Transakcje Swap: - procentowe - walutowe - walutowo-procentowe - kredytowe

Transkrypt

1 Transakcje Swap: - procentowe - walutowe - walutowo-procentowe - kredytowe Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 1

2 SWAP - fixed-to-floating rate IRS - swap procentowy jest umową, w której dwie strony uzgadniają, że będą w ustalonych terminach w przyszłości przez określony okres umowy dokonywały rozliczenia netto odsetek liczonych od uzgodnionej kwoty hipotetycznego kapitału według dwóch stóp procentowych: jednej stałej w całym okresie obowiązywania umowy oraz drugiej zmiennej Podmiot płacący stałą stopę kupujący Podmiot płacący stopę zmienną sprzedający. Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 2

3 SWAP - fixed-to-floating rate Kupujacy swap (fixed leg) otrzymuje przepływ determinowany przez stawkę zmienną w zamian za ustaloną stawkę stałą (RECEIVE floating and PAY fixed). Oczekuje wzrostu cen. Sprzedający (floating leg) swap gdy płaci odsetki określone przez stawkę zmienną, a w zamian otrzymuje płatności determinowane przez stawkę stałą (RECEIVE fixed and PAY floating). Oczekuje spadku cen. Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 3

4 Zadanie 1 Swap procentowy Firmy A i firma B zawarły 3- letni kontrakt swap procentowego, w którym Firma A zobowiązała się płacić odsetki liczone według WIBOR 6M od kwoty 100 mln PLN firmie B, zaś firma B płacić będzie A odsetki o stałym oprocentowaniu 5,55% od tej samej kwoty skali roku. W kontrakcie zostało ustalone, że płatności dokonywane będą w okresach półrocznych. Załóżmy, że data zawarcia tego kontraktu, to 15 stycznia 2008r Policz przepływy pieniężne WIBOR 6M Firma A 5,55% Firma B Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 4

5 Zadanie 1 cd Swap procentowy Data 6M WIBOR Zmienne odsetki Stałe odsetki Przepływy pieniężne ,99% ,76% ,74% ,45% ,38% ,00% Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 5

6 Zadanie 2 Swap odsetkowy - Interest Rate Swap IRS (floating to floating) Firm Alfa wyemitowała 3-letnią obligację o zmiennym kuponie o wartości nominalnej 5 mln PLN. Odsetki są płatne co 6M wg. WIBOR 6M. Firma chciałby jednak zamienić tę stopę na rentowność 26 tyg. BS. W związku z tym zawiera swap odsetkowy na 3 lata na kwotę nominalną 5 mln PLN z firmą Beta. W swapie: - Beta płaci zmienną stopę procentową WIBOR 6M na rzecz Alfa. - Alfa płaci zmienną stopę procentową rentowność BS na rzecz Beta. - Płatności następują co 6M od daty rozpoczęcia swapa (daty waluty) aż do daty zapadalności swapa. Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 6

7 Zadanie 2 cd Przedstaw rozliczenie w poszczególnych terminach wymiany płatności. Data rozliczenia Stawka WIBOR 6M Rentowność BS 26 tyg. Płatność Alfa do Beta Płatność Beta do Alfa Kwota netto 30 sty % 5% 30 lip ,5% 5,5% 30 sty % 6,5% Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 7

8 Zadanie 3 Swap odsetkowy Firma Lix posiada kredyt inwestycyjny w Banku A o zmiennym oprocentowaniu opierającym się na WIBOR 3M na kwotę 10 mln PLN. Firma zawarła z Bankiem B jednoroczny kontrakt swap procentowy na 10 mln PLN, zamieniając zmienne oprocentowanie na stałe, które wynosi 8%. Kontrakt został zawarty w pierwszym kwartale 2008 roku. Oblicz przepływy między Bankiem B a firmą LIX WIBOR 3M WIBOR 3M Bank B 8% Firma LIX Bank A Data Kwota 3M WIBOR Odsetki zmienne Stałe % Odsetki stałe Przepływy pieniężne 1Q ,25% 8% 2Q ,80% 8% 3Q ,25% 8% 4Q ,35% 8% 1Q Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 8

9 Zadanie 4 Swap odsetkowy Zawieranie transakcji IRS na rynku Bank ALFA sprzedał klientowi 3 letniego IRS ze stopą referencyjną WIBOR 6M. Marża banku ALFA wynosi 30 pb. Co powinien zrobić bank, żeby zabezpieczyć swoja pozycję? Przedstaw schemat transakcji zaznaczając strony i przepływy. Kwotowanie IRS: Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 9

