, obowiązków); 8. Organizować spotkania członków, żeby jednoczyć rynek i dać możliwość wzajemnego poznania się firm; 9. Prawo dla firm szkoleniowych do potwierdzania kwalifikacji; 4
10. Powinniśmy dbać, by kształcenie pozaformalne znalazło się w systemie PRK wzrost prestiżu szkoleń; 11. O opisanie kompetencji w sposób analogiczny jak edukacja formalna i zawodowa; 12. Konsolidacja rynku szkoleniowego i wprowadzenie formalnego procesu akredytacji jednostek szkoleniowych przez PIFS, zanim zrobią to władze 2.Dopracowanie i wprowadzenie SUS PIFS jako obligatoryjnego, aby utrącić argumenty nt. niskiej jakości świadczonych przez firmy szkoleniowe usług 3. Jeszcze bardziej "agresywna" komunikacja z rynkiem i decydentami; 13. Równe zasady dla wszystkich podmiotów, tzn. mogą być dowolne ograniczenia, wymogi czy kryteria byle obowiązywały wszystkich; 14. Precyzyjnie określone wyjątki od powyższego, np. wąski zakres działań czy kwalifikacji; 15. Równość kwalifikacji z różnych "sektorów" edukacji.efekty uczenia się opisane jednolitym, zrozumiałym dla wszystkich użytkowników nowego systemu. Transparentność i otwartość procesów - udział "dostawców" kwalifikacji i pracodawców w przypisywaniu poziomów kwalifikacjom i ich wpisywania do Systemu. Ogólnospołeczny wymiar przebudowy systemu edukacji, popularyzacji idei LLL, dla których nowy System jest/może być kluczowym narzędziem; 16. O poszerzenie ilości umiejętności/kwalifikacji specjalistycznych, komputerowych i marketingowych (szczególnie tych najnowszych jak marketing internetowy, cloud computing, mobile) o minimalizację biurokratyzacji i uproszczenie procedur, minimalizację kosztów; 17. O zapewnienie tego, aby nie wprowadzić do idei KRK zagrożeń korporacyjnych (wąska grupa podmiotów certyfikujących; trudność w dostaniu się do tego grona) O zapewnienie tego, aby standaryzacja nie zabiła innowacyjności (jak? nie wiem...) 18. Nic nie możemy zrobić, izba jest za słaba i nic nie znaczy; 19. Przede wszystkim być angażowanym na każdym etapie tworzenia KRK i mieć możliwość konsultacji stosownych rozwiązań; 20. Pomóc firmom szkoleniowym we wdrożeniu KRK; 21. PIFS jako instytucja najbardziej związana ze szkoleniami powinien akceptować ostateczny dokument oraz zgłaszać poprawki. Lepsze wyjście jak będziemy mogli tworzyć KRK razem z IBE; 25. Podejmować wszelkie możliwe kroki, działania, zawierać sojusze etc. zmierzające do eliminowania kasty urzędników jako decydentów w procesie edukacji.; 26. Nieograniczanie dostępu poprzez zminimalizowanie wymagań formalnych całkowite pokrycie kosztów tworzenia i funkcjonowania systemu oraz uzyskiwania certyfikatów itp. ze środków publicznych; 27. O zrównanie edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej w kontekście KRK, o uproszczenie języka opisu KRK, o powszechną dostępność walidacji.; 28. O wpływ na tworzenie KRK; 29. O kompleksowe wdrożenie i uporządkowanie systemu Edukacji; 30. Powinniśmy: - współpracować z organem przygotowującym kryteria akredytowania instytucji nadających kwalifikacje uzyskane w wyniku kształcenia w systemie pozaformalnym, - zabiegać,aby instytucje szkoleniowe działające w sieci PIFS,mogły się włączyć w proces wdrażania KRK oraz weryfikacji / potwierdzania egzaminem kwalifikacji i kompetencji zawodowych, - dążyć do tego,aby wprowadzono zapisy obligujące organ nadający kwalifikacje do współpracy z instytucjami szkoleniowymi i przeprowadzającymi egzaminy. 31.Równość praw edukacji formalnej i pozaformalnej; Rynek walidacji / wolny rynek uznawania kwalifikacji; Minimum biurokracji i administracji, Informatyzacja systemu; Udział PIFS w strukturach i podmiotach zajmujących się KRK; System otwarty na możliwość dopisywania i opisywania przez każdego uczestnika rynku nowych kwalifikacji; Wolny rynek; 5
