Konferencja Środowisko - Wspólna sprawa dla pogranicza! Jelenia Góra, 12-13.12.2011 Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz środków budżetu państwa przy wsparciu Euroregionu Nysa PRZYKŁADY DOBRYCH PRAKTYK PROJEKTY REALIZOWANE W POLSCE Agata Kopeć Menedżer ds. Środowiska
ŚRODOWISKO - WSPÓLNA SPRAWA DLA POGRANICZA projekty realizowane w województwie dolnośląskim dobre przygotowanie dokumentacji a dofinansowanie ze środków UE rola konsultacji społecznych w przedsięwzięciach inwestycyjnych
ŚRODOWISKO - WSPÓLNA SPRAWA DLA POGRANICZA PROJEKTY realizowane w województwie dolnośląskim energia odnawialna odpady komunalne edukacja ekologiczna turystyka na obszarach zdegradowanych
Budowa Małej Elektrowni Wodnej na rzece Kaczawa w gminie Prochowice Wnioskodawca: ELEKTROWNIE WODNE Bracia Majewscy S.c. w Prochowicach wartość projektu 7 322 941,96 zł Nowa jednostka wytwarzająca energię elektryczną ze źródeł odnawialnych o mocy 2,4 MW. Średnioroczna wielkość produkcji energii w Małej Elektrowni Wodnej w Ratowicach: ok. 3,5 GWh.
Budowa środkowosudeckiego regionu gospodarki odpadami w oparciu o zakład unieszkodliwiania odpadów w Lubawce Wnioskodawca: Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej SANIKOM Sp. z o.o. w Lubawce wartość projektu 32 809 003,13 zł okres realizacji 08.12.2009 30.06.2012 III etap rozbudowy z przebudową składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne. Budowa sortowni odpadów, zakup urządzeń do przetwarzania odpadów, budowa kompostowni wraz z technologią modułowej kompostowni odpadów oraz zakup wyposażenia.
"Śladami dawnego górnictwa kruszców" Wnioskodawca: Gmina Mirsk wartość projektu 3 881 458,45 zł okres realizacji 29.06.2009 31.10.2012 Techniczna i biologiczna rekultywację ok. 20 różnych obiektów zlokalizowanych na powierzchni 38 ha usunięcie ponad 167 ton różnych odpadów. Ścieżka turystyczna o długości ok. 6 km wiodąca szlakiem reliktów dawnego górnictwa kruszców z obiektem podziemnym wraz z infrastrukturą turystyczną.
Zabezpieczenie prawego brzegu rzeki Białej Lądeckiej w km 24+250 25+130 w miejscowości Lądek Zdrój Wnioskodawca: Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu wartość projektu 3 312 247,17 zł okres realizacji 01.01.2007 30.12.2011 Odbudowa ubezpieczenia brzegów oraz ubezpieczenie dna koryta i remont istniejącej infrastruktury hydrotechnicznej. Zabezpieczenie terenu na powódź o prawdopodobieństwie pojawienia sie raz na sto lat Q1%=80,03m3/s.
Izery Trzech Żywiołów Wnioskodawca: Nadleśnictwo Świeradów wartość projektu 2 808 778,15 zł okres realizacji 01.03.2008 31.12.2011 Budowa ogrodu dydaktycznego przy siedzibie Nadleśnictwa Świeradów, wraz remontem tzw. Leśnego Teatru, budowa budynku dydaktycznego Chatki Drwala wraz z wyposażeniem oraz stworzenie Wirtualnego Laboratorium złożonego z kompletu stacji meteorologicznych, lunet i kamer połączonych systemem teleinformacyjnym z bazą danych nadleśnictwa.
Budowa oczyszczalni ścieków w Marciszowie i kanalizacji sanitarnej dla wsi gminnych Wnioskodawca: Gmina Marciszów wartość projektu 12 572 196,35 zł okres realizacji 227.05.2009 30.11.2011 Budowa mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków w Marciszowie o przepustowości 500m3/d oraz kanalizacji sanitarnej grawitacyjno-tłocznej.
