mgr Piotr Seweryn Rosół i mgr Jagoda Wierzejska Historia literatury współczesnej Ćwiczenia dla I roku studiów stacjonarnych drugiego poziomu kształcenia (60 h) Rok akademicki 2010/2011 Piątek, 15:00, Gmach Polonistyki, s. 8. Nazwa pola Efekty uczenia się Metody i kryteria oceniania Sposób zaliczenia Zakres tematów Komentarz Po zakończeniu procesu uczenia się student: 1. Opisuje najważniejsze zjawiska literackie XX wieku. 2. Wyjaśnia pojęcia teoretycznych, zastosowane do analizy tekstów. 3. Używa wiedzy nabytej w czasie zajęć do interpretacji innych tekstów literackich, które nie były omawiane na zajęciach. 4. Rozpoznaje charakterystyczną problematykę epoki, odmienne style i poetyki szkół, prądów, grup literackich i poszczególnych autorów. 5. Buduje ogólny obraz literackiego dwudziestolecia międzywojennego, okresu wojennego i powojennego XX wieku. 6. Ocenia rolę poszczególnych autorów w rozwoju form prozatorskich, dramatycznych i poetyckich epoki. Obecność na zajęciach obowiązkowa (więcej niż 2 nieobecności w sem. konieczność zaliczenia wszystkich nieobecności). Aktywność na zajęciach, samodzielne przygotowanie lektur dodatkowych i wprowadzenia do zajęć, sprawdzana jest znajomość lektur, umiejętność analizy i interpretacji (ustnej i pisemnej) krótkich fragmentów zaczerpniętych z lektur obowiązkowych, umiejętność prowadzenia dyskusji, przygotowanie i wygłoszenie referatu. Szczegóły: ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność) 50 %, kontrola obecności 50 %. zaliczenie na ocenę Ćwiczenia w semestrze zimowym, prowadzone przez mgra Piotra Rosoła, obejmują następujące tematy z zakresu literatury międzywojennej i wojennej: 1. Wyprawa w Dwudziestolecie. Periodyzacja, podstawowe antynomie dwudziestolecia m.in.: modernizacja antymodernizacja, egalitaryzm elitaryzm, jasne dziesięciolecie ciemne dziesięciolecie, tragiczność drwina, obserwacja środowiskowa, realizm, dokumentaryzm kreacjonizm; demokratyzacja nacjonalizm, autotelizm - heterotelizm. 2. Programotwórstwo Futurystów i Programofobia Skamandrytów: krytyka Karola Irzykowskiego. 3. Budowniczy Peiper. System estetyczny i refleksja filozoficzno-społeczna Tadeusza Peipera. 4. Obcość, Mit i Karnawał Wielkiej Wojny. Józef Wittlin, Sól ziemi
5. Literatura choromaniaków? Potęga spojrzenia, magiczny akt mowy. Michał Choromański, Zazdrość i medycyna 6. Człowiek pierwotny/człowiek nowoczesny. Bolesław Leśmian. 7. Zapis nieudanej inicjacji. Witold Gombrowicz, Pamiętnik z okresu dojrzewania 8. Formowanie/ujarzmianie podmiotu. Witold Gombrowicz, Ferdydurke 9. Pamięć, żałoba i melancholia. Jarosław Iwaszkiewicz, Panny z Wilka, Brzezina 10. W poszukiwaniu utraconej Księgi. Bruno Schulz 11. Powieść nie jest dziełem sztuki; nie działa bezpośrednio swoją konstrukcją. Witkacy, Ciało i metafizyka. 12. Opowieść o końcu i o początku, rewolucja Stanisława Witkacego. 13. Obrazy niemożliwe. Tadeusz Borowski. 14. Bezzdarzeniowość wielkiej historii. Miron Białoszewski. Metody dydaktyczne Ćwiczenia w semestrze letnim, prowadzone przez mgr Jagodę Wierzejską, obejmują następujące tematy z zakresu literatury powojennej: 1. Socrealistyczna utrata złudzeń. 2. Prozatorskie debiuty odwilżowe legenda literacka Marka Hłaski. 3. Żydowski świat w polskiej prozie. 4. Wizja Europy (I) pozytywny projekt rodzinności Europy. 5. Wizja Europy (II) katastroficzne wyobrażenie upadku Starego Świata. 6. Gombrowicza gry autobiograficzne. 7. Zapis cielesności. 8. Kresy (I) wspominanie przeszłości między melancholią a fantazmatem. 9. Kresy (II) kreacja galicyjskiego świata możliwego. 10. Poetyka Nowej Fali. 11. Sylwa współczesna. 12. Białoszewskiego sobąpisanie. 13. Polska szkoła eseju esej filozoficzny. 14. Pokolenie brulionu. Ćwiczenia są realizowane w trybie dyskusji osoby prowadzącej z uczestnikami. 1. Semestr Literatura 1. Stefan Żeromski, Literatura a życie polskie (1915); Wyprawa w Dwudziestolecie, Album z wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2008; Czesław Miłosz, Wyprawa w Dwudziestolecie, Kraków 1999; Wiersze: Julian Tuwim, Ja, *** Życie?---; Jan Lechoń, Herostrates; Bruno Jasienski, But w butonierce; Artur Hutnikiewicz, Od czystej formy do literatury faktu. Główne teorie i programy literackie XX stulecia, Warszawa 1999. (rozdz. Wiek rewolucji, U źródeł współczesnej
