przyrodnicze azyle w miejskich przedszkolach / konsultacje architektoniczno-krajobrazowe ogród integracji sensorycznej numer konsultacji: K04 temat: ogród przedszkolny miejsce: ul. Startowa 9, Gdańsk inwestor: Niepubliczne Przedszkole Trzynastka etap: wstępna koncepcja opracowanie: pracownia k. architektura dla dzieci ul. Kalwaryjska 64/10 30-504 Kraków +48 795 57 75 57 biuro@pracowniak.pl autor opracowania: architektura krajobrazu: Iwona Kluza prowadzący projekt: architektura krajobrazu: mgr inż. Anna Komorowska architektura: mgr inż. arch. Michał Rokita data: kwiecień 2014
przyrodnicze azyle w miejskich przedszkolach / konsultacje architektoniczno-krajobrazowe / k01 / strona 1 1/ ZAŁOŻENIA PROJEKTOWE/ OPIS KONCEPCJI 1.1/ o projekcie: Wstępna koncepcja zagospodarowania ogrodu przedszkolnego została przygotowana w ramach konsultacji architektoniczno-krajobrazowych, będących jednym z elementów programu Przyrodnicze azyle w miejskich przedszkolach, realizowanego przez Dziecięcą Akademię Przyrody Kumak w 2014 r. Koncepcja została opracowana na podstawie materiałów nadesłanych przez przedszkole ankiety i sugestii dzieci oraz dokumentacji fotograficznej i wstępnej inwentaryzacji terenu. Prezentowane rozwiązania należy traktować jako luźne sugestie, które pozwolą na podjęcie pierwszych prac w ogrodzie, a nie dokładne wytyczne. Uzupełnieniem są zdjęcia, które mogą stać się inspiracją do dalszych działań. 1.2/ podział funkcjonalny: Projektowany ogród przedszkolny ma stanowić naturalne przedłużenie sali lekcyjnej, w której dzieci będą uczyć się przez cały rok, poznając świat wszystkimi zmysłami. Stanowić ma on pomoc dydaktyczną dla przedszkola, ale jednocześnie ma być kształtowany przez dzieci i dla dzieci. Proponujemy, aby część tarasu została wyłożona drewnianymi deskami, które mogą pełnić funkcję małej sceny. Siedziska widowni wykonane z pni drzew mają różną wysokość, aby mogły jednocześnie pełnić rolę toru przeszkód dla dzieci. Pod oknami zamieściliśmy donice z atrakcyjnymi roślinami, które częściowo odwrócą uwagę od elewacji i zazielenią przestrzeń. Warzywnik zlokalizowaliśmy w strefie wspólnej zabawy, tak aby dzieci każdego dnia obok niego przechodziły. Stanowi on część węża sensorycznego i składa się z podniesionych rabat, w których posadzono warzywa i owoce. Zastosowanie skrzyń lub innej formy podniesienia grządek ma dwa zadania. Po pierwsze dzieciom łatwiej pielęgnować rośliny, a po drugie można napełnić je żyzną ziemią. Strefę tę uzupełnia kompostownik oraz wolna przestrzeń, którą można wykorzystać do stworzenia stawu ( basenu, o którym marzyły dzieci). W tym miejscu można również zlokalizować kontrolowane błoto. Krąg ogniskowy, czyli miejsce spotkań umieściliśmy w rogu ogrodu. Ma formę ćwiartki okręgu i zbudowany jest z leżących kłód, które służą do siedzenia i balansowania. Uzupełnieniem są mniejsze kręgi obrzeżone płotkiem z wikliny, które, zgodnie z sugestiami zawartymi w ankiecie, mogą służyć do gromadzenia kasztanów, żołędzi i innych naturalnych zabawek. Na ogrodzeniu mogą być zamontowane tablice do rysowania kredą. Uzupełnieniem są pale wielofunkcyjne do przypinania materiałów dydaktycznych. Pale mogą przybrać formę naturalnych pni drzew, pomalowanych na jeden kolor i umieszczonych w różnych częściach ogrodu. Na ich szczycie można zamieścić kolorowe pleksi, wiatraczki, flagę. Jeden z pali, najlepiej w pobliżu warzywnika, może pełnić funkcję stacji pogodowej. Zamontowanie haczyków ułatwi wielorakie wykorzystanie tych elementów zarówno do zabawy, nauki, jak i prezentacji prac dzieci. W pobliżu miejsca spotkań zachowaliśmy sporą przestrzeń do biegania. Jest to również miejsce do urządzania festynów i innych wydarzeń. Przestrzeń tą można częściowo obsiać roślinami łąkowymi, szczególnie przy pagórku. Wzdłuż ogrodzenia, jako uzupełnienie żywopłotu, umieściliśmy rabaty z roślinami wabiącymi zwierzęta. Składają się z kwiatów, które swoim zapachem zwabią motyle i inne owady oraz z roślin z ciekawymi owocami, które w zimie będą zachętą dla ptaków. W ich pobliżu, najlepiej w strefie dydaktycznej, można umieścić