ŚRODOWISKO - WSPÓLNA SPRAWA DLA POGRANICZA PRZYGOTOWANIE PROJEKTU do współfinansowania z funduszy Unii Europejskiej
BRAK PIENIĘDZY TO NIE BARIERA... BARIERY RZECZYWISTE: BRAK PIENIĘDZY TO NIE BARIERA... brak informacji brak umiejętności brak wiedzy brak doświadczeń brak chęci brak wiary w sukces bariery biurokratyczne
BRAK PIENIĘDZY TO NIE BARIERA... BARIERY RZECZYWISTE: BRAK PIENIĘDZY TO NIE BARIERA... nieznajomość kontekstu merytorycznego programu, z którego ubiegamy się o dofinansowanie nieznajomość słów kluczy trudności montaży finansowych brak odpowiednich komórek organizacyjnych nieznajomość zasad zarządzania projektem nieznajomość prawa wspólnotowego
aby mieć pomysł na projekt zapoznaj się szczegółowo z dokumentami programowymi, zapoznaj się z wszystkimi strategiami i programami lokalnymi w regionie, przypomnij sobie o dobrych projektach z przeszłości, które zrealizowano.
niedoskonałości polskiego prawa... dyrektywa ooś dyrektywa wodna dyrektywa ściekowa dyrektywa odpadowa
ŚRODOWISKO - WSPÓLNA SPRAWA DLA POGRANICZA PROCEDURA oceny oddziaływania na środowisko
ZASADA PIERWSZEŃSTWA PRAWA WSPÓLNOTOWEGO oraz uwzględnienie obowiązku prowspólnotowej wykładni przepisów prawa krajowego.
GRUPY PRZEDSIĘWZIĘĆ Przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko (I grupa) Przedsięwzięcia mogące potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (II grupa) Przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na obszary NATURA 2000 (III grupa)
DECYZJA ŚRODOWISKOWA miejsce i rola w procesie realizacji przedsięwzięcia Wymagana przed wydaniem decyzji inwestycyjnych m.in.: decyzji o pozwoleniu na budowę, decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego oraz decyzji o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych; decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu; koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, na wydobywanie kopalin ze złóż; pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie urządzeń. Decyzja środowiskowa wiąże organ wydający decyzje inwestycyjne.
OCENA oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko weryfikacja raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, uzyskanie wymaganych ustawą opinii i uzgodnień, zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu;
Przygotowanie rzetelnego raportu o oddziaływaniu na środowisko oraz prawidłowo przeprowadzony udział społeczeństwa stanowią o jakości decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, a w konsekwencji - -o absorpcji środków unijnych!!!
DECYZJA ŚRODOWISKOWA miejsce i rola w procesie realizacji przedsięwzięcia Ocena oddziaływania na środowisko Brak oceny oddziaływania na środowisko Poprzedzona uzgodnieniami i opiniami Poprzedzona opiniami (w zakresie obowiązku sporządzenia raportu) bez uzgodnień Określa środowiskowe uwarunkowania Stwierdza brak potrzeby przeprowadzenia oceny
WYZWANIA w prawidłowym przygotowaniu dokumentacji środowiskowej 1. dołączenie pełnej dokumentacji z postępowania OOŚ do wniosku o dofinansowanie. 2. uwzględnienie łącznego oddziaływania przedsięwzięć powiązanych technologicznie 3. ocena oddziaływania na obszary Natura 2000 4. przeprowadzenie konsultacji społecznych, 5. rozważanie alternatywnych wariantów realizacji przedsięwzięcia 6. adekwatne działania minimalizujące lub kompensujące 7. zgodność zakresu przedsięwzięcia pomiędzy decyzją środowiskową, a decyzją inwestycyjną m.in. pozwoleniem na budowę.
