Po 20 latach pracy przed nami wciąż długa droga: uzależnienie od hazardu i odpowiedzialny hazard w Europie Uzależnienie od hazardu zjawisko, ryzyka i sposoby walki z problem 10 czerwca 2011 r., Warszawa, Polska Pieter Remmers, Assissa Consultancy Europe
Uzależnienie od hazardu i odpowiedzialne zakłady / Polityka w zakresie gier losowych w kontekście Każdy złożony problem ma proste wyjaśnienie, które z reguły jest błędne. H.L. Mencken Dlaczego powinniśmy zajmować się osobami uzależnionymi od hazardu?...nałogowi hazardziści stanowiący 2% dorosłego społeczeństwa generują od 20% do 50% zysków, w zależności od rodzaju gry. To przerażająca statystyka wskazująca na lukę w zakresie odpowiedzialności społecznej. G. J. Smith
O czym będę mówić? (1) Gry umiejętnościowe a gry losowe Ryzyka związane z grą Zintegrowany zbiór czynników Predyspozycja biologiczna / genetyczna Kondycja psychiczna Otoczenie społeczne
O czym będę mówić? (2) Charakter samej czynności Uzależnienie od hazardu Terminologia Strategie z zakresu odpowiedzialnego hazardu Polityka korporacyjna
Dlaczego ludzie uprawiają hazard? Szansa na zdobycie szacunku/ poważania Zabawa Rozrywka Dostępność Możliwość wygrania pieniędzy Element kultury Emocje Ucieczka Forma rozwiązywania problemów Atrakcyjne otoczenie
Gry umiejętnościowe a gry losowe Na cechy obu typów gier powinno się zawsze patrzeć z punktu widzenia ich powiązań i interakcji. Często zdarza się, że różne cechy tej samej gry wskazują, jest to gra losowa, a inne że umiejętnościowa.
Gry losowe: ryzyka Iluzja kontroli Dostępność Łatwość użycia Charakter ciągły Możliwość natychmiastowej reinwestycji wygranej Gry o niskich <-> wysokich wygranych Podatne grupy ryzyka
Inne czynniki Wysokość stawki Częstotliwość wydarzenia Kwoty pieniędzy Struktury nagrody Prawdopodobieństwo wygranej Wysokość puli skumulowanej Umiejętności i pseudoumiejętności Doświadczenie bliskiej porażki Światło i kolor Efekty dźwiękowe Charakter społeczny i antyspołeczny Dostępność Lokalizacja Rodzaj gry
Kiedy hazard staje się nałogiem?
Definicja Nałogowy hazardzista to ktoś, kto: traci na hazardzie zbyt dużo pieniędzy, spędza na graniu zbyt dużo czasu, pozwala, by hazard odbijał się negatywnie na jego życiu i życiu jego najbliższych, ma poczucie winy.
Każdy może się uzależnić od hazardu
Proces uzależniania się Po pierwszej grze klient nie od razu staje się nałogowym hazardzistą A) Nie? B) Nie!
