W1P
UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW 1 2 3 4 1 (IA) 1,01 1 6,94 3 23,00 11 39,10 19 4 12 20 2 (IIA) 9,01 24,31 40,08 3 (IIIB) 4 (IVB) 5 (VB) 6 (VIB) 7 (VIIB) 8 (VIIIB) 9 (VIIIB) 10 (VIIIB) 11 (IB) 12 (IIB) 44,95 47,87 50,94 51,99 54,94 55,85 58,93 58,69 63,55 65,39 21 22 LICZBA ATOMOWA (PORZĄDKOWA) NAZWA PIERWIASTKA CHEMICZNEGO 23 24 108 25 Hs HAS 26 277 27 MASA ATOMOWA SYMBOL PIERWIASTKA CHEMICZNEGO PIERWIASTKI CHEMICZNE * OTRZYMANE SZTUCZNIE 28 29 30 13 (IIIA) 14 (IVA) 15 (VA) 16 (VIA) 17 (VIIA) 5 13 31 10,81 26,98 69,72 6 14 32 12,01 28,08 72,61 7 15 33 14,01 30,97 74,92 8 16 34 16,00 32,07 78,96 9 17 35 19,00 35,45 79,90 18 (0) 4,00 2 20,18 10 39,95 18 83,80 36 5 37 85,47 38 87,62 39 88,91 40 91,22 41 92,91 42 95,94 43 97,91 44 101,07 45 102,91 46 106,42 47 107,87 48 112,41 49 114,82 50 118,71 51 121,76 52 127,60 53 126,90 54 131,29 metale 6 55 132,91 56 137,33 * 72 178,49 73 180,95 74 183,84 75 186,21 76 190,23 77 192,22 78 195,08 79 196,97 80 200,59 81 204,38 82 207,20 83 208,98 84 208,98 85 209,99 86 222,02 półmetale 7 87 223,02 88 226,03 ** (261,11) (263,11) (265,12) (264,10) (269,10) (268,10) 104 105 106 107 108 109 (281,10) 110 111 (280) 112 (285) 113 (284) 114 (289) 115 (288) 116 (292) 117 (294) 118 (294) niemetale *Lantanowce 57 138,91 58 140,12 59 140,91 60 144,24 61 144,91 62 150,36 63 151,96 64 157,25 65 158,93 66 162,50 67 164,93 68 167,26 69 168,93 70 173,04 71 174,97 **Aktynowce 227,03 232,04 231,04 238,03 237,05 244,06 243,06 247,07 247,07 251,08 252,09 257,10 258,10 259,10 262,11 gazy szlachetne 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 Chemia ogólna nieorganiczna wykład 1 - poziom podstawowy
serdecznie witam Studentów I roku WNoŻ gratuluję Wam dobrego wyboru kierunków studiów i Uczelni Czekam na dzień, w którym funkcja kwadratowa przyda mi się w życiu
nazywam się Witold Bekas pracuję w Katedrze Chemii WNoŻ jako: starszy wykładowca mój tytuł to: dr inż. adres e-mailowy: witold@bekas.pl pokój w Katedrze Chemii: 1024 (I piętro)
wszystkie materiały wykładowe: wyświetlane prezentacje notatki pisane na wizualizerze będą w ciągu 1-2 dni po wykładzie dostępne jako pliki pdf na bekas.pl
kanał: witbek
moja duża prośba, a dla Was wyzwanie: podczas wykładu nie korzystamy z telefonu
Materia wszystko co nas otacza, co odbieramy wrażeniami zmysłowymi (dotykiem, węchem ) Substancja chemiczna rodzaj materii każda odrębna czysta forma materii wszędzie jednakowa, nawet w skali mikroskopowej
Substancje chemiczne proste: miedź Cu siarka S węgiel C złożone: woda H2O chlorek sodu NaCl sacharoza C12H22O11
Substancje chemiczne proste pierwiastki chemiczne zbiór atomów o jednakowym ładunku jądra atomowego złożone związki chemiczne zbiór identycznych cząsteczek złożonych z co najmniej 2 różnych atomów
pierwiastki chemiczne 118 związki chemiczne miliony
Względne rozpowszechnienie głównych pierwiastków
Względne rozpowszechnienie głównych pierwiastków
Względne rozpowszechnienie głównych pierwiastków kryterium: liczba atomów
Względne rozpowszechnienie głównych pierwiastków w ciele człowieka tlen O - 65 % masy węgiel C - 18% masy wodór H -10% masy azot N - 3% masy wapń Ca, fosfor P, siarka S, potas K, sód Na, chlor Cl, magnez Mg, żelazo Fe, cynk Zn, rubid Rb, stront Sr
Symbolika pierwiastków chemicznych Każdy pierwiastek jest reprezentowany przez jedno- lub dwuliterowy symbol chemiczny. nazwy pierwiastków od ich właściwości, nazwisk odkrywców, miejsc odkrycia, sławnych naukowców itp. S - siarka Se - selen, Sc - skand P - fosfor, Po - polon, Pd - pallad N - azot, Ne - neon, Ni - nikiel B - bor, Be - beryl, Ba - bar
UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW 1 2 3 4 1 (IA) 1,01 1 6,94 3 23,00 11 39,10 19 2 (IIA) 9,01 4 24,31 12 40,08 20 3 (IIIB) 4 (IVB) 5 (VB) 6 (VIB) 7 (VIIB) 8 (VIIIB) 9 (VIIIB) 10 (VIIIB) 11 (IB) 12 (IIB) 44,95 47,87 50,94 51,99 54,94 55,85 58,93 58,69 63,55 65,39 21 22 LICZBA ATOMOWA (PORZĄDKOWA) NAZWA PIERWIASTKA CHEMICZNEGO 23 24 108 25 Hs HAS 26 277 27 MASA ATOMOWA SYMBOL PIERWIASTKA CHEMICZNEGO PIERWIASTKI CHEMICZNE * OTRZYMANE SZTUCZNIE 28 29 30 13 (IIIA) 14 (IVA) 15 (VA) 16 (VIA) 17 (VIIA) 10,81 12,01 14,01 5 6 7 26,98 28,08 30,97 13 14 15 69,72 72,61 74,92 31 32 33 16,00 19,00 8 9 32,07 35,45 16 17 78,96 79,90 34 35 18 (0) 4,00 2 20,18 10 39,95 18 83,80 36 5 6 7 37 55 87 85,47 132,91 223,02 38 56 88 87,62 137,33 226,03 39 * ** 88,91 91,22 92,91 95,94 97,91 101,07 102,91 106,42 107,87 metale 40 41 42 43 44 178,49 180,95 183,84 186,21 półmetale 72 73 74 75 76 niemetale 45 46 47 48 190,23 192,22 195,08 196,97 77 78 79 80 (261,11) (263,11) (265,12) (264,10) (269,10) (268,10) (281,10) 104 105 106 107 108 109 110 111 (280) gazy szlachetne112 112,41 200,59 (285) 49 81 113 114,82 204,38 (284) 50 82 114 118,71 207,20 (289) 51 83 115 121,76 208,98 (288) 52 84 116 127,60 208,98 (292) 53 85 117 126,90 209,99 (294) 54 86 118 131,29 222,02 (294) *Lantanowce 138,91 140,12 140,91 144,24 144,91 150,36 151,96 157,25 158,93 162,50 164,93 167,26 168,93 173,04 174,97 Symbole 57 tych 58 59 pierwiastków 60 61 62 63 64 powinniście 65 66 67 68 69 znać 70 71!!! 227,03 232,04 231,04 238,03 237,05 244,06 243,06 247,07 247,07 251,08 252,09 257,10 258,10 259,10 262,11 **Aktynowce 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103
termin substancja co innego oznacza w nauce a co innego w życiu codziennym substancje proste złożone pierwiastki chemiczne związki chemiczne mieszaniny metale niemetale półmetale organiczne węglowodory CnHm pochodne CnHm zawierają: C, H, O, N, P, S nieorganiczne tlenki wodorki kwasy wodorotlenki sole jednorodne niejednorodne
pierwiastki chemiczne - podstawowe bloki budulcowe, których różne kombinacje tworzą wszelką materię we Wszechświecie starożytna Grecja (Demokryt) - pojęcie elementów (substancji podstawowych) z których zbudowane są wszystkie formy materii ziemia, powietrze, ogień, woda starożytni Grecy identyfikowali elementy materii opierając się na bezpośrednich jej obserwacjach materia nie jest ciągła, zbudowana jest z niewyobrażalnie małych cząstek - ATOMÓW Demokryt z Abdery (460-370 p.n.e.) cała Przyroda składa się z drobnych, niepodzielnych cząstek nazywanych atomami jedyne cechy, jakie odróżniają jedne atomy od drugich, to kształt, położenie i porządek atomy znajdują się w ciągłym i odwiecznym ruchu i jest to jedyna przemiana, jakiej podlegają atomy poruszają się w próżni. Jej istnienie jest konieczne, by atomy miały miejsce do poruszania się stąd twierdzenie Demokryta, że byt nie jest bardziej realny niż niebyt.
współcześnie za cechę charakterystyczną pierwiastka uważa się budowę najmniejszej jego części - ATOMU 1807 - John Dalton - pomiary względnych mas reagujących ze sobą pierwiastków chemicznych 1897 - J.J. Thomson - badanie promieni katodowych, odkrycie (-) cząstki - elektronu
1908 - Ernest Rutherford bombardowanie folii platynowej cząstkami alfa α
na podstawie wniosków z doświadczenia Rutherforda oraz prac Moseley a, Chadwika i in.
atom: dodatnie jądro atomowe (nukleos) zawierające dodatnie protony oraz obojętne neutrony ujemna chmura elektronowa cząstki elementarne nukleony protony 1 p 1 masa [u] neutrony 1 0n elektrony -1 0 e ładunek
Właściwości cząstek elementarnych!
