Max Weber ASCEZA I DUCH KAPITALIZMU
Wstęp; Plan prezentacji Protestanci a bogactwo; Zalety ciężkiej pracy; Idea zawodu-powołania ; Etyka protestancka a rozwój kapitalizmu; Mieszczański etos zawodowy ; Etyka protestancka a duch kapitalizmu ; Podsumowanie;
Max Weber 1864-1920 niemiecki socjolog, historyk, ekonomista, prawnik, religioznawca i teoretyk polityki; przedstawiciel młodszej szkoły historycznej profesor uniwersytetów w Berlinie (1893), Fryburgu Bryzgowijskim (1894-1897), Heildelbergu (1897-1904), Monachium (1919-1920) ; interesował się wpływem religii na życie społeczne, zwłaszcza udziałem etyki protestanckiej w rozwoju tzw. "ducha kapitalizmu" ;
Etyka protestancka a duch kapitalizmu 1904-05; książka z pogranicza socjologii ekonomicznej i socjologii religii; bada stosunki pomiędzy religią a gospodarką; próbująca także wyjaśnić pewne cechy kultury europejskiej;
Stosunek purytanizmu do bogactwa Bogactwo jako takie jest wielkim niebezpieczeństwem. Jego pokusy są niewyczerpane, a pogoń za nim jest nie tylko bezsensowna w porównaniu z dominującym znaczeniem Królestwa Bożego, lecz także podejrzana moralnie. Autentycznie naganna moralnie jest bezczynność spowodowana posiadaniem bogactwa i korzystaniem zeń, pociągająca za sobą próżniactwo i pokusy ciała, a przede wszystkim odwodząca od świątobliwego życia.
Dlaczego ciężka praca jest dobra? Praca sposobem ascezy; Profilaktyka wobec życia nieczystego ; Dążenie do racjonalnego używania majątku;
Dlaczego ciężka praca jest dobra? Praca samoistnym celem życia; Kto nie pracuje ten nie je (św. Paweł); Niechęć do pracy brakiem łaski Boga;
Zawód-powołanie Nałożony na człowieka przez Boga obowiązek jak najlepszego wykonywania codziennych czynności ci zawodowych (M. Luter) Purytanizm; Richard Baxter
Zawód-powołanie Przygotowany każdemu bez wyjątku przez Opatrzność Bożą; Skierowany do każdego człowieka rozkaz Boga, aby pracował dla chwały bożej; Stały zawód [zawód-powołanie] jest dla każdego najlepszy ; Bóg żąda, nie samej pracy, lecz racjonalnej pracy w zawodzie.
Implikacje ekonomiczne zawódu-powołania Nowoczesna specjalizacja zawodowa; Szansa zysku; Racjonalna organizacja pracy;
Rozwój kapitalizmu Bezpośrednimi przyczynami rozwoju kapitalizmu wg Webera było purytańskie ujęcie zawodupowołania i nakaz ascetycznego sposobu życia.
Asceza Purytańska asceza zwracała się przede wszystkim przeciw swobodnemu korzystaniu z życia i wszystkim radościom, które miało ono do zaoferowania.
Asceza Niechęć do sportu; Wroga postawa wobec dóbr kulturowych; Nienawiśc do scholastyki, wrogi stosunek do nauki; Radykalne poglądy na literaturę i sztukę, teatr jako rozrywka godna nagany;
Kapitalistyczna standaryzacja produkcji; Ograniczenie konsumpcji; Dążenie do zysku (wyraz woli Boga); Racjonalne zastosowanie posiadanego dobrobytu; Ascetyczny przymus oszczędzania; Wykorzystanie nadwyżki konsumpcyjnej w postaci kapitału inwestycyjnego.
Mieszczański etos zawodowy Mieszczańscy przedsiębiorcy są przekonani, iż prowadząc interesy zarobkowe, jeśli nie łamią przy tym zasad moralnych, spełniają swój obowiązek. Mają oni do dyspozycji sumiennych robotników uważających za cel życiowy pracę. Żyją w przeświadczeniu, iż nierówności są dziełem boskiej opatrzności.
Purytanie sprzeciwiają się kapitalizmowi kupców, nakładców i kapitalizmowi kolonialnemu niezgodnym z racjonalnym, legalnym czerpaniem zysku w oparciu o własną inicjatywę i zdolności. Odcinają się od dworaków i ludzi pomysłowych, wielkokapitalistycznego pokroju, uważając ich za klasę podejrzaną moralnie.
Duch kapitalizmu a etyka Duch kapitalizmu: czas to pieniądz, kredyt to pieniądz, protestancka natura pieniądza rozmnażanie się i tworzenie nowego, dobry płatnik panem sakiewki każdego, zarabianie pieniędzy cel życia.
Etyka protestancka: nieustanna, systematyczna praca zawodowa najlepszy środek ascezy, dążenie do zysku wyraz woli Boga, walka z irracjonalnym zastosowaniem tego, co się posiada przywiązaniem do luksusu, walka z nieuczciwością, potępianie chciwości.