10 Zadanie 5 Wycena IRS Obliczanie ceny swapa za pomocą kontraktów FRA Ile wynosi cena swapa odsetkowego, gdzie otrzymujemy stałą stopę procentową, a w zamian chcemy płacić 3M WIBOR? Swapa zawierany w celu zabezpieczenia ryzyka wzrostu 3M WIBOR. Wzrost 3M WIBOR można zabezpieczyć w każdym pojedynczym 3-miesięcznym okresie odsetkowym, kupując kontrakt FRA. Z kolei ryzyko stóp procentowych wszystkich okresów zabezpieczamy przez kupno serii kontraktów FRA. dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 10

11 5 cd. Obliczanie ceny swapa za pomocą kontraktów FRA WIBOR 3M =4,50. Kwotowanie FRA 3 miesięczne: FRA PLN BID ASK 3x6 5,35 5,45 3x9 5,50 5,70 6x9 4,85 5,05 6x12 4,78 4,95 9x12 4,05 4,20 Pierwszego okresu odsetkowego nie możemy zabezpieczyć, bo odsetki ustalone są już w momencie zawarcia transakcji. Należy kupić 3 kontrakty FRA: 3x6 5,45%, 6x9 5,05%, 9x12 4,20%. Kupno FRA 3x6 Kupno FRA 6x9 Kupno FRA 9x12 Dziś 3 mies. 6 mies. 9 mies. 12 mies. Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 11

12 5 cd. Obliczanie ceny swapa za pomocą kontraktów FRA Na podstawie kwotowań stawki WIBOR 3M i kontraktów FRA można obliczyć jedną równoważną im stałą stopę procentową. W tym celu wykorzystujemy wzór na arbitraż procentowy: PV*(1+3MWIBOR*d1/365)*(1+FRA2*d2/365)*(1+FRA3*d3/365)*(1+FRA4*d4/ 365)=PV*(1+R*d1234/365) R=? Cena kupna przez użytkownika rynku (cena sprzedaży przez bank) jednorocznego swapa procentowego, w którym kupiec płaci stałe R% i otrzymuje co 3 miesiące na bazie WIBOR3M. WIBOR 3M =4,50. Kwotowanie FRA 3 miesięczne: FRA PLN BID ASK 3x6 5,35 5,45 3x9 5,50 5,70 6x9 4,85 5,05 6x12 4,78 4,95 9x12 4,05 4,20 Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 12

13 Swap walutowy (FX swap) - definicja polega na zawarciu dwóch transakcji kasowej i odwrotnej do niej terminowej na rynku walutowym. W ramach transakcji swap ustala się z góry kursy, po jakich następuje wymiana waluty obecnie i w przyszłości. Firma Bank Spot Kupno PLN Sprzedaż PLN Sprzedaż waluty obcej Kupno waluty obcej Kontrakt terminowy Sprzedaż PLN Kupno PLN Kupno waluty obcej Sprzedaż waluty obcej Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 13

14 Kwotowanie swapów walutowych - punkty swapowe Kontrakty swap kwotowane są w formie punktów swapowych. Punkty wyliczane są w oparciu o różnicę oprocentowania obu walut w określonym terminie i są rekompensatą utraconych korzyści z trzymania niżej oprocentowanej waluty. Formuła liczenia punktów swapowych wygląda następująco: Punkty swapowe = kurs terminowy (forwardowy) - kurs spotowy PLN% - oprocentowanie złotych na dany okres, WO% - oprocentowanie waluty obcej na dany okres, Rok bazowy - liczba dni w roku bazowym (dla PLN i GBP 365 dni, dla walut obcych 360 dni). Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 14

15 Zadanie 6 FX swap Firma CCC ma 1 mln EUR w banku, które zamierza za 1M wydać. Jednocześnie firma potrzebuje PLN teraz. Jednak trzymanie EUR na rachunku i wzięcie kredytu w PLN jest nieopłacalne. Z drugiej strony sprzedaż EUR na PLN rozwiązałoby problem, ale wiąże się z ryzykiem wzrostu kursu w przyszłości i poniesienia straty. Co może zrobić firma? Firma zawiera FX swap z bankiem. 1 marca kwotowanie kurs spot EUR/PLN 4,1450/4,1550 Punkty swapowe za 1M 0,0321/0,0370 I noga swap kasowa po kursie 4,145 firma sprzedaje 1 mln EUR za PLN, II noga swap terminowa po kursie 4,182 (4,145+0,037) firma kupuje 1 mln EUR za PLN Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 15

