2008 Geschäftsbericht Sprawozdanie z działalności

1 2008 Geschäftsbericht Sprawozdanie z działalności des Deutsch-Polnischen Jugendwerks Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży

2 3 Inhaltsverzeichnis 1. Bericht der Geschäftsführung 4 2. Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 8 1. Sprawozdanie zarządu 5 2. Priorytety i projekty w roku 2008 9 Spis treści 2.1 Schwerpunkt: Sprache im deutsch-polnischen Jugendaustausch 8 2.1 Popularyzacja języka sąsiada w polskoniemieckiej wymianie młodzieży 9 Herausgeber: Deutsch-Polnisches Jugendwerk (DPJW) Redaktion: Anke Papenbrock, Aleksandra Milewska Graphische Gestaltung: Giraffe Werbeagentur GmbH, Frankfurt (Oder) Druck: Standruk, Lublin Bildmaterial: Aktion West-Ost, Fotoarchiv des DPJW, Martin Brandt, Marta Wąsowska, Sfera, Trampolina Copyright: Deutsch-Polnisches Jugendwerk Alle Rechte vorbehalten ISBN: 978-3-941285-02-6 Potsdam, Juli 2009 2.2 Projekte des DPJW 16 3. Förderbereich 46 4. Öffentlichkeitsarbeit und Akquirierung von Drittmitteln 50 4.1 Medienarbeit 50 4.2 Drittmittel 54 5. Publikationen und Medien 56 6. Gremien 60 7. Anhang 62 2.2 Projekty PNWM 17 3. Wspieranie 47 4. Public relations i pozyskiwanie środków zewnętrznych 51 4.1 Współpraca z mediami 51 4.2 Środki zewnętrzne 55 5. Publikacje i media 57 6. Gremia 61 7. Załącznik 62 Wydawca: Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM) Redakcja: Aleksandra Milewska, Anke Papenbrock Opracowanie graficzne: Giraffe Werbeagentur GmbH, Frankfurt nad Odrą Druk: Standruk, Lublin Zdjęcia: Aktion West-Ost, Fotoarchiv des DPJW, Martin Brandt, Marta Wąsowska, Sfera, Trampolina Copyright: Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży Wszystkie prawa zastrzeżone ISBN: 978-3-941285-02-6 Warszawa, lipiec 2009 roku 7.1 Statistik Jugendaustausch für das Jahr 2008 62 7.1 Statystyka wymiany młodzieży w roku 2008 62 7.2 Statistik Jugendaustausch Übersicht für die Jahre 1993 2008 63 7.2 Statystyka wymiany młodzieży przegląd lat 1993 2008 63

4 Bericht der Geschäftsführung Sprawozdanie zarządu 5 Zentrale Themen bei den Arbeitstreffen mit Partnern waren die Planungen für das Erinnerungsjahr 2009 und die langfristigen Schwerpunkte in der Arbeit des DPJW. Głównymi tematami w spotkaniach zarządu z partnerami były plany na rok pamięci 2009 oraz długofalowe priorytety PNWM. Das Jahr 2008 stand beim Deutsch-Polnischen Jugendwerk im Zeichen der Veränderung. Nach zehnjähriger Tätigkeit schied die deutsche Geschäftsführerin, Dr. Doris Lemmermeier, zum 1. April 2008 turnusgemäß aus dem DPJW aus. Zum 1. Oktober 2007 war der polnische Geschäftsführer, Piotr Womela, aus dem Amt geschieden. Beide wurden vom Deutsch-Polnischen Jugendrat verabschiedet und für ihre Verdienste gewürdigt. 1. Bericht der Geschäftsführung Die neuen Geschäftsführer des DPJW sind seit dem 1. April 2008 Paweł Moras (Büro Warschau) und Stephan Erb (Büro Potsdam). Die ersten Monate ihrer Amtszeit waren neben der Einarbeitung vor allem geprägt von der Kontaktaufnahme zu wichtigen Partnern in der Jugendarbeit, der Politik und Verwaltung sowie von der Identifizierung künftiger Arbeitsschwerpunkte für das Jugendwerk. Zentrales Thema bei den Arbeitstreffen mit Vertretern der für das DPJW zuständigen Ministerien Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend sowie Ministerium für Nationale Bildung (Ministerstwo Edukacji Narodowej) waren die langfristigen Schwerpunkte in der Arbeit des DPJW. Mit Vertretern des Auswärtigen Amtes, der deutschen und polnischen Botschaft sowie der Staatskanzlei des Landes Brandenburg wurden vornehmlich die Planungen für das Jahr 2009 besprochen. Insbesondere stimmten die Geschäftsführer Projektvorhaben und Veranstaltungskalender für die zahlreichen Gedenkfeierlichkeiten mit ihnen ab. Weiterhin traf sich die Geschäftsführung mit mehreren Mitgliedern der deutsch-polnischen Parlamentariergruppen beider Länder. Beide Geschäftsführer wurden in die 20-köpfige Gruppe der ständigen Mitglieder des Deutsch-Polnischen Forums berufen und nahmen am 5. Dezember am XIII Forum teil. Zur Verleihung des Deutsch-Polnischen Preises am 9. Dezember im Rahmen der Regierungskonsultationen in Warschau waren beide Geschäftsführer eingeladen. Mit der Aktion Sühnezeichen und der Stiftung Kreisau für Europäische Verständigung (Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego) wurden zwei Einrichtungen geehrt, die einen Schwerpunkt in der deutsch-polnischen Jugendarbeit haben. Der deutsche Geschäftsführer wurde außerdem von Bundesaußenminister Frank-Walter Steinmeier für die kommenden Jahre in das Preiskomitee berufen. Zusammenarbeit mit den DPJW-Zentralstellen und anderen Einrichtungen der internationalen Jugendarbeit Die Zentralstellenkonferenzen des Deutsch-Polnischen Jugendwerks in Köln und Berlin boten der neuen Geschäftsführung eine gute Gelegenheit, die Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter der Zentralstellen der wichtigsten DPJW-Partnereinrichtungen kennen zu lernen. Darüber hinaus nahmen beide Geschäftsführer am Treffen polnischer Zentralstellen für den Schul- und Sportaustausch teil, das auf Einladung der Euroregion Neiße in Szklarska Poręba stattfand, sowie an Jubiläumsfeierlichkeiten und anderen Veranstaltungen mehrerer DPJW-Partnerorganisationen in beiden Ländern. Dla Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży rok 2008 stał pod znakiem zmian. 1 kwietnia 2008 roku, z końcem drugiej kadencji, niemiecka dyrektor zarządzająca dr Doris Lemmermeier zakończyła swoją dziesięcioletnią pracę w PNWM. Pół roku wcześniej, 1 października 2007 roku, swój urząd złożył polski dyrektor zarządzający Piotr Womela. Oboje zostali pożegnani przez Polsko-Niemiecką Radę Młodzieży, która wyraziła uznanie dla ich zasług. Nowymi dyrektorami zarządzającymi PNWM od dnia 1 kwietnia 2008 roku są Paweł Moras (biuro w Warszawie) oraz Stephan Erb (biuro w Poczdamie). Pierwsze miesiące swojej pracy poświęcili oni, oprócz wdrożenia w pracę PNWM, przede wszystkim nawiązywaniu kontaktów z ważnymi partnerami z zakresu pracy z młodzieżą, polityki i administracji oraz określeniu priorytetów w pracy Organizacji. Tematem przewodnim w spotkaniach zarządu z przedstawicielami ministerstw odpowiedzialnych za PNWM Ministerstwa Edukacji Narodowej i Federalnego Ministerstwa ds. Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży (Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend) były długofalowe plany i priorytety PNWM. Z przedstawicielami ministerstw spraw zagranicznych i ambasad, a także Kancelarii Stanu Kraju Związkowego Brandenburgia omawiano przede wszystkim plany na rok 2009, w szczególności projekty związane z obchodami rocznic przypadających w tym roku. Ponadto dyrektorzy zarządzający odbyli liczne spotkania z członkami Polsko-Niemieckiej Grupy Parlamentarnej. Obaj dyrektorzy PNWM zostali powołani do 20-osobowej grupy stałych członków Forum Polsko-Niemieckiego i 5 grudnia 2008 roku w Berlinie wzięli udział w XIII posiedzeniu tego gremium. Ponadto byli gośćmi uroczystości wręczenia Nagrody Polsko-Niemieckiej, która odbyła się 9 grudnia 2008 roku w ramach konsultacji międzyrządowych w Warszawie. Uhonorowano wówczas dwie organizacje: Akcję Znaku Pokuty (Aktion Sühnezeichen Friedensdienste) oraz Fundację Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego, których priorytetową działalnością jest 1. Sprawozdanie zarządu polsko-niemiecka praca z młodzieżą przy wsparciu PNWM. Niemiecki dyrektor został ponadto powołany na najbliższe lata przez niemieckiego ministra spraw zagranicznych Franka-Waltera Steinmeiera na członka komitetu nominującego kandydatów do tej nagrody. Współpraca z jednostkami centralnymi PNWM i innymi instytucjami międzynarodowej pracy z młodzieżą Dobrą okazją do poznania przez nowych dyrektorów Organizacji pracowników jednostek centralnych PNWM najważniejszych instytucji partnerskich Organizacji w Polsce i Niemczech były dwie doroczne konferencje, które w 2008 roku odbyły się w Berlinie i Kolonii. Dyrektorzy PNWM wzięli także udział w spotkaniu polskich jednostek centralnych odpowiedzialnych za wymianę szkolną i sportową w Szklarskiej Porębie oraz w uroczystościach jubileuszowych i kilku innych imprezach jednostek w obu krajach.