1. Wydarzenie 5. Konsekwencje 2. Myśli o hazardzie 4. Uprawianie hazardu 3. Bodźce skłaniające do hazardu
Trzy fazy 1. Faza wygranych gracz bez problemów 2. Faza przegranych nałogowy gracz 3. Faza desperacji gracz patologiczny
Faza wygranych Przyjemność Ekscytacja Rozrywka Rosnące poczucie własnej wartości Wysokie wygrane Korzystanie z czatów Cierpliwość (e-maile i telefony) Pożyczanie pieniędzy (bez problemu)
Faza przegranych Gonienie za szczęściem Postrzeganie wszelkich innych zajęć jako uciążliwe Utrata kontroli nad finansami Spadające poczucie własnej wartości Nadzieja na dużą wygraną Dłuższe sesje Zadawanie nietechnicznych pytań Oskarżanie kasyna (innych) za niższe i rzadsze wygrane
Faza desperacji Granie całymi dniami Problemy z grupą wsparcia, pierwsze oznaki agresji Poszukiwanie nowych źródeł finansowania nałogu/tworzenie wielu kont bankowych Poważne problemy w pracy Spadający optymizm: utrata wiary, że uda się rozwiązać mnożące się problemy Zaburzenia żywieniowe i problemy ze spaniem Zaburzenia psychiczne i fizyczne Skrajna nerwowość i myśli samobójcze
FAZA KONTROLA/ MOŻLIWOŚĆ ZAPRZESTANIA SKUTKI BEHAWIORALNE 6. Desperacja/patologia Nie Proces uzależnienia się od hazardu trwa ok. 4 lat Granie całymi dniami Depresje, samobójstwa, zaburzenia itp. Problemy z grupą wsparcia, pierwsze oznaki agresji, wymyślanie nowych źródeł finansowania nałogu/tworzenie licznych kont bankowych 4 opcje: - poszukiwanie pomocy - ucieczka - więzienie - samobójstwo 5. Faza krytyczna - Uzależnienie 4. Faza przegranych / faza nadużywania - Powstawanie uzależnienia Nie Tak Racjonalizacja powodów uprawiania hazardu Granie "pożyczonymi" pieniędzmi Poszukiwanie nowych źródeł finansowania nałogu Zaprzeczanie, że istnieje problem Utrata kontroli zmiana systemu gry Niezdolność do samodzielnego zaprzestania grania Wykorzystywanie grupy wsparcia, by dać upust frustracji Potrzeba profesjonalnej pomocy Gonienie za szczęściem Obietnice zaprzestania hazardu Postrzeganie innych zajęć jako uciążliwych Spadające poczucie własnej wartości Granie w dni robocze Dłuższe sesje Zadawanie nietechnicznych pytań Możliwość powrotu do fazy socjalnej bez pomocy 3. Faza wygranych / socjalna / rozrywki Tak Pozytywne doznania, np. - przyjemność - ekscytacja - wzrost poczucia własnej wartości - zabawa i czerpanie radości z gry Korzystanie z czatów Cierpliwość (e-maile i telefony) 2. Początkujący gracze Tak Ekscytacja Słaba znajomość zasad (zadawanie wyłącznie pytań technicznych) Niektórym hazard się nie podoba i wracają do stanu "żadnego hazardu", inni idą dalej 1. Żadnego hazardu -- --
TYPY HAZARDZISTÓW GRACZE REKREACYJNI Dobrze się bawią. Grają, ponieważ zapewnia im to dreszczyk emocji. Grają nie tylko po to, żeby grać. Wykazują umiar. GRACZE Z PROBLEMEM Są bardziej skoncentrowani na samej grze. Stawiają więcej, niż wynosi ich budżet. W miarę gry stają się coraz bardziej podekscytowani. NAŁOGOWI HAZARDZIŚCI Grają tylko po to, żeby grać. Hazard wypełnia im całe dnie. Oszukują i kłamią. Tracą poczucie wartości pieniądza. Nie są w stanie przestać grać.
Kto powinien znajdować się w grupie docelowej? Gracze spoza grupy ryzyka Gracze z grupy niskiego ryzyka Gracze z grupy średniego ryzyka Gracze z grupy wysokiego ryzyka
Czternaście postulatów Komisji Nijpelsa I. Wyeliminowanie mechanizmu automatycznej kontynuacji gry 1. Każda gra powinna być rozpoczynana w sposób świadomy. 2. Wszystkie punkty kredytowe powinny być gromadzone w banku wygranych, a nie wyświetlane na liczniku kredytu bieżącego. 3. Automatyczna wypłata. 4. Po każdej automatycznej wypłacie powininen następować 15-sekundowy okres oczekiwania. 5. Obowiązkowy górny limit w wysokości 40.00 euro powiązany z systemem informacyjnym na temat gry.
II. Wyeliminowanie nieustannej gry przez dłuższy czas 6. Ograniczenia wynikające z konstrukcji programów oszczędnościowych. 7. Pojedyncza czynność gracza może skutkować maksymalną wygraną w wysokości 40.00 euro. III. Ograniczenie atrakcyjności gry 8. Wydłużenie minimalnego średniego czasu trwania gry z trzech do czterech sekund, przy czym pojedyncza gra powinna trwać nie krócej niż 3,5 sekundy. 9. Ograniczenie liczby zakładów w grach seryjnych.
