Rada Unii Europejskiej Bruksela, 10 października 2017 r. (OR. en) 13094/17 PISMO PRZEWODNIE Od: COMER 106 WTO 239 COLAC 99 SERVICES 36 Sekretarz Generalny Komisji Europejskiej, podpisał dyrektor Jordi AYET PUIGARNAU Data otrzymania: 10 października 2017 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy: Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej COM(2017) 585 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Trzecie sprawozdanie roczne w sprawie wykonania Umowy o handlu między UE a Kolumbią i Peru Delegacje otrzymują w załączeniu dokument COM(2017) 585 final. Zał.: COM(2017) 585 final 13094/17 gt DG C 1 PL
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 10.10.2017 r. COM(2017) 585 final SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Trzecie sprawozdanie roczne w sprawie wykonania Umowy o handlu między UE a Kolumbią i Peru PL PL
SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Trzecie sprawozdanie roczne w sprawie wykonania Umowy o handlu między UE a Kolumbią i Peru 1. WPROWADZENIE Rok 2016 był czwartym rokiem wykonywania Umowy o handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Kolumbią i Peru, z drugiej strony 1 (zwanej dalej umową ). Umowa jest stosowana tymczasowo od marca 2013 r. w odniesieniu do Peru i od sierpnia 2013 r. w odniesieniu do Kolumbii 2. Umowa została zmieniona po raz pierwszy wraz z podpisaniem protokołu o przystąpieniu Chorwacji do UE. Po zakończeniu procedury ratyfikacyjnej przez Peru w dniu 6 kwietnia 2017 r. protokół wszedł w życie w odniesieniu do Peru w dniu 1 maja 2017 r. Umowę zmieniono również po raz drugi wraz z podpisaniem protokołu w sprawie przystąpienia Ekwadoru, który jest tymczasowo stosowany od dnia 1 stycznia 2017 r. Proces ratyfikacji tego protokołu w Kolumbii i w Peru, jak również w państwach członkowskich UE, jest w toku 3. Zgodnie z art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 19/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie wprowadzenia w życie dwustronnej klauzuli ochronnej i mechanizmu stabilizacyjnego dotyczącego bananów, zawartych w Umowie o Handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Kolumbią i Peru, z drugiej strony 4 (zwanego dalej rozporządzeniem ) Komisja zobowiązała się do przedkładania Parlamentowi Europejskiemu i Radzie rocznego sprawozdania dotyczącego stosowania, wdrażania i wypełniania zobowiązań zawartych w umowie oraz w rozporządzeniu. Niniejsze sprawozdanie stanowi odpowiedź na ten wymóg. 2. METODYKA ZASTOSOWANA DO CELÓW ANALIZY Analiza dwustronnych przepływów handlowych opiera się na porównaniu danych Eurostatu dotyczących czwartego roku wykonywania umowy (rok kalendarzowy 2016) z danymi dotyczącymi roku kalendarzowego bezpośrednio poprzedzającego rok zawarcia umowy (rok 2012). Jeżeli chodzi o handel usługami, przepływy inwestycyjne i wartość BIZ, analizę przeprowadzono na podstawie danych rocznych do 2015 r. Ogólnie rzecz biorąc, należy podkreślić, że istnieje wiele czynników, które powodują wahania przepływów handlowych i których nie można przypisać wyłącznie istnieniu umowy ani osiągniętemu stopniowi zaawansowania jej wdrażania. 1 Dz.U. L 354 z 21.12.2012, s. 3. 2 http://www.consilium.europa.eu/en/documents-publications/agreements-conventions/agreement/?aid=2011057 3 http://www.consilium.europa.eu/en/documents-publications/agreements-conventions/agreement/?aid=2016044 4 Dz.U. L 17 z 19.1.2013, s. 1. 2
3. ZMIANY PRZEPŁYWÓW HANDLOWYCH (W UJĘCIU ROK DO ROKU I OD CHWILI ROZPOCZĘCIA TYMCZASOWEGO STOSOWANIA) 3.1. Handel towarami Kolumbia UE jest drugim co do wielkości partnerem handlowym Kolumbii, zaraz po Stanach Zjednoczonych. Po okresie wzrostu w latach 2012 2014 intensywność wymiany handlowej między UE a Kolumbią zmalała w ciągu ostatnich dwóch lat. Wydaje się, że główną przyczyną tego stanu rzeczy było zmniejszenie popytu zewnętrznego w Kolumbii i spadek międzynarodowych cen towarów, co wpłynęło na wywóz produktów mineralnych z Kolumbii. Podczas gdy dwustronna wymiana handlowa w 2016 r. była o 23,5 % niższa niż w 2012 r., całkowita wielkość wymiany handlowej Kolumbii z resztą świata spadła w tym samym okresie o około 36 %. W 2016 r. wielkość dwustronnej wymiany handlowej wyniosła 10,8 mld EUR w porównaniu z 14,2 mld EUR w 2012 r., dzięki czemu UE po raz pierwszy od dziesięciu lat odnotowała niewielką nadwyżkę handlową. Wywóz z UE do Kolumbii wzrósł z 5,5 mld EUR w 2012 r. do 6,5 mld EUR w 2015 r., ale w 2016 r. zmniejszył się o 15 % do 5,4 mld EUR. Jest to zgodne z obserwowaną w ostatnim czasie tendencją spadkową w zakresie wielkości przywozu do Kolumbii z reszty świata. Przywóz do UE z Kolumbii wyniósł 5,4 mld EUR w 2016 r., odnotowując spadek w porównaniu z 6,7 mld EUR w 2015 r. i 8,6 mld EUR w 2012 r. (spadek o 37,5 %). Należy jednak podkreślić, że w tym samym okresie całkowita wielkość wywozu z Kolumbii zmniejszyła się o 48 %. Tabela 1: Dwustronny handel towarami między UE a Kolumbią w latach 2012 2016 (w mln EUR) Źródło: Eurostat 3