6 Bericht der Geschäftsführung Sprawozdanie zarządu 7 Wie gut die Zusammenarbeit der bundesdeutschen Förderund Fachstellen für Internationale Jugendarbeit funktioniert, zeigte der gemeinsame Auftritt beim 13. Kinder- und Jugendhilfetag vom 18. bis 20. Juni in Essen. Zum ersten Mal präsentierten sich die Organisationen der Internationalen Jugendarbeit Deutschlands an einem gemeinsamen Infostand und boten eine Reihe von Workshops und Diskussionsforen an. Beteiligt waren: Deutsch-Französisches Jugendwerk (DFJW), Stiftung Deutsch-Russischer Jugendaustausch (DRJA), IJAB Fachstelle für Internationale Jugendarbeit der Bundesrepublik Deutschland e. V., ConAct Koordinierungszentrum Deutsch- Israelischer Jugendaustausch, JUGEND für Europa Deutsche Agentur JUGEND IN AKTION, Koordinierungszentrum deutschtschechischer Jugendaustausch Tandem. Um einen aktuellen Schwerpunkt seiner Arbeit hervorzuheben, präsentierte das DPJW gemeinsam mit dem DFJW das Projekt Evaluation Internationaler Jugendbegegnungen. Zusammen mit Tandem lud es die Messebesucher zur Sprachanimation ein. Darüber hinaus organisierten die Einrichtungen der Internationalen Jugendarbeit gemeinsam die Diskussion Nebenwirkungen garantiert?! Impulse der Internationalen Jugendarbeit für eine globale Gesellschaft. In der Debatte unterstrichen Fachleute aus Wissenschaft, Verwaltung und Wirtschaft, wie wichtig die Teilnahme an internationalen Begegnungen für die persönliche und berufliche Entwicklung Jugendlicher ist. In der Kooperation mit dem Deutsch-Französischen Jugendwerk stand im Jahr 2008 das Projekt Evaluation Internationaler Jugendbegegnungen im Mittelpunkt. Der deutsche Geschäftsführer nahm außerdem an den Jubiläumsfeierlichkeiten des DFJW in Berlin teil und leitete einen Workshop zu Chancen und Perspektiven des deutsch-französischen Jugendaustauschs. Beim Arbeitstreffen zwischen Tandem und dem DPJW besprachen die Mitarbeiter und Geschäftsführer beider Einrichtungen Kooperationsmöglichkeiten. Interessiert sind beide an weiterer Zusammenarbeit bei den Themen Sprachförderung und Förderung von Kinderbegegnungen. Finanzen Im Jahr 2008 verfügte das DPJW über 9,53 Millionen Euro, die von den Regierungen Polens und Deutschlands bereit gestellt wurden. Jak dobrze funkcjonuje współpraca ogólnokrajowych instytucji zajmujących się w Niemczech wsparciem międzynarodowej wymiany młodzieży, pokazał wspólny występ na XIII Dniach Wspierania Dzieci i Młodzieży w dniach 18 20 czerwca w Essen. Po raz pierwszy stworzyły one jedno wspólne stoisko informacyjne oraz zaproponowały publiczności warsztaty i dyskusje panelowe. Obok PNWM były to: Francusko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (Deutsch-Französisches Jugendwerk), Fundacja Rosyjska-Niemiecko Wymiana Młodzieży (Stiftung Deutsch-Russischer Jugendaustausch), Biuro ds. Międzynarodowej Pracy z Młodzieżą Republiki Federalnej Niemiec (IJAB Fachstelle für Internationale Jugendarbeit der Bundesrepublik Deutschland e. V.), Centrum Koordynacji Niemiecko-Izraelskiej Wymiany Młodzieży ConAct (ConAct Koordinierungszentrum Deutsch-Israelischer Jugendaustausch), Młodzież dla Europy Narodowa Agencja Programu EU Młodzież w działaniu (Jugend für Europa Nationalagentur für das EU-Programm Jugend in Aktion), Centrum Koordynacji Czesko-Niemieckiej Wymiany Młodzieży Tandem (Tandem Koordinierungszentrum Deutsch-Tschechischer Jugendaustausch). Aby zaakcentować jeden z aktualnych tematów swej działalności, PNWM we współpracy z Francusko-Niemiecką Współpracą Młodzieży zorganizowała prezentację projektu Ewaluacja międzynarodowych spotkań młodzieży, natomiast z Centrum Koordynacji Czesko-Niemieckiej Wymiany Młodzieży Tandem zaprosiła gości targów do zabawy w ramach animacji językowej. Ponadto PNWM była współorganizatorem dyskusji pod hasłem Skutki uboczne gwarantowane?! międzynarodowa współpraca młodzieży jako impuls do rozwoju globalnego społeczeństwa. W trakcie debaty specjaliści z zakresu nauki, administracji publicznej i gospodarki podkreślili olbrzymie znaczenie udziału młodych ludzi w spotkaniach międzynarodowych dla ich rozwoju osobistego i kariery zawodowej. Współpraca z Francusko-Niemiecką Współpracą Młodzieży (FNWM) w 2008 roku skoncentrowała się przede wszystkim na projekcie Ewaluacja międzynarodowych spotkań młodzieży. Niemiecki dyrektor PNWM wziął ponadto udział w uroczystościach jubileuszowych FNWM w Berlinie, gdzie poprowadził warsztaty na temat szans i perspektyw francusko-niemieckiej wymiany młodzieży. Podczas spotkania roboczego PNWM i Centrum Koordynacji Czesko-Niemieckiej Wymiany Młodzieży Tandem (Tandem Koordinierungszentrum Deutsch-Tschechischer Jugendaustausch) dyrektorzy i pracownicy obu organizacji omówili możliwości dalszej współpracy. Obie strony są zainteresowane przede wszystkim wspólnymi działaniami z zakresu wspierania nauki języka i spotkań dla dzieci. Finanse W roku 2008 PNWM dysponowała kwotą 9,53 miliona euro, przekazaną przez rządy Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec.