16 Zadanie 6 cd FX swap Płatności firmy kształtowały się następująco: Jakie straty bądź korzyści osiągnie firma, jeżeli 31 marca kurs na rynku ukształtuje się na poziomie: A/ EUR/PLN=4,2 B/ EUR/PLN=4,14 Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 16

17 Zadanie 7 Swap walutowy (FX swap) Inwestor zagraniczny MARYLL posiadający 1 mln EUR chce zakupić polskie obligacje denominowane w złotych. Chce je zakupić 1 kwietnia i sprzedać 30 kwietnia. W celu zabezpieczenia ryzyka kursowego tej transakcji zawiera transakcje 1M, FX swap z BANKIEM. Policz kurs terminowy oraz przedstaw i uzupełnij na schemacie płatności między stronami. 1 kwietnia kwotowanie BANKU wynosi: - kurs spot EUR/PLN 3,5045/3,5540, - punkty swapowe: EUR/PLN: 0,0140/0,0210. I noga swap II noga swap Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 17

18 Zadanie 8 Punkty swapowe Policz kurs terminowy i punkty swapowe dla USD/PLN za 30 dni. Kurs kasowy USD/PLN wynosi 2,45. Oprocentowanie dla PLN = 6%, a dla USD=4%. Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 18

19 Zadanie 9 Cross Currency Swap Polska firma wzięła kredyt w banku zagranicznym w EUR w kwocie 2 mln EUR, który jest oprocentowany wg. stawki 6M LIBOR EUR. Jest to dla niej tanie finansowanie. Firma chce jednak: zamienić zobowiązanie w EUR na PLN, żeby uniknąć ryzyka kursowego z odsetek i spłaty kredytu. płacić stałe oprocentowanie w PLN zamiast zmiennego LIBOR. równolegle spłacać oprocentowanie w EUR w banku zagranicznym. W związku z powyższym firma zawarła transakcję CCS, o następujących warunkach: -CCS na 3 lata PLN do EUR 8,00/8,50 - EUR na bazie 6M LIBOR, - kurs spot EUR/PLN=4,00. Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 19

20 Cross Currency Swap wymiana kapitałowa bądź bez wymiany + wymiana odsetek w różnych walutach 1/ I noga swapa wymiana kapitałów po kursie EUR/PLN=4 BANK ZAGRANICZNY KREDYT 2 mln EUR FIRMA 8 mln PLN 2 mln EUR SWAP BANK 2/ Strony zobowiązały się do wzajemnych płatności w swapie: Przepływy finansowe w swapie: - Bank płaci firmie co 6 miesięcy 6M EUR LIBOR * 2 mln EUR, - Firma płaci każdego roku 8,5% * 8 mln PLN= PLN, - Firma płaci co 6 miesięcy 6M EUR LIBOR * 2 mln EUR do banku zagranicznego. Wymiana odsetek. Netto firma płaci rocznie PLN BANK ZAGRANICZNY KREDYT 6M EUR LIBOR FIRMA Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 6M EUR LIBOR 8,5% PLN stałe SWAP BANK 20

21 Cross Currency Swap wymiana kapitałowa bądź bez wymiany + wymiana odsetek w różnych walutach cd. 1/ II noga swapa wymiana kapitałów po kursie EUR/PLN=4. BANK ZAGRANICZNY 2 mln EUR FIRMA 2 mln EUR 8 mln PLN SWAP BANK KREDYT Wymiana kapitałowa nastąpiła po tym samym kursie co w I nodze, ponieważ wyrównanie w oprocentowaniu między EUR i PLN nastąpiło w wymianie odsetek Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 21

22 Swapy kredytowe - transakcje drugiej generacji Dr hab. Renata Karkowska Wydział Zarządzania UW

23 Swapy kredytowe Swapy kredytowe. Stosuje się je dla zabezpieczenia przed ryzykiem kredytowym (tj. opóźnionym lub niepełnym zwrotem wierzytelności). Najczęściej spotykanie to: Credit Default Swap gdy jedna ze stron, zwana sprzedawcą zabezpieczenia (protection seller) otrzymuje pewną prowizje od wartości kredytu. W zamian zobowiązuje się, że w razie powstania zdefiniowanego w kontrakcie zdarzenia kredytowego (credit event), (np. bankructwo kredytobiorcy), zrekompensuje drugiej stronie transakcji, tj. kupującemu zabezpieczenie (protection buyer) powstałe straty. Sposób i terminy ich pokrycia są określone w umowie swap owej Dr hab. Renata Karkowska Wydział Zarządzania UW