32. O transparentność procesów, dobre przekazywanie informacji z instytucji na rynek szkoleniowy (tez via PIFS); 33. Powinniśmy dążyć do jednoznacznych uregulowań i przepisów, dających możliwość instytucjom kształcącym w trybie pozaformalnym nadawania uprawnień zawodowych na takich samych prawach jak ma to miejsce w instytucjach działających w formalnym systemie kształcenia - po spełnieniu określonych wymagań. Pytanie 4: Aby mieć wpływ na KRK planujemy przygotować opisy kwalifikacji / zawodów, aby IBE je wpisał do katalogu. Podaj proszę jakie kwalifikacje i zawody należałoby opracować w 1-szej kolejności (wymień je w odpowiedniej kolejności): 1. Związane z biznesem (obejmujące zachowania społeczne); 2. Może stanowiska administracyjne: np. sekretarka, kadrowa, handlowiec, telemarketer - nie ma do tego sprecyzowanych wytycznych, aczkolwiek kursów jest wiele; 3. Kwalifikacje - zarządzanie zespołem (umiejętności zarządcze); 4. Mendżer (?) - bardzo szeroko i powszechnie stosowany opis; pracownik biurowy; doradca klienta; psycholog; socjolog, finansista; sekretarka; 5. komunikacja, współpraca w zespole; zawód - handlowiec, sprzedawca, obsługa klienta, manager zespołu pracowniczego; 6. Trener, konsultant, handlowiec, menadżer; 7. Trenerskie, managerskie, sprzedażowe, dot. pracowników biurowych, informatyczne; 8. Należy położyć nacisk na nowoczesne umiejętności i nowe zawody: kwalifikacja obsługi pakietów biurowych (MS Office, Open Office) kwalifikacja obsługi programów graficznych (najlepiej z podziałem na przyszłe zawody: grafika użytkowa, grafika do internetu, obróbka fotografii, DTP) kwalifikacje związane z promocja w internecie (Google AdWords, SEO, Facebokk Ads, email marketing itp.) kwalifikacje związane z tworzeniem stron internetowych; 9. Zarządzający projektami (menedżerowie projektów) właściwie wszystko jest projektem niezaleznie od branży; 10. Kwalifikacje twarde: dla branży budowlanej oraz informatycznej; kwalifikacje z zakresu zarządzania projektami; 11. Trener kompetencji informatycznych; Coach kompetencji biznesowych; 12. Sprzedwaca B2B, sprzedawca B2C, sprzedawca detaliczny; 13. Trener; 14. Specjalista do spraw kadr, Specjaliści do spraw księgowości i rachunkowości, Specjalista do spraw sprzedaży, Specjalista do spraw marketingu i handlu; 15. Analityk rynku pracy; Dydaktyk aplikacji multimedialnych; Egzaminator on Line; Stylista; Monter urządzeń energii odnawialnej; 16. Trener, coach, specjalista ds. organizacji szkoleń, doradca biznesowy Pytanie 5: Podaj powody wybranych przez Ciebie kwalifikacji/zawodów: Odpowiedź Liczba firm nie ma ich w szkolnym systemie 12 są ważne dla Twoje branży 13 są łatwe do przygotowania 1 inne powody: 16 - Uważam, że rolą komisji ds szkoleń zawodowych jest przywrócenie możliwości kontynuowania dobrych praktyk jakie przez lata wypracowały. 6
- Chyba nie chodzi o opis zawodów tylko sposób sformułowania zapisów na temat poszczególnych etapów nabywania kwalifikacji. Ustalenie jak obecne, że całościowe kwalifikacje nabywa sie wyłącznie droga formalna eliminuje z rynku wiele firm prowadzących szkolenia zawodowe. - Podstawa działań ludzi to komunikacja (bezpośrednia, pośrednia). Efekty działań zespołów zależą od umiejętności współpracy - Nie podaje konkretnych z przyczyn opisanych powyżej, choć pogląd na ten temat i konkretne plany jeśli chodzi o kwalifikacje posiadamy. Podchodząc do tej kwestii uniwersalnie, chodzi o kwalifikacje których potrzebę rodzi dynamiczny rozwój technologiczny i cywilizacyjny, a system edukacji formalnej nie jest w stanie na czas na taka potrzebę odpowiedzieć. - W Polsce brakuje standaryzacji szkoleń z nowoczesnych dziedzin (np. z marketingu internetowego, mobilnego). Są to nowe dziedziny i należy na nie kłaść nacisk. - Nie widzę potrzeby opisywania żadnych zawodów - strata czasu - Są i będą niezbędne do potrzeb rynku oraz obecnego kryzysu w polskiej gospodarce - brak odpowiedzi, - nie dotyczy, - brak pomysłu Pytanie 6: Czy Ty lub inne osoby z Twoje firmy są skłonni zaangażować się w prace nad opisem kwalifikacji? W przypadku pozytywnej odpowiedz, prosimy o podanie danych kontaktowych. TAK : 17 głosów NIE : 13 głosów Opracowała: Jolanta Mejszutowicz 7