8 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 9 Die Art, wie Teilnehmer eines deutsch-polnischen Jugendaustausches miteinander kommunizieren, hat Einfluss auf die Qualität und Effektivität einer Jugendbegegnung. Sposób komunikacji między uczestnikami polsko- -niemieckiego spotkania młodzieży ma niemałe znaczenie dla jakości i efektywności tego spotkania. 2.1 Schwerpunkt: Sprache im deutsch-polnischen Jugendaustausch Die Art, wie Teilnehmer eines deutsch-polnischen Jugendaustausches miteinander kommunizieren, hat Einfluss auf die Qualität und Effektivität einer Jugendbegegnung. Daher sind der Spracherwerb und seine 2. Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Förderung ein wesentliches Element der Tätigkeit des DPJW, das in den Förderrichtlinien verankert ist. Deutlich ist in diesem Zusammenhang die Diskrepanz zwischen den Kenntnissen der jeweiligen Nachbarsprache auf beiden Seiten der Oder. Deutsch steht als Fremdsprache in der Beliebtheitsskala in allen polnischen Schultypen an zweiter Stelle, während Polnisch im deutschen Schulsystem zurzeit nur ein Schattendasein führt. Besonders beim Schulaustausch ist ein prinzipieller Motivationsunterschied der Partner festzustellen. Deutschlehrer an polnischen Schulen schätzen bei den Begegnungen ihrer Schüler insbesondere die praktische Auseinandersetzung mit der Sprache des Nachbarn, die auch den Sprachunterricht didaktisch bereichert. Auf deutscher Seite besteht eine derartige Motivation nur in geringem Maße. In der interkulturellen Kommunikation ist es wichtig, dass der Dialog zwischen den Gruppen aus beiden Ländern gleichberechtigt ist. Diese Chancengleichheit während der Begegnung herzustellen, ist am leichtesten, wenn die Jugendlichen eine Drittsprache (meistens Englisch) nutzen. Aus Sicht des DPJW ist es jedoch wichtig, dass die Organisatoren des Austauschs in einem solchen Falle zumindest Elemente deutschpolnischer Sprachanimation einbringen, die einen spielerischen Kontakt zur Partnersprache ermöglicht und zugleich eine bewährte Methode ist, das Eis zu brechen. 2.1.1 Sprachbildung und Sprachausbildung Schon kurz nach Aufnahme seiner Tätigkeit begann das DPJW, Angebote zu entwickeln, die Organisatorinnen und Organisatoren deutsch-polnischer Jugendbegegnungen in ihrem Bemühen unterstützen sollten, Deutsch und Polnisch bei der Vorbereitung und Gestaltung des Austauschs als gleichberechtigte Sprachen zu behandeln. Beispielprogramme Tandemsprachkurse des DPJW und seiner Partner Tandemkurse, in denen Organisatorinnen und Organisatoren von Jugendbegegnungen nicht nur Kenntnisse der Nachbarsprache erwerben, sondern Deutsche und Polen auch mit- und voneinander lernen, schaffen eine neue Ebene in der Kommunikation mit dem Partner. In den Tandemeinheiten und bei Freizeitaktivitäten treten die Teilnehmerinnen und Teilnehmer in einen intensiven interkulturellen Austausch und profitieren gegenseitig von ihren Erfahrungen. Mit den erworbenen 2.1 Popularyzacja języka sąsiada w polsko-niemieckiej wymianie młodzieży Sposób komunikacji między uczestnikami polsko-niemieckiego spotkania młodzieży ma niemałe znaczenie dla jakości i efektywności tego spotkania. Dlatego też nauczanie i wspieranie nauki języka sąsiada są istotnym elementem działalności PNWM, od początku wpisanym w wytyczne działania Organizacji. Widoczne są w tym kontekście dysproporcje pomiędzy znajomością języka sąsiada po obu stronach Odry. Język niemiecki jest drugim co do częstotliwości nauczania językiem obcym na wszystkich szczeblach edukacji szkolnej w Polsce, podczas gdy język polski obecny jest zaledwie szczątkowo w systemie szkolnictwa w Niemczech. Szczególnie w zakresie wymiany szkolnej dostrzega się zasadniczą różnicę w motywacji partnerów. Polscy nauczyciele języka niemieckiego cenią sobie w polsko-niemieckich spotkaniach uczniów przede wszystkim praktyczną konfrontację uczniów z językiem sąsiada, która wzbogaca naukę języka obcego od strony dydaktycznej. Po stronie niemieckiej taka motywacja istnieje tylko w niewielu przypadkach. W komunikacji międzykulturowej ważne jest, aby dialog między grupami z obu krajów miał charakter równoprawny. Najłatwiejszym sposobem, by wszyscy uczestnicy spotkania mieli równe szanse na komunikowanie się, jest mówienie w języku trzecim (najczęściej angielskim). Dla PNWM ważne jest jednak, aby w takim przypadku przez organizatorów wymiany wprowadzane były choćby elementy polsko-niemieckiej animacji językowej, dzięki której uczestnicy poznają język partnera i która jest równocześnie sprawdzoną metodą przełamywania lodów. 2.1.1 Uczenie się i nauczanie języka Od prawie samego początku swej działalności PNWM przygotowywała i rozwijała ofertę programową mająca na celu wsparcie organizatorów polsko-niemieckich spotkań młodzieży w staraniach o równoprawne traktowanie języków polskiego i niemieckiego, zarówno podczas przygotowania, jak i w czasie wymiany. Przykładowe programy 2. Priorytety i projekty w roku 2008 Tandemowe kursy językowe PNWM i jej partnerów Tandemowe kursy językowe, w ramach których organizatorzy spotkań młodzieży nie tylko poznają język sąsiada, ale też uczą się wspólnie i nawzajem, tworzą nową płaszczyznę komunikacji z partnerem. W ramach ćwiczeń tandemowych oraz zajęć w czasie wolnym ma miejsce intensywna wymiana międzykulturowa, podczas której uczestnicy czerpią obustronne korzyści ze swoich doświadczeń. Dzięki nabytej podczas kursów wiedzy organizatorzy ci stają się ponadto przykładem dla młodzieży uczestniczącej w polsko-niemieckich programach wymiany.

10 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 11 Sprachkenntnissen können die Betreuerinnen und Betreuer zum Vorbild für die jugendlichen Teilnehmerinnen und Teilnehmer ihrer deutsch-polnischen Projekte werden. Seit 1995 bietet das DPJW Tandemsprachkurse für Praktiker im deutsch-polnischen Jugendaustausch in Kooperation mit der Schule für polnische Sprache und Kultur für Ausländer an der Universität Breslau (Szkoła Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców Uniwersytetu Wrocławskiego) an. In Westeuropa ist die Tandemmethode besonders dank des Deutsch-Französischen Jugendwerks bereits seit Ende der 60er Jahre bekannt. Im deutsch-polnischen Kontext waren die DPJW-Kurse Vorreiter. Bis zu 80 Personen nehmen jährlich an den Kursen teil. Mittlerweile haben die Partnerorganisationen des DPJW eigene Tandemsprachkurse für verschiedene Zielgruppen in ihr Fortbildungsangebot aufgenommen. Zum Beispiel bietet der Verein Germanitas (Stowarzyszenie Germanitas) aus Rzeszów jeden Sommer einen zweiwöchigen Tandemkurs für Lehrkräfte an, die sich im deutsch-polnischen Jugendaustausch engagieren. Der Sprachunterricht wird durch Workshops ergänzt, in denen zweisprachige Arbeitsmaterialien für Schulbegegnungen entstehen. Seit mehr als zehn Jahren organisieren die Vereine GFPS e. V. und GFPS-Polska intensive Tandemsprachkurse. Die vierwöchigen Kurse finden jeweils in Deutschland und Polen statt. Mehrmals jährlich bietet die Edith-Stein-Gesellschaft in Breslau (Towarzystwo im. Edyty Stein) Tandemsprachkurse in Kooperation mit unterschiedlichen Partnern an. Auf eine mehrjährige Erfahrung bei der Durchführung von Tandemsprachkursen blickt auch das Internationale Jugendbegegnungszentrum Camp Rodowo (Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży Camp Rodowo) in Masuren zurück, und mit den Tandemkursen der Pater-Siemaszko-Stiftung (Fundacja im. Ks. Siemaszki) und des Vereins der Christlichen Bildungswerke (Stowarzyszenie Chrześcijańskich Dzieł Wychowania) aus Krakau verfügen auch die zahlenmäßig starken katholischen Träger seit 2008 über ein eigenes Sprachbildungsangebot. Insgesamt besuchen bis zu 200 Teilnehmerinnen und Teilnehmer jährlich diese Kurse. Gruppendolmetscherkurse Selten sind professionelle Dolmetscherinnen und Dolmetscher während eines Jugendaustauschs dabei. Oftmals schlüpfen die Organisatorinnen und Organisatoren, die beider Sprachen mächtig sind, selbst in diese Rolle oder es gelingt ihnen, Freiwillige mit guten Kenntnissen der Partnersprache für diese Aufgabe zu gewinnen. Wie gut auch die jeweiligen Sprachkenntnisse sein mögen, ohne Übung und entsprechendes Handwerkszeug stehen die Engagierten vor einer großen Herausforderung, in der sie mit Lampenfieber, Stress und Anspannung zurechtkommen müssen. An sie richten sich die Kurse für Gruppendolmetscherinnen und Gruppendolmetscher, die das DPJW seit 1997 in Kooperation mit der Europa-Universität Viadrina anbietet. Pate für dieses Angebot stand ebenfalls das DFJW, das bereits seit etwa 30 Jahren Gruppendolmetscherinnen und Gruppendolmetscher für deutsch-französische Begegnungen ausbildet. Unter Anleitung erfahrener Dozenten und Dolmetscherinnen lernen die Teilnehmerinnen und Teilnehmer verschiedene Methoden der Sprachmittlung kennen und üben diese ein. Den Anforderungen bei der Arbeit mit Gruppen gilt dabei besondere Aufmerksamkeit. 