Liczba atomowa Z to - liczba protonów w jądrze atomowym - ładunek jądra atomowego Liczba masowa A to - liczba nukleonów w jądrze atomowym p+n protonów i neutronów A Z E tu wpiszesz ew. ładunek jonu p symbol pierwiastka chemicznego
pierwiastek chemiczny zbiór atomów o jednakowym ładunku jądra atomowego zbiór atomów o jednakowej liczbie atomowej np. jeśli Z = 26 ten pierwiastek to Fe (żelazo) oraz jeśli Fe (żelazo) to Z = 26 26Fe np. jeśli Z = 17 ten pierwiastek to Cl (chlor) oraz jeśli Cl (chlor) to Z = 17 17Cl
24 32 16 18 16 12 10 12 liczba masowa liczba atomowa p+n p A ZE n = A - Z ew. ładunek jonu
Związek chemiczny to substancja złożona z dwóch lub większej liczby pierwiastków, których atomy występują w określonym, charakterystycznym stosunku. np. woda H2O na każdy atom tlenu O przypadają dwa atomy wodoru H np. glukoza C6H12O6 na każdy atom węgla C przypadają dwa atomy wodoru H oraz jeden atom tlenu O
Symbolika związków chemicznych Każdy związek chemiczny może być reprezentowany przez wzór chemiczny: sumaryczny strukturalny H3PO4 C12H22O11 H O H O P O H O kwas ortofosforowy (V) α-maltoza
Objaśnienie wzorów sumarycznych cząsteczka H3PO4 kwasu ortofosforowego (V) liczba atomów O symbol atomu tlenu symbol atomu fosforu liczba atomów H zawiera: 3 atomy wodoru H 1 atom fosforu P 4 atomy tlenu O symbol atomu wodoru
Objaśnienie wzorów sumarycznych cząsteczka K2Cr2O7 dichromianu(vi) potasu liczba atomów O symbol atomu tlenu liczba atomów Cr symbol atomu chromu liczba atomów K symbol atomu potasu zawiera: 2 atomy potasu K 2 atomy chromu Cr 7 atomów tlenu O
H + = H3O + kation hydroniowy (oksoniowy)
Stopnie (liczby) utlenienia najprościej: Stopień utlenienia atomu pierwiastka chemicznego wskazuje ile elektronów oddał lub przyjął atom tworząc wiązania chemiczne. Stopień utlenienia (liczba utlenienia) formalna wartość ładunku atomu w związku chemicznym przy założeniu, że wszystkie wiązania chemiczne w danej cząsteczce mają charakter wiązań jonowych. Suma stopni utlenienia wszystkich atomów w cząsteczce obojętnej oraz dla wolnych pierwiastków wynosi 0, zaś w jonach ma wartość ładunku jonu. Ważne! typowe stopnie utlenienia: tlenu O -II wodoru H +I
Wodorki: metali niemetali
Wodorki: niemetali NH4HCO3
Podziały tlenków
Położenie w układzie okresowym pierwiastków grup głównych tworzących tlenki kwasowe, amfoteryczne i zasadowe. O
nazewnictwo tlenków: II CO IV CO2 tlenek węgla(ii) di tlenek węgla(iv) dwutlenek węgla IV SO2 VI SO3 V N2O5 tlenek siarki(iv) tlenek siarki(vi) tlenek azotu(v) dwutlenek siarki trójtlenek siarki tri pięciotlenek azotu penta di
nazewnictwo tlenków: IV MnO2 tlenek manganu(iv) dwutlenek manganu III Cl2O3 VII Cl2O7 tlenek chloru(iii) tlenek chloru(vii) siedmiotlenek chloru hepta di
CO2
SO3 2- SO2 + H2O = H2SO3
+ SO2 / H2SO3 wyparka kilka m-cy + cukier pulpa owocowa
Ustalanie nazw kwasów
Reakcje tlenków kwasowych z wodorotlenkami.
Dziękuję za uwagę, zapraszam na kolejny wykład!