Konferencja nt. Rozwój szkolnictwa zawodowego w Siedlcach w dostosowaniu do potrzeb w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej EFS KL Siedlce, 24 marca 2011 r. Urszula Kłosiewicz-Górecka Wizerunek szkolnictwa zawodowego stan aktualny i poŝądany
Postrzeganie zasadniczych szkół zawodowych przez pracodawców Nie wymagają od ucznia duŝ ego nakładu pracy 46,6 Pozwalają szybko zdobyć zawód 46 Mają niski prestiŝ Wykazują niski poziom nauczania przedmiotów ogólnych 38,1 40,3 Dobrze uczą umie jętności zawodowych 24,4 Przygotowują potencjalnych pracowników zgodnie z potrzebami Uczą powaŝnego stosunku do pracy 9,1 8,5 Poszerzają horyz onty 5,7 Prz ygotowują uczniów do elastycznego działania na Inne cechy 1,7 4
Postrzeganie zasadniczych szkół zawodowych przez pracodawców róŝnej wielkości, w % wypowiedzi Opinie Do 9 pracujących 10-49 50 i więcej pracujących Dobrze uczą umiejętności zawodowych 20,7 25,9 32,3 Przygotowują uczniów do elastycznego działania na 3,4 1,7 9,7 Poszerzają horyzonty 4,6 6,9 6,5 Wykazują niski poziom nauczania przedmiotów ogólnych 32,3 46,6 38,7 Mają niski prestiŝ 37,9 48,3 32,3 Uczą powaŝnego stosunku do pracy 11,5 3,4 9,7 Pozwalają szybko zdobyć zawód 43,7 37,9 67,7 Nie wymagają od ucznia duŝego nakładu pracy 46,0 50,0 41,9 Przygotowują uczniów do elastycznego działania na 6,9 13,8 6,5 Inne cechy 1,1 3,4 0,0
Postrzeganie zasadniczych szkół zawodowych przez pracodawców według róŝnego rodzaju działalności, w % wypowiedzi Opinie Usługowa Produkcyjna Handlowa Dobrze uczą umiejętności zawodowych 22,7 25,7 25,0 Przygotowują uczniów do elastycznego działania na 3,0 5,7 3,6 Poszerzają horyzonty 4,5 8,6 10,7 Wykazują niski poziom nauczania przedmiotów ogólnych 47,0 34,3 35,7 Mają niski prestiŝ 50,0 22,9 50,0 Uczą powaŝnego stosunku do pracy 9,1 5,7 7,1 Pozwalają szybko zdobyć zawód 50,0 45,7 32,1 Nie wymagają od ucznia duŝego nakładu pracy 54,5 42,9 60,7 Przygotowują uczniów do elastycznego działania na 7,6 11,4 7,1 Inne cechy 1,5 0,0 7,1
Skojarzenia z zasadniczymi szkołami zawodowymi, które ujawniły się w wyniku zastosowania techniki projekcyjnej Planeta Skojarzenia Prowincjonalność, brak sztywnej organizacji Samodzielność, dystans do pracy, brak nacisku na rozwój osobisty śyczliwość, towarzyskość, rozrywka, luz, spokój Tradycyjność, brak dąŝenia do nowoczesności Opis miejsca małe miasto, trochę bloków, trochę małych domków, niezbyt porządnie, kolorowo ludzie raczej pracują u siebie mają jakieś warsztaty albo własne interesy, nie muszą się spinać, pracują tak jak chcą ludzie uśmiechnięci, na luzie, wieczorem piją w ogródkach piwo, spotykają się z kolegami, nigdzie się nie spieszą, lubią się zabawić zadowoleni ze zwykłego Ŝycia, mają czas na pracę, rodzinę i rozrywkę Zwraca uwagę: - Sympatia uczestników badania okazywana Planecie zasadnicza szkoła zawodowa - Jest to przyjazny świat: ludzie są Ŝyczliwi wobec siebie, cenią rodzinność; wywaŝone relacje pomiędzy pracą zawodową i innymi sferami Ŝycia - Nie występują negatywne elementy oceny ZSZ, jak to było w badaniach pracodawców
Postrzeganie techników przez pracodawców Dobrze uczą umiejętności zawodowych 37,7 Pozwalają szybko zdobyć zawód 24 Nie wymagają od ucznia duŝego nakładu pracy 24 Przygotowują uczniów do elastycznego działania na 18,8 Poszerzają horyzonty Wykazują niski poziom nauczania przedmiotów ogólnych 21,4 23,4 Mają niski pre stiŝ 15,6 Uczą powaŝnego stosunku do pracy 22,1 Prz ygotowują pote ncjalnych pracowników z godnie z potrzebami 14,3 Inne cechy 1,9
Postrzeganie techników przez pracodawców róŝnej wielkości, w % wypowiedzi Opinie Do 9 pracujących 10-49 50 i więcej pracujących Dobrze uczą umiejętności zawodowych 32,9 32,7 58,6 Przygotowują uczniów do elastycznego działania na 12,3 19,2 34,5 Poszerzają horyzonty 20,5 21,2 24,1 Wykazują niski poziom nauczania przedmiotów ogólnych 21,9 30,8 13,8 Mają niski prestiŝ 13,7 19,2 13,8 Uczą powaŝnego stosunku do pracy 17,8 23,1 31,0 Pozwalają szybko zdobyć zawód 27,4 17,3 27,6 Nie wymagają od ucznia duŝego nakładu pracy 30,1 15,4 24,1 Przygotowują uczniów do elastycznego działania na 13,7 15,4 13,8 Inne cechy 1,4 3,8 0,0
