XIX posiedzenie KM PO RPW Warszawa, 17 czerwca 2015 roku 1
Zakres i prelegenci Plan prezentacji Geneza projektu i jego cel Kalendarium projektu Lokalizacja aplikacyjna projektu i jego budżet Stanisława Bęben Zakres rzeczowy projektu Teraźniejszość i plany na przyszłość Podsumowanie Paweł Potyrański Stanisława Bęben 2
Diagnoza Geneza projektu Rzeszów jako największy ośrodek wzrostu w regionie ma znaczny zasięg oddziaływania społeczno-gospodarczego. Od kilkunastu lat zauważalny jest intensywny rozwój miasta wynikający z migracji ludności i wzmożonej mobilności społeczeństwa. Głównym środkiem zbiorowego transportu publicznego na terenie Rzeszowa i w miejscowościach ościennych jest autobus, a istotą problemów obecnego systemu transportowego jest jego uzależnienie od warunków sprawnego poruszania się w ramach istniejących rozwiązań komunikacyjnych. 3
Problemy Komunikacja publiczna: odpływ pasażerów z systemu transportu publicznego do indywidualnego, niezadawalający stan techniczny taboru, istnienie wyłącznie komunikacji autobusowej nieodseparowanej od ruchu samochodowego, malejąca efektywność ekonomiczna transportu publicznego, duże straty czasu w komunikacji autobusowej, Zarządzanie ruchem: brak możliwości dynamicznego oddziaływania na rozkład ruchu i dynamicznej informacji o ruchu, ograniczone możliwości monitorowania natężeń ruchu osób i pojazdów, 4
Sieć drogowa: rosnące zatłoczenie centrum miasta, wynikające z układu sieci drogowej i ruchu tranzytowego, brak rozwiązań infrastrukturalnych preferujących transport publiczny, Parkowanie: brak regulacji i opłat za parkowanie, system parkowania zdominowany przez jedną grupę użytkowników centrum (pracujący). Efektem opisanych zjawisk mógł być negatywny wpływ na potencjał rozwojowy i atrakcyjność Rzeszowa i jego aglomeracji. 5
Rozwiązanie Wychodząc naprzeciw tak zdefiniowanym problemom władze Rzeszowa podjęły decyzję o przygotowaniu i realizacji projektu pn. Budowa systemu integrującego transport publiczny Miasta Rzeszowa i okolic, którego strategiczny cel to: poprawa funkcjonalności transportu miejskiego poprzez poprawę dostępu do centralnych obszarów miasta i zapewnienie efektywnego transportu wewnątrz Rzeszowa. Realizacja celu przyczyni się to do zwiększenia potencjału rozwojowego i atrakcyjności aglomeracji rzeszowskiej oraz wzrostu mobilności mieszkańców. Realizacja projektu pozwoli na zwiększenie punktualności i bezpieczeństwa funkcjonowania publicznej komunikacji zbiorowej oraz poprawę komfortu korzystania z jej usług. 6
Rok 2007 Kalendarium projektu Przygotowanie wstępnej koncepcji projektu Rok 2008 21 maja - podpisanie pre-umowy na przygotowanie projektu indywidualnego Gmina Miasto Rzeszów Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Rok 2009 14 sierpnia - podpisanie umowy z wykonawcą dokumentacji projektowej Konsorcjum pod przewodnictwem APIA XXI A.K. Sp. z o.o. 7
Rok 2010 styczeń - uzyskanie wsparcia ekspertów inicjatywy JASPERS Rok 2011 12 lipca - zmiana wykonawcy dokumentacji projektowej International Management Services Sp. z o.o. 30 grudnia - Złożenie dokumentacji aplikacyjnej w IP PO RPW (PARP) 30 stycznia - Inicjatywa JASPERS wystawia pozytywną notę akceptacyjną projektu 9 września - podpisanie umowy z firmą STRABAG Sp. z o.o. na Rozbudowę ul. Podkarpackiej kwota kontraktu 20 588 478,11 zł 8
28 marca - podpisanie umowy z firmą Mota Engil Central S.A. na Rozbudowę ul. Lubelskiej kwota kontraktu 29 078 207,39 zł 9 lipca - podpisanie umowy z firmą EVO Bus Polska Sp. z o.o. na dostawę 30 szt. autobusów klasy MAXI zasilanych ON - Mercedes-Benz 628 O530 Citaro wartość kontraktu 24 289 000,00 zł 9 lipca - podpisanie umowy z Konsorcjum firm Autosan S.A. i Sobiesław Zasada S.A. na dostawę 20 szt. autobusów klasy MIDI zasilanych ON - Autosan M10 LF Suncity wartość kontraktu 12 499 000,00 zł 13 lipca eksperci Inicjatywy JASPERS dokonują pozytywnej oceny projektu 26 lipca pozytywna ocena merytoryczna dokumentacji wystawiona przez PARP 9
