Spojrzenie do wn?trza komór hiperbarycznych Jako nurek, niew?tpliwie jeste? zaznajomiony z terminem komora hiperbaryczna i prawdopodobnie widzia?e? zdj?cia komór lub nawet zwiedza?e? jedn? z nich. Czy jednak wiesz,?e komory hiperbaryczne dostarczane s? w ró?nych rodzajach oraz wielko?ciach i eksploatowane s? dla wielu ró?nych celów? Komor? hiperbaryczn? mo?na by zdefiniowa? jako pojemnik, w którym mo?na zwi?kszy? ci?nienie powietrza lub innych gazów i utrzymywa? ci?nienia wy?sze od normalnego ci?nienia atmosferycznego. Je?eli cz?owiek wchodzi do wn?trza komory, w?a?ciwym terminem do opisania tego typu urz?dzenia w Stanach Zjednoczonych jest naczynie ci?nieniowe do zamieszkania przez cz?owieka. Organizacje takie, jak Ameryka?skie stowarzyszenie in?ynierów mechaników (ASME) i Ameryka?skie biuro klasyfikacyjne (ABS) stworzy?o normy konstrukcji tego typu urz?dze? dla komór budowanych w Stanach Zjednoczonych. Jako zawodowy nurek, sp?dzi?em dobr? cz??? mego?ycia w komorach hiperbarycznych wszystkich rodzajów, lub blisko nich. Montowa?em instalacje w nowych komorach, konfigurowa?em i obs?ugiwa?em komory wszystkich wielko?ci (w??czaj?c systemy nasycania) i leczy?em w nich nurków (oraz by?em leczony) z choroby dekompresyjnej (DCS). W znaczeniu konfiguracji, obs?ugi oraz stworzenia zapewnianych przez nie wygód, ka?da komora posiada swoj? w?asn?, unikaln? osobowo??. Chocia??wiat komór hiperbarycznych mo?e wydawa? si? z?o?ony, wi?kszo?? komór w rzeczywisto?ci jest prosta. Konstrukcja komory W ko?cu XIX wieku i przez wi?kszo?? wieku XX, komory hiperbaryczne by?y wykonywane prawie wy??cznie ze stali, poniewa? by? to jedyny tani materia?, który móg?by bezpiecznie wytrzymywa? ci?nienia spotykane w wi?kszo?ci komór. Dzisiaj, komory wykonywane s? z innych materia?ów, w??czaj?c akryle i w?ókna para-aramidowe (jak Kevlar(r)). Instalacje przenosz?ce gazy oddechowe do/z wi?kszo?ci komór s? mieszanin? rur z miedzi oraz stali nierdzewnej oraz z mosi?dzu. Ró?ne rodzaje zaworów kontroluj? przep?yw powietrza, tlenu i nitroxu do komory. Wizjery wi?kszo?ci komór s? akrylowe i wyj?tkowo grube. S? one na ogó? uszczelniane pier?cieniami O-ring, tak jak drzwi lub inaczej mówi?c - w?azy komory. Komunikacja z wn?trza komory z zewn?trznym operatorem zwykle odbywa si? przy u?yciu elektronicznej skrzynki komunikacyjnej, cz??ciej nazywanej com box lub telefonem nurków. Nurkowie zawodowi, którzy nurkuj? u?ywaj?c zasilanego z powierzchni (jak p?powin?) sprz?tu z ca?otwarzowymi maskami lub he?mami, wykorzystuj? skrzynki komunikacyjne tego samego typu. Komory mog? mie? konstrukcj? jedno?luzow?, z jednym przedzia?em lub dwu?luzow?, z dwoma przedzia?ami. Zalet? komór dwu?luzowych jest to,?e ludzie lub sprz?t mog? zamyka? si? lub wychodzi? przez zewn?trzny przedzia?, podczas gdy wewn?trzna?luza utrzymywana jest na sta?ej g??boko?ci. Jest to szczególnie wa?ne przy leczeniu osób z DCS, poniewa? pozwala