Skutki sektorowe Jeżeli chodzi o wywóz z UE do Kolumbii, najważniejszymi kategoriami towarów w 2016 r. były: maszyny i urządzenia mechaniczne (HS84) 16,1 % wywozu z UE, spadek o 24,6 %, w porównaniu do 2012 r. głównie z powodu niższego popytu inwestycyjnego; produkty farmaceutyczne (HS30) 13 % wywozu, wzrost o 12,5 %; pojazdy oraz ich części (HS87) 8,5 % wywozu z UE, wzrost o 2,1 %; przyrządy medyczne (i inne) (HS90) oraz tworzywa sztuczne i artykuły z nich (HS39) w obu przypadkach wzrost o 11 %; całkowity wywóz produktów rolnych z UE (HS01 24) wzrósł o 82 % od 2012 r. Ta tendencja wzrostowa, którą można było zaobserwować w odniesieniu do większości kategorii produktów, była spowodowana w dużej mierze postępami we wdrażaniu postanowień rozdziału umowy dotyczącego środków sanitarnych i fitosanitarnych. Jeżeli chodzi o przywóz do UE z Kolumbii, najważniejszymi kategoriami towarów były: Peru minerały (HS27) 51,3 % przywozu do UE w porównaniu z 68,5 % w 2012 r.; owoce (HS8) udział na poziomie 18 %, niemal dwukrotny wzrost w porównaniu z 9,6 % w 2012 r. (poza bananami istotny wzrost odnotowano również w przypadku innych owoców tropikalnych); kawa (HS9) wzrost o 44,9 %, obecnie stanowi 10,9 % przywozu do UE; całkowity przywóz produktów rolnych do UE (HS01 24) wzrósł o 32,9 % od 2012 r. UE jest trzecim co do wielkości partnerem handlowym Peru, po Chinach i Stanach Zjednoczonych. W 2016 r. odnotowano nieznaczny spadek dwustronnej wymiany handlowej wynikający głównie ze zmniejszenia popytu zewnętrznego i spadku cen surowców na rynkach światowych. W latach 2012 2016 całkowita wielkość wymiany handlowej Peru z resztą świata zmniejszyła się o 18 %, przy czym w przypadku wymiany handlowej z UE spadek ten wyniósł 11 %. W 2016 r. dwustronna wymiana handlowa wyniosła 8,7 mld EUR, co stanowiło spadek o 11 % w porównaniu z 2012 r., przy czym UE zmniejszyła swój deficyt handlowy w porównaniu z 2012 r. Przywóz do UE z Peru zmniejszył się o 4 % od 2012 r. w porównaniu ze spadkiem światowego wywozu z Peru o 14 %. Wywóz z UE do Peru wzrósł w tym samym okresie o 4 %, natomiast całkowity przywóz z Peru spadł o 22 %. 4
Tabela 2: Dwustronny handel towarami między UE a Peru w latach 2012 2016 (w mln EUR) Skutki sektorowe Źródło: Eurostat Jeżeli chodzi o wywóz z UE do Peru, najważniejszymi kategoriami towarów w 2016 r. były: maszyny i urządzenia mechaniczne (HS84) 27 % wywozu w porównaniu z 34 % w 2012 r.; urządzenia elektryczne (HS85) 9 % wywozu, spadek o 15 % od 2012 r.; pojazdy silnikowe (HS87) 8 % wywozu, wzrost o 17 % w przypadku samochodów i o 9 % w przypadku samochodów ciężarowych; produkty farmaceutyczne (HS30) 5 % wywozu z UE (wzrost o 76 % od 2012 r.); produkty rolne (HS01 24) wzrost o 73 % od 2012 r., w szczególności w przypadku napojów spirytusowych (o 60 %), przetworów spożywczych dla niemowląt (o 277 %) i przetworów z warzyw (o 156 %). Jeżeli chodzi o przywóz do UE z Peru, najważniejszymi kategoriami towarów były: rudy metali, żużel i popiół (HS26) 24 % całkowitego przywozu do UE, lecz spadek o 40 % od 2012 r.; paliwa i oleje mineralne (HS27) 7 % przywozu do UE, spadek o 48 % od 2012 r.; owoce (HS8) 18 % przywozu do UE, wzrost o 120 % (kluczowymi towarami, poza bananami, są: awokado, winogrona stołowe, mango i borówki); kawa (HS9) obecnie trzecia pod względem wielkości kategoria przywozu do UE z 7- proc. udziałem w przywozie, pomimo spadku o 32 % od 2012 r. spowodowanego głównie problemem związanym ze szkodnikami; ryby i mięczaki (HS3) 5 % przywozu, wzrost o 30 %; warzywa (HS7) 4 % przywozu (z czego 77 % stanowią szparagi), wzrost o 22 %; kakao odnotowało wzrost o 226 % i stanowi 5 % przywozu do UE. 3.2. Handel usługami i inwestycje 5
3.2.1. Handel usługami Tabela 3: Dwustronny handel usługami między UE a Kolumbią w latach 2010 2015 (w mln EUR) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Import do państw UE-28 987 1 355 1 447 1 434 1 615 1 496 Eksport z państw UE- 28 1 953 2 636 2 857 2 576 2 485 2 866 Saldo 967 1 281 1 410 1 141 870 1 370 Wymiana handlowa ogółem 2 940 3 992 4 304 4 010 4 100 4 362 Źródło: Eurostat Jeżeli chodzi o Kolumbię, dwustronny handel usługami utrzymywał się w 2015 r. na stabilnym poziomie wynoszącym 4,3 mld EUR. Zgodnie z kolumbijskimi danymi statystycznymi udział UE w całkowitym handlu usługami w Kolumbii wynosił 16,2 % w 2016 r. Tabela 4: Dwustronny handel usługami między UE a Peru w latach 2010 2015 (w mln EUR) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Import do państw UE-28 898 849 855 831 879 803 Eksport z państw UE- 28 1 067 1 094 1 503 1 704 1 472 1 667 Saldo 169 245 648 873 593 864 Wymiana handlowa ogółem 1 964 1 943 2 358 2 535 2 351 2 469 Źródło: Eurostat Jeżeli chodzi o Peru, dwustronny handel usługami odnotował w 2015 r. wzrost o 5 % w porównaniu z 2012 r. Choć eksport z UE zwiększył się o 11 %, eksport z Peru odnotował w tym samym okresie spadek o 6 %. Zgodnie z peruwiańskimi danymi statystycznymi udział UE w całkowitym handlu usługami w Peru wynosił niemal 30 % w 2015 r. 6