Rok 2012 4 września - pozytywna ocena formalna projektu wystawiona przez Komisję Europejską 27 września - podpisanie umowy z firmą Skanska S.A. na Rozbudowę al. Rejtana - wartość kontraktu 26 845 973,85 zł 14 listopada - podpisanie umowy z firmą EVO Bus Polska Sp. z o.o. na dostawę 30 szt. autobusów klasy MAXI zasilanych CNG - Mercedes-Benz 628 Citaro (CNG) wartość kontraktu 26 708 653,72 zł 20 listopada - oddanie do użytku ul. Podkarpackiej 10 grudnia - podpisana została umowa na Wykonanie Systemu Identyfikacji Wizualnej Komunikacji Miejskiej Rzeszowa (SIWKMR) 10
11 grudnia - Rzeszów otrzymał od Fundacji Centrum Analiz Transportowych i Infrastrukturalnych (CATI) NAGRODĘ INNOWACYJNOŚCI w TRANSPORCIE 2012 w kategorii "Technika i Technologia" - nagroda przyznawana jest za najciekawsze innowacyjne projekty i rozwiązania transportowe 13 grudnia - podpisanie umowy z Przedsiębiorstwem MOLTER Sp. z o.o. na realizację zadania Poprawa funkcjonalności przystanków komunikacji miejskiej - wartość kontraktu 1 928 357,69 zł Rok 2013 7 lutego - podpisanie umowa z firmą Inżynieria Rzeszów S.A. na Rozbudowę węzła drogowego al. Wyzwolenia ul. Warszawska - wartość kontraktu 63 279 810,00 zł. 11
28 marca - podpisanie umowy z konsorcjum firm: ECM Group Polska S.A. (Lider), Ingenieria IDOM Internacional S.A. (Partner), Collect Consulting S. A. (Partner) na Pełnienie funkcji Menadżera Projektu (Inżyniera kontraktu dla Projektu 14 czerwca - podpisanie umowy z firmą Aeronaval de Construcciones e Instalaciones (ACISA) na wykonanie Rzeszowskiego Inteligentnego Systemu Transportowego (RIST) wartość kontraktu 87 394 403,31 zł 14 sierpnia - po roku od zgłoszenia Komisja Europejska zatwierdza wkład finansowy do projektu 24 września zakończenie realizacji zadania Poprawa funkcjonalności przystanków komunikacji miejskiej 25 października oddanie do użytku ul. Lubelskiej 12
19 grudnia oddanie do użytku al. Tadeusza Rejtana Rok 2014 28 kwietnia zakończenie kontraktu Zakup nowoczesnego taboru autobusowego odbiór ostatnich autobusów 26 października uroczyste oddanie do użytku węzła drogowego al. Wyzwolenia ul. Warszawska - z udziałem Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Rok 2015 29 maja zakończenie rzeczowej realizacji umowy na Rzeszowski Inteligentny System Transportowy 30 czerwca termin złożenia wniosku o płatność końcową 13
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego nr Umowy: POPW.03.01.00-18-002/11-00 Priorytet 3: Wojewódzkie ośrodki wzrostu Działanie 3.1: Systemy miejskiego transportu zbiorowego Instytucja Zarządzająca: Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Instytucja Pośrednicząca: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Beneficjent: Gmina Miasto Rzeszów - www.transport.erzeszow.pl Jednostki Realizujące Projekt: Zarząd Transportu Miejskiego w Rzeszowie, Miejski Zarząd Dróg w Rzeszowie, Urząd Miasta Rzeszowa, Biuro Gospodarki Mieniem Miasta Rzeszowa, Wartość projektu: 333 110 068,93 PLN* (pierwotnie ponad 415 mln PLN) Kwota dofinansowania: 250 555 783,35 PLN (maksymalnie 85% wydatków kwalifikowalnych)* Wkład własny: 82 554 285,58 PLN * Okres przygotowania i realizacji: IV.2007 roku 30.VI.2015 roku * * zgodnie z aneksem nr 2 do Lokalizacja aplikacyjna projektu i jego budżet umowy o dofinansowanie 14