domek dla owadów. Sad owocowy umieściliśmy wzdłuż wschodniego ogrodzenia. Dzieci mogą uczyć się rozpoznawać drzewa i krzewy owocowe, kosztować ich różnorodnych owoców, czy wreszcie uczyć się opieki nad roślinami. Wśród drzew można umieścić kilka tipi z rosnącej wikliny. Labirynt z żywopłotu stanowi przejście ze strefy młodszych dzieci do strefy starszych oraz ćwiczy zmysł przestrzenny. Po jego obu stronach można stworzyć bramy z rosnącej wikliny portale do innych światów. Wąż sensoryczny na różnych odcinkach będzie ćwiczył zmysły wzroku, smaku, dotyku, słuchu. Wygląd tej części ogrodu może ciągle się zmieniać. Przykładowe rozwiązania to ścieżka bosych stóp, alejka dźwięków, tunel z wikliny, tor przeszkód z pni i głazów. Ogród skał znajduje się w części dla młodszych dzieci. Składa się z różnokolorowych i różnokształtnych kamieni, z których można układać rozmaite kształty i wzory. Przy budynku zlokalizowano Świątynię Światła dziedziniec wypełniony zabawkami służącymi do integracji sensorycznej, zadaszony kolorowymi płachtami, rzucającymi cień w różnych odcieniach. W projekcie zaproponowaliśmy niewielkie zmiany lokalizacji niektórych urządzeń do zabawy, aby uporządkować przestrzeń i zyskać miejsce na nowe elementy. Zamiast ogrodzenia między strefą dla dzieci młodszych i starszych wprowadziliśmy zielony labirynt, który będzie dodatkową atrakcją. Wymaga on jednak rozsunięcia zlokalizowanych tam sprzętów. Jego lokalizacja i układ powiązany jest kompozycyjnie z budynkiem przedszkola. UWAGA! Przy przenoszeniu urządzeń zabawowych należy zwrócić uwagę na zachowanie stref wolnych od upadku, których zakres powinien przedstawić producent. W przypadku braku takiej informacji należy przyjąć, że wokół zabawek nieruchomych wolna przestrzeń wynosi min. 1,5 m od zewnętrznej krawędzi. W przypadku zabawek ruchomych lub takich, na których można się poruszać (czyli zarówno huśtawki i karuzele, jak i zjeżdżalnie) należy przyjąć min. 2 m od miejsca największego odchylenia. Ponadto należy zwrócić uwagę, że w strefie wolnej wielu urządzeń do zabawy (wyższych niż 60 cm i/lub o ruchu wymuszonym karuzele, zjeżdżalnie, huśtawki), powinna znajdować się nawierzchnia amortyzująca upadki, np. piasek, żwir, kora. Wyłożenie całej powierzchni na placu zabaw jednym materiałem, np. piaskiem ułatwi czynności pielęgnacyjne, a przy okazji powstanie plaża, o której wspominały dzieci.
przyrodnicze azyle w miejskich przedszkolach / konsultacje architektoniczno-krajobrazowe / k01 / strona 2 2/ SCHEMATY/ POMYSŁY DZIECI/ PODZIAŁ FUNKCJONALNY Świątynia Światła i Smoków Ogród czarów i magii z wykorzystaniem gotowych elementów wąż sensoryczny swobodnych z wykorzystaniem gotowych elementów taras strefa wejściowa i reprezentacyjna strefa edukacyjna z ogrodem użytkowym i miejscem spotkań swobodnych
przyrodnicze azyle w miejskich przedszkolach / konsultacje architektoniczno-krajobrazowe / k01 / strona 3 3/ ZAGOSPODAROWANIE TERENU/ RZUT plac zabaw dla dzieci młodszych ogród skał istniejące urządzenia zabawowe labirynt rabaty cienioznośne plac zabaw dla dzieci starszych scena ścieżka bosych stóp kontrolowane błoto lub staw domek dla owadów wielofunkcyjne pale krąg ogniskowy wiklinowe szałasy piasek Świątynia Światła ogród ziołowy warzywnik kompostownik łąka kwietna pagórek sad
przyrodnicze azyle w miejskich przedszkolach / konsultacje architektoniczno-krajobrazowe / k01 / strona 4 4/ INSPIRACJE/ FOTOGRAFIE OBRAZUJĄCE IDEĘ Tunel z wikliny źródło: bolestraszyce.com/regionalna-kolekcja-wikliny-uytkowej/wiklinowe-ywe-rzeby Światło i kolor źródło: letthechildrenplay.net Wielofunkcyjne pale źródło: letthechildrenplay.net Tipi ze wiszących wstążek źródło: sphotos-f.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-prn1/547039_425419210840207_1847000387_n.jpg Alejka dźwięków źródło: soulemama.typepad.com/soulemama/2005/05/our_banging_wal.html Zielona klasa źródło: creativestarlearning.co.uk/developing-school-grounds-outdoor-spaces/wood-logs-and- -lumps-in-schools/ Krąg ogniskowy źródło: landcurrent.com/contemporary/landscape_design.php?in=salemchild&work=playgrounds