3.2.2. Inwestycje Tabela 5: Przepływy inwestycyjne i wartość BIZ między UE a Kolumbią w latach 2013 2015 (w mln EUR) Przychodzące Wychodzące 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Wartość BIZ 4 788 4 248 4 418 17 528 16 258 18 163 Przepływy 1 365-192 371-278 183 1 458 Źródło: Eurostat UE jest największym inwestorem zagranicznym w Kolumbii. Wartość BIZ UE w Kolumbii wzrosła o 4 % w latach 2013 2015 i wyniosła łącznie 18,2 mld EUR w 2015 r. Wartość BIZ Kolumbii w UE obniżyła się o 8 % od 2013 r. i wyniosła łącznie 4,4 mld EUR w 2015 r. Tabela 6: Przepływy inwestycyjne i wartość BIZ między UE a Peru w latach 2013 2015 (w mln EUR) Przychodzące Wychodzące 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Wartość BIZ 243 245 1 536 9 135 9 512 10 465 Przepływy 129 264 672 4 618 1 473 Źródło: Eurostat UE jest największym inwestorem zagranicznym w Peru. Wartość BIZ UE w Peru wzrosła o 15 % w latach 2013 2015 i wyniosła łącznie 10,4 mld EUR w 2015 r. Wartość BIZ Peru w UE zwiększyła się w 2015 r. o 1,5 mld EUR, co stanowiło wzrost o 533 % w porównaniu z 2013 r. 3.3. Wskaźnik wykorzystania preferencji Stosowanie preferencji taryfowych można oszacować, oceniając część przepływów handlowych, które odbywają się w ramach umowy. Unijne dane statystyczne wskazują, że ponad 95 % wywozu zarówno z Kolumbii, jak i z Peru do UE odbywa się w ramach umowy. Kolumbijskie dane statystyczne wskazują, że wartość wskaźnika wykorzystania preferencji przez UE w Kolumbii wyniosła 70,6 % w 2016 r. (w porównaniu z 55,7 % w 2014 r., co świadczy o lepszym wykorzystywaniu postanowień umowy przez eksporterów unijnych). Nie udało się uzyskać danych statystycznych dotyczących wskaźnika wykorzystania preferencji przez UE w Peru. 3.4. Skutki dla MŚP 7
Z danych przekazanych przez organy kolumbijskie wynika, że w 2016 r. 2 002 przedsiębiorstwa dokonywały wywozu do UE w porównaniu z 1 656 przedsiębiorstwami w 2012 r. Spośród przedsiębiorstw, które wywiozły do UE towary o wartości co najmniej 10 000 USD, 314 było małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MŚP) 5, a 634 mikroprzedsiębiorstwami 6. MŚP są licznie reprezentowane w sektorze wywozu towarów innych niż towary mineralne w sektorze tym odnotowano wzrost o 35 % od 2012 r. Mikroprzedsiębiorstwa zwiększyły swój wywóz do UE o 81 % od 2012 r. Z danych przedstawionych przez peruwiańską Radę ds. Promocji Eksportu i Turystyki wynika, że od wejścia umowy w życie 2 269 nowych przedsiębiorstw dokonało wywozu do UE, z czego 857 to przedsiębiorstwa prowadzące działalność w sektorze rolnoprzemysłowym, a 458 przedsiębiorstwa z sektora włókienniczego. Nowymi przedsiębiorstwami dokonującymi wywozu są głównie MŚP (95,3 %) zajmujące się wywozem produktów takich jak owoce, warzywa, przetwory spożywcze i produkty rybołówstwa, których wywóz szybko rośnie. 4. DZIAŁALNOŚĆ ORGANÓW WDRAŻAJĄCYCH W dniu 9 grudnia 2016 r. w Brukseli (Belgia) odbyło się trzecie posiedzenie Komitetu ds. Handlu powołanego na mocy Umowy o handlu między UE a Kolumbią i Peru, które poprzedziły posiedzenia wszystkich ośmiu podkomitetów. Poniżej przedstawiono główne ustalenia przyjęte w trakcie tych posiedzeń: a) Podkomitet ds. Ceł, Ułatwień w Handlu i Reguł Pochodzenia (posiedzenie odbyło się w dniach 28 29 listopada 2016 r. za pośrednictwem wideokonferencji) Strony omówiły postanowienie zawierające definicję transportu bezpośredniego i odniosły się do możliwości wprowadzenia zmiany dopuszczającej możliwość dzielenia przesyłek towarów przewożonych tranzytem przez terytorium państwa trzeciego. Nie osiągnięto porozumienia w tej kwestii zagadnienie to będzie przedmiotem dalszych dyskusji. UE poruszyła kwestię zawyżania ceł w Peru na przywóz ikry pstrąga. Peru wyjaśniło, że rozwiązało już ten problem i że wartość celna będzie od tego momentu ustalana na podstawie wartości transakcji z importerami uprawnionymi do zwrócenia się o zwrot wszelkich nadpłaconych ceł. Kolumbia i Peru podniosły kwestie związane z dowodem pochodzenia do szeregu wniosków o weryfikację złożonych przez Hiszpanię. oraz odniosły się b) Podkomitet ds. Zamówień Publicznych (posiedzenie w dniu 2 grudnia 2016 r. za pośrednictwem wideokonferencji) Jeżeli chodzi o Peru, UE wyraziła obawy związane z faktem, że odniesienia do norm zawarte w specyfikacjach technicznych mogły zostać sformułowane w taki sposób, aby utrudnić podmiotom z UE dostęp do rynku zamówień publicznych. 5 MŚP to przedsiębiorstwo, które dokonuje wywozu towarów o łącznej wartości FOB wynoszącej od 500 000 USD do 5 mln USD. 6 Mikroprzedsiębiorstwo to przedsiębiorstwo dokonujące wywozu towarów o łącznej wartości poniżej 500 000 USD. 8