lekarzowi lub innym opiekunom na wchodzenie do komory oraz jej opuszczanie bez anga?owania ich na ca?y okres terapii, trwaj?cej zwykle sze?? godzin lub d?u?ej. Prawie wszystkie wi?ksze komory posiadaj??luzy medyczne, przez które opiekunowie dostarczaj? zaopatrzenie medyczne oraz po?ywienie dla mieszka?ców komory. S? one proste w obs?udze i dzia?aj? przez wyrównanie ci?nienia komory z przestrzeni??luzy. Typowa komora u?ywana w nurkowaniu komercyjnym posiada zwykle?rednic? 54 lub 60 (135 lub 150 cm) i ca?kowit? d?ugo?? oko?o 14 stóp (4,3 m). Czysto akrylowe komory, jak te znajduj?ce si? w wi?kszo?ci szpitali, maj? cz?sto d?ugo?? wystarczaj?ca do pomieszczenia jedynie pojedynczej, le??cej osoby. Je?eli cierpisz na klaustrofobi?, taka komora mo?e stanowi? wyzwanie. Jak s? u?ywane komory W nurkowaniu wojskowym i komercyjnym, komory hiperbaryczne s? rutynowo u?ywane do procedury znanej jako powierzchniowa dekompresja tlenem lub sur-d-o2. Technika ta wmaga od nurka przeprowadzenia serii przystanków w wodzie, a nast?pnie do szybkiego wynurzenia na powierzchni? i wej?cia w ci?gu pi?ciu minut do komory dekompresyjnej. Wewn?trz komory, nurek poddawany jest dekompresji, zwykle do ekwiwalentu g??boko?ci 12 metrów, gdzie oddycha on czystym tlenem przez okresy 20 minutowe, z pi?ciominutowymi przerwami na powietrze. Dekompresja powierzchniowa z u?yciem tlenu jest na ogó? uznawana za du?o bezpieczniejsz?, ni? dekompresja w wodzie. G??boko?? nurka mo?na precyzyjnie kontrolowa?, wi?c zagro?enie dla nurka w komorze jest mniejsze, ni? w wodzie, ponadto, w komorze mo?na równie? regulowa? temperatur?. Mimo,?e nurek oddycha czystym tlenem na g??boko?ci, która przekracza maksymaln? zalecan? dla tego gazu, przebywaj?c w suchym?rodowisku i b?d?c w pe?ni odpr??ony rzadko do?wiadcza problemu. Komory, które zosta?y oprzyrz?dowane dla nurkowania komercyjnego, zwykle posiadaj? identyczny zestaw kontrolek wewn?trz i na zewn?trz komory, chocia? kontrolki nawodne s? zwierzchnie wzgl?dem kontrolek nurka. Powody stoj?ce za tak? filozofi? oprzyrz?dowania s? takie,?e w zagro?eniu, nurkowie mog? obs?ugiwa? swoj? w?asn? dekompresj?. W?wiecie cywilnym, niewiele komór mo?na uruchamia? od wewn?trz. Nurkowie wojskowi i komercyjni mog? równie? u?ywa? techniki znanej jako nurkowanie nasycone, gdzie nurkowie?yj? w systemie nasycenia, pod ci?nieniem przez wiele dni. Taki system na ogó? sk?ada si? z kilku ze?rubowanych ze sob? komór oraz dzwonu nurkowego, b?d?cego równie? komor? hiperbaryczn?i który mo?na tak?e do??cza? do systemu. System zwykle posadowiony jest na pok?adzie barki, statku lub platformy wiertniczej, zakotwiczonych nad miejscem, gdzie nurkowie b?d? pracowali na dnie. Gdy nadchodzi czas pój?cia do pracy, nurkowie wspinaj? si? do dzwonu nurkowego, który po uszczelnieniu jest od??czany od systemu, a system jest równie? uszczelniany.