Skojarzenia z technikum, które ujawniły się w wyniku zastosowania techniki projekcyjnej Planeta Skojarzenia Porządek, zorganizowanie, rzeczowość, nowoczesność Opis miejsca miasto, czyste, raczej nowoczesne, równe ulice, duŝe domy, restauracje. ludzie jedzą tam obiady bo nie gotują w domach, lokale raczej nie dla rozrywki ale do zjedzenia tam Pośpiech, zapracowanie, aspiracje, dąŝenie do awansu, fachowość ludzie chodzą szybko, spieszą się do pracy, ubrani są w fartuchy z długopisami w kieszonkach, uśmiechają się do siebie samych bo myślą o biznesie albo o awansie, spotykają się ze sobą ale rozmawiają głównie o interesach i o pracy Napięcie, celowość działania mają małe rodziny bo duŝo pracują, najwaŝniejsze są dla nich praca i pieniądze, wiedzą czego chcą
RóŜnice między zasadniczymi szkołami zawodowymi i technikami, które dostrzegli eksperci: - długość nauki - wykonywanie pracy o innym charakterze w zaleŝności od tego, jaki rodzaj szkoły ukończył absolwent - technika uczą odpowiedzialności za wykonywaną pracę (brakuje tej cechy absolwentom ZSZ - ukończenie technikum stwarza duŝą moŝliwość dalszego rozwoju zawodowego
Charakterystyka uczniów zasadniczych szkół zawodowych i techników Zasadnicze szkoły zawodowe Technika - mało zdolni - z niezamoŝnych rodzin - źle uczący się w szkole podstawowej i gimnazjum - z lekkim podejściem do Ŝycia (biorą Ŝycie jakim jest, tu i teraz) - pochodzący ze wsi lub z rodzin robotniczych - nie mają wygórowanych oczekiwań od Ŝycia - chcący się szybko usamodzielnić i zdobyć zawód - zdolni - myślący o przyszłości - posiadający aspiracje zawodowe i Ŝyciowe - planujący załoŝyć firmy - zdobywają zawód aby asekurować się przed ewentualnym nie dostaniem się na studia wyŝsze - uzdolnieni technicznie - pochodzący z rodzin inteligenckich - uzdolnieni manualnie
Przyczyny słabej oceny szkolnictwa zawodowego nie ma wystarczającej elastyczności w dostosowaniu uczonych zawodów do potrzeb, stąd teŝ szkoły nie kształcą specjalistów w poszukiwanych na zawodach szkoły kształcą często źle poniewaŝ nie ma odpowiedniej kadry nauczycielskiej, warunków lokalowych i zaplecza do szkoleń praktycznych przekazywana wiedza i umiejętności nie jest egzekwowana w taki sposób, aby moŝliwe było sprawdzenie czy uczniowie przyswoili nauczane treści brak jest nowych i aktualizowanych programów nauczania wymuszających dobre kształcenie nie są wprowadzane reformy zapewniające aktualizację merytorycznych i metodycznych aspektów kształcenia zawodowego reforma organizacyjna przekazująca szkolnictwo zawodowe samorządom lokalnym nie zapewniła odpowiedniego finansowania umoŝliwiającego rozwój w tej dziedzinie
Wnioski: Wyzwania dla szkolnictwa zawodowego promowanie szkolnictwa zawodowego jako dobrego miejsca nauki róŝnych zawodów potrzebnych na podwyŝszenie poziomu przekazywanej wiedzy ogólnej w szkołach zawodowych i nadawanie istotnego znaczenia nauce języków obcych kształcenie kadr dydaktycznych nie tylko w zakresie wiedzy teoretycznej ale teŝ w zakresie umiejętności praktycznych zachęcanie pracodawców do udziału w kształceniu młodzieŝy w zasadniczych szkołach zawodowych oraz przyjmowaniu uczniów na praktyki zawodowe i zatrudnianiu absolwentów wykorzystywanie w nauczaniu technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych kształtowanie zachowań kreatywnych, przedsiębiorczych, twórczych, innowacyjnych uelastycznienie kształcenia w stosunku do potrzeb wypracowanie mechanizmów współdziałania z rynkiem pracy nie tylko lokalnym ale teŝ ogólnopolskim a nawet europejskim
Wnioski: Wyzwania dla podmiotów otoczenia szkolnictwa zawodowego Podmioty Pracodawcy PUP Doradcy zawodowi Jednostki samorządowe współpraca ze szkołami w zakresie kształcenia praktycznego zatrudnianie absolwentów upublicznianie pozytywnych ocen o absolwentach przedstawianie w gimnazjach informacji o zawodach moŝliwych do zdobycia, o specyfice zawodów i szkołach, w których moŝna je zdobyć oraz moŝliwościach pracy dla absolwentów, przykłady karier zawodowych współudział w organizacji targów edukacyjnych z przedstawianiem pozytywnych informacji o szkołach zawodowych współpraca z pracodawcami i informowanie ich o szkołach zawodowych i absolwentach wspieranie finansowe szkół dokształcanie nauczycieli Działania organizacja doradztwa zawodowego organizacja targów edukacyjnych wspomaganie szkół w zdobywaniu projektów finansowanych regionalnie i centralnie zatrudnianie dyrektorów zapewniających dobrą organizację i poziom nauczania w szkole
Dziękuję za uwagę