SWAPY Autorzy: Paweł Czyż Sebastian Krajewski
Plan prezentacji Swap - definicja Rodzaje swapów Przykłady swapów Zastosowanie swapów 2/29
Swap Swap umowa pomiędzy dwoma podmiotami na wymianę przyszłych przepływów pieniężnych. Umowa ta określa jak ma wyglądać rozliczenie oraz kiedy przepływy mają nastąpić. 3/29
Wzrost znaczenia swapów 4/29
Rodzaje Swapów Podział ze względu na instrument bazowy: Procentowe Walutowe Procentowo walutowe Towarowe Oparte na papierach wartościowych Oparte na indeksach Podział ze względu na wielkość i zmienność kwoty podstawowej: Dopasowane Zaliczkowe Amortyzowane O zmiennej kwocie kontraktu (roller coaster) Podział ze względu na charakter kwoty podstawowej: Oparte na aktywach Oparte na pasywach 5/29
Rodzaje Swapów Podział ze względu na rodzaj transakcji: Proste, klasyczne Modyfikowane Podział ze względu na walutę: Jednowalutowe Wielowalutowe Podział ze względu na moment rozpoczęcia: Rozpoczęte z umową Odłożone Podział ze względu na moment zakończenia: Zamykane w terminie Z prawem przedłużenia terminu zamknięcia Z prawem wcześniejszego zamknięcia 6/29
Swap procentowy Swap procentowy swap to umowa pomiędzy dwiema lub więcej stronami, obejmująca wymianę przepływów gotówkowych W swapie procentowym pozycją jednej ze stron jest instrument dłużny o stałym oprocentowaniu, drugiej zaś zobowiązanie o oprocentowaniu zmiennym. Umożliwia to stronie, która otrzyma płatności oparte na stałej stopie procentowej zamianę płatności według zmiennej stopy procentowej. 7/29
Swap procentowy - przykład Oprocentowanie stałe Oprocentowanie zmienne Firma Y 6% LIBOR+0.5% Firma X 8% LIBOR+1% 8/29
Swap procentowy - przykład W czerwcu 1999 roku Elektrownia Łaziska zawarła jednoroczny kontrakt swapu procentowego na 160 milionów złotych, zamieniając zmienne oprocentowanie na stałe. Kontrakt został zawarty z Citibankiem i dotyczył zabezpieczenia części kredytu PKO S.A. na budowę instalacji odsiarczania spalin. Schemat transakcji: CitiBank Przepływy finansowe: Data 3M WIBOR stała stopa 13% Kwota nominalna 3M WIBOR Elektrownia Łaziska Odsetki zmienne 3M WIBOR Stała stopa 01.08.99 160 mln zł 13,20% 13% PKO S.A. Odsetki stałe Płatności CitiBank 01.11.99 160 mln zł 19,25% 5 323 397 zł 13% 5 242 740 zł 80 658 zł 01.02.00 160 mln zł 18,50% 7 763 288 zł 13% 5 242 740 zł 2 520 548 zł 01.05.00 160 mln zł 18,25% 7 298 630 zł 13% 5 128 767 zł 2 169 863 zł 01.08.00 160 mln zł 7 360 000 zł 13% 5 242 740 zł 2 117 260 zł
Swap procentowy - przykład Swap, zawarty z innym bankiem niż bank kredytujący, został bardzo dokładnie dopasowany do przepływów finansowych wynikających z umowy kredytowej pod względem kwoty kredytu, sposobu naliczania oraz dat płatności odsetek. Warunki kontraktu: Kwota nominalna: 160 milionów PLN Oprocentowanie zmienne stopa 3M WIBOR Oprocentowanie stałe 13% Częstotliwość płatności co kwartał Data początkowa kontraktu 1 sierpień 1999 r. Data końcowa kontraktu 1 sierpień 2000 r. 10/29
Swap walutowy Swap walutowy umowa, w której dwie strony postanawiają wymienić między sobą określoną kwotę waluty na równowartość w innej walucie, na określony czas. W trakcie trwania transakcji nie ma płatności odsetek. Kurs wymiany na datę zapadalności (maturity date) jest ustalany przy zawieraniu transakcji, w oparciu o różnicę oprocentowania tych walut. 11/29