2007 fand zum ersten Mal ein Kurs für Fortgeschrittene statt, der in Zukunft alle zwei bis drei Jahre angeboten werden soll. Im deutsch-polnischen Kontext waren die DPJW-Kurse Vorreiter. Spotkanie heißt Begegnung Seit 1995 unterstützt das DPJW dieses Projekt der Regionalen Arbeitsstellen für Ausländerfragen, Jugendarbeit und Schule für das Land Brandenburg und die Woiwodschaft Lubuskie. Spotkanie heißt Begegnung richtet sich an deutsche und polnische Grundschulkinder im grenznahen Raum, die sich während des Schuljahres regelmäßig mit den Schülerinnen und Schülern ihrer Partnergruppe aus dem Nachbarland treffen. Im Mittelpunkt der ein- und mehrtägigen Begegnungen steht die partnerschaftliche Spracharbeit, zu der Spiele und Unternehmungen, gemeinsames Singen und Kochen Anlass geben. Zusätzlich treffen sich die Schülerinnen und Schüler an ihren Schulen wöchentlich in Arbeitsgemeinschaften, bei denen sie die Begegnungen mit ihrer Partnergruppe vorbereiten. Das Projekt fördert den Aufbau dauerhafter Kontakte zwischen deutschen und polnischen Kindern, hilft Vorurteile abzubauen und erweitert das Wissen der Kinder über das Nachbarland. Es ist somit ein wichtiger Baustein zur Förderung von Deutsch und Polnisch als Nachbarschaftssprache im grenznahen Raum. An dem Projekt nehmen derzeit rund 1.600 Kinder an 41 deutschen und 32 polnischen Grundschulen teil. 2008 wurde das Angebot auf Sachsen und Mecklenburg-Vorpommern ausgeweitet. Publikationen Das DPJW unterstützt die Sprachbildung auch mit mehreren, zumeist kostenlos zu erhaltenden Publikationen. Das Angebot reicht vom DPJW-Lesezeichen mit den grundlegenden Wendungen zum Gesprächsbeginn auf Deutsch und Polnisch über Merkspiele, die als Druckversion und als Internetspiel helfen, sprachliche Hürden spielerisch zu nehmen, bis hin zum Sprachführer Versuch s auf Polnisch. Dieses Büchlein unterstützt die erste Kommunikation zu Themen wie Schule, Od 1995 roku PNWM we współpracy ze Szkołą Języka Polskiego i Kultury dla Cudzoziemców Uniwersytetu Wrocławskiego oferuje tandemowe kursy językowe dla praktyków polsko-niemieckiej wymiany młodzieży. Podczas gdy metoda tandemowa była znana w Europie Zachodniej już pod koniec lat 60. zwłaszcza dzięki Francusko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży (Deutsch- -Französisches Jugendwerk) kursy tandemowe organizowane przez PNWM zapoczątkowały jej popularyzację w kontekście polsko-niemieckim. Bierze w nich udział do 80 osób rocznie. Organizacje partnerskie PNWM wprowadziły z czasem do swojej oferty liczne kursy dla różnych grup docelowych. Przykładowo Stowarzyszenie Germanitas z Rzeszowa oferuje dwutygodniowe letnie kursy tandemowe skierowane do nauczycieli zaangażowanych w polsko-niemiecką wymianę młodzieży. Naukę języka uzupełniają warsztaty, podczas których powstają dwujęzyczne materiały przydatne podczas wymiany szkolnej. Od ponad dziesięciu lat stowarzyszenia GFPS i GFPS-Polska organizują intensywne kursy tandemowe. Czterotygodniowe szkolenia odbywają się częściowo w Polsce i Niemczech. Kilka razy w roku Towarzystwo im. Edyty Stein we Wrocławiu organizuje podobne kursy we współpracy z różnymi partnerami. Wieloletnie doświadczenia w zakresie prowadzenia kursów tandemowych ma także Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży Camp Rodowo na Mazurach. Dzięki kursom tandemowym organizowanym przez Fundację im. ks. Siemaszki oraz Stowarzyszenie Chrześcijańskich Dzieł Wychowania z Krakowa także znaczna grupa organizacji katolickich posiada od 2008 roku swoją własną ofertę szkoleń językowych. We wszystkich powyżej wymienionych kursach bierze udział do 200 uczestników rocznie. Kursy dla tłumaczy animatorów Profesjonalni tłumacze rzadko uczestniczą w wymianie młodzieży. Często rolę tłumacza przejmują organizatorzy władający obydwoma językami lub ochotnicy wykazujący się ich dobrą znajomością, gotowi podjąć się tego zadania. Nawet przy dobrej znajomości języka obcego bez ćwiczeń i wiedzy na temat określonych metod tłumaczenie przed grupą jest dla osób zajmujących się wymianą ogromnym wyzwaniem, podczas którego trzeba pokonać tremę, stres i napięcie. To do takich osób skierowane są kursy dla tłumaczy animatorów, organizowane przez PNWM we współpracy z Europejskim Uniwersytetem Viadrina od 1997 roku. Patronem także tej idei była Francusko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (Deutsch-Französisches Jugendwerk), szkoląca specjalistów na francusko- -niemieckie spotkania już od blisko trzydziestu lat. Pod okiem doświadczonych lektorów i tłumaczy uczestnicy poznają różne metody pośrednictwa językowego i ćwiczą ich zastosowanie. Szczególną uwagę poświęca się pracy z grupą. W 2007 roku po raz pierwszy odbył się kurs dla zaawansowanych, który w przyszłości planowany jest raz na dwa trzy lata. Kursy tandemowe organizowane przez PNWM zapoczątkowały jej popularyzację w kontekście polsko-niemieckim. Spotkanie znaczy Begegnung Projekt ten, zainicjowany przez Regionalny Urząd ds. Cudzoziemców, Pracy z Młodzieżą i Szkołą w Brandenburgii (RAA Brandenburg) i realizowany w tymże kraju związkowym oraz województwie lubuskim, PNWM wspiera od 1995 roku. Spotkanie znaczy Begegnung skierowane jest do polskich i niemieckich uczniów szkół podstawowych. W ciągu roku szkolnego odbywają się regularne spotkania uczniów z grupą partnerską z kraju sąsiada. Najważniejszym elementem tych jedno- i wielodniowych spotkań jest rozwijanie kompetencji językowych na zasadzie partnerstwa, czemu sprzyjają wspólne gry, przedsięwzięcia, śpiewanie i gotowanie. Dodatkowo dzieci biorą udział w cotygodniowych kołach zainteresowań w swoich szkołach, podczas których przygotowują się do spotkań z partnerską grupą. Projekt sprzyja nawiązywaniu trwałych kontaktów między dziećmi z Polski i Niemiec, przełamywaniu stereotypów oraz poszerzaniu wiedzy uczniów na temat sąsiedniego kraju. Tym samym jest istotnym narzędziem wspierania języka polskiego i niemieckiego jako języka komunikacji międzysąsiedzkiej w rejonie przygranicznym. Obecnie w projekcie bierze udział 1600 dzieci z 41 niemieckich i 32 polskich szkół podstawowych. W 2008 roku ofertę rozszerzono na dwa kolejne kraje związkowe, Saksonię i Meklemburgię Pomorze Przednie. Publikacje PNWM wspiera edukację językową, wydając i udostępniając, w większości bezpłatnie, liczne publikacje. Oferta obejmuje zakładki do książek z podstawowymi zwrotami w języku, MemoGrę, która w wersji drukowanej oraz na stronie internetowej PNWM pozwala przełamywać bariery językowe w formie zabawy oraz rozmówki Versuch s auf Polnisch! (tł. Spróbuj po polsku! ). Książeczka ta pomaga uczestnikom spotkań młodzieżowych łatwiej komunikować się w zakresie podstawowych tematów, takich jak szkoła, czas wolny czy zakupy. Przy łącznym nakładzie powyżej 100 000 egzemplarzy od lat zajmuje pierwsze miejsce na liście bestsellerów PNWM. Dużym zainteresowaniem cieszą się również materiały pomocnicze do nauki języka Co to? i Was ist das? oraz O co chodzi?. Publikacje Co to? i Was ist das? powstały w ramach projektu Spotkanie znaczy Begegnung. Są to interaktywne płyty CD- -ROM, odpowiednio do nauki języka polskiego i niemieckiego, które zawierają ćwiczenia na rozumienie ze słuchu, gramatyczne oraz informacje krajoznawcze. Płytę Co to? uzupełniają

12 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 13 Freizeit oder Einkaufen während einer Begegnung. Mit einer Gesamtauflage von über 100.000 Exemplaren ist es der Bestseller unter den DPJW-Publikationen. Großer Nachfrage erfreuen sich auch die Sprachlernwerke Co to? und Was ist das? sowie O co chodzi. Co to? und Was ist das? entstanden innerhalb des Projekts Spotkanie heißt Begegnung. Die interaktive CD-ROM, die es in beiden Sprachvarianten gibt, bietet Hörverständnis- und Grammatikübungen sowie landeskundliche Infos. Co to? wird ergänzt durch ein Lehr- und Übungsbuch mit Übungen, Spielen und Liedern. Das Sprachlernpaket O co chodzi?, das in Kooperation mit dem Ministerium für Bildung, Jugend und Sport des Landes Brandenburg herausgegeben wurde, knüpft an die Publikation Co to? an. Das Polnisch-Arbeitsbuch ist konzipiert für die Klassenstufe 5 und 6 und wird ebenfalls durch eine interaktive CD-ROM ergänzt. 