Gdy tylko zostaje zamkni?ty wewn?trzny w?az dzwonu, jest on opuszczany na g??boko??, gdzie nurkowie b?d? pracowa?. Gdy ci?nienie wewn?trz dzwonu jest równe ci?nieniu na zewn?trz, mog? oni otworzy? w?az. Zazwyczaj, jeden nurek wyp?ywa na zewn?trz, aby wykona? prac?, podczas gdy drugi pozostaje wewn?trz dzwonu, aby dogl?da? w??a pierwszego nurka i zadzia?a? jako nurek zabezpieczenia, w nag?ym przypadku. Pierwszy nurek zwykle pracuje przez maksymalnie cztery godziny w wodzie, a nast?pnie zamienia si? miejscami ze swoim partnerem. Nie jest niczym niezwyk?ym przebywanie dzwonu w wodzie 10-12 godzin od czasu, gdy opuszcza on pok?ad, do chwili, gdy nurkowie ulokuj? si? z powrotem w systemie nasycania. Zasad? przemawiaj?c? za nurkowaniem nasyconym jest to,?e po 24 godzinach pod ci?nieniem, nurek zostaje nasycony ka?dym oboj?tnym gazem z mieszanki oddechowej i jego dekompresja b?dzie trwa?a tyle samo, bez wzgl?du na to, czy przebywa? pod ci?nieniem dzie?, tydzie?, czy miesi?c. Poniewa? wi?kszo?? nurkowa? nasyconych ma miejsce na g??boko?ciach przekraczaj?cych 50 metrów, gazem oboj?tnym u?ytym w mieszance jest hel, który nie wytwarza takiego samego efektu narkotycznego, jak azot. Oczywi?cie nurkowie wojskowi i komercyjni mog? równie? nabawi? si? DCS i komory hiperbaryczne s? u?ywane do ich leczenia, tak jak leczeni s? nurkowie sportowi. Inn? wielk? ró?nic? mi?dzy operacjami cywilnymi w zestawieniu z komercyjnymi i wojskowymi jest dost?pno??: wiele komercyjnych i wojskowych statków posiada komor? na miejscu tak, aby nurek móg? by? szybko leczony ze wszystkich typów wypadków nurkowych. Poniewa? leczenie wypadków nurkowych jest procedur? medyczn?, w wi?kszo?ci przypadków lekarze hiperbaryczni zalecaj? kurs leczenia dla nurków. Komory hiperbaryczne s? równie? u?ywane do przeprowadzania bada? z fizjologii nurkowania oraz testowania sprz?tu nurkowego. Takie komory s? zwykle ekstremalnej wielko?ci. Mog? one by? bardzo du?e, jak ta w Obiekcie symulacji oceanicznych marynarki USA w Panama City na Florydzie (U.S. Navy s Ocean Simulation Facility) lub mog? wystarczaj?co du?e, aby pomie?ci? element wyposa?enia taki, jak he?m, regulator lub komputer nurkowy. Niewielkie, jednoosobowe komory s? równie? u?ywane do ewakuacji ofiar wypadków nurkowych z odleg?ych miejsc do obiektów, w których mo?na zapewni? bardziej obszern? opiek? medyczn?. Zwykle wystarczaj?co ma?e i lekkie, aby mog?y by? przetransportowane helikopterem lub samolotem. S? one na ogó? równie? zaprojektowane do sprz?gania z wi?ksz? komor?, lub s? wystarczaj?co ma?e, aby umo?liwi?o to umieszczenie ich wewn?trz wi?kszej komory; pozwala to na ci?g?e utrzymywanie poszkodowanej osoby pod ci?nieniem. Do?wiadczenie hiperbaryczne Wykonywanie nurkowania wewn?trz komory hiperbarycznej jest bardzo podobne do przebywania w du?ym zbiorniku akwalungu. Tak, jak butla twego akwalungu, komora b?dzie si? nagrzewa?, gdy ci?nienie w jej wn?trzu wzrasta, a ostudza?, gdy ci?nienie jest zmniejszane. Gdy przeprowadzasz nurkowanie wewn?trz komory, b?dziesz musia? wyrównywa? ci?nienie w uszach tak, jak czynisz to podczas nurkowania pod wod?. Wszystko, co zabierasz ze sob? do wewn?trz, np., zegarek, musi mie? zdo lno?? wytrzymania ci?nienia. Je?eli masz okazj? wykona? nurkowanie w komorze, po prostu dla do?wiadczenia, a nie z konieczno?ci terapii, pami?taj,?e je?eli nurkowanie jest wystarczaj?co d?ugie i g??bokie, w rezultacie mo?esz nabawi? si? choroby kesonowej tak, jak podczas ka?dego nurkowania w