ZAGROŻENIA wynikające z nieprawidłowego przeprowadzenia postępowania OOŚ zaskarżenia decyzji przez strony postępowania i opóźnienia przygotowania projektu, niedoszacowania kosztów, które beneficjent będzie musiał ponieść w związku z wdrażaniem rozwiązań minimalizujących lub kompensujących oddziaływanie projektu na środowisko, odrzuceniem przez Komisję Europejską (KE) wniosku o dofinansowanie dla dużego projektu w rozumieniu art. 39 rozporządzenia nr 1083/2006, odmową przyznania dofinansowania przez właściwą instytucję albo wstrzymaniem finansowania projektu i obowiązkiem zwrotu środków.
http://natura2000.gdos.gov.pl/natura2000/
ŚRODOWISKO - WSPÓLNA SPRAWA DLA POGRANICZA rola KONSULTACJI SPOŁECZNYCH w przedsięwzięciach inwestycyjnych 25
KONSULTACJE SPOŁECZNE Konsultacje są jednym z narzędzi, które zwiększają efektywność i przejrzystość planowania nowych inwestycji. Ponadto rozumiane winny być jako wszelkie możliwe formy zasięgania opinii, a nie tylko wymogi formalne określone w aktach normatywnych. W ten sposób zwiększają one zaangażowanie zainteresowanych stron. Niska jakość konsultacji bezpośrednio przekłada się na jakość procesu realizacji inwestycji a nawet jej wykluczenie. Konsultacje to udostępnianie dokumentacji, w odniesieniu do której można zgłaszać opinie i uwagi. Stwarzają one możliwości wysłuchania społeczeństwa.
Zgodność projektu z polityką zrównoważonego rozwoju regionu Zrównoważony rozwój - taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli, zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. 27
WYNIKI KONSULTACJI SPOŁECZNYCH brak przeprowadzenia inwentaryzacji przyrodniczej, sposób i terminy prowadzenia prac budowlanych uzgodnione we współpracy ze specjalistami z zakresu ochrony przyrody (np. ornitologami), sugestie odnośnie przeprowadzenia pełnej oceny OOŚ, możliwości wystąpienia pośrednich oddziaływań przedsięwzięć na obszary Natura 2000. 28
ORGANIZACJE POZARZĄDOWE Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej Centrum Dolnośląskie Eko-Unia Stowarzyszenie Ekologiczne we Wrocławiu Stowarzyszenie Eko-Edukacja we Wrocławiu Dolnośląska Fundacja Ekorozwoju we Wrocławiu Fundacja Ekologiczna Zielona Akcja w Legnicy Stowarzyszenie Ekonatura we Wrocławiu Stowarzyszenie Nowa Idea we Wrocławiu Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej we Wrocławiu Polski Klub Ekologiczny, Dolny Śląsk Polskie Towarzystwo Przyjaciół Przyrody Pro Natura
POZYTYWY I ZALETY KONSULTACJI nieskomplikowana procedura opiniowania projektów, możliwość uzupełnienia procedur oddziaływania na środowisko przed rozpoczęciem realizacji inwestycji, uniknięcie niepotrzebnych sporów, polepszenie jakości podejmowanych decyzji, lepsze poinformowanie społeczeństwa o podejmowanych decyzjach oraz zyskanie poparcia dla inwestycji.
WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE JAKOŚCI OOŚ należy czytać przepisy prawa polskiego przez pryzmat dyrektyw i orzecznictwa ETS, praktyka decyzyjna polskich organów często odbiega od wymogów formalnych niewystarczające uzasadnienia! ścisły kontakt ze służbami organu w celu kontroli czy wszystkie informacje zostaną uwzględnione, należy korzystać z opracowanych dokumentów, wytycznych (GDOŚ, RDOŚ, MRR).
Dziękuję za uwagę Agata Kopeć, Menedżer ds. Środowiska 32