2.1.2 Sprachanimation Die Sprachanimation hat sich in den letzten Jahren zu einer wichtigen Methode bei internationalen Begegnungen entwickelt. Mit einfachen Mitteln gelingt ein unterhaltsamer Einstieg in die Sprache des Nachbarn. Das Alter spielt hierbei keine Rolle, vielmehr geht es darum, mit den Sprachspielen Hemmungen beim Erlernen von Aussprache und Wortschatz abzubauen, beide Sprachen gleichberechtigt zu behandeln und Lust auf das Erlernen der Partnersprache zu machen. Die Sprachanimation bietet ein breites inhaltliches und methodisches Repertoire und kann sowohl von Anfängern wie auch von erfahrenen Gruppenleitern eingesetzt werden. Die Übungen sind darüber hinaus Eisbrecher und dienen zur Auflockerung während einer Begegnung. Beispielprogramme Fortbildungen An Multiplikatorinnen und Multiplikatoren aus Deutschland, Polen und Frankreich richtete sich das Methodenlabor: Sprachanimation in trinationalen Jugendbegegnungen. Ziel dieser Seminarreihe, die zwischen 2004 und 2007 vom Bund Deutscher PfadfinderInnen, dem Akademischen Sportbund Breslau (Akademicki Związek Sportowy Wrocław) und dem Verein Gwennili (Association Gwennili) aus Quimper durchgeführt wurde, war die Erarbeitung von Materialien zur Sprachanimation in deutsch-polnisch-französischen Programmen. Die Fortbildungen der Reihe Zip-Zap, die das DPJW 2008 in der Grenzregion durchführte, richteten sich an Fachleute im Jugendaustausch, Lehrkräfte sowie Kindergärtnerinnen und Kindergärtner. In intensiven eintägigen Workshops machten sich die Teilnehmerinnen und Teilnehmer mit den Grundlagen und der Methodik der Sprachanimation vertraut. Nachdem sie das Gelernte praktisch in Kindergarten, Schule und Jugendgruppe ausprobieren konnten, bot ein dreitägiges Seminar allen Interessierten die Gelegenheit, noch einmal miteinander ins Gespräch zu kommen, Erfahrungen auszutauschen und weitere Übungen und Methoden der Sprachanimation kennen zu lernen. Ziel des Projekts war es, Sprachanimation zu einem festen Bestandteil deutsch-polnischer Kinder- und Jugendbegegnungen zu machen. Publikationen Das DPJW bietet seinen Multiplikatorinnen und Multiplikatoren mehrere Handreichungen, die sie bei ihrer Arbeit unterstützen. In Zusammenarbeit mit dem Koordinierungszentrum Deutsch-Tschechischer Jugendaustausch Tandem veröffentlichte das DPJW 2003 die CD-ROM zur deutsch-polnisch-tschechischen Sprachanimation Triolinguale. Neben einer theoretischen Einführung in die Sprachanimation und Besonderheiten der Sprachen findet sich auf der CD-ROM eine umfangreiche Sammlung von Spielen, Liedern, Rätseln und Hörbeispielen. Alle Übungsbeschreibungen und Arbeitsmaterialien stehen zum Download bereit. Mittlerweile stellt Tandem die CD-ROM in erweiterter Fassung auch im Internet zur Verfügung. Seit 2008 liegt die Publikation Sprachanimation vor. Das vom DPJW geförderte Handbuch richtet sich an Anfänger und Fortgeschrittene und stellt mehr als 30 Übungen für deutsch-polnische Jugendbegegnungen vor. Das hat Methode! Praxis-Handbuch für den deutsch-polnischen Jugendaustausch, ist der dritte Band in der DPJW-Reihe Deutsch-Polnische Werkstatt. Das Handbuch stellt eine Auswahl von Methoden für die unterschiedlichen Phasen einer deutsch-polnischen Jugendbegegnung vor, unter anderem Übungen zur Sprachanimation. Die Publikation ist inhaltlich identisch auf Deutsch und Polnisch erschienen, so dass deutsche und polnische Partner während einer Begegnung gemeinsam damit arbeiten können. 2.1.3 Fachdiskussion Das DPJW beteiligt sich seit Jahren aktiv an der Diskussion um die Förderung von Deutsch und Polnisch als Nachbarschaftssprache. Auch wenn sich die Voraussetzungen von Deutsch in Polen und Polnisch in Deutschland maßgeblich unterscheiden, zielen die Bemühungen grundsätzlich darauf ab, beide Sprachen bei Begegnungen deutscher und polnischer Jugendlicher gleichberechtigt zu behandeln. Besonders sind Initiativen gefragt, die das Polnische als Sprache in Deutschland stärken und das Interesse an Deutsch in Polen unterstützen. Aus diesem Grund ist das DPJW regelmäßiges Mitglied des sogenannten Runden Tisches Polnisch in Brandenburg, der durch die Polnische Botschaft in Berlin initiiert wurde. podręcznik i zeszyt z ćwiczeniami, grami i piosenkami. Do tej publikacji nawiązują ponadto materiały do nauki języka polskiego pod tytułem O co chodzi?, wydane we współpracy z Ministerstwem Oświaty, Młodzieży i Sportu Kraju Związkowego Brandenburgia (Ministerium für Bildung, Jugend und Sport des Landes Brandenburg). Podręcznik i CD-ROM O co chodzi? skierowane są do uczniów 5. i 6. klas niemieckich szkół podstawowych. 2.1.2 Animacja językowa Animacja językowa stała się w ostatnich latach ważną metodą pracy podczas spotkań międzynarodowych. To metoda, która przy pomocy prostych środków sprawia, że pierwszy kontakt z językiem sąsiada odbywa się w formie zabawy. Wiek nie ma tu żadnego znaczenia, chodzi przede wszystkim o przełamanie barier językowych podczas nauki wymowy i słów obcych, równe traktowanie obu języków oraz zainteresowanie się nauką języka partnera. Animacja językowa oferuje szeroki repertuar merytoryczny i metodyczny. Może być z powodzeniem wykorzystywana przez wszystkich prowadzących program, zarówno osoby początkujące, jak i doświadczone. Poza tym ćwiczenia animacyjne pomagają przełamać lody i rozluźnić atmosferę spotkania. Przykłady Szkolenia Laboratorium metodyczne: Animacja językowa w trójstronnych spotkaniach młodzieży pod tym tytułem odbył się cykl warsztatów skierowanych do animatorów wymiany z Polski, Niemiec i Francji, przeprowadzony w latach 2004 2007 przez Związek Harcerzy Niemieckich (Bund Deutscher PfadfinderInnen), Akademicki Klub Sportowy z Wrocławia oraz Stowarzyszenie Gwennili (Association Gwennili) z Quimper. Jego celem było opracowanie materiałów na temat animacji językowej na potrzeby programów polsko-niemiecko-francuskich. W 2008 roku PNWM przeprowadziła w rejonie przygranicznym cykl warsztatów Zip-Zap, z myślą o praktykach wymiany młodzieży, nauczycielach oraz wychowawcach przedszkolnych. Podczas intensywnych jednodniowych zajęć uczestnicy zdobywali podstawową wiedzę z zakresu animacji językowej i poznawali jej metodykę. Dla zainteresowanych, którzy zdążyli nabytą podczas warsztatów wiedzę praktycznie wykorzystać w swoich przedszkolach, szkołach i podczas spotkań młodzieży, obyło się dodatkowe trzydniowe seminarium, podczas którego mogli podzielić się swoimi doświadczeniami, a także poznać nowe metody animacji. Projekt miał na celu popularyzację animacji językowej jako integralnego elementu polsko- -niemieckich spotkań dzieci i młodzieży. Publikacje PNWM dysponuje bogatą ofertą materiałów, którymi wspiera animatorów wymiany w ich pracy. W 2003 roku we współpracy z Centrum Koordynacji Czesko-Niemieckiej Wymiany Młodzieży Tandem (Tandem Koordinierungszentrum Deutsch- -Tschechischer Jugendaustausch) wydała CD-ROM TrioLinguale, poświęcony polsko-niemiecko-czeskiej animacji językowej. Obok teoretycznego wprowadzenia i nakreślenia specyfiki poszczególnych języków na CD-ROM składa się bogaty zbiór gier i zabaw, piosenek, zagadek oraz tekstów do odsłuchania. Opisy gier oraz skrypty są gotowe do pobrania w formacie PDF. Obecnie Tandem oferuje TrioLinguale w rozszerzonej wersji również na swojej stronie internetowej. W 2008 roku ukazała się publikacja pod tytułem Animacja językowa. Podręcznik, wydany przy wsparciu finansowym PNWM, skierowany jest zarówno do początkujących, jak i do doświadczonych animatorów. Obejmuje łącznie ponad 30 ćwiczeń na potrzeby polsko-niemieckich spotkań młodzieży. W tej zabawie jest metoda! Podręcznik dla praktyków polsko- -niemieckiej wymiany młodzieży to trzeci tom z serii PNWM pod tytułem Warsztat Polsko-Niemiecki. Publikacja proponuje metody pracy dla różnych etapów polsko-niemieckiego spotkania młodzieży, m.in. ćwiczenia z animacji językowej. Książka tej samej treści ukazała się w języku polskim i niemieckim, co znacznie ułatwia wspólne korzystanie z niej podczas spotkań przez partnerów z Polski i Niemiec. 2.1.3 Specjalistyczne dyskusje PNWM od lat aktywnie uczestniczy w dyskusjach poświęconych wspieraniu języka polskiego i niemieckiego jako języka sąsiada. Niezależnie od różnych sytuacji wyjściowych nauczania języka niemieckiego w Polsce i polskiego w Niemczech, podejmowane starania mają na celu równe traktowanie języków podczas spotkań młodzieży z obu krajów. Szczególną uwagą objęte są przedsięwzięcia służące wzmocnieniu pozycji języka polskiego w Niemczech oraz promocji języka niemieckiego w Polsce. Z tego też powodu PNWM jest stałym członkiem posiedzeń tzw. okrągłego stołu Język polski w Brandenburgii zainicjowanego przez Ambasadę RP w Berlinie. Z okazji konferencji jednostek centralnych wymiany szkolnej i sportowej w Berlinie w 2008 roku PNWM zorganizowała otwartą dyskusję pod hasłem Język sąsiada, w której wzięło udział niemal stu przedstawicieli szkół, instytucji i stowarzyszeń z terenu Berlina i Brandenburgii oraz polskich i niemieckich jednostek centralnych wymiany szkolnej i sportowej. Politycy, publicyści i nauczyciele omawiali aktualną sytuację nauczania języka polskiego w Niemczech i niemieckiego w Polsce, w szczególności w rejonie przygranicznym, a także dyskutowali o związku między nauką języka a wymianą młodzieży.