IV. Ograniczenie funkcji automatów do gry mających na celu przyciągnięcie uwagi gracza 10. Statyczne światło, gdy automat nie jest użytwany. 11.Ograniczenie efektów dzwiękowych towarzyszących wypłacie. V. Ograniczenie możliwości wymiany pieniędzy na żetony 12. Maszyny do wymiany pieniędzy na żetony nie powinny znajdować się bezpośrednio przy automatach. 13. Wprowadzenie komunikatu o losowym charakterze gry na monitorze automatu. 14. Szybsze zmiany zasad.
Standardy w zakresie odpowiedzialnych zakładów organizacji "Loterie Europejskie" Organizacja "Loterie Europejskie" wspiera działania mające na celu zwalczanie nielegalnego hazardu i pokrewnej działalności przestępczej, przy jednoczesnej minimalizacji potencjalnych negatywnych skutków hazardu dla społeczeństwa i osób podatnych na uzależnienie od hazardu, w szczególności poprzez kontrolowany rozwój edukacji na temat hazardu. Działania organizacji będące wyrazem jej zaangażowania w odpowiedzialny hazard skupiają się na prewencji.
Cele organizacji "Loterie Europejskie" 1. Wspomaganie działań mających na celu utrzymanie porządku publicznego i integralności oraz walkę z nielegalnym hazardem i nieprawidłowościami finansowymi zgodnie z definicją zawartą w prawodawstwie Unii Europejskiej. 2. Zidentyfikowanie najlepszych praktyk w zakresie "Odpowiedzialnych zakładów w sektorze loterii". 3. Ułatwienie członkom organizacji wdrożenie zasad Odpowiedzialnych Zakładów w ich codziennej działalności, a przez to ograniczenie negatywnych skutków hazardu dla społeczeństwa. 4. Ustalenie jasnych reguł działalności obowiązujących członków organizacji. 5. Danie członkom organizacji szansy zademonstrowania społeczeństwu, że programy Odpowiedzialnych Zakładów spełaniają wymagane standardy i podlegają niezależnej weryfikacji.
Standardy organizacji "Loterie Europejskie" 1. Badania 2. Szkolenia dla pracowników 3. Programy przedstawicieli handlowych 4. Projektowanie gier 5. Kanały umożliwiające zdalną grę 6. Reklama i marketing 7. Skierowania do specjalistów 8. Edukacja graczy 9. Zaangażowanie interesariuszy 10. Sprawozdawczość, pomiary i zaświadczenia
Kodeks dobrych praktyk w zakresie Odpowiedzialnych Zakładów w kasynach Wprowadzenie "Kodeks dobrych praktyk w zakresie Odpowiedzialnych Zakładów w kasynach" stanowi zbiór proaktywnych zasad obowiązujących całą branżę gier losowych. Podstawową zasadą kodeksu jest zaangażowanie kasyn w przestrzeganie najlepszych praktyk w zakresie odpowiedzialnego hazardu.
Reklama i marketing 1) Reklamy muszą być zgodne z odnośnymi regulacjami krajowymi obowiązującymi członków ECA lub prawodawstwem unijnym, jeśli takowe obowiązuje. 2) Reklamy nie mogą być nieprawdziwe, mylące ani zwodnicze. 3) Reklamy nie mogą stwarzać wrażenia, że hazard jest odpowiedzialną strategią pozyskiwania korzyści finansowych. 4) Reklamy nie mogą zawierać stwierdzeń wprowadzających w błąd co do możliwych do osiągnięcia korzyści, nagród lub szans na wygraną. 5) Reklamy nie mogą być w sposób dorozumiany ani wyraźny skierowane do osób nieletnich, podatnych na zachęty lub z innego względu poszkodowanych. 6) Reklamy muszą przestrzegać ogólnie przyjętych, obowiązujących w danym czasie norm dobrego smaku.
Promowanie odpowiedzialnego hazardu 1) Członkowie ECA zobowiązani są przygotować i udostępniać broszury na temat odpowiedzialnych zakładów i miejsc świadczących pomoc osobom uzależnionym od hazardu.
Pracownicy kasyn 1) Członkowie ECA zobowiązani są szkolić kierowników ds. zakładów w zakresie odpowiedzialnych zakładów i przeprowadzać okresowe szkolenia przypominające.
