INDICE PREMESSA Gian Candido De Martin Piero Gambale... pag. XIII PARTE PRIMA L INCIDENZA DELL INTEGRAZIONE EUROPEA SUGLI ASSETTI ISTITUZIONALI DEGLI STATI MEMBRI Le politiche pubbliche tra Unione europea e Stati membri Antonio La Spina... pag. 3 Gli effetti dell integrazione europea sui Parlamenti nazionali Krzysztof Wójtowicz...» 23 Gli effetti dell integrazione europea sui governi e sulle amministrazioni statali e locali dell Italia Raffaele Bifulco...» 37 Gli effetti dell integrazione europea sui governi e sulle amministrazioni statali e locali della Polonia Katarzyna Witkowska-Chrzczonowicz...» 49 La de-parlamentarizzazione del concetto di atto legislativo come conseguenza della forma di governo dell Ue Giovanni Piccirilli...» 71 Una lettura del rapporto tra bicameralismo e Regioni attraverso il controllo di sussidiarietà e alla luce della riforma costituzionale in itinere Cristina Fasone...» 83 La prospettiva europea delle autorità indipendenti Vincenzo Antonelli...» 99 L attuazione del principio di non discriminazione, tra normativa europea e competenze degli Equality Bodies Pietro Falletta...» 123
VI INDICE PARTE SECONDA ASSETTI BICAMERALI DEI PARLAMENTI NAZIONALI E PROSPETTIVE DI RIFORMA Alle origini dell opzione bicamerale, tra esigenze di rappresentanza dei territori e di garanzia antitotalitaria Maurizio Cermel... pag. 135 La seconda Camera del Parlamento. Qual è il carattere del bicameralismo? Hanna Suchocka...» 165 La parabola del bicameralismo italiano, fra esigenze di garanzia politica e crisi di funzionalità. Giovanni Rizzoni...» 179 L esperienza del bicameralismo imperfetto nella teoria e nella prassi della Repubblica di Polonia Zbigniew Witkowski, Agnieszka Bień-Kacała...» 191 Sulla riforma del bicameralismo in Italia: un opinione a favore (con qualche osservazione a margine) Nicola Lupo...» 215 Il Senato della Repubblica di Polonia nei progetti di riforma della Costituzione (1997-2014) Andrzej Szmyt...» 227 Il Tribunale Costituzionale polacco nei rapporti con il potere legislativo: recenti spunti problematici in relazione al seguito (parlamentare) delle sentenze del giudice costituzionale. Aleksandra Kustra...» 243 L influenza delle commissioni parlamentari per le politiche europee sul processo legislativo dell Unione europea: le soluzioni della Polonia Maciej Serowaniec...» 255 Verso un nuovo assetto del sistema bicamerale italiano Luca Castelli...» 269 Riforma del bicameralismo ed evoluzione delle funzioni non legislative delle assemblee parlamentari: uno sguardo alle recenti evoluzioni e alle possibili prospettive dell appointing power nel Parlamento italiano Piero Gambale...» 279 La (auto) riforma in senso territoriale della seconda Camera, un paradosso che si può risolvere (a determinate condizioni). A margine della revisione costituzionale del bicameralismo italiano Elena Griglio...» 295
INDICE VII PARTE TERZA QUALE GOVERNO E QUALE TUTELA DEI DIRITTI SOCIALI: QUESTIONI APERTE I diritti sociali tra legislazione e amministrazione nella Comunità Europea Giovanni Bertin... pag. 325 L investitura elettorale e i problemi di legittimazione degli organi statali Piotr Uziębło...» 341 L effettività dei diritti sociali tra Stato e Regioni Giovanni Tarli Barbieri...» 361 I diritti sociali nella giurisprudenza del Tribunale Costituzionale: aspetti sistemici Bożena Gronowska, Julia Kapelańska-Pręgowska...» 407 I rapporti tra Parlamento e Corte costituzionale nella garanzia dei diritti sociali Donatella Morana...» 431 La risoluzione dei conflitti tra esecutivo e magistratura in Polonia Iwona Wróblewska, Piotr Chrzczonowicz...» 455 Indice degli Autori...» 475
