N a r o d o w y B a n k P o l s k i Departament Statystyki Warszawa, dnia 12 kwietnia 2012 r. BILANS PŁATNICZY W LUTYM 2012 R. Miesięczny bilans płatniczy został oszacowany przy wykorzystaniu danych z miesięcznych i kwartalnych sprawozdań polskich podmiotów uczestniczących w obrotach z zagranicą, z badań statystyki publicznej oraz z administracyjnych źródeł danych. Prezentowana wersja bilansu płatniczego ma charakter informacji wstępnej i może ulec zmianie. Ujemne saldo rachunku bieżącego Deficyt rachunku bieżącego, w lutym 2012 r., wyniósł 1.585 mln EUR. Na ujemne saldo rachunku bieżącego złożyły się: ujemne salda dochodów (1.183 mln EUR), obrotów towarowych (838 mln EUR) oraz dodatnie saldo usług (277 mln EUR) i transferów bieżących (159 mln EUR). W analogicznym miesiącu 2011 r. saldo rachunku bieżącego było również ujemne i wyniosło 714 mln EUR. Głównym źródłem wzrostu deficytu obrotów na rachunku bieżącym był istotny spadek dodatniego salda transferów z Unią Europejską. W lutym 2012 r. eksport towarów oszacowano na poziomie 11.721 mln EUR, a import 12.559 mln EUR. W porównaniu z danymi za luty 2011 r. wartość eksportu towarów była wyższa o 687 mln EUR, tj. o 6,2%, a import towarów wzrósł o 823 mln EUR, tj. o 7,0%. Wzrost importu prawie w połowie wynikał z przyrostu importu ropy naftowej, który był spowodowany znaczącym wzrostem cen tego surowca na rynkach światowych. Ujemne saldo obrotów towarowych wyniosło 838 mln EUR i w porównaniu do lutego 2011 r. pogłębiło się o 136 mln EUR. Przychody z tytułu usług wyniosły 1.967 mln EUR i, w porównaniu z lutym 2011 r., powiększyły się o 31 mln EUR, tj. 1,6%, a wartość rozchodów wyniosła 1.690 mln EUR i była wyższa o 54 mln EUR, tj. o 3,3%. Na dodatnie saldo usług, w wysokości 277 mln EUR, złożyły się dodatnie salda: usług transportowych (216 mln EUR) i podróży zagranicznych (97 mln EUR) oraz ujemne saldo pozostałych usług (36 mln EUR). Ujemne saldo dochodów, w lutym 2012 r., wyniosło 1.183 mln EUR. W analogicznym miesiącu 2011 r. było ono również ujemne i wyniosło 889 mln EUR. Zwiększenie się ujemnego salda dochodów wynikało przede wszystkim ze wzrostu wartości reinwestowanych przez podmioty zagraniczne zysków. Reinwestycje zysków pogłębiając deficyt dochodów jednocześnie powiększają napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce. Na saldo dochodów, w lutym 2012 r., złożyły się: dodatnie saldo wynagrodzeń pracowników (74 mln EUR) oraz ujemne saldo dochodów z inwestycji (1.257 mln EUR). O 00-919 Warszawa, ulica Świętokrzyska 11/21, tel. (22) 826 56 41, fax (22) 826 56 45
wysokości ujemnego salda dochodów od inwestycji zadecydowały, w głównej mierze, dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polskich podmiotach w wysokości 898 mln EUR (w tym: reinwestowane zyski w wysokości 627 mln EUR, wypłacone dywidendy w kwocie 92 mln EUR oraz odsetki od dłużnych instrumentów finansowych 179 mln EUR). Na wysokość ujemnego salda dochodów wpłynęły również dochody nierezydentów z tytułu ich inwestycji w dłużne papiery wartościowe (310 mln EUR) oraz z tytułu odsetek od kredytów otrzymanych przez polskie podmioty (200 mln EUR). Dodatnie saldo transferów z Unią Europejską W lutym 2012 r. saldo transferów z Unią Europejską było dodatnie i wyniosło 947 mln EUR. W porównaniu do analogicznego miesiąca 2011 r. oznacza to spadek o 817 mln EUR. Obniżeniu uległo zarówno saldo transferów bieżących, jak i kapitałowych. Saldo transferów bieżących wyniosło w omawianym miesiącu 16 mln EUR i pogorszyło się 405 mln EUR. W porównaniu do poprzedniego roku nastąpił spadek przychodów (głównie środków w ramach Wspólnej Polityki Rolnej) oraz wzrost rozchodów (wyższa składka do budżetu Unii Europejskiej). W ramach transferów kapitałowych także zanotowano obniżenie się przychodów (o 417 mln EUR), co w znacznej mierze było wynikiem