14 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Anlässlich der Zentralstellenkonferenz für den Schul- und Sportaustausch 2008 in Berlin lud das DPJW zu einer öffentlichen Debatte zur Sprache des Nachbarn ein, an der fast 100 Vertreterinnen und Vertreter von Schulen, Institutionen und Vereinen aus der Region Berlin-Brandenburg sowie von deutschen und polnischen Zentralstellen des Schul- und Sportaustauschs teilnahmen. Die Politiker, Publizisten und Lehrkräfte setzten sich mit der aktuellen Lage des Unterrichts der Nachbarsprache in beiden Ländern und besonders in der grenznahen Region auseinander und diskutierten die Zusammenhänge zwischen der Teilnahme am Sprachenlernen und am Jugendaustausch.

16 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 17 2.2 Projekte des DPJW Fortbildungs- und Informationsveranstaltungen Praktika für Multiplikatorinnen und Multiplikatoren des deutsch-polnischen Jugendaustauschs im Rahmen des EU- Programmes Leonardo da Vinci und Alumnitreffen Herbst 2007 und Frühjahr 2008: Deutschland und Polen (Praktika) 17. 19. 10. 2008: Bad Muskau (Alumnitreffen) Zielgruppe: Hochschulabsolventinnen und -absolventen mit Interesse für den deutsch-polnischen Jugendaustausch Ziel: Berufliche Qualifizierung, Netzwerkbildung Im Februar 2008 fuhren sechs polnische Stipendiatinnen und Stipendiaten zum 13-wöchigen Praktikum nach Deutschland und fünf deutsche Stipendiatinnen und Stipendiaten nach Polen. Der erste Durchgang im Rahmen dieses Projektes, das in den Jahren 2007 2008 aus dem EU-Programm Leonardo da Vinci unterstützt wurde, fand im Herbst 2007 statt. In internationalen Jugendbegegnungsstätten konnten die Praktikantinnen und Praktikanten junge Hochschulabsolventen mit ersten Erfahrungen in der deutsch-polnischen Zusammenarbeit ihr Wissen erweitern und zusätzliche Erfahrungen in der Vorbereitung und Organisation internationaler Jugendbegegnungen sammeln, wie auch ihre sprachlichen und interkulturellen Kompetenzen verbessern. Sie hatten außerdem Gelegenheit, Kontakte zwischen den Einrichtungen, mit denen sie bis dahin zusammengearbeitet hatten, und den Gastinstitutionen im anderen Land zu knüpfen. Mit diesem Projekt unterstützt das DPJW engagierte junge Leute in ihrer beruflichen Entwicklung und knüpft ein Netz von Kontakten zwischen Anfängerinnen und Anfängern sowie erfahrenen Multiplikatorinnen und Multiplikatoren im deutsch-polnischen Jugendaustausch. Letzteres gelingt auch dank der Initiative der Projektteilnehmerinnen und -teilnehmer selbst, die 2008 erstmalig bei einem Treffen ehemaliger polnischer und deutscher Stipendiatinnen und Stipendiaten in Bad Muskau zusammenkamen. Partner: Stiftung Kreisau für Europäische Verständigung (Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego), Stiftung Nowy Staw (Fundacja Nowy Staw), Verein für unmögliche Maßnahmen Motyka (Stowarzyszenie Inicjatyw Niemożliwych Motyka ), Internationale Jugendbegegnungsstätte Mikuszewo (Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży Mikuszewo), Pater-Siemaszko-Stiftung (Fundacja im. ks. Siemaszki), Jugendbildungsstätte Burg Ludwigstein ggmbh, Jugendbildungsstätte Kurt Löwenstein e. V., Spohns Haus Ökologisches Schullandheim Gersheim., Turmvilla e. V., HochDrei e. V. Bilden und Begegnen in Brandenburg Das Projekt wird aus Mitteln des EU-Programms Leonardo da Vinci finanziert. 2.2 Projekty PNWM Projekty szkoleniowe i informacyjne Staże dla animatorów polsko-niemieckiej wymiany młodzieży w ramach programu Unii Europejskiej Leonardo da Vinci w latach 2007 i 2008 oraz spotkanie byłych stypendystów Jesień 2007 roku i wiosna 2008 roku: Polska i Niemcy (staże) 17 19. 10. 2008: Bad Muskau (spotkanie byłych stypendystów) Adresaci: Absolwenci studiów wyższych zainteresowani polsko-niemiecką wymianą młodzieży Cel: Podnoszenie kwalifikacji zawodowych, budowanie sieci współpracy W lutym 2008 roku na trzynastotygodniowe praktyki do Niemiec wyjechało sześciu polskich, zaś do Polski pięciu niemieckich stypendystów. Pierwsza tura staży w ramach tego projektu, wspieranego w latach 2007 2008 z programu Unii Europejskiej Leonardo da Vinci, odbyła się jesienią 2007 roku. Uczestnicy projektu absolwenci studiów z pierwszymi doświadczeniami w dziedzinie współpracy polsko-niemieckiej mieli okazję dzięki pracy w międzynarodowych domach spotkań młodzieży poszerzyć swą wiedzę i doświadczenie w zakresie przygotowania i organizacji spotkań, jak również podnieść swoje kompetencje międzykulturowe oraz językowe. Praktykanci nawiązali kontakty między ośrodkami, z którymi dotychczas współpracowali, a przyjmującymi ich instytucjami za granicą. Poprzez ten projekt PNWM wspiera młodych ludzi w ich rozwoju zawodowym oraz umożliwia kontakty między początkującymi a doświadczonymi animatorami wymiany młodzieży. To ostatnie udaje się także dzięki inicjatywie samych uczestników projektu, którzy w 2008 roku po raz pierwszy spotkali się na wspólnym zjeździe byłych stypendystów programu w Bad Muskau. Partnerzy: Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego, Fundacja Nowy Staw, Stowarzyszenie Inicjatyw Niemożliwych Motyka, Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży Mikuszewo, Fundacja im. ks. Siemaszki, Dom Spotkań Młodzieży Burg Ludwigstein (Jugendbildungsstätte Ludwigstein ggmbh), Ośrodek Edukacji Pozaszkolnej im. Kurta Löwensteina (Jugendbildungsstätte Kurt Löwenstein), Spohns Haus Szkolny Ośrodek Ekologiczny w Gersheim (Spohns Haus Ökologisches Schullandheim Gersheim), stowarzyszenie Turmvilla (Turmvilla e. V.), stowarzyszenie HochDrei Edukacja i Spotkanie w Brandenburgii (HochDrei e. V. Bilden und Begegnen in Brandenburg). Projekt finansowany ze środków programu Unii Europejskiej Leonardo da Vinci.