Swap walutowy - przykład 21 maja 1999 roku Chase Manhattan Bank kupił bony skarbowe o wartości nominalnej 1.400.000 PLN i terminie zapadalności 26.07.1999. Zapłata za bony w wysokości 1.260.000 PLN miała nastąpić 24.05.1999 r. Aby sfinansować zakup bonów londyński bank zawarł z Bankiem Handlowym kontrakt swap: sprzedał USD za kwotę 1.260.000 PLN z datą waluty 24.05.1999, po kursie wymiany 3,9280 i jednocześnie kupił USD sprzedając 1.260.000 PLN z datą waluty 26.07.1999, po kursie 3,9835. 24 maja 1999 roku banki dokonały pierwszej wymiany płatności: Bank londyński 1.260.000 PLN 320.773,93 USD Bank polski 26 lipca 1999 roku banki ponownie wymieniły płatności: Bank londyński 1.260.000 PLN 316.304,76 USD Bank polski 12/29
Swap walutowo-procentowy Swap walutowo- procentowy - jest to transakcja wymiany pomiędzy dwoma partnerami pewnej kwot kapitału oraz płatności odsetkowych w różnych walutach. W literaturze polskiej oraz angielskiej swap walutowo-procentowy jest nazywany często swapem walutowym (currency swap) lub swapem walutowym rynku kapitałowego (currency swap of the capital market). 13/29
Swap zaliczkowy i amortyzowany Swap zaliczkowy w okresie trwania umowy wartość kwoty kapitału jest systematycznie zwiększana. Swap amortyzowany wartość nominalna kontraktu jest systematycznie obniżana. Amortyzacji podlega jedynie kwota kapitału, natomiast stawka oprocentowania pozostaje bez zmian. Zmniejszenie kapitału dokonuje się zgodnie z tabelą amortyzacji pożyczki. Sposób wyceny kontraktów oparty jest na wyliczeniu wartości bieżącej netto płatności odsetkowych. 14/29
Swapy o zmiennej kwocie kontraktu Swap o zmiennej kwocie kontraktu (swap typu Roller-Coaster). Wartość nominalna swapu ulega wahaniom w trakcie trwania kontraktu i może się zarówno zwiększać jak i zmniejszać. Swapy typu roller-coaster łączą w sobie elementy swapów amortyzowanych i zaliczkowych 15/29
Swap amortyzowany - przykład Firma bierze kredyt na 50 mln na okres 5 lat, wg. zmiennej stopy procentowej. Firma spłaca po 10 mln każdego roku. Firma zawarła z bankiem transakcje swap płaci stałe odsetki w zamian za otrzymywanie zmiennego oprocentowania Aby wycenić tę transakcję należy zawrzeć 5 kontraktów swap Wartość bieżąca netto stałych i zmiennych płatności odsetkowych swapów wyznacza cenę swapu amortyzowanego 16/29
Swap towarowy Swap towarowy (ang. commodity swap) oparty jest na cenie określonego towaru Przykład: Spółka zużywająca 100 000 baryłek ropy rocznie zawiera umowę, w której zobowiązuje się płacić 2 miliony USD rocznie, przez okres 10 lat w zamian za 100 000 S, gdzie S oznacza aktualną, rynkową cenę baryłki ropy naftowej. Firma ustaliła cenę baryłki ropy na 20 USD. 17/29
Swap pułapowy (z capem) Swap z ustaloną maksymalną górną granicą wysokości zmiennej stopy procentowej. Gdy zmienna stopa procentowa swapu przekroczy określony poziom, zamiast niej płacona jest z góry ustalona maksymalna stopa. 18/29
Swap parterowy (z floorem) Swap, którego zmienna stopa procentowa jest ograniczona z dołu. W razie gdyby zmienna stopa procentowa swapu spadnie poniżej pewnej poziomu, płacona będzie ustalona wcześniej stopa minimalna. 19/29