niższego niż przez rokiem napływu środków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Spadek napływu transferów z UE w lutym może mieć charakter jednorazowy i wynikać z terminów przekazywania przez Komisję Europejską środków. Spadek zobowiązań z tytułu inwestycji nierezydentów w Polsce Ujemne saldo zagranicznych inwestycji w Polsce wyniosło 3.175 mln EUR. O wysokości tego salda, w głównej mierze, zadecydował odpływ netto kapitału z tytułu inwestycji bezpośrednich. Saldo zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce było ujemne i wyniosło 3.581 mln EUR. Na saldo to złożył się odpływ netto środków zmniejszający kapitały własne polskich przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania (3.985 mln EUR), odpływ netto środków w postaci instrumentów dłużnych (219 mln EUR) oraz dodatnie reinwestowane zyski (627 mln EUR). Wyjątkowo wysoki odpływ kapitału w lutym 2012 r. wynikał z jednostkowej transakcji, w wyniku której zarejestrowany w Polsce podmiot specjalnego przeznaczenia zakończył swoją działalność. W ramach tej transakcji nastąpiło wycofanie kapitału w tranzycie w ramach polskich inwestycji bezpośrednich za granicą oraz zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce. Kwota obydwu transakcji była taka sama, w wyniku czego mimo znacznych obrotów saldo inwestycji bezpośrednich pozostało na takim samym poziomie, jak w sytuacji gdyby transakcja taka nie miałaby miejsca. W poprzednich latach w ramach kapitału w tranzycie następował napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich do Polski oraz odpływ kapitału za granicę z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich. Zgodnie z obowiązującymi standardami międzynarodowymi transakcje dokonywane przez podmioty specjalnego przeznaczenia obejmujące kapitał w tranzycie powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w statystyce inwestycji bezpośrednich. Napływ lub odpływ kapitału w tranzycie prowadzi do zawyżenia lub odpowiednio zaniżenia wartości zarówno zagranicznych inwestycji bezpośrednich napływających do kraju, jak i odpływających za granicę. Nie wpływa jednak na wartość międzynarodowej pozycji inwestycyjnej netto. Kapitał w tranzycie nie ma także wpływu na procesy gospodarcze, w tym na inwestycje w badanej gospodarce. Podmioty specjalnego 2/5
przeznaczenia i związane z nimi zjawisko kapitału w tranzycie są znane od wielu lat i występują w wielu krajach. Na dużą skalę w Europie występują one w Królestwie Niderlandów i Luksemburgu. W Polsce transakcje tego typu pojawiły się po raz pierwszy w 2006 roku, od tego czasu zjawisko to jest wyodrębniane w statystyce zagranicznych inwestycji bezpośrednich, podobnie jak czyni się to w innych krajach, w których ono występuje. W lutym 2012 r. saldo zagranicznych inwestycji portfelowych było dodatnie i wyniosło 1.092 mln EUR. Nierezydenci netto zainwestowali w dłużne papiery wartościowe 727 mln EUR). Głównie były to inwestycje w skarbowe papiery wartościowe wyemitowane zarówno na rynki zagraniczne (461 mln EUR), jak i na rynek krajowy (368 mln EUR). Napływ kapitału z tytułu inwestycji nierezydentów w udziałowe papiery wartościowe wyniósł 365 mln EUR. Zobowiązania polskich podmiotów wobec zagranicy w kategorii pozostałe inwestycje zmniejszyły się o 686 mln EUR. Na saldo tej pozycji wpłynęło przede wszystkim zmniejszenie zobowiązań sektora bankowego o 1.591 mln EUR, głównie z tytułu wycofania przez nierezydentów depozytów z polskich banków (spadek zobowiązań z tego tytułu o 1.513 mln EUR) oraz wzrost zobowiązań NBP o 1.027 mln EUR. Zobowiązania przedsiębiorstw zmniejszyły się o 120 mln EUR. Spadek inwestycji polskich podmiotów za granicą Polskie inwestycje za granicą zmniejszyły się o 3.192 mln EUR. Na spadek krajowych inwestycji za granicą wpłynęło, przede wszystkim, wycofanie kapitału z tytułu polskich