Jeżeli chodzi o Kolumbię, UE podniosła kwestię dostępu do rynku na szczeblu podcentralnym, zwłaszcza dla podmiotów zdecentralizowanych (gminnych) odpowiedzialnych za infrastrukturę. Strony uzgodniły, że będą kontynuowały rozmowy w celu znalezienia rozwiązania. c) Podkomitet ds. Przeszkód Technicznych w Handlu (posiedzenie odbyło się w dniu 5 grudnia 2016 r. za pośrednictwem wideokonferencji w przypadku Peru) Jeżeli chodzi o Kolumbię, UE poruszyła kwestię wdrażania krajowego podsystemu jakości, odnosząc się w szczególności do zmian wprowadzonych w praktykach regulacyjnych, które wywierają wpływ na opracowywanie regulacji technicznych. Strony omówiły kwestie związane z ułatwiającymi handel inicjatywami w obszarze oceny zgodności, które miały usprawnić proces uznawania certyfikacji przeprowadzonej na terytorium pozostałych stron. Kolumbia przedstawiła wniosek dotyczący uznawania takich certyfikatów. Jeżeli chodzi o Peru, UE wyraziła obawy dotyczące uznawania państw członkowskich posiadających status państw o stabilnym systemie monitorowania opieki zdrowotnej w kontekście wywozu produktów farmaceutycznych i wyrobów medycznych i zwróciła się o zagwarantowanie równego traktowania wszystkich państw członkowskich. d) Podkomitet ds. Środków Sanitarnych i Fitosanitarnych (posiedzenie odbyło się w dniach 6 7 grudnia 2016 r.) Strony potwierdziły postępy we wdrażaniu postanowień dotyczących środków sanitarnych i fitosanitarnych, w szczególności jeżeli chodzi o przyjmowanie zharmonizowanych warunków przywozu i certyfikacji produktów mleczarskich i produktów mięsnych. Peru i Kolumbia wyraziły zgodę na wdrożenie zasady regionalizacji i usunięcie wymogu, zgodnie z którym zwierzęta muszą być urodzone, hodowane i poddane ubojowi w tym samym państwie członkowskim. Peru i Kolumbia wyraziły gotowość do współpracy z UE w obszarze oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe. Jeżeli chodzi o dobrostan zwierząt, Kolumbia i Peru potwierdziły swoje zainteresowanie prowadzeniem współpracy w tym zakresie i wymianą informacji o działaniach podejmowanych w tym obszarze. Strony przyjęły roboczą wersję planu służącego poprawie warunków wymiany handlowej. e) Podkomitet Rolny (posiedzenie odbyło się w dniu 7 grudnia 2016 r.) Strony omówiły kwestie związane z przepływami handlowymi i stopniem wykorzystania kontyngentów, mechanizmem stabilizacyjnym dotyczącym bananów, unijnym programem wsparcia dla kolumbijskiego sektora mleczarskiego oraz perspektywami dalszej współpracy w obszarze rolnictwa. W odniesieniu do napojów spirytusowych, które są przedmiotem toczącego się przed WTO postępowania służącego rozstrzygnięciu sporu, Kolumbia poinformowała, że przyjęła nową ustawę o napojach spirytusowych. UE zgłosiła obawy związane ze stosowaniem przez Peru dyskryminujących opłat celnych, które są różne dla pisco i przywożonych napojów spirytusowych, oraz obawy dotyczące przepisów regulujących przeprowadzanie analizy na obecność metali ciężkich, które wyłączają pisco, lecz obowiązują w przypadku podobnych przywożonych towarów. f) Podkomitet ds. Handlu i Zrównoważonego Rozwoju (posiedzenie odbyło się w dniach 7 8 grudnia 2016 r.) 9
Strony zorganizowały posiedzenia z udziałem instytucji odpowiedzialnych za monitorowanie wdrażania postanowień umowy dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju (zob. sekcja 5 poniżej). g) Podkomitet ds. Własności Intelektualnej (posiedzenie odbyło się w dniu 8 grudnia 2016 r.) W ramach dyskusji dotyczącej oznaczeń geograficznych omówiono pozostałe problemy związane z rejestracją oznaczeń geograficznych i kwestie związane z egzekwowaniem przepisów, a także wymieniono się uwagami dotyczącymi uproszczonej procedury aktualizowania wykazów oznaczeń geograficznych. Peru i Kolumbia zasygnalizowały chęć objęcia nowych oznaczeń geograficznych ochroną. Jeżeli chodzi o inne prawa własności intelektualnej, UE zwróciła uwagę na kwestie związane z patentami farmaceutycznymi: w przypadku Kolumbii kwestie te dotyczyły roli Ministerstwa Zdrowia w procesie badania patentów, natomiast w przypadku Peru były to problemy związane z regulacyjną ochroną danych (takich jak dane z testów klinicznych). UE zgłosiła następujące zastrzeżenia związane z prawami autorskimi i prawami pokrewnymi: w przypadku Kolumbii zastrzeżenia te dotyczyły korzystania z prawa do publicznego wykonania utworu w środkach transportu publicznego, natomiast w przypadku Peru były to problemy związane z funkcjonowaniem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, w szczególności jeżeli chodzi o przejrzystość, podział zysków i nadzór. UE poruszyła również kwestie egzekwowania prawa, opierając się na zastrzeżeniach zgłaszanych przez zainteresowane strony. Peru poinformowało o pozytywnych zmianach w tym obszarze, takich jak szybsze procedury i przyjęcie środków zabezpieczających, a także o prowadzonych pracach na rzecz wzmocnienia pozycji sądów właściwych do orzekania w sprawach własności intelektualnej. Kolumbia odniosła się do swojej nowej strategii egzekwowania prawa