18 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 19 Austausch: Sehr gut! --------------------------------------- 13. 15. 3. 2008: Damme 27. 29. 11. 2008: Bad Kösen Zielgruppe: Lehrerinnen und Lehrer Ziel: Einführung in die Methodik deutsch-polnischer Schülerbegegnungen, Vernetzung im deutsch-polnischen Schulaustausch Dieses Seminar fand an zwei Terminen für Lehrkräfte aus den Bundesländern Niedersachsen und Nordrhein-Westfalen bzw. Sachsen und Sachsen-Anhalt statt. Die Teilnehmerinnen und Teilnehmer lernten Methoden zur Vorbereitung und Durchführung deutsch-polnischer Schülerprojekte kennen, nahmen an Diskussionen und Gruppenübungen teil und tauschten sich über ihre ersten Begegnungserfahrungen aus. Erste Schritte 13. 15. 3. 2008: Rymanów Woiwodschaft Podkarpacie (Kapartenvorland) 22. 26. 4. 2008: Kurozwęki Woiwodschaft Świętokrzyskie (Heiligkreuz) 2. 4. 10. 2008: Smardzewice Woiwodschaft Łódź (Lodsch) Zielgruppe: Lehrerinnen und Lehrer mit Anfangserfahrungen im deutsch-polnischen Austausch Ziel: Vermittlung von Grundwissen Zu den Schulungen in den einzelnen Regionen kamen jeweils etwa 20 Teilnehmerinnen und Teilnehmer. Insgesamt 60 Lehrkräfte lernten so die Idee deutsch-polnischer Schulpartnerschaften kennen und machten sich mit den Richtlinien zur Bewilligung und Abrechnung der DPJW-Förderung vertraut. Zum Programm zählten auch Einheiten, in denen Methoden zur Vorbereitung, Organisation und Auswertung eines deutschpolnischen Projekts vorgestellt wurden. Schwerpunkte waren die Kommunikation im bilateralen Team, Spielpädagogik, Sprachanimation und Partizipation der Jugendlichen in allen Projektphasen. Wymiana na 6! 13 15. 3. 2008: Damme 27 29. 11. 2008: Bad Kösen Adresaci: Nauczyciele Cel: Wprowadzenie w metodykę polsko-niemieckich spotkań młodzieży szkolnej, stworzenie sieci kontaktów wśród osób zajmujących się szkolną wymianą młodzieży Seminarium Wymiana na 6! odbyło się dwukrotnie dla nauczycieli z krajów związkowych Dolna Saksonia i Nadrenia Północna-Westfalia oraz Saksonia i Saksonia-Anhalt. Uczestnicy zapoznali się z metodami przygotowania i prowadzenia polsko- -niemieckich projektów szkolnych, wzięli udział w dyskusjach i ćwiczeniach grupowych oraz wymienili się swoimi pierwszymi doświadczeniami związanymi ze spotkaniami młodzieży. Pierwsze kroki 13 15. 3. 2008: Rymanów (woj. podkarpackie) 22 26. 4. 2008: Kurozwęki (woj. świętokrzyskie) 2 4. 10. 2008: Smardzewice (woj. łódzkie) Adresaci: Nauczyciele rozpoczynający wymianę młodzieżową Cel: Przekazanie podstawowej wiedzy nt. realizacji projektów polsko-niemieckich Podczas szkoleń pracownicy PNWM zapoznali uczestników z ideą polsko-niemieckiej współpracy szkół i zasadami przyznawania oraz rozliczania dotacji PNWM. W każdym z trzech regionów w spotkaniu uczestniczyło około 20 nauczycieli. W programie były także warsztaty, podczas których uczestnicy poznawali metody przygotowania, realizacji i podsumowania projektu polsko-niemieckiego. Szczególną uwagę poświęcono komunikacji w zespole dwunarodowym, pedagogice gier i zabaw, animacji językowej oraz partycypacji młodzieży we wszystkich fazach projektu.

20 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 21 Arbeitstagung zu Gedenkstättenfahrten 27. 3. 2008: Berlin 7. 8. 11. 2008: Oświęcim (Auschwitz) Zielgruppe: Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter von Zentralstellen, Gedenkstätten und Begegnungshäusern sowie Einzelantragssteller Ziel: Erarbeiten von formalen und inhaltlichen Kriterien zur Antragsbearbeitung und von Materialien zur Unterstützung von Gedenkstättenfahrten Eine erste Arbeitstagung fand in Kooperation mit der Aktionsgemeinschaft Dienst für den Frieden / Aktion Sühnezeichen Friedensdienste und der Internationalen Jugendbegegnungsstätte (IJBS) Oświęcim statt. An ihr nahmen auch Vertreter des Museums Auschwitz, der Gedenkstätte Bergen-Belsen, der Arbeitsgemeinschaft der Evangelischen Jugend in Deutschland und anderer Träger teil. Gemeinsam erarbeiteten sie ein Informationsblatt mit Kriterien zur Förderung von Gedenkstättenfahrten. Da mehrere Gedenkstätten in Polen und Deutschland Interesse an einem weitergehenden Austausch bekundet hatten, lud das DPJW im November zu einer weiteren Arbeitstagung im größeren Kreis in die IJBS Oświęcim ein. Die IJBS regte eine gemeinsame Broschüre zur Gedenkstättenarbeit an. Die Teilnehmerinnen und Teilnehmer entwickelten Ideen für deutsch-polnische Gedenkstättenprojekte und diskutierten Konzepte zur Weiterbildung. Partner: Aktionsgemeinschaft Dienst für den Frieden / Aktion Sühnezeichen Friedensdienste, Internationale Jugendbegegnungsstätte Oświęcim (Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży Oświęcim), Arbeitsgemeinschaft der Evangelischen Jugend in Deutschland II Partnerforum im Schulaustausch 9. 12. 4. 2008: Mikuszewo Zielgruppe: Lehrkräfte deutsch-polnischer Schulpartnerschaften Ziel: Verbesserung der Zusammenarbeit in deutsch-polnischen Teams, Qualitätssteigerung des Schulaustauschs Während des Treffens lernten mehr als 40 Lehrerinnen und Lehrer aus deutsch-polnischen Schulpartnerschaften Arbeitsmethoden zu Gruppendynamik, zu interkulturellen Unterschieden und zur Partizipation der beteiligten Jugendlichen kennen und probierten diese aus. Sie erfuhren außerdem, wie Sprachanimation, biographische Arbeit, erlebnispädagogische Übungen und Fotografie eine Begegnung bereichern können. Das Forum wurde von Trainerinnen des DPJW vorbereitet und geleitet. Partner: Internationale Jugendbegegnungsstätte Mikuszewo (Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży Mikuszewo) Spotkanie robocze na temat podróży do miejsc pamięci 27. 3. 2008: Berlin 7 8. 11. 2008: Oświęcim Adresaci: Przedstawiciele jednostek centralnych, miejsc pamięci i domów spotkań oraz wnioskodawcy indywidualni Cel: Ustalenie kryteriów formalnych i merytorycznych służących opracowywaniu wniosków o wsparcie podróży do miejsc pamięci oraz wypracowanie materiałów pomocnych przy realizacji tego rodzaju projektów Pierwsze spotkanie robocze przeprowadzono we współpracy ze Wspólnotą Działania Służba dla Pokoju / Akcją Znaku Pokuty oraz Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu. Wzięli w nim udział także przedstawiciele Muzeum Auschwitz-Birkenau, miejsca pamięci Bergen-Belsen, Wspólnoty Roboczej Młodzieży Ewangelickiej w Niemczech oraz innych placówek. Przygotowywano materiały do ulotki informacyjnej o kryteriach wspierania podróży do miejsc pamięci. Ponieważ wielu pracowników miejsc pamięci z Polski i z Niemiec wyraziło chęć podjęcia intensywniejszych rozmów, PNWM zaprosiła zainteresowane osoby na kolejne spotkanie robocze w listopadzie, tym razem do Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży (MDSM) w Oświęcimiu. MDSM zaproponował opracowanie wspólnej broszury poświęconej pracy pedagogicznej w miejscach pamięci. Ponadto uczestnicy wypracowali pomysły na wspólne polsko-niemieckie projekty dotyczące miejsc pamięci oraz przedyskutowali koncepcje szkoleń z tego zakresu. Partnerzy: Wspólnota Działania Służba dla Pokoju / Akcja Znaku Pokuty (Aktionsgemeinschaft Dienst für den Frieden / Aktion Sühne- zeichen Friedensdienste), Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, Wspólnota Robocza Młodzieży Ewangelickiej w Niemczech (Arbeitsgemeinschaft der Evangelischen Jugend in Deutschland) II Forum Partnerstw Wymiany Szkolnej 9 12. 4. 2008: Mikuszewo Adresaci: Nauczyciele odpowiedzialni za partnerstwa polsko-niemieckie Cel: Polepszenie współpracy w zespołach polsko-niemieckich, podniesienie jakości wymiany szkolnej Podczas spotkania ponad 40 nauczycieli ze szkół zaangażowanych w polsko-niemiecką współpracę partnerską poznało i wypróbowało metody pracy służące budowaniu dynamiki grupy oraz dotyczące partycypacji uczniów i różnic międzykulturowych. Uczestnicy dowiedzieli się, jak mogą wzbogacić wymianę animacją językową, pracą z biografiami i fotografiami oraz pedagogiką przeżyć. Forum zostało przygotowane i przeprowadzone przez trenerów PNWM. Partner: Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży Mikuszewo