inwestycji bezpośrednich za granicą. W wyniku opisanej wcześniej jednostkowej transakcji polski podmiot specjalnego przeznaczenia wycofał środki ze swojego oddziału za granicą. Sektor bankowy zwiększył swoje aktywa zagraniczne o 954 mln EUR (głównie z tytułu lokat w bankach za granicą). Jednocześnie odnotowano nieznaczny wzrost aktywów z tytułu inwestycji portfelowych (o 144 mln EUR). Oficjalne aktywa rezerwowe Transakcje zrealizowane na rzecz klientów NBP oraz transakcje własne NBP spowodowały wzrost wartości aktywów rezerwowych o 337 mln EUR. Różnice kursowe oraz zmiany wyceny spowodowały spadek ich wartości o 661 mln EUR. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec lutego 2012 r. wyniósł 75.697 mln EUR. http://www.nbp.pl/statystyka/dwn/rez98_2012.xls 3/5
Dodatkowe informacje o bilansie płatniczym Dane bilansu płatniczego za marzec 2012 r. zostaną opublikowane 16 maja 2012 r. Szeregi czasowe miesięcznego bilansu płatniczego począwszy od danych za styczeń 2000 r. są dostępne na stronie internetowej NBP. http://www.nbp.pl/statystyka/bilans_platniczy/bop_m_2000_2012.xls Dane miesięcznego bilansu płatniczego zostaną również opublikowane w Biuletynie Informacyjnym NBP. Szeregi czasowe kwartalnego bilansu płatniczego począwszy od danych za I kwartał 2000 r. są dostępne na stronie internetowej NBP. http://www.nbp.pl/statystyka/bilans_platniczy/bop_kw_2000_2011.xls Tablice analityczne kwartalnego bilansu płatniczego począwszy od danych za I kwartał 2000 r. są dostępne na stronie internetowej NBP. http://www.nbp.pl/statystyka/bilans_platniczy/bop_q_eur.xls Opis bilansu płatniczego za II kwartał 2011 r. jest dostępny na stronie internetowej NBP. http: //www.nbp.pl/publikacje/bilans_platniczy/bilans_platniczy2011_3.pdf 4/5
BILANS PŁATNICZY w mln EUR 2011 2012 Dane skumulowane ** II I* II* III 2010-II 2011 III 2011-II 2012* A. Rachunek bieżący -714-1 879-1 585-17 582-17 372 Saldo obrotów towarowych -702-844 -838-9 455-10 619 Eksport f.o.b. 11 034 11 276 11 721 128 559 140 577 Import f.o.b 11 736 12 120 12 559 138 014 151 196 Saldo usług 300 259 277 2 574 4 257 Przychody 1 936 1 795 1 967 25 393 26 579 Rozchody 1 636 1 536 1 690 22 819 22 322 Saldo dochodów -889-1 141-1 183-13 153-14 892 Przychody 439 391 376 5 677 5 789 Rozchody 1 328 1 532 1 559 18 830 20 681 Saldo transferów bieżących 577-153 159 2 452 3 882 Przychody 1 474 255 1 241 7 245 8 619 Rozchody 897 408 1 082 4 793 4 737 B. Rachunek kapitałowy 1 321 3 918 7 040 7 528 Przychody 1 362 40 955 7 528 7 989 Rozchody 41 37 37 488 461 C. Rachunek finansowy 3 629 3 899 200 29 678 15 164 Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą -262 425 4 389-4 403 1 789 Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce 922-445 -3 581 6 730 3 664 Inwestycje portfelowe - aktywa -184-82 -144-783 565 Udziałowe papiery wartościowe -140-112 -33-895 585 Dłużne papiery wartościowe -44 30-111 112-20 Inwestycje portfelowe - pasywa -481 1 658 1 092 14 244 13 077 Udziałowe papiery wartościowe -142 9 365 5 125 2 668 Dłużne papiery wartościowe -339 1 649 727 9 119 10 409 Pozostałe inwestycje - aktywa -270 2 064-1 053-1 861-1 618 NBP 0 0 0 14-1 Sektor rządowy -29-1 -3-119 -19 Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) 103 2 315-954 -196-1 561 Pozostałe sektory -344-250 -96-1 560-37 Pozostałe inwestycje - pasywa 3 854 107-686 15 837-2 200 NBP 1 605 649 1 027 3 043-1 322 Sektor rządowy 991 323-2 3 025 1 358 Monetarne Instytucje Finansowe (z wyłączeniem NBP) 1 477-168 -1 591 7 318-4 873 Pozostałe sektory -219-697 -120 2 451 2 637 Pochodne instrumenty finansowe 50 172 183-86 -113 D. Saldo błędów i opuszczeń 442-1 615 804-7 414-5 869 Razem A - D 4 678 408 337 11 722-549 E. Oficjalne aktywa rezerwowe -4 678-408 -337-11 722 549 *Dane wstępne ** Dane skumulowane są prezentowane krocząco w ujęciu 12 miesięcy. 5/5