Zapobieganie uprawianiu hazardu przez osoby nieletnie 1) Członkowie ECA zobowiązani są informować osoby odwiedzające kasyna o granicy wieku, poniżej której uprawianie hazardu jest nielegalne, poprzez zamieszczenie odpowiednich oznaczeń i informacji przy wejściu do kasyna. 2) Członkowie ECA zobowiązani są dokładać wszelkich starań, by uniemożliwić osobom niepełnoletnim przebywanie w tej części kasyna, w której stawia się zakłady, umieszczając odpowiednie bariery i wprowadzając kontrole uniemożliwiające wstęp osobom nieuprawnionym.
Odpowiedzialność w zakresie sprzedaży alkoholu w kasynach 1) W kasynach nie można w sposób rozmyślny serwować napojów alkoholowych. 2) Kasyno zobowiązane jest podjąć działania mające na celu uniemożliwienie stawiania zakładów osobom będącym pod wpływem alkoholu. 3) Kasyna zobowiązane są przeszkolić odpowiednich pracowników w zakresie polityki kasyna dotyczącej odpowiedzialnego serwowania napojów alkoholowych.
Nałogowi hazardziści 1) Członkowie ECA zobowiązani są wprowadzić własne programy mające na celu samowykluczenie z gry. 2) Członkowie ECA zobowiązani są wdrażać własne działania naprawcze polegające na dostarczaniu informacji o centrach pomocy dla osób uzależnionych od hazardu i informowaniu, że terapia w wielu przypadkach jest skuteczna. 3) Każdy gracz ponosi osobistą odpowiedzialność za swoje zachowania związane z hazardem, lecz jeśli jakikolwiek gracz zwróci się ze swoim problemem do członka ECA, jego pracownicy zobowiązani są okazać mu wsparcie i skierować go do odpowiedniego ośrodka pomocy.
Cztery strategie promocji Odpowiedzialnych Zakładów / zasad społecznej odpowiedzialności biznesu Otoczenie produktu Zwiększanie świadomości poprzez edukację społeczną Szkolenia personelu Zwiększanie świadomości z użyciem narzędzi programowych
Cztery strategie promocji Odpowiedzialnych Zakładów Otoczenie produktu: - Misja firmy: "Celem XXX jest uzyskanie pozycji wiodącej i najbardziej innowacyjnej spółki z branży gier losowych w Europie" - Oświadczenie firmy w zakresie odpowiedzialnych zakładów (następny slajd) - Profil pracownika: stworzenie poczucia, że firma zrobiła wszystko, co w jej mocy, by dostarczyć informacji w zakresie odpowiedzialnych zakładów, i postarała się o odpowiednią aranżację miejsca, w którym stawiane są zakłady oraz ma świadomość, że pracownik nie ponosi odpowiedzialności za sytuację klientów - Profil klienta - Kampanie reklamowe i promocyjne
Polityka XXX w zakresie odpowiedzialnych zakładów XXX zdaje sobie sprawę i przyznaje, że pozornie nieszkodliwe gry mogą stanowić dla niektórych osób problem. Problem ten może mieć różne nasilenie: od okazyjnego przeciągania sesji po patologiczne uzależnienie od hazardu. Firma XXX dokłada wszelkich starań, by stworzyć otoczenie sprzyjające odpowiedzialnemu hazardowi, i jest zaangażowana we wdrażanie i przestrzeganie zasad temu służących, działając na korzyść swoich klientów, pracowników i kierownictwa.