Swap kombinowany (z collarem) Swap z ustaloną maksymalną górną i minimalną dolną granicą wysokości zmiennej stopy procentowej. Gdy zmienna stopa procentowa swapu przekroczy określony poziom, zamiast niej płacona jest z góry ustalona maksymalna stopa. Gdy stopa procentowa spadnie poniżej pewnego poziomu, płacona jest ustalona minimalna stopa. Ten rodzaj swapu wykorzystywany jest głównie na rynkach o dużych wahaniach stóp procentowych. 20/29
Swap z opcją kupna Swap z opcją kupna upoważnia płacącego wg. stałej stopy procentowej do zakończenia swapu przed terminem zapadalności, w zamian za wyższą stopę procentową lub opłatę końcową płaconą przy likwidacji pozycji. Swap z opcją sprzedaży, w którym w zamian za wyższą płaconą stopę zmienną istnieje możliwość wcześniejszego zakończenia swapu. 21/29
Swap z opcją wydłużenia Swap z opcją wydłużenia możliwe jest opcjonalne wydłużenie terminu zapadalności poza termin pierwotny, w zamian za zapłatę określonej prowizji 22/29
Opcja swapowa Opcja swapowa (ang. swaption) - jest to połączenie swapu i opcji wystawionej na ten swap. Kupujący ma prawo, ale nie obowiązek kupna (call) lub dostawy (put) swapu. Obowiązkiem zbywającego jest wykonanie umówionej transakcji, jeśli zażąda tego kontrahent. 23/29
Swap na zwłokę w spłacie kredytu Swap na zwlokę w spłacie kredytu jest to swap zabezpieczający przed ryzykiem kredytowym Przykład: Bank A obawiając się, że firma X nie zwróci kredytu (kapitału lub odsetek) zawarł z bankiem B kontrakt swap, który zabezpieczy go przed tym ryzykiem. Bank A zobowiązał się w umowie, że będzie płacić bankowi B marżę powyżej stopy LIBOR, jeżeli ten w sytuacji niewypłacalności kredytobiorcy zwróci bankowi A kapitał kredytu oraz odsetki. 24/29
Swap aktywów Swap aktywów (ang. assets swap) jest odmianą swapu procentowego lub procentowo- walutowego w zastosowaniu do papierów wartościowych. Pozwala zmienić charakterystykę papieru wartościowego, na przykład z obligacji o zmiennym oprocentowaniu za pomocą swapu tworzy się syntetyczny instrument o stałym oprocentowaniu. 25/29
Zastosowanie swapów zarządzanie płynnością zarządzanie pozycją walutową pozyskiwanie środków finansowych zmiana charakteru oprocentowania zobowiązań lub należności zmniejszenie kosztów finansowania korzystanie w sposób pośredni z rynków, które z przyczyn prawnych bądź podatkowych nie są dostępne dla danego podmiotu zabezpieczenie przed ryzykiem zmiany stopy procentowej lub ryzykiem kursowym 26/29
Podsumowanie Istnieje wiele kontraktów swap Możliwość dostosowania warunków umowy do swoich potrzeb Brak depozytów i innych opłat Podstawowe ryzyko ponosi pośrednik finansowy Kontrakty swap umożliwiają osiągnięcie korzyści przez obie strony 27/29
Bibliografia http://pl.wikipedia.org/wiki/swap http://mfiles.pl/pl/index.php/swap_procentowy http://finansopedia.forsal.pl/wiki/swap_walutowy http://finansopedia.forsal.pl/wiki/swap_walutowo-procentowy http://mojeinwestycje.interia.pl/slow/poch/swapy?hid=580 http://www.bankier.pl/slownik/waluty/swapcja.html http://pl.wikipedia.org/wiki/opcja_swapowa http://www.nbp.pl/publikacje/materialy_i_studia/144.pdf Kudła Janusz, Instrumenty finansowe i ich zastosowania, Warszawa 2009 28/29
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