otwartych wodach. Eksploatacja komory hiperbarycznej wymaga umiej?tno?ci i konserwacji Przebywanie wewn?trz komory hiperbarycznej jest stosunkowo bezpieczne, lecz b?d??wiadomy nast?puj?cych zagro?e?: niew?a?ciwa eksploatacja komory, usterka konstrukcyjna i po?ar. Po?ar wymaga?ród?a zap?onu, czego? do palenia si? i tlenu w ilo?ci wystarczaj?cej do podtrzymania spalania. Z tego powodu, operatorzy komór s? wyj?tkowo ostro?ni, je?eli chodzi o rodzaje tkanin dopuszczanych do wn?trza. Dodatkowo, wszyscy pasa?erowie komór musz? zdj?? swoje obuwie zanim wejd?, unikaj?c nast?powania na?atwopalne oleje. Poniewa? komory s? budowane w oparciu o wymagaj?ce normy, usterki konstrukcyjne s? rzadkie. Jednak?e, je?eli komora jest stara i by?a niedbale utrzymywana, lub jest uszkodzona przez si?y zewn?trzne, mog?oby to zako?czy? si? bardzo szybkim rozszczelnieniem. Taka sytuacja, mo?e skutkowa? dekompresj? wybuchow?, zdarzeniem powa?nym lub nawet fatalnym. Mimo, i? wi?kszo?? operatorów jest dobrze przeszkolonych, nawet najlepszy operator mo?e pope?ni? pomy?k?. Je?eli ty, lub twój partner wymagacie dekompresji w nieznanym miejscu, przyjrzyjcie si? ogólnemu stanowi obiektu: czy jest on czysty i zadbany? Czy co? wydaje si? wymaga? uwagi lub naprawy? Je?eli zada?e? pytanie, czy odpowiedzi by?y zadowalaj?ce? Je?eli masz jakiekolwiek w?tpliwo?ci dotycz?ce obiektu, w którym przebywasz, zadzwo? do DAN. Komory w perspektywie Z wielu wzgl?dów, komory hiperbaryczne s? istotne przy nurkowaniu. Miejmy nadziej?,?e nie b?dziesz nigdy potrzebowa? której? z nich, lecz dobrze jest rozumie? czym one s?, jak dzia?aj? i dlaczego s? tak wa?ne. Program pomocy DAN komorom dekompresyjnym (RCAP) rozpoczyna 18 rok s?u?by komorom dekompresyjnym Poprzez swój bie??cy program pomocy komorom, DAN utrzymuje kontakt z ponad 30 komorami w rejonie DAN America. Komory te mog???da? pomocy zgodnie z programem pomocy DAN komorom dekompresyjnym (RCAP). Program rozpoczyna 18 rok s?u?by dla spo?eczno?ci komór dekompresyjnych. Joel Dovenbarger, wiceprzewodnicz?cy DAN America dla us?ug medycznych, powiedzia?,?e przez komunikacj? z komorami,?e DAN identyfikuje ogólne potrzeby i celuje w specyficzne potrzeby poszczególnych komór. Rozmawiamy bezpo?rednio z komorami, pomagamy im ustanowi? priorytety i znajdujemy sposoby, jak DAN mo?e najlepiej im pomaga?, powiedzia?a Dovenbarger. Tego roku, RCAP skupi si? na programach edukacyjnych i umie?ci monitory pacjentów w komorach, które w czasie leczenia nurków, nie maj? sposobu monitorowania bicia serca, oddychania i nasycenia tlenem. DAN przeprowadzi równie? ocen? na miejscu, aby pomóc personelowi komory zmodernizowa? ich obiekty lub, je?eli wymagane, dokona? ulepsze?. Poprzez RCAP, DAN pomaga komorom udzielaj?c grantów na konserwacj?, naprawy oraz nowy sprz?t i kontynuuje fora edukacji medycznej lub konferencje medyczne dla personelu komór. Podkre?la to wag? RCAP. RCAP mo?e dostarczy? rzeczy, na które komory nie zawsze mog? sobie pozwoli?. Program pomocy DAN komorom dekompresyjnym zosta? ustanowiony w 1993, aby wesprze? komory dekompresyjne i personel medyczny pomoc? finansowa oraz szkoleniami. Program by? pomy?lany, aby upewni? si?,?e w rejonie funkcjonowania DAN America dost?pne jest dla nurków wysokiej jako?ci leczenie dekompresyjne. Aby dowiedzie? si? wi?cej o RCAP, odwied? http://www.daneurope.org/web/guest/rcapp1.
Informacje o autorze Steve Barsky jest cz?onkiem DAN i pe?noetatowym zawodowcem z przemy?le nurkowym. Jest wolontariuszem w komorze hiperbarycznej Watalina. Jego ksi?zki obejmuj? The Simple Guide to Commercial Diving (Prosty przewodnik do nurkowania komercyjnego) (z B. Christensenem) oraz Underwater Digital Video Made Easy (?atwe wykonywanie podwodnego, cyfrowego wideo) (z L.Milbrandem oraz M. Thurlowem). www.hammerheadpress.com