w obszarach priorytetowych, która jest obecnie poddawana przeglądowi po zakończeniu pierwszego roku jej wdrażania. h) Podkomitet ds. Dostępu do Rynku (posiedzenie odbyło się w dniu 8 grudnia 2016 r.) Strony wymieniły poglądy na temat przepływów handlowych, w tym stosowania preferencji i kontyngentów taryfowych. W kwestii dostępu do rynku Kolumbii UE podkreśliła obawy związane z kolumbijską polityką w zakresie złomowania samochodów ciężarowych. Kolumbia powołała się na przygotowywane obecnie rozporządzenie wykonawcze do dekretu nr 1517 służące poprawie dostępu do rynku do momentu pełnego wycofania tej polityki, co ma nastąpić do końca 2018 r. UE poruszyła również kwestię stosowania progu FOB wynoszącego 30 000 USD, po przekroczeniu którego w odniesieniu do sprzedawanych samochodów osobowych stosuje się wyższą stawkę podatku, a także do wprowadzonego w 11 kolumbijskich departamentach obowiązku opatrywania piwa pochodzącego z przywozu banderolą. Jeżeli chodzi o Peru, UE wyraziła obawy dotyczące stosowania jej systemu zwrotu ceł. 10
Komitet ds. Handlu (posiedzenie odbyło się w dniu 9 grudnia 2016 r.) Komitet ds. Handlu dokonał analizy pracy wykonanej przez podkomitety. UE ponownie zwróciła uwagę na niektóre ze swoich najważniejszych obaw, dotyczące w szczególności: transportu bezpośredniego i podziału przesyłek w Kolumbii i w Peru, dostępu UE do rynku zamówień publicznych na szczeblu podcentralnym w Kolumbii, utrzymującej się dyskryminacji przywożonych napojów spirytusowych w Peru, braku wdrażania oznaczeń geograficznych w Peru (Oporto i Feta), obowiązku umieszczania banderoli na przywożonych piwach w niektórych departamentach Kolumbii. Peru wyraziło swoje obawy dotyczące unijnego rozporządzenia (UE) 2015/2283 w sprawie nowej żywności. UE przedstawiła aktualne informacje na temat ratyfikacji umowy przez państwa członkowskie. Kolumbia i Peru przekazały informacje dotyczące procesu ratyfikacji protokołu o przystąpieniu Chorwacji do UE. Obie strony z zadowoleniem przyjęły trwający proces ratyfikacji protokołu w sprawie przystąpienia Ekwadoru oraz jego tymczasowe stosowanie od dnia 1 stycznia 2017 r. 5. WDROŻENIE POSTANOWIEŃ DOTYCZĄCYCH HANDLU I ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU 5.1. Podkomitet ds. Handlu i Zrównoważonego Rozwoju W dniach 7 i 8 grudnia 2016 r. w Brukseli odbyło się trzecie posiedzenie Podkomitetu ds. Handlu i Zrównoważonego Rozwoju (zwanego dalej podkomitetem ). 5.1.1. Wdrożenie postanowień w dziedzinie zatrudnienia UE przedstawiła informacje na temat ratyfikacji konwencji MOP przez jej państwa członkowskie, w szczególności protokołu o pracy przymusowej z 2014 r. i konwencji MOP dotyczących pracowników domowych i pracy w sektorze rybołówstwa. Przedstawiła ona informacje dotyczące europejskiej platformy ds. pracy nierejestrowanej jako narzędzia walki z gospodarką nieformalną oraz informacje dotyczące trwającego przeglądu przepisów UE w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa. UE wyraziła obawy dotyczące kwestii związanych z zatrudnieniem podniesionych przez system nadzoru MOP oraz zachęciła Kolumbię i Peru do dalszego usuwania stwierdzonych niedociągnięć i poprawiania sytuacji w zakresie skutecznego wprowadzania w życie międzynarodowych norm pracy. Kolumbia opisała reformy mające na celu zapewnienie pracownikom wolności zrzeszania się oraz postępy w zakresie zmniejszania poziomów bezkarności i przemocy i poinformowała o ratyfikowaniu przez nią konwencji MOP o pracownikach domowych. Kolumbia poinformowała również o prowadzonych pracach w zakresie wdrażania zaleceń dotyczących polityki zatrudnienia w kontekście jej procesu przystąpienia do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). Kolumbia podkreśliła pozytywne doświadczenia w zakresie dialogu społecznego i mechanizmów rozwiązywania konfliktów pracowniczych. Podkreśliła ona wyzwania, które pojawiły się w związku z procesem pokojowym w zakresie godnej pracy i nieformalnego 11
charakteru pracy na obszarach wiejskich. Kolumbia podała aktualne informacje dotyczące działań mających na celu wzmocnienie inspekcji pracy i walkę z praktykami podwykonawstwa i pracy nieformalnej. Peru przedstawiło priorytety nowego rządu, którymi są: formalizacja zatrudnienia, dialog społeczny, przeciwdziałanie pracy dzieci i pracy przymusowej oraz zwalczanie tych zjawisk; inspekcja pracy. Odniosło się ono do niedawnej ratyfikacji konwencji MOP dotyczącej ochrony macierzyństwa oraz mechanizmów mających na celu włączenie partnerów społecznych w ramach Narodowej Rady Pracy i Promocji Zatrudnienia. 