Nazwa przedmiotu: NAPĘDY I STEROWANIE ELEKTROHYDRAULICZNE I ELEKTROPNEUMATYCZNE MASZYN Drives and electropneumatics and electrohydraulics machine control Kierunek: Mechatronika Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności Systemy sterowania Rodzaj zajęć: wykład, laboratorium Forma studiów: stacjonarne Poziom kwalifikacji I stopnia Liczba godzin/tydzień: W E, L Kod przedmiotu: S_10 Rok: III Semestr: V Liczba punktów: 4 ECTS I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE C1. Zapoznanie studentów z metodami i technikami sterowania z wykorzystaniem układów elektropneumatycznych i. C. Nabycie przez studentów praktycznych umiejętności w zakresie doboru i konfiguracji elementów wykonawczych pneumatycznych i hydraulicznych. C3. Zdobycie przez studentów wiedzy niezbędnej do projektowania układów elektropneumatycznego i elektrohydraulicznego. WYMAGANIA WSTĘPNE W ZAKRESIE WIEDZY, UMIEJĘTNOŚCI I INNYCH KOMPETENCJI 1. Wiedza z zakresu podstaw budowy maszyn i mechaniki płynów. Znajomość zasad bezpieczeństwa pracy przy użytkowaniu maszyn i urządzeń technologicznych 3. Umiejętność doboru metod pomiarowych i wykonywania pomiarów wielkości mechanicznych 4. Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji w tym z instrukcji i dokumentacji technicznej 5. Umiejętność wykonywania działań matematycznych do rozwiązywania postawionych zadań 6. Umiejętności pracy samodzielnej i w zespole 7. Umiejętność prawidłowej interpretacji i prezentacji własnych opracowań
EFEKTY KSZTAŁCENIA EK 1 - potrafi zaproponować określony układ elektrohydrauliczny lub elektropneumatyczny do realizacji określonego zadania produkcyjnego, EK - potrafi zaprezentować konstrukcje i zasady działania elementów układów hydraulicznego i pneumatycznego, EK 3 - Potrafi dobrać podstawowe elementy układu hydraulicznego i pneumatycznego, EK 4 - potrafi dobrać układy sterowania elektrohydraulicznego i elektropneumatycznego do sterowania odbiornikami ruchu postępowego i obrotowego, EK 5 - potrafi wykorzystać standardowe oprogramowanie do projektowania układów sterowania elektrohydraulicznego i elektropneumatycznego, EK 6 - potrafi wykonywać podstawowe pomiary parametrów układu hydraulicznego i pneumatycznego, EK 7 - potrafi wykonać podstawowe obliczenia do zaprojektowania typowego układu elektrohydraulicznego czy elektropneumatycznego, EK 8 - potrafi przygotować sprawozdanie z przebiegu realizacji ćwiczeń. TREŚCI PROGRAMOWE Forma zajęć WYKŁADY W 1 Historia rozwoju hydrauliki i pneumatyki W Zespoły przygotowania sprężonego powietrza i właściwości powietrza W 3 Hydrauliczne i pneumatyczne elementy wykonawcze. W 4 Elementy sterujące przepływem i ciśnieniem powietrza. W 5 Rozdzielacze, zawory zwrotne i logiczne. W 6 Zawory sterujące ciśnieniem i natężeniem przepływu. W 7 Sterowanie proporcjonalne w układach. W 8 Właściwości cieczy hydraulicznych W 9 Straty energetyczne w układach hydraulicznych W 10 Synteza układów sterowania z zastosowaniem elementów elektropneumatycznych W 11 Sterowanie i regulacja objętościowa i dławieniowa W 1 Przepływ cieczy roboczych w szczelinach W 13 Technologie wykonywania elementów hydraulicznych Liczba godzin W 14 Projektowanie systemów automatyzacji produkcji z wykorzystaniem elementów hydraulicznych. W 15 Projektowanie systemów automatyzacji produkcji z wykorzystaniem elementów pneumatycznych. Liczba
