Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej
karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki większe, 1-2 mniejsze Modele bezpiecznego żywienia dzieci tradycje kulturowe nawyki żywieniowe zachowania żywieniowe wiedza żywieniowa aktywność ruchowa zgodnie z indywidualnym zapotrzebowaniem w odniesieniu do norm i racji pokarmowych wartość energetyczna i odżywcza diety inne czynniki dobór produktów częstość spożycia pokarm kobiecy + żywność uzupełniająca mleko modyfikowane + żywność uzupełniająca środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego 4-5 posiłków 4-5 posiłków niemowlęta karmienie piersią żywienie sztuczne dzieci w wieku 13-36 miesięcy dzieci przedszkolne + wczesnoszkolne młodzież naturalna żywność wysokiej jakości żywność mało przetworzona żywność wzbogacana i funkcjonalna woda dobrej jakości Weker H., Barańska M.: Medycyna Wieku Rozwojowego 2011
Opieka kompleksow a Leczenie żywieniowe Dziecko otyłe STAN ODŻYWIENIA (WSKAŹNIKI) Motywacja w kierunku obniżenia masy ciała - BMI 95 centyla - RR - CHc 200 mg /dl - LDL _Ch > 110 mg / dl - 2 x aktywność enzymów wątrobowych / NAFLD - nieprawidłowa tolerancja glukozy / cukrzyca typu 2 Zmiana niekorzystnego wzorca żywieniowego SPOSÓB ŻYWIENIA -modyfikacja zachowań żywieniowych dziecka / rodziców / rodziny (Janicka D, Metal 2008, Epstaein LH et al., 2007) - wprowadzenie interwencji żywieniowej Uaktywnienie fizyczne
Stanowisko i rekomendacje ESPGHAN Otyłość jest chorobą o złożonym, wieloczynnikowym podłożu. Interwencje żywieniowe powinny zostać włączone w interdyscyplinarne strategie dotyczące prewencji otyłości Żaden pojedynczy składnik odżywczy nie został jednoznacznie powiązany z rozwojem nadwagi / otyłości Spożycie energii powinno być indywidualnie ustalane Należy promować w diecie węglowodany złożone oraz ograniczać cukry proste i dwucukry Produkty roślinne mogą być stosowane jako główne pożywienie w ramach prawidłowo zbilansowanej diety Głównymi produktami powodującymi nadmierne spożycie energii są słodkie napoje, dlatego czysta woda powinna być promowana jako główne źródło płynów w diecie dzieci Dzieci powinny codziennie spożywać co najmniej 4 posiłki, w tym śniadanie; należy zachęcać do spożywania posiłków rodzinnych Należy unikać dużych porcji żywności typu fast food o dużej gęstości energetycznej Wielkość porcji pożywienia/posiłków powinna być dostosowana do wieku i masy ciała Komentarz Komitetu ESPGHAN ds. żywienia dotyczący roli czynników zależnych od diety odpowiedzialnych za rozwój otyłości u dzieci, JPGN 2011
Badanie powiązania czynnika żywieniowego z otyłością prostą u dzieci Dzieci otyłe (n=236) w wieku 3-15 lat, w tym dzieci (n=38) z nieprawidłowym profilem lipidowym Założenia diety: dla dzieci 3-6 lat modyfikacja diety fizjologicznej dla dzieci 7-15 lat dieta ubogoenergetyczna z elementami IG wartość energetyczna całodziennej racji pokarmowej 1200-1400 kcal udział białka 20% normobiałkowa w odniesieniu do diety fizjologicznej udział tłuszczu 30% kwasów tłuszczowych nasyconych, długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, kwasów tłuszczowych trans udział węglowodanów 50% jakość ( GI 50) ilość ( sacharozy) błonnik ok. 20 g witaminy, składniki mineralne zgodnie z zaleceniami diety fizjologicznej dobór produktów z GI i GL Weker H.: M. Wieku Rozwojowego 2006
Współzależność pomiędzy spadkiem masy ciała (wyrażonym jako różnica z-score BMI) po okresie leczenia dietetycznego (10-12 tygodni) a czynnikami żywieniowymi u badanych dzieci Lp. Zmienne Współczynnik korelacji r Poziom istotności p 1. 2. 3. Zmiana spożycia produktów z grupy zbożowe środki spożywcze 0,17 <0,05 Zmiana spożycia produktów z grupy inne tłuszcze 0,20 <0,05 Zmiana spożycia produktów z grupy cukier i słodycze 0,17 <0,05 4. Zmiana wartości energetycznej diety 0,22 <0,01 5. Zmiana zawartości węglowodanów diety 0,23 <0,01 6. Zmiana zawartości tłuszczu w diecie 0,15 ns (p=0,055) Wnioski: Postępowanie dietetyczne polegające na obniżeniu wartości energetycznej diety poprzez zmiany ilościowo-jakościowe w spożyciu węglowodanów i redukcję spożycia tłuszczu zmniejsza stopień otyłości u dzieci i normalizuje profil lipidowy, przy czym było bardziej skuteczne w starszej grupie wiekowej (7-15 lat).
Podsumowanie W redukcji masy ciała dzieci skuteczne mogą być różne interwencje żywieniowe, W postępowaniu żywieniowym u dzieci bardziej efektywna jest dieta oparta na polecaniu zdrowych produktów niż ograniczaniu spożycia produktów o wysokiej gęstości energetycznej ( GE), Trwałość odległych efektów leczenia otyłego dziecka zależy od intensywności oddziaływań na dziecko i jego rodzinę interdyscyplinarnego zespołu (lekarz, dietetyk, rehabilitant ruchu, psycholog).