Cztery strategie promocji Odpowiedzialnych Zakładów Zwiększanie świadomości poprzez edukację społeczną: - Informacje i przekazy, jakimi firma posługuje się w celu zapewnienia, że hazard zachowa charakter rozrywki oraz będzie bezpieczny i zdrowy dla graczy - Kampanie prewencyjne
Cztery strategie promocji Odpowiedzialnych Zakładów Szkolenia personelu: 1. Sesje uświadamiające dla wszystkich pracowników 2. Specjalne sesje szkoleniowe dla personelu wsparcia, pracowników działu marketingu, rozwoju i innych
Cztery strategie promocji Odpowiedzialnych Zakładów Zwiększanie świadomości z użyciem narzędzi programowych: - Wszelkiego rodzaju ustawienia oprogramowania wspierające odpowiedzialny hazard/odpowiedzialne zakłady wdrożone w placówce, jak: 1. Limity kwot 2. Testy samooceny 3. Wyraźny, widoczny zegar 4. Czas na "ochłonięcie" 5. Samowykluczenie 6. Stawki wyrażone w walucie (nie w punktach ani żetonach)
Standardy oceny DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) klasyfikacja zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego SOGS NODS/CPGI GA wskaźniki społeczne 25% dochodu rozporządzalnego netto
Test kłamstwa narzędzie monitorowania własnych zachowań hazardowych 1. Czy kiedykolwiek odczuwałeś potrzebę stawiania coraz większej ilości pieniędzy? 2. Czy kiedykolwiek musiałeś okłamać ważną dla Ciebie osobę w kwestii tego, ile przegrałeś w grach hazardowych?
Test kłamstwa: niezawodny kwestionariusz 1. Czy miałeś / masz problem z hazardem? 2. Czy skłamałeś, odpowiadając na powyższe pytanie?
Kryteria oceny zachowań hazardowych DSM IV Obsesja Tolerancja Wycofanie Ucieczka Pogoń Kłamstwa Utrata kontroli Nielegalne działania Narażenie na szwank ważnej relacji z drugim człowiekiem Rozpaczliwa sytuacja finansowa
Kanadyjski wskaźnik uzależnienia od hazardu Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy: 1. Postawiłeś kwotę, na stratę której nie mogłeś sobie pozwolić? 2. Musiałeś stawiać coraz wyższe kwoty, by osiągnąć tak samo silne uczucie ekscytacji? 3. Po przegraniu pieniędzy następnego dnia znów grałeś, próbując odzyskać stracone pieniądze? 4. Pożyczyłeś pieniądze lub sprzedałeś coś, by mieć za co grać? 5. Miałeś wrażenie, że możesz mieć problem z hazardem? 6. Hazard wywołał u Ciebie problemy zdrowotne, w tym stres i uczucie podenerwowanie? 7. Ktoś skrytykował Twój pociąg do hazardu lub stwierdził, że wpadłeś w nałóg, niezależnie od tego, czy sądzisz, że to prawda, czy nie? 8. Miałeś problemy finansowe spowodowane hazardem? Czy miało je Twoje gospodarstwo domowe? 9. Miałeś poczucie winy z powodu uprawiania hazardu lub tego, co się dzieje, gdy grasz? 0 = nigdy, 1 = czasami, 2 = zazwyczaj, 3 = zawsze
Kanadyjski wskaźnik uzależnienia od hazardu Wynik: 0 = brak problemu z hazardem 1-2 = niskie ryzyko 3-7= średnie ryzyko 8 + (do maks. 27) = uzależnienie od hazardu
Odpowiedzialność społeczna i Internet Dostęp przez całą dobę, przez cały rok Formy płatności Dostęp do zakładów / gier hazardowych w domu Spadek wartości pieniądza Brak kontroli / alkohol i narkotyki Ograniczone możliwości interwencji Zmiana charakteru hazardu: z zajęcia społecznego w aspołeczne Ryzyko dla konsumenta
Co robić? (1) Kontrola wieku i tożsamości (nowych klientów) Formy płatności Materiały reklamowe i promocyjne Ustalane przez klientów limity depozytów Ustalane przez klientów limity sesji
Co robić? (1) Samowyłączenie / ograniczenie liczby wizyt Informacje na temat odpowiedzialności społecznej / ochrony graczy Przeprowadzanie testów rzeczywistości w trakcie gry Konto klienta Bezpłatne gry Szkolenia/wsparcie Audyty/przeglądy działalności
Osobista decyzja gracza Firma podjęła kroki mające na celu poinformowanie klientów o negatywnych aspektach hazardu i odpowiednie wsparcie graczy. Wdrożono narzędzia z zakresu Odpowiedzialnych Zakładów i przeszkolono pracowników. Niemniej spółka nie ponowi żadnej odpowiedzialności za osobiste decyzje klienta dotyczące uprawiania hazardu. Decyzję tę klient podejmuje sam w sposób świadomy.
Dziękuję za uwagę! www.assissa.nl www.easg.org www.gx4.com