Forma zajęć LABORATORIUM L 1 Elementy sterowania elektropneumatycznego i elektrohydraulicznego maszyn. L Analiza strukturalna stanowiska hydraulicznego i jego moŝliwości badawcze. L 3 Badanie pompy wyporowej. L 4 Budowa i zasada działania pomp i silników hydraulicznych. L 5 Filtry, przewody i złącza, konstrukcja i przeznaczenie. L 6 Zawory ze szczególnym uwzględnieniem rozdzielacza suwakowego. L 7 Elementy hydrauliczne sterujące przepływem, badanie zaworu dławiącego. L 8 Analiza parametrów roboczych wybranego układu hydraulicznego robota. L 9 Sterowanie dławieniowe prędkością odbiornika o ruchu prostoliniowym i obrotowym. L 10 Komputerowo wspomagane projektowanie elektropneumatycznych i układów sterowania z wykorzystaniem oprogramowania Fluid SIM-P. L 11 Elektropneumatyczne sterowanie wysuwem siłownika jednostronnego działania - sterowanie pośrednie i bezpośrednie. L 1 Budowa układów pneumatycznego i elektropneumatycznego sterowania z wykorzystaniem oprogramowania Fluid SIM-P - aplikacje moŝliwych rozwiązań sterowaniu maszyn i mechanizmów. L 13. Elektrohydrauliczne sterowanie maszyn i urządzeń - projektowanie układów sterowania z wykorzystaniem oprogramowania Fluid SIM-H. L 14 - Budowa układów przy złoŝonych sekwencjach ruchów wielu siłowników - synteza i symulacja Fluid SIM-H. L 15 - Sterowanie siłownikiem na stanowisku pneumatycznym z wykorzystaniem sterownika PLC. NARZĘDZIA DYDAKTYCZNE 1. wykład z wykorzystaniem prezentacji multimedialnych. hydrauliczne stanowiska dydaktyczne 3. pneumatyczne stanowiska dydaktyczne 4. eksponaty podstawowych elementów hydraulicznych SPOSOBY OCENY ( F FORMUJĄCA, P PODSUMOWUJĄCA) F1- ocena przygotowania do ćwiczeń laboratoryjnych F- ocena umiejętności stosowania zdobytej wiedzy podczas wykonywania ćwiczeń F3- ocena sprawozdań z realizacji ćwiczeń objętych programem nauczania F4- ocena aktywności podczas zajęć P1- ocena umiejętności rozwiązywania postawionych problemów oraz sposobu prezentacji uzyskanych wyników zaliczenie na ocenę* P- ocena opanowania materiału nauczania będącego przedmiotem wykładu** godzin *) warunkiem uzyskania zaliczenia jest otrzymanie pozytywnych ocen ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych,
**)warunkiem uzyskania zaliczenia z wykładów jest otrzymanie pozytywnych ocen z testów sprawdzających wiedzę OBCIĄŻENIE PRACĄ STUDENTA Forma aktywności Godziny kontaktowe z prowadzącym Zapoznanie się ze wskazaną literaturą Przygotowanie do ćwiczeń laboratoryjnych Wykonanie sprawozdań z realizacji ćwiczeń laboratoryjnych (czas poza zajęciami laboratoryjnymi) Konsultacje Obecność na egzaminie Przygotowanie do egzaminu Suma SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA PRZEDMIOTU Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału prowadzącego Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym, w tym zajęć laboratoryjnych i projektowych Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności 30W 30L 60 h 5 h 10 h 10 h 5 h 3 h 7 h 100 h 4 ECTS.7 ECTS ECTS LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA 1. Garbacik A., Szewczyk K.: Napęd i sterowanie hydrauliczne, Podstawy projektowania układów, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 1988.. Osiecki A.: Hydrostatyczny napęd maszyn. WNT, Warszawa 1998. 3. Tomasiak E.: Napędy i sterowania hydrauliczne i pneumatyczne. Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice 001. 4. Balawender A.: Napędy hydrauliczne. Wyd.Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1996. 5. Niegoda J., Pomierski W.: Sterowanie pneumatyczne, ćwiczenia laboratoryjne. Wyd. Pol. Gdańskiej, Gdańsk 1998. 6. Pr. zbiorowa pod red. Świdra J.: Sterowanie i automatyzacja procesów technologicznych i układów mechatronicznych. Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice 008. 7. Szenajch W.: Napęd i sterowanie pneumatyczne.wnt, Warszawa 1994. 8. Olszewski M.: Podstawy mechatroniki. Wydawnictwo REA, Warszawa 006.