Zakres rzeczowy projektu Unikatowy i zarazem złożony zakres projektu obejmował trzy obszary działania, tzw. filary projektu: 1. Przebudowę i rozbudowę lokalnego układu komunikacyjnego 2. Zakup nowoczesnego taboru autobusowego 3. Zaprojektowanie i wdrożenie Rzeszowskiego Inteligentnego Systemu Transportowego Projekt Budowa systemu integrującego transport publiczny miasta Rzeszowa i okolic jest przedsięwzięciem innowacyjnym zarówno pod względem skali, kompleksowości, jak i nowoczesności rozwiązań problemów transportu publicznego realizowanych w ramach jednego projektu i w obrębie całego miasta, realizującym ideę zrównoważonej mobilności miejskiej. 15
16
ul. Podkarpacka al. Rejtana ul. Lubelska al. Wyzwolenia-ul. Warszawska Przebudowa dróg W ramach pierwszego filaru projektu rozbudowano prawie 9 kilometrów głównych arterii drogowych miasta, w tym: ul. Podkarpacką, ul. Lubelską, al. Rejtana. Jednak najbardziej złożoną i największą inwestycją była przebudowa węzła drogowego łączącego aleję Wyzwolenia i ulicę Warszawską. W jej ramach ustabilizowano istniejące osuwisko, przykryto potok Przyrwa i dobudowano drugi pas jezdni w ciągu al. Wyzwolenia. Przebudowano i rozbudowano również wiadukt drogowy w ciągu ul. Warszawskiej. W ramach każdej z powyższych inwestycji utworzono i zmodernizowano ścieżki rowerowe oraz poszerzono chodniki dla pieszych. Ponadto zmodernizowano 11 skrzyżowań, 7 przystanków i dwie pętle autobusowe, a w centrum miasta wydzielono buspasy (na ulicach o łącznej długości 6 km). 17
Przebudowa dróg ul. Podkarpacka ul. Lubelska al. Rejtana al. Wyzwolenia-ul. Warszawska nocą 18
Nowe autobusy AUTOSAN SANCITY MERCEDES CITARO ON MERCEDES CITARO CNG W ramach drugiego filaru projektu zostało zakupionych 80 nowych autobusów miejskich, spełniających surowe normy środowiskowe (EEV), w tym 30 zasilanych ekologicznym paliwem sprężonym gazem ziemnym (CNG). Tak zasilane pojazdy stanowią teraz ponad 40% całego taboru autobusowego komunikacji miejskiej Gminy Miasto Rzeszów. Zostały również wyposażone w urządzenia dynamicznej informacji pasażerskiej i biletomaty. Komfortowy, bezpieczny i ekologiczny tabor autobusowy umożliwia teraz zaoferowanie mieszkańcom zbiorowej komunikacji publicznej o jakości jaka do tej pory dostępna była wyłącznie dla użytkowników indywidualnego transportu samochodowego. Zastosowane rozwiązania techniczne umożliwiają pełne korzystanie z komunikacji miejskiej również osobom niepełnosprawnym, starszym oraz dzieciom, zwiększając ich mobilność. 19
Rzeszowski Inteligentny System Transportowy W ramach trzeciego, najbardziej innowacyjnego i rozwojowego, filaru projektu tj. Rzeszowskiego Inteligentnego Systemu Transportowego, wdrożono systemy: Zarządzania Transportem Publicznym, Dynamicznej Informacji Pasażerskiej, Biletu Elektronicznego Komunikacji Miejskiej, Obszarowego Sterowania Ruchem Drogowym. Wszystkie systemy wykorzystują do przekazywania danych dedykowaną łączność radiową, zapewniającą nie tylko komunikację z centrami zrządzania ruchem i transportem publicznym, ale również z przystankami i poruszającymi się po Rzeszowie autobusami. Dla bezpieczeństwa pasażerów i kierowców zarówno autobusy, jak i przystanki, a także skrzyżowania objęte są monitoringiem wizyjnym. 20
Rzeszowski Inteligentny System Transportowy System Zarządzania Transportem Publicznym - umożliwia zarządzanie flotą autobusów poprzez m.in. bieżącą identyfikację i lokalizację pojazdów, a także kontrolę standardów jakości świadczonych usług i obsługi podróżnych. Jednocześnie system umożliwia prowadzenie statystyk związanych z liczbą pasażerów korzystających z komunikacji miejskiej i wspiera optymalizację układu linii autobusowych i ich rozkładów jazdy. 21