myśli literackiej, Ekspresjonizm, Futuryzm), A. Wat, Mój wiek, Warszawa 1998. (fragmenty) 2. Karol Irzykowski, Programofobia, Talent jako fetysz, Plagiatowy charakter przełomów literackich w Polsce, Niezrozumialstwo, Futuryzm a szachy, Likwidacja futuryzmu [w:] tegoż, Słoń wśród porcelany, Pisma pod red. Andrzeja Lama, Kraków1976; Manifesty: Słowo wstępne do Skamandra, Manifest w sprawie ortografii fonetycznej, Do narodu polskiego. Manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia, Manifest w sprawie poezji futurystycznej. Wiersze: Julian Tuwim, Do krytyków; Stefan Żeromski, Snobizm i postęp (fragmenty); Przemysław Czapliński, Poetyka manifestu literackiego 1918-1939, Warszawa 1997; T. Burek, Cztery dyskusje Karola Irzykowskiego, w: Problemy literatury polskiej lat 1890-1939. Ser 1. Wrocław, 1972; R. Nycz, Wynajdywanie porządku. Karola Irzykowskiego koncepcje krytyki i literatury [w:] tegoż, Język modernizmu, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Nowe Formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. 3. T. Peiper, Punkt wyjścia; Miasto, masa, maszyna; Metafora teraźniejszości; Droga rymu; Rytm nowoczesny; Rozbijanie tworzydeł, Futuryzm, Nie gejzery. Gejsze! [w:] tegoż, Tędy, Pisma wybrane, BN I, Nr 235, Wrocław 1979; Karol Irzykowski, Burmistrz marzeń niezamieszkanych [w:] tegoż, Słoń wśród porcelany, Pisma pod red. Andrzeja Lama, Kraków1976; S. Jaworski, wstęp do wydania BN; S. Jaworski, U podstaw awangardy. T Peiper, pisarz i teoretyk, WL, Kraków 1968; A. Zagajewski, Budowniczy Peiper [w:] J. Kornhauser, A. Zagajewski, Świat nie przedstawiony, WL, Kraków 1974; wiersze: Julian Przyboś, Gmachy z tomu Z ponad (1930); Artur Hutnikiewicz, Od czystej formy do literatury faktu. Główne teorie i programy literackie XX stulecia, Warszawa 1999 (rozdz. Awangarda Krakowska); José Ortega y Gasset, Bunt mas (fragmenty), Warszawa 1995. 4. J. Wittlin, Sól ziemi, BN, Wrocław 1991; E.Wiegandt, wstęp do wydania BN; J. Huizinga, Homo ludens (rozdz. V Zabawa i wojna), Warszawa 1985, J. Wittlin, Orfeusz w piekle XX wieku, WL, Kraków, 2000. (zwłaszcza Wojna, pokój i dusza poety) W. Bolecki, Poetycki model prozy w dwudziestoleciu międzywojennym : Witkacy, Gombrowicz, Schulz i inni : studium z poetyki historycznej, Universitas, Kraków 1996. Hayden White, Proza historyczna, Universitas, Kraków, 2009. 5. Michał Choromański, Zazdrość i medycyna, Kraków 1994; A. Konkowski, Michał Choromański; I. Fik, Literatura choromaniaków [w:] Wybór pism krytycznych, Warszawa 1961. S. Freud, Niesamowite w: tenże, Pisma Psychologiczne, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997; Andrzej Konkowski, Michał Choromański, PIW, Warszawa 1980; Marek Sołtysik, Świadomość to kamień. Kartki z życia Michała Choromańskiego, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1989. 6. B. Leśmian, Topielec, Stodoła, Przemiany, Ballada bezludna z tomu Łąka [1920]; Dziewczyna z Napój cienisty [1936]; Pan Błyszczyński; Dwaj Macieje; Michał Głowiński, Zaświat przedstawiony: szkice o poezji Bolesława Leśmiana, Warszawa