PROWADZĄCY PRZEDMIOT ( IMIĘ, NAZWISKO, ADRES E-MAIL) 1. prof. PCz. drhab. inŝ. Tadeusz Złoto zlotom@o.pl. dr inŝ. Rafał Gołębski rafal@itm.pcz.pl 3. dr inŝ. Michał Sobiepański sobiepan@itm.pcz.pl MATRYCA REALIZACJI I WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Efekt kształcenia Odniesienie danego efektu do efektów zdefiniowanych dla całego programu (PEK) Cele przedmiotu Treści programowe Narzędzia dydaktyczne Sposób oceny EK1 K_W5_S_0 K_U5_S_0 C1,C,C3, C4 W1-7,13-15 L1-,4-8 1,,3,4 F1, F EK K_W5_S_0 K_U5_S_0 C1,C,C3, C4 W3-8,6-7 L4-7 1,,3,4 F1, F, F3 EK3 K_W5_S_0 K_U5_S_0 C1,C,C3, C4 W13-15 L10-14 1,,3,4 F1, F, F3 EK4 K_W5_S_0 K_U5_S_0 C1,C,C3, C4 W9-10,13 L1-14 1,,3,4 F1, F, F3 EK5 K_W5_S_0 K_U5_S_0 C1,C,C3, C4 W11-15 L10-15 1,,3,4 F1, F, F3 EK6 K_U5_S_0 C1,C,C3, C4 L3,7,15 1,,3 F1, F, F3 EK7 K_W5_S_0 K_U5_S_0 C1,C,C3, C4 W14-15 L8 EK8 K_U5_S_0 C1,C,C3, C4 L1-15,3,4 1,,3,4 F1, F, F3 F1, F, F3 P1, P
II. FORMY OCENY - SZCZEGÓŁY Efekty kształcenia Na ocenę Na ocenę 3 Na ocenę 4 Na ocenę 5 EK1, EK, EK3, EK4 teoretyczną z zakresu Student nie opanował wiedzy teoretycznej układów teoretyczną z zakresu w zakresie przedstawionym podczas zajęć. Student opanował wiedzę teoretyczną układów i elektropneumatycznyc h w procesach wytwarzania w zakresie przedstawionym podczas zajęć i dodatkowo powiększył ją poprzez studia literatury fachowej. teoretyczną z zakresu w zakresie przedstawionym podczas zajęć, powiększył ją poprzez studia literatury fachowej, przygotował prezentację dot. wybranego zagadnienia układów elektropneumatycznych i. EK5, EK6, EK7, EK8 praktyczną z zakresu hydraulicznych ocena sprawozdań z ćwiczeń laboratoryjnych. Student nie opanował wiedzy praktycznej układów hydraulicznych nie potrafi przeprowadzić ćwiczeń na stanowiskach laboratoryjnych i nie przygotował sprawozdań z tych ćwiczeń. praktyczną z zakresu hydraulicznych przeprowadził ćwiczenia laboratoryjne w podstawowym zakresie. Student opanował wiedzę praktyczną układów hydraulicznych w procesach wytwarzania przeprowadził ćwiczenia laboratoryjne w podstawowym zakresie i zaproponował własne sposoby rozwiązania zagadnień będących tematem ćwiczeń. praktyczną z zakresu hydraulicznych przeprowadził ćwiczenia laboratoryjne w podstawowym zakresie, zaproponował własne sposoby rozwiązania zagadnień będących tematem ćwiczeń i modyfikacje stanowisk dydaktycznych. Dopuszcza się wystawienie oceny połówkowej o ile student spełniający wszystkie efekty kształcenia wymagane do oceny pełnej spełnia niektóre efekty kształcenia w stopniu odpowiadającym ocenie wyższej. III. INNE PRZYDATNE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE 1. Wszelkie informacje dla studentów kierunku Mechatronika wraz z: - programem studiów, - prezentacjami do zajęć, - instrukcjami do ćwiczeń laboratoryjnych, - harmonogramem odbywania zajęć, dostępne są na tablicy informacyjnej oraz stronie internetowej Instytutu Technologii Mechanicznych: www.itm.pcz.pl. Informacja na temat konsultacji przekazywana jest studentom podczas pierwszych zajęć z przedmiotu.