Rzeszowski Inteligentny System Transportowy Osoby niewidome i niedowidzące mogą korzystać z zapowiedzi głosowych w autobusach (zawsze) i na przystankach (na żądanie - za pośrednictwem przycisków opisanych alfabetem Braille a lub pilotów zdalnego sterowania ). Wykorzystując tablet lub smartfon i serwis internetowy www.rtm.erzeszow.pl (zakładka E-info lub www.einfo.erzeszow.pl), za pomocą tzw. wirtualnej tablicy informacji pasażerskiej, można z dowolnego miejsca uzyskać bieżące informacje na temat czasu odjazdu autobusów poszczególnych linii z każdego przystanku, nawet jeżeli nie została na nim zamontowana tablica informacji pasażerskiej. Informacje dostępne są również w darmowej aplikacji mybus na systemy: Android, Windows, ios. System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej (E-info) - wykorzystuje i przetwarza dane ze wszystkich systemów, a następnie generuje użyteczne dla podróżnych informacje, pozwalające planować podróż i kontrolować jej przebieg. Informacje te udostępniane są na tablicach przystankowych, gdzie wyświetlany jest rzeczywisty czas odjazdu autobusów poszczególnych linii. Natomiast na tablicach znajdujących się w autobusach, podróżni informowani są m.in. o przebiegu linii oraz o bieżącym i następnym przystanku. Z kolei biletomaty pozwalają sprawdzić układ linii jak też aktualny rozkład jazdy. Za pośrednictwem dedykowanej aplikacji lub strony internetowej www.rtm.erzeszow.pl informacje związane z planowaniem podróży i kontrolą jej przebiegu dostępne są także w stacjonarnych i mobilnych urządzeniach komputerowych, w tym w smartfonach i tabletach. 22
Rzeszowski Inteligentny System Transportowy W ramach Systemu Biletu Elektronicznego Komunikacji Miejskiej (E-bilet) wprowadzona została nowa, elektroniczna forma zapłaty za przejazd autobusami komunikacji miejskiej Rzeszowska Karta Miejska. Podróżni niezależnie od dnia i godziny mają możliwość zarządzania e-biletem (za pośrednictwem 29 biletomatów stacjonarnych i 80 biletomatów mobilnych, kasowników lub też za pośrednictwem serwisu internetowego www.rtm.erzeszow.pl), w tym doładowywania środków finansowych, zakupu biletów krótko i długoterminowych na kolejny okres ważności, zmiany taryfy. Ponadto bez ograniczeń czasowych w biletomatach można nabyć tradycyjne bilety papierowe płacąc za nie zarówno gotówką, jak i kartami bankowymi (w tym zbliżeniowymi). 23
Rzeszowski Inteligentny System Transportowy System Obszarowego Sterowania Ruchem Drogowym (SOSRD) wspomaga zarządzanie ruchem w zależności od jego natężenia, poprzez dynamiczną optymalizację działania sygnalizacji świetlnych i nadając priorytet dla komunikacji miejskiej. SOSRD obejmuje ponad 50 sygnalizacji świetlnych funkcjonujących na całym obszarze Rzeszowa, a za pomocą 17 tablic zmiennej treści umożliwia szybkie informowanie kierowców o utrudnieniach, zmianach w organizacji ruchu, czy zalecanych objazdach, a także o sytuacji meteorologicznej. Informacje te również dostępne są za pośrednictwem serwisu internetowego www.rtm.erzeszow.pl, gdzie kierowcy mają możliwość podglądu sytuacji drogowej w mieście. 24
Rzeszowski Inteligentny System Transportowy Platforma Teleinformatyczna zapewnia dedykowaną łącznością radiową dla integracji wszystkich elementów projektu i to zarówno tych statycznych (centra sterowania, przestanki, sygnalizacje świetlne), jak i tych będących w ruchu (autobusy). 25
Rzeszowski Inteligentny Ułatwienia System komunikacyjne Transportowy 26
Produktu: Rezultatu: Rzeszowski Inteligentny Wskaźniki System Transportowy projektowe Liczba zakupionych jednostek taboru komunikacji miejskiej szt. 80 Pojemność jednostek zakupionego taboru komunikacji miejskiej osoby 5880 Liczba projektów z zakresu zintegrowanego, ekologicznego transportu miejskiego szt. 1 Liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) szt. 0 Liczba zainstalowanych systemów szt. 4 Długość przebudowanych dróg krajowych km 6,379 Długość przebudowanych dróg powiatowych km 2,247 Liczba zmodernizowanych skrzyżowań szt. 11 Długość ulic z wydzielonymi pasami autobusowymi km 6 Liczba osób korzystających z komunikacji miejskiej (osoby/rok), Przyrost ludności korzystającej z transportu zbiorowego (osoby/rok, mln podróży/rok), Przewidywana całkowita liczba bezpośrednio utworzonych nowych etatów (EPC) (szt.), Oszczędność czasu w przewozach pasażerskich (PLN/rok) 27