1981.; M. P. Markowski, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007 (rozdz. Leśmian. Poezja i nicość), M. Foucault, Słowa i rzeczy. Archeologia nauk humanistycznych, Gdańsk, 2006. 7. W. Gombrowicz, Pamiętnik Stefana Czarnieckiego, Tancerz mecenasa Kraykowskiego, Zbrodnia z premedytacją [w:] tegoż, Bakakaj; M.P.Markowski, Czarny nurt. Gombrowicz, świat, literatura, Kraków 2004; Janusz Margański, Gombrowicz wieczny debiutant, Kraków 2001. 8. Witold Gombrowicz, Ferdydurke, Kraków 1994. 9. Jarosław Iwaszkiewicz, Panny z Wilka, Brzezina; R. Przybylski, Eros i Tanatos: proza Jarosława Iwaszkiewicz 1916-1938, Warszawa 1970 (rozdz. IV, V); A. Gronczewski, Jarosław Iwaszkiwicz, Warszawa 1974; G. Ritz, Jarosław Iwaszkiewicz: pogranicza nowoczesności, Kraków 1999. S. Freud, Żałoba i melancholia w: idem, Psychologia nieświadomości, przeł. R. Reszke, Warszawa 2009. 10. B. Schulz, Sanatorium pod Klepsydrą, Księga listów, Gdańsk 2002; M. P. Markowski, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007 (rozdz. Schulz. Za kulisami rzeczywistości); J. Jarzębski, Prowincja centrum. Przypisy do Schulza, Kraków 2006; J. Ficowski, Regiony wielkiej herezji i okolice. Bruno Schulz i jego mitologia, Sejny 2002; K. Stala, Na marginesach rzeczywistości. O paradoksach przedstawiania w twórczości Brunona Schulza, Warszawa 1995; A. Sandauer, Rzeczywistość zdegradowana (Rzecz o Brunonie Schulzu) [w:] B. Schulz, Proza, Kraków 1973; J. Derrida, Pismo i różnica, Warszawa 2004. 11. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Pożegnanie jesieni, Warszawa 2001; D. C. Gerauld, S.I.Witkiewicz jako pisarz, Warszawa 1981; J. Błoński, Doświadczenie dekadencji w powieściach S.I. Witkiewicza [w:] studia o S.I.Witkiewiczu, Wrocław 1972; M.P.Markowski, Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków 2007 (rozdz. Witkacy. Metafizyka i parodia) 12. Stanisław Witkacy, Szewcy; J. Błoński, Stanisław Ignacy Witkiewicz jako dramaturg, w: Lektury polonistyczne. Dwudziestolecie międzywojenne, II wojna światowa, t. I, pod red. R. Nycza i J. Jarzębskiego, Kraków 1997. 13. Tadeusz Borowski. U nas w Auschwitzu, Proszę państwa do gazu, Dzień na Harmenzach, Ludzie, którzy szli; T.Drewnowski, Ucieczka z kamiennego świata. A. Werner, Zwyczajna apokalipsa : Tadeusz Borowski i jego wizja świata obozów, Warszawa 1981. Cz. Miłosz, Beta czyli nieszczęśliwy kochanek, w: idem, Zniewolony umysł 14. Miron Białoszewski, Pamiętnik z powstania warszawskiego 2. Semestr 7. A. Ważyk, Poemat dla dorosłych; L. Flaszen, Nowy Zoil czyli o schematyzmie, Trudny kunszt womitowania [w:] Tegoż, Cyrograf, Karków 1996. 8. M. Hłasko, wybrane opowiadania; J. Jarzębski, Hłasko retoryka grzechu i
nawrócenia [w:] Tegoż, Powieść jako autokreacja. 9. J. Stryjkowski, Sen Azrila; E. Wiegandt, Juliana Stryjkowskiego Imię własne [w:] Tejże, Austria Felix. 10. C. Miłosz, Rodzinna Europa. 11. A. Bobkowski, Szkice piórkiem. 12. W. Gombrowicz, Dziennik (wybrana część); Tegoż, Trans-Atlantyk. 13. L. Lipski, Niespokojni; Tegoż, Piotruś [w:] Tegoż, Piotruś, Olsztyn 1995. 14. Z. Haupt, Co nowego w kinie?, cykl II z Ostatniego zbioru opowiadań, Elektra I, Elekta II [w:] Tegoż, Baskijski diabeł, Warszawa 2007. 15. A. Kuśniewicz, W drodze do Koryntu; Tegoż, Lekcja martwego języka. 16. A. Zagajewski, J. Kornhauser, Świat nieprzedstawiony (fragmenty); J. Kornhauser, Dwa początki Nowej Fali [w:] Tegoż, Międzyepoka, Kraków 1995; wybrane wiersze S. Barańczaka, R. Krynickiego i E. Lipskiej. 17. T. Konwicki, Kalendarz i klepsydra; R. Nycz, Sylwy współczesne (fragmenty). 18. M. Białoszewski, wybrane utwory z tomów prozy Donosy rzeczywistości, Szumy, zlepy ciągi i Zawał; Tegoż, Przepowiadanie siebie; A. Zieniewicz, Małe iluminacje: formy prozatorskie Mirona Białoszewskiego, Warszawa 1989. 19. Wybrane eseje B. Micińskiego, L. Kołakowskiego i S. Lema; R. Sendyka, Nowoczesny esej. Studium historyczne świadomości gatunku, Karków 2006 (fragmenty). 20. Wybrane wiersze M. Świetlickiego, J. Podsiadły; J. Klejnocki, J. Sosnowski, Chwilowe zawieszenie broni. O twórczości tzw. pokolenia brulionu (1986-1996), Warszawa 1996 (fragmenty).