22 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 23 Studienreisen für deutsche und polnische Journalistinnen und Journalisten 25. 4. 31. 5. 2008: Polen (Stipendienprogramm) 13. 16. 3. 2008: Hamburg (Alumnitreffen) 3. 8. 11. 2008: Deutschland (Studienreise) Zielgruppe: Junge deutsche und polnische Journalistinnen und Journalisten Ziel: Öffentlichkeitsarbeit für den Jugendaustausch 2008 erweiterte das DPJW seine langjährige Zusammenarbeit mit der Stiftung Medientandem um ein neues Element. Neben der traditionellen einmonatigen Studienreise deutscher Journalistinnen und Journalisten nach Polen im Mai unterstützte das DPJW zum ersten Mal eine Reise für polnische Medienvertreter nach Deutschland. In zahlreichen Begegnungen konnten die Journalistinnen und Journalisten aus beiden Ländern die politische, wirtschaftliche und gesellschaftliche Situation im jeweiligen Nachbarland kennen lernen. Im DPJW-Büro in Warschau sprachen die deutschen Stipendiaten mit dem Unterstaatssekretär im polnischen Ministerium für Nationale Bildung, Krzysztof Stanowski, über die Rolle des Jugendaustauschs für die bilateralen Beziehungen. Darüber hinaus besuchten sie die Internationale Jugendbegegnungsstätte in Oświęcim und die Stiftung für Studenten und Absolventen der Jagiellonen-Universität Bratniak. Die polnischen Teilnehmerinnen und Teilnehmer des Novemberprogramms trafen sich im Potsdamer Büro des DPJW mit der Direktorin der Flick- Stiftung, Christiane Fetscher, und Vertretern der Rosa-Luxemburg-Schule aus Potsdam, die mit Hilfe der Stiftung Polnisch- Unterricht anbietet, sowie mit Gerhard Ringmann, Leiter der Abteilung für Europa und Internationales in der Staatskanzlei Brandenburg. Außerdem unterstützte das DPJW wieder das Jahrestreffen der ehemaligen Stipendiatinnen und Stipendiaten der Stiftung Medientandem und der Robert Bosch Stiftung in Hamburg. Partner: Stiftung Medientandem (Fundacja Medientandem) Trainerjahrestagung 2008 9. 12. 6. 2008: Czaplinek Zielgruppe: DPJW-Trainerinnen und Trainer Ziel: Erfahrungsaustausch, Erarbeitung von Schulungsangeboten Den ersten Teil des Programms bildeten Workshops zur Verbesserung der Professionalität interkultureller Trainerinnen und Trainer. Anschließend stellten die Teilnehmerinnen und Teilnehmer der DPJW-Geschäftsführung ihre bisherige Tätigkeit vor. Sie fassten ihre Arbeit aus dem Vorjahr zusammen und sprachen über die Entwicklungsperspektiven dieser Gruppe und ihre Zusammenarbeit mit dem DPJW. Podróże studyjne dla polskich i niemieckich dziennikarzy 25. 4 31. 5. 2008: Polska (program stypendialny) 13 16. 3. 2008: Hamburg (spotkanie byłych stypendystów) 3 8. 11. 2008: Niemcy (podróż studyjna) Adresaci: Młodzi polscy i niemieccy dziennikarze Cel: Public relations na rzecz wymiany młodzieży W roku 2008 długoletnia współpraca PNWM z Fundacją Medientandem nabrała nowego wymiaru. Oprócz tradycyjnej, odbywającej się w maju, miesięcznej wizyty studyjnej dla młodych niemieckich dziennikarzy w Polsce, po raz pierwszy PNWM wsparła podróż przedstawicieli mediów polskich do Niemiec. W trakcie licznych spotkań uczestnicy obu programów mieli okazję poznać polityczną, gospodarczą i społeczną sytuację sąsiedniego kraju. Goszcząc w biurze PNWM w Warszawie niemieccy stypendyści rozmawiali z podsekretarzem stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Krzysztofem Stanowskim o roli wymiany młodzieży w stosunkach bilateralnych. Ponadto odwiedzili Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu oraz Fundację Studentów i Absolwentów Uniwersytetu Jagiellońskiego Bratniak. Polscy uczestnicy listopadowego programu spotkali się w poczdamskim biurze PNWM z dyrektor Fundacji Flicka (F.C. Flick Stiftung) Christiane Fetscher oraz przedstawicielami szkoły im. Róży Luksemburg z Poczdamu (Rosa-Luxemburg-Schule, Potsdam), która w ramach polsko-niemieckiego projektu fundacji wspieranego przez PNWM oferuje lekcje języka polskiego, a także z Gerhardem Ringmannem, szefem Działu Spraw Międzynarodowych i Europejskich w Kancelarii Stanu Landu Brandenburgia. W 2008 roku PNWM wsparła ponadto ponownie doroczne spotkanie dziennikarzy byłych stypendystów Fundacji Medientandem oraz Fundacji Roberta Boscha (Robert Bosch Stiftung) w Hamburgu. Partner: Fundacja Medientandem Doroczne Spotkanie Trenerów 2008 9 12. 6. 2008: Czaplinek Adresaci: Trenerzy PNWM Cel: Wymiana doświadczeń i opracowanie propozycji szkoleń W pierwszej części spotkania odbyły się warsztaty nt. profesjonalizmu w pracy trenera międzykulturowego. Następnie uczestnicy zaprezentowali zarządowi PNWM swą dotychczasową działalność, a także wspólnie podsumowano pracę z ostatniego roku i dyskutowano o perspektywach rozwoju grupy trenerów i jej współpracy z PNWM.

24 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 25 Wir Nachbarn. Deutsche Polen Ukrainer 14. 18. 7. 2008: Łopkajny Zielgruppe: Deutsche und polnische Jugendliche Ziel: Erschließung des Themas Migration und Integration für deutsch-polnische Begegnungen, Schulung zum Projektmanagement Unter dem Motto Wir Nachbarn. Deutsche Polen Ukrainer beschäftigten sich die Teilnehmerinnen und Teilnehmer mit der Situation ethnischer und nationaler Minderheiten in Deutschland und Polen. Einen weiteren Schwerpunkt bildete das Thema Projektmanagement, bei dem es darum ging, grundlegende Werkzeuge zur Projekt- und Finanzplanung internationaler Jugendbegegnungen kennen zu lernen. Die Jugendlichen zum Teil selbst Angehörige von Minderheiten trafen sich außerdem mit Vertretern von Jugendorganisationen und hatten so Gelegenheit, Kontakte für eigene Projekte zu knüpfen. Das Seminar wurde von den Freiwilligen des DPJW organisiert. Sommerakademie 2008 Migrationen in Europa am Beispiel des Polski Berlin 6. 12. 9. 2008: Berlin Zielgruppe: Engagierte im deutsch-polnischen Austausch Ziel: Vertiefung des historischen und didaktischen Wissens im Bereich der deutsch-polnischen Beziehungen Das Programm der vierten Sommerakademie hatte interaktiven Charakter: Workshops zu historischen Quellen, Gespräche mit Zeitzeugen, Gruppendiskussionen, Vorträge und Studienfahrten zu historischen Orten in Berlin und der Umgebung wechselten sich ab. Die Sommerakademie wurde von Prof. Dr. Robert Traba (Zentrum für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften) und Prof. Dr. Bodo von Borries (Universität Hamburg) geleitet, die seit Jahren im deutsch-polnischen Jugendaustausch und im wissenschaftlichen Austausch engagiert sind. Partner: Zentrum für Historische Forschung Berlin der Polnischen Akademie der Wissenschaften (Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie) My Sąsiedzi. Polacy Niemcy Ukraińcy 14 18. 7. 2008: Łopkajny Adresaci: Młodzież z Polski i Niemiec Cel: Przybliżenie tematu Migracja i integracja w spotkaniach polsko-niemieckich, szkolenie na temat zarządzania projektem Pod hasłem My Sąsiedzi. Polacy Niemcy Ukraińcy uczestnicy projektu zajmowali się sytuacją mniejszości narodowych oraz etnicznych w Polsce i Niemczech. Ponadto spotkanie poświęcone było wprowadzeniu w zarządzanie projektami międzynarodowymi, w szczególności ich planowaniu i finansowaniu. Uczestnicy, częściowo sami należący do mniejszości narodowych czy etnicznych, spotkali się także z przedstawicielami organizacji młodzieżowych, co stało się dla nich okazją do nawiązania kontaktów na potrzeby własnych projektów. Seminarium zostało zorganizowane przez wolontariuszy PNWM. Akademia letnia 2008 Migracje w Europie na przykładzie Polskiego Berlina 6 12. 9. 2008: Berlin Adresaci: Osoby zaangażowane w wymianę polsko-niemiecką Cel: Poszerzenie wiedzy historycznej oraz dydaktycznej z zakresu stosunków polsko-niemieckich Program czwartej akademii letniej PNWM miał charakter interaktywny odbywały się na przemian zajęcia warsztatowe z wykorzystaniem źródeł historycznych, rozmowy ze świadkami wydarzeń, dyskusje w grupach, wykłady oraz wyjazdy studyjne do historycznych miejsc w Berlinie i jego okolicy. Akademię prowadzili prof. dr Robert Traba z Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie i prof. dr Bodo von Borries z Uniwersytetu w Hamburgu, którzy od lat są zaangażowani w polsko-niemiecką wymianę młodzieży oraz wymianę naukową. Partner: Centrum Badań Historycznych Polskiej Akademii Nauk w Berlinie

26 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 27 ABC DPJW Schulung für Multiplikatorinnen und Multiplikatoren im deutsch-polnischen Jugendaustausch 25. 27. 9. 2008: Gliwice (Gleiwitz) 23. 25. 10. 2008: Tarnów Zielgruppe: Verantwortliche des Jugendaustauschs Ziel: Organisatorische und pädagogische Weiterbildung In den beiden von DPJW-Trainern geleiteten Workshops in Polen wurden Methoden für die Arbeit mit deutsch-polnischen Gruppen vorgestellt. Anhand der einzelnen Projektphasen Vorbereitung, Realisierung und Evaluation wurden formale Fragen wie die Antragstellung beim DPJW besprochen. Aber auch inhaltliche Komponenten, z. B. zur Sprachanimation, zu interkulturellen Unterschieden, Stereotypen und Vorurteilen waren Themen in den Workshops. So erfuhren die Multiplikatorinnen und Multiplikatoren, wie sie ein gutes Programm für eine