5.1.2. Wdrożenie postanowień w dziedzinie środowiska UE podkreśliła postępy, których dokonano w ramach wielostronnych umów środowiskowych, oraz działania mające na celu wywiązanie się z zaciągniętych zobowiązań w ramach porozumienia paryskiego. Podczas Konferencji Stron Konwencji o międzynarodowym handlu gatunkami zagrożonymi wyginięciem (CITES) UE zachęciła Kolumbię do realizacji jej zobowiązań w zakresie solidnych mechanizmów kontroli handlu wymienionymi w CITES skórami krokodyli i kajmanów. Kolumbia wskazała, że wkrótce przekaże UE dodatkowe informacje dotyczące działań podjętych w celu rozwiązania tej kwestii. UE przedstawiła pakiet dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym oraz wyraziła zainteresowanie odbyciem związanych z nim spotkań biznesowych w Kolumbii. Peru podkreśliło swoje osie strategii Perú Limpio i Perú Natural oraz priorytety nowego rządu, tj.: zrównoważone korzystanie z różnorodności biologicznej, zwłaszcza z lasów, przystosowanie do zmiany klimatu i łagodzenie jej skutków, skuteczne zarządzanie odpadami stałymi, zintegrowane zarządzanie strefą przybrzeżną, zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola oraz ekoefektywność. Peru podkreśliło potrzebę stworzenia odpowiednich ram instytucjonalnych oraz pracy we wszystkich sektorach i na różnych szczeblach rządu. 5.2. Konsultacje wewnętrzne oraz sesje podkomitetu z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego Konsultacje wewnętrzne Od czasu ustanowienia mechanizmu konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim UE ( wewnętrznej grupy doradczej ) odbyło się pięć jego posiedzeń; Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny wyznaczył do niego trzech członków i ustanowił dla niego sekretariat. Przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego Kolumbii odbyli wiele spotkań z delegaturą Unii w Bogocie, w tym jedno z udziałem przewodniczącego wewnętrznej grupy doradczej UE, aby omówić możliwość ustanowienia podgrupy lub podgrup mechanizmu konsultacji w celu monitorowania wykonania umowy. Sesja podkomitetu z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego W dniu 8 grudnia 2016 r. odbyło się otwarte posiedzenie podkomitetu z przedstawicielami społeczeństwa obywatelskiego z udziałem około 60 12
przedstawicieli. Posiedzenie to transmitowano na żywo w internecie. Strony poinformowały społeczeństwo obywatelskie o rozmowach przeprowadzonych w ramach podkomitetu w drodze sprawozdania ustnego i sprawozdania na piśmie, po czym odbyła się sesja pytań i odpowiedzi oraz debata. Przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego UE, Kolumbii i Peru złożyli wspólne oświadczenie, w którym poruszono kwestie zatrudnienia, środowiska i praw człowieka oraz dostępu do rynku dla małych producentów i MŚP, oraz wydali zalecenia dotyczące uczestnictwa społeczeństwa obywatelskiego. 5.3. Dalsze prace i inne działania Wszystkie strony uzgodniły, że należy zintensyfikować kontakty w celu opracowania działań służących wdrażaniu postanowień o handlu i zrównoważonym rozwoju. Poza kwestiami środowiska i zatrudnienia strony omówiły potencjalne prace w zakresie odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej / społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw jako instrumentu przekrojowego. Na wniosek Kolumbii i Peru UE zorganizowała w dniu 6 grudnia 2016 r. seminarium techniczne przeprowadzone jako telekonferencja z Bogotą i z Limą, podczas którego przedstawiono i omówiono metody wykorzystywane do oceny skutków umów handlowych UE. Kolumbia W grudniu 2016 r. UE wzięła udział w seminarium regionalnym OECD w Kolumbii poświęconym odpowiedzialnym łańcuchom dostaw minerałów, podczas którego skupiono się na rozporządzeniu w sprawie minerałów z regionów ogarniętych konfliktami, które zostanie niedługo przyjęte. W rezultacie tego seminarium delegatura Unii w Bogocie ustanowiła wspólnie z innymi ambasadami grupę koordynacyjną ds. nielegalnego górnictwa, umożliwiającą koordynowanie pozycji i planowanie wspólnych działań. Podczas wizyty komisarza UE do spraw rolnictwa Phila Hogana w lutym 2016 r. UE i Kolumbia ustaliły, że rozpoczną negocjacje w sprawie umowy dwustronnej o handlu produktami ekologicznymi. Zorganizowano szereg wydarzeń mających na celu zwiększenie widoczności zrównoważonego rozwoju i jego związku z procesem pokojowym, w tym wizyty na obszarach dotkniętych konfliktem. Ostatnim takim wydarzeniem była konferencja, która odbyła się w lutym 2017 r., poświęcona sposobowi, w jaki umowa handlowa może przyczynić się do tworzenia możliwości gospodarczych w kontekście procesu pokojowego. Aby zwiększyć zrozumienie sytuacji w zakresie zatrudnienia w Kolumbii, delegatura Unii zorganizowała trzydniowe warsztaty, podczas których omówiono wdrażanie norm pracy. Peru W ramach projektu Promowanie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw / odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach etap pilotażowy delegatura Unii w Peru przeprowadziła 13
seminarium W kierunku członkostwa w OECD: promowanie odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej w Peru, które odbyło się w Limie w dniu 29 listopada 2016 r. Delegatura Unii w Peru uczestniczyła w seminarium na temat ekologicznych modeli biznesowych NEXOS +1, które odbyło się w Limie w dniu 24 października 2016 r. 6. KONKRETNE OBSZARY PODLEGAJĄCE SPRAWOZDAWCZOŚCI LUB MONITOROWANIU 6.1. Stosowanie kontyngentów taryfowych W umowie przewidziano kontyngenty taryfowe, które polegają na przyznaniu drugiej stronie preferencyjnego traktowania taryfowego do progu ilościowego danego kontyngentu, powyżej którego przywóz podlega stawce należności celnej stosowanej względem kraju najbardziej uprzywilejowanego. Kontyngenty taryfowe ustanowione przez UE W tabelach 7 i 8 przedstawiono poziom wykorzystania kontyngentów taryfowych ustanowionych przez UE w odniesieniu do Kolumbii i Peru. Wymieniono jedynie te kontyngenty taryfowe, które są wykorzystywane. Poziom wykorzystania przez Kolumbię kontyngentów taryfowych dotyczących cukru trzcinowego lub buraczanego i chemicznie czystej sacharozy wzrósł z 88,4 % do 96,2 %. Inne kontyngenty taryfowe wykorzystuje się w niewielkim stopniu lub nie wykorzystuje się ich wcale. Tabela 7: Poziom wykorzystania kontyngentów taryfowych UE przez Kolumbię Cukier trzcinowy i chemicznie czysta sacharoza Pozostałe wyroby cukiernicze 2013 2014 2015 2016 88,4 % 1,37 % 85,72 % Źródło: TAXUD, baza danych nadzoru 1,32 % 93,8 % 1,23 % 96,2 % 1,5 % 14
Od momentu wejścia umowy w życie Peru wykorzystywało niemal całkowicie kontyngenty taryfowe dotyczące cukru trzcinowego. W znacznym stopniu wykorzystywany jest również kontyngent taryfowy dotyczący kukurydzy. Peru zaczyna wykorzystywać kontyngenty taryfowe dotyczące czosnku. Poziom wykorzystania pozostałych kontyngentów taryfowych jest bardzo niski. Tabela 8: Poziom wykorzystania kontyngentów taryfowych UE przez Peru 2013 2014 2015 2016 Cukier trzcinowy 100 % 100 % 3,5 % 99,8 % Kukurydza cukrowa 21 % 76 % 83,2 % 87,3 % Czosnek 0 % 0 % 2,4 % 53,8 % Rum 0 % 0 % 0 % 7 % Kukurydza 0,7 % 2,9 % 1,8 % 6,1 % Wyroby cukiernicze 0,02 % 0,01 % 0,16 % 0,1 % Źródło: TAXUD, baza danych nadzoru Kontyngenty taryfowe ustanowione przez Kolumbię UE wykorzystuje w pełni kontyngenty taryfowe ustanowione w odniesieniu do grzybów, produktów mleczarskich, takich jak mleko i śmietana w proszku oraz serwatka, przetworów dla niemowląt, kukurydzy cukrowej, a w mniejszym stopniu do lodów (chociaż poziom ten wzrasta), zaś jedynie w niewielkim stopniu w odniesieniu do sera (średnio 8 %) i wyrobów cukierniczych (średnio 3 %). Tabela 9: Poziom wykorzystania kontyngentów taryfowych Kolumbii przez UE 2013 2014 2015 2016 Grzyby 1,6 % 5 % 100 % 100 % Mleko i śmietana w proszku 0 % 34,9 % 100 % 100 % Brak kontyngentu taryfowego 40,4 % 67,5 % 99,1 % 100 % Serwatka 57,6 % 50 % 92,9 % Przetwory dla niemowląt Jogurt 0 % 0,5 % 0,8 % 100 % Kukurydza cukrowa 0,42 % 54,2 % 100 % 100 % Lody 5,26 % 13,4 % 7,4 % 25,9 % Sery 9 % 8 % 8,2 % 7,9 % Wyroby 1,8 % 3,4 % 3,1 % 3,8 % cukiernicze Źródło: DIAN (Dirección de Impuestos y Aduanas Nacionales) 15
Kontyngenty taryfowe ustanowione przez Peru UE w pełni wykorzystuje kontyngenty taryfowe w odniesieniu do masła i mleka w proszku i niemal w pełni w odniesieniu do lodów. Inne kontyngenty taryfowe wykorzystywane są w znikomym stopniu. Tabela 10: Poziom wykorzystania kontyngentów taryfowych Peru przez UE 2013 2014 2015 2016 Masło 0 % 0 % 96,0 % 100 % Sery 0 % 0 % 0 % 4,3 % Lody 58,6 % 89,6 % 98,5 % 95,6 % Mleko w proszku 0 % 4,1 % 99,7 % 100 % Mleko dla niemowląt 0 % 0 % 0 % 29,9 % Guma do żucia 0,3 % 0 % 0,1 % 2,2 % Cukier 0 % 0 % 0 % 0,8 % Rum 3,5 % 0,0 % 3,5 % 5,8 % Źródło: SUNAT (Superintendencia Nacional de Aduanas y de Administración Tributaria) 6.2. Wdrożenie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 19/2013 w sprawie wprowadzenia w życie dwustronnej klauzuli ochronnej i mechanizmu stabilizacyjnego dotyczącego bananów Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 19/2013 z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie wprowadzenia w życie dwustronnej klauzuli ochronnej i mechanizmu stabilizacyjnego dotyczącego bananów zawartych w Umowie o handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Kolumbią i Peru, z drugiej strony 7 (zwane dalej rozporządzeniem ) ustanawia możliwość wszczęcia dochodzenia w sprawie środków ochronnych lub wprowadzenia uprzednich środków nadzoru na warunkach określonych w tym rozporządzeniu. Zgodnie z art. 3 i 13 rozporządzenia Komisja monitoruje zmiany przywozu świeżych bananów (HS 08039010) z Kolumbii i Peru. W 2015 r. przywóz świeżych bananów z Peru do UE wzrósł o niemal 5 % pod względem wielkości w porównaniu z 2014 r. Tendencja ta utrzymała się w 2016 r., przy czym wzrost przywozu wyniósł niemal 10 % w porównaniu z 2015 r. W latach 2015 i 2016 przywóz do UE z Peru osiągnął w październiku wielkość progową przywozu ustaloną w umowie (86 250 ton w 2015 r. i 90 000 ton w 2016 r.). Zgodnie z art. 15 ust. 3 rozporządzenia Komisja zbadała wpływ na unijny rynek bananów, uwzględniając między innymi wpływ na poziom cen, zmiany w zakresie przywozu z innych źródeł oraz ogólną stabilność rynku Unii. Komisja stwierdziła, że: (1) zważywszy, że przywóz świeżych bananów z Peru do UE stanowił jedynie około 4 % całkowitego przywozu w 2015 r. i nieco poniżej 2 % w 2016 r., (2) przywóz świeżych bananów z innych państw tradycyjnie prowadzących taki wywóz utrzymywał się w znacznym stopniu poniżej progów 7 Dz.U. L 17 z 19.1.2013, s. 1. 16