Rzeszowski Inteligentny Już System uzyskane Transportowy efekty Natężenia ruchu utrzymały się na tym samym poziomie - brak wzrostu natężenia ruchu Czasy przejazdu na badanym odcinku skróciły się w szczycie: Porannym o 274 s tj. około 4,5 min Popołudniowym o 436 s tj. o około 7,2 min Ilości zatrzymań na badanym odcinku spadły w szczycie Porannym z 8,6 do 6,4 Popołudniowym z 32,4 do 23,6 Natężenia ruchu wzrosły: Szczyt poranny o 40% wzrost z 618 pojazdów na godzinę do 868 Szczyt popołudniowy 13% wzrost z 1463 pojazdów na godzinę do 1653 Czasy przejazdu na badanym odcinku skróciły się mimo znacznego wzrostu natężeń: Szczyt poranny spadek o 13 s Szczyt popołudniowy spadek o 5,6 s Ilości zatrzymań pozostały na porównywalnym poziomie. 28
Teraźniejszość i plany na przyszłość Projekty komplementarne Rozbudowa inteligentnego systemu transportu drogowego na terenie miasta Rzeszowa (E-info i E-bilet + system ważenia pojazdów) Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, nr Umowy: POIS.08.03.00-00-011/10, wartość: 14 322 425,77 PLN, w tym UE: 10 781 761,59 PLN Poprawa funkcjonowania komunikacji publicznej w centrum Rzeszowa poprzez ograniczenie ruchu tranzytowego i wprowadzenie strefy płatnego parkowania (domknięcie obwodnicy + wdrożenie strefy płatnego parkowania) Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Nr projektu: POPW.03.01.00-18-001/14-00, wartość: 182 662 815,36 PLN, w tym UE: 153 998 963,00 PLN 29
Teraźniejszość i plany na przyszłość Projekty komplementarne Zaawansowanie ponad 80%! 30
Teraźniejszość i plany na przyszłość Projekty komplementarne 31
Teraźniejszość i plany na przyszłość Wyzwania i obszary dalszego rozwoju Podejście partycypacyjne (konsultowanie rozwiązań już na etapie koncepcyjnym) Wyważony i zintegrowany rozwój wszystkich form transportu wsparcie dla wszystkich grup uczestników komunikacji (infrastrukturalne i miękkie ) Ograniczenie emisji i logistyka miejska, transport alternatywny Intermodalność oraz optymalizacja wykorzystania istniejących zasobów Ekonomiczność rozwiązań i efektywne planowanie i zarządzanie mobilnością Inteligentne sterowanie, bezpieczeństwo i integracja systemów różnych zarządców MOBILNOŚĆ miejska zgodna z zasadami zrównoważonego rozwoju 32
Teraźniejszość i plany na przyszłość Wyzwania i obszary dalszego rozwoju Perspektywa 2014-2020 PO PW przygotowano fiszki projektowe, które wynikają z koncepcji projektów będących kontynuacją inwestycji realizowanych ze środków PO RPW w perspektywie 2007-2013, w szczególności w zakresie Rzeszowskiego Inteligentnego Systemu Transportowego, a także dalszej modernizacji taboru i infrastruktury komunikacyjnej, a także intermodalności. 33
Podsumowanie Teraźniejszość i plany na przyszłość I etap poprawy systemu komunikacyjnego miasta II etap: Rozbudowa inteligentnego systemu. i Poprawa funkcjonowania komunikacji publicznej. Zakończony! Trwa! Kolejne etapy - nowy okres programowania UE 2014-2020 (rozbudowa systemów ITS, transport szynowy, alternatywne środki transportu) -> Krajowa Polityka Miejska i Dyrektywa ITS <- Koncepcje 34
Rzeszowski Inteligentny System Transportowy DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Stanisława Bęben Dyrektor Wydziału Pozyskiwania Funduszy Urząd Miasta Rzeszowa Paweł Potyrański Z-ca Dyrektora Wydziału Pozyskiwania Funduszy Kierownik Projektu 35