SPIS TREŚCI WSTĘP Gian Candido De Martin... pag. XIII CZĘŚĆ I WPŁYW PROCESÓW INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ NA PORZĄDEK INSTYTUCJONALNY PAŃSTW CZŁONKOWSKICH UE Polityki publiczne między Unią Europejską a Państwami Członkowskimi Antonio La Spina... pag. 3 Wpływ integracji europejskiej na rolę parlamentów narodowych Krzysztof Wójtowicz...» 23 Wpływ procesu integracji europejskiej na rząd i organy administracji publicznej i lokalnej we Włoszech Raffaele Bifulco...» 37 Wpływ integracji europejskiej na rząd oraz na administrację rządową i samorządową w Polsce Katarzyna Witkowska-Chrzczonowicz...» 49 Zjawisko deparlamentaryzacji ustawodawstwa jako konsekwencja unijnego modelu sprawowania władzy Giovanni Piccirilli...» 71 Kilka uwag na temat relacji obu izb włoskiego parlamentu z regionami w świetle kontroli zasady pomocniczości i reformy konstytucyjnej Cristina Fasone...» 83 Kilka uwag na temat niezależnych władz administracyjnych we Włoszech z europejskiej perspektywy Vincenzo Antonelli...» 99 Wdrażanie zasady niedyskryminacji pomiędzy kompetencje podmiotów prawa i organów ds. równości w UE Pietro Falletta...» 123
X SPIS TREŚCI CZĘŚĆ II MODELE DWUIZBOWOŚCI I PERSPEKTYWY ICH REFORM W POLSCE I WE WŁOSZECH Kilka uwag na temat genezy dwuizbowości we Włoszech: poszukiwanie równowagi między reprezentacją terytorialną i gwarancją antytotalitarną Maurizio Cermel... pag. 135 Druga Izba parlamentu. Jaka dwuizbowość? Hanna Suchocka...» 165 Doświadczenia włoskiej i polskiej dwuizbowości: przyczyny kryzysu włoskiej dwuizbowości Giovanni Rizzoni...» 179 Bikameralizm w teorii i w praktyce Rzeczypospolitej Polskiej Zbigniew Witkowski, Agnieszka Bień-Kacała...» 191 Kilka uwag temat reformy modelu dwuizbowości we Włoszech Nicola Lupo...» 215 Senat Rzeczypospolitej Polskiej w perspektywie projektów ustaw o zmianie Konstytucji (1997 2014) Andrzej Szmyt...» 227 Trybunał Konstytucyjny a ustawodawca aktualne problemy związane z wykonywaniem orzeczeń sądu konstytucyjnego. Aleksandra Kustra...» 243 Formy oddziaływania parlamentarnych komisji do spraw europejskich na proces stanowienia prawa Unii Europejskiej na przykładzie rozwiązań polskich Maciej Serowaniec...» 255 Ku nowemu modelowi włoskiego bikameralizmu Luca Castelli...» 269 Kilka uwag na temat reformy bikameralizmu i ewolucji funkcji pozaprawnych zgromadzeń parlamentarnych we Włoszech: jakie są perspektywy dotyczące parlamentarnej funkcji kreacyjnej? Piero Gambale...» 279 (Samo)unicestwienie włoskiego Senatu paradoks, który da się rozwiązać? Elena Griglio...» 295
SPIS TREŚCI XI CZĘŚĆ III NIEKTÓRE KWESTIE OTWARTE WE WŁOSKIM I POLSKIM PORZĄDKU PRAWNYM - PERSPEKTYWY OCHRONY PRAW SPOŁECZNYCH I RELACJI POMIĘDZY ORGANAMI WŁADZY PAŃSTWOWEJ Kilka uwag na temat ochrony praw społecznych w świetle regulacji Unii Europejskiej Giovanni Bertin... pag. 325 Inwestytura wyborcza i problemy legitymizacji organów państwowych Piotr Uziębło...» 341 Efektywność praw społecznych na poziomie centralnym i regionalnym we Włoszech Giovanni Tarli Barbieri...» 361 Prawa społeczne w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego: zagadnienia systemowe Bożena Gronowska, Julia Kapelańska-Pręgowska...» 407 Relacje między parlamentem a Sądem Konstytucyjnym w zakresie zapewnienia gwarancji przestrzegania praw społecznych we Włoszech Donatella Morana...» 431 Rozwiązywanie konfliktów między władzą wykonawczą a sądowniczą Iwona Wróblewska, Piotr Chrzczonowicz...» 455 Nota o Autorach...» 475