określonych w porównywalnych mechanizmach stabilizacyjnych, (3) w odniesieniu do średniej ceny hurtowej bananów nie odnotowano znaczących zmian oraz (4) nic nie wskazywało na negatywny wpływ na stabilność rynku UE, producentów UE lub najbardziej oddalone regiony UE, zawieszenie preferencyjnych ceł nakładanych na banany pochodzące z Peru nie było odpowiednie 8. 8 Dz.U. L 328 z 12.12.2015, s. 116 i Dz.U. L 326 z 1.12.2016, s. 16. 17
Tabela 11: Przywóz bananów z Peru do UE w latach 2015 2016 (całkowita wielkość w tonach) W 2015 r. przywóz świeżych bananów z Kolumbii do UE wzrósł o 21 % pod względem wielkości w porównaniu z 2014 r. W 2016 r. zmniejszył się on jednak o 4 % (z 1 307 458 ton w 2015 r. do 1 249 513 ton w 2016 r.). Kolumbia osiągnęła poziom znacznie niższy (około 75 %) od wielkości progowej przewidzianej w umowie, tj. 1 687 500 ton w 2015 r. i 1 755 000 ton w 2016 r. Tabela 12: Przywóz bananów z Kolumbii do UE w latach 2015 2016 (całkowita wielkość w tonach) 18
7. WNIOSKI Cztery lata po wejściu w życie umowa ogólnie funkcjonuje dobrze. Jest oczywiste, że na przepływy handlowe miało wpływ spowolnienie gospodarcze w Ameryce Łacińskiej oraz spadek cen towarów na rynku światowym. Spadek dwustronnej wymiany handlowej między UE i Kolumbią (23,5 %) i między UE i Peru (11 %) jest jednak niższy niż ogólny spadek wymiany handlowej tych państw z resztą świata (około 36 % w przypadku Kolumbii i 18 % w przypadku Peru). Mimo że spadł udział produktów mineralnych w wywozie z Kolumbii i Peru do UE i jest on obecnie znacznie niższy niż do reszty świata, umowa przyczyniła się do dywersyfikacji wywozu obu państw. Umowa stworzyła nowe możliwości wywozu, zwłaszcza w zakresie produktów rolnych, które stanowią obecnie kluczowy element w strukturze wywozu Kolumbii i Peru, odpowiadając odpowiednio za niemal 40 % i 51 % łącznej wartości wywozu do UE. Dywersyfikacja doprowadziła również do znacznego wzrostu liczby nowych eksporterów do UE, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw, które są silnie reprezentowane w szybko rozwijających się kategoriach wywozu produktów rolnych. Pełne wykonanie umowy ma nadal kluczowe znaczenie, aby zapewnić oczekiwane korzyści dla obu stron. Chociaż jej wdrażanie przebiega prawidłowo w większości dziedzin, w niektórych obszarach wymagane jest podjęcie dalszych działań, np. w odniesieniu do realizacji przez Peru zobowiązań w obszarze środków sanitarnych i fitosanitarnych, aby umożliwić wywóz produktów rolnych z UE. W zakresie opodatkowania napojów spirytusowych będącego kwestią od dawna nieuregulowaną w Kolumbii oraz w następstwie uruchomienia przez UE sprawy o rozstrzygnięcie sporu (DS502) zauważono znaczne postępy związane z przyjęciem ustawy reformującej dziedzinę napojów spirytusowych. Ustawa 1816, która weszła w życie 1 stycznia 2017 r., zreformowała system napojów spirytusowych, znosząc dyskryminację fiskalną i regulując monopol w zakresie produkcji, wprowadzania na rynek i dystrybucji napojów spirytusowych, który utrzymywały kolumbijskie departamenty. Komisja ściśle monitoruje wdrażanie tych reform. Z kolei dyskryminacyjne opodatkowanie napojów spirytusowych w Peru pozostaje kwestią nierozwiązaną. Rozmowy z Kolumbią dotyczące wdrażania zobowiązań w zakresie dostępu do rynku zamówień publicznych na szczeblu podcentralnym w Kolumbii również idą w dobrym kierunku. Oba państwa muszą podjąć dalsze wysiłki w celu zapewnienia wdrożenia unijnych oznaczeń geograficznych w obu państwach. Dokonano postępów we wdrażaniu postanowień rozdziału o handlu i zrównoważonym rozwoju, z oboma państwami prowadzony jest również coraz bardziej otwarty dialog na temat zatrudnienia. Pozostają jednak wyzwania, którym należy stawić czoła, zarówno w zakresie zatrudnienia, jak i kwestii związanych ze środowiskiem. Aby wesprzeć wdrażanie postanowień tego rozdziału konieczne są dalsze wysiłki, w tym działania prowadzone w ramach współpracy. 19
Jeżeli chodzi o mechanizm stabilizacyjny dotyczący bananów, nic nie wskazuje na to, by wzrost wywozu z Kolumbii czy z Peru miał wpływ na stabilność rynku UE lub sytuację producentów unijnych. Kontynuowane będzie zatem ścisłe i wzmocnione monitorowanie przywozu bananów oraz ocena sytuacji rynkowej. Komisja będzie kontynuowała wykonywanie umowy z Kolumbią i Peru, a obecnie również z Ekwadorem, tak by obywatele, podmioty gospodarcze i inne zainteresowane strony po obu stronach mogły w pełni korzystać z możliwości, jakie stwarza ta umowa. Komisja wzywa państwa członkowskie UE i Parlament Europejski do dalszego aktywnego udziału w tym procesie. 20