24 Credit Default Swap Dr hab. Renata Karkowska Wydział Zarządzania UW

25 Credit Default Swap formy rozliczenia kontraktu Sprzedający zabezpieczenie płaci na rzecz kupującego nominał zabezpieczanego długu, podczas gdy ten drugi fizycznie przekazuje aktywa sprzedającemu. Sprzedający zabezpieczenie płaci na rzecz drugiej strony kwotę odzwierciedlającą spadek wartości rynkowej zabezpieczanego długu po określonym czasie od daty wystąpienia zdarzenia kredytowego (metoda dobra w przypadku, gdy istnieje płynny rynek na zabezpieczany dług, jak również dobrze rozwinięty rynek długu "dotkniętego" zdarzeniem kredytowym). Sprzedający zabezpieczenie płaci drugiej stronie stałą, określoną w umowie kontraktu kwotę. Dr hab. Renata Karkowska Wydział Zarządzania UW

26 Total Return Swap Total Return Swap jest transakcją, w której jedna ze stron, kupujący zabezpieczenie, przekazuje tzw. całkowity zwrot (ang. total return) z danego aktywa obarczonego ryzykiem kredytowym (tzw. aktywo bazowe, underlying asset). W zamian za to sprzedający płaci kupującemu pewne odsetki, w wysokości opartej zazwyczaj na stopie procentowej z rynku międzybankowego (np. LIBOR) Dr hab. Renata Karkowska Wydział Zarządzania UW

27 Total Return Swap - przykład Załóżmy, że Bank 1 posiada w swoim portfelu obligację, której data zapadalności wypada za dwa lata, zaś odsetki są obliczane na bazie stopy stałej (8 proc. w skali roku) i płatne co kwartał. Aby zabezpieczyć się przed ryzykiem kredytowym w okresie 1 roku (a więc tylko w połowie pozostałego I okresu życia zabezpieczanej obligacji), Bank 1 zawiera na 1 rok transakcję TRS z Bankiem 2, na mocy której Bank 1 płaci Bankowi 2 total return w zamian za zwykłe płatności na bazie LIBOR-u (powiększone o ewentualną deprecjację wartości godziwej zabezpieczanej obligacji). Płatności z tytułu TRS-a są dokonywane również co kwartał. Transakcja TRS zawiera specyfikację warunków rozliczenia po wystąpieniu zdarzenia kredytowego. W wypadku niewypłacalności emitenta aktywa referencyjnego, czyli zabezpieczanej obligacji, rozliczenie następuje natychmiast. Kwota płatności, przypadająca na kolejny okres wymiany z tytułu swapa, dla sprzedawcy zabezpieczenia, jest przesuwana na moment utraty zdolności płatniczej, a całość dochodu, jaką powinna otrzymać strona nabywająca zabezpieczenie, z tytułu obligacji jest określana na podstawie aktualnej wartości rynkowej aktywa bazowego. Dr hab. Renata Karkowska Wydział Zarządzania UW

28 Credit Linked Notes - przykład Bank 1 o wysokim ratingu AA chce zabezpieczyć się przed ryzykiem kredytowym związanym z jego portfelem kredytów na kartach kredytowych. W tym celu emituje on 2-letnie noty CLN z kuponem w wysokości 4,5%, co stanowi o 200 punktów bazowych więcej niż kupon, który byłby płacony w przypadku zwykłej obligacji bez wbudowanego derywatu kredytowego. W emitowanym CLN-ie zawarta jest klauzula, na mocy której w przypadku, gdy w okresie życia CLN-a więcej niż 10% długu związanego z kartami kredytowymi Banku 1 nie zostanie spłacone, to tylko 80% nominału CLN-a zostanie spłacone w dniu zapadalności. Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 28

29 Zadanie 10 Kredytowe transakcje pochodne Bank posiada w swoim portfelu 3 letnia obligację komercyjną firmy hiszpańskiej ASTA z kuponem wypłacanym co 6 miesięcy opartym na stopie LIBOR USD 6M. Ryzyko kredytowe firmy ASTA jest wyceniane na rynku 300 pb. Zaproponuj zabezpieczenie ryzyka kredytowego tej obligacji. Dr hab Renata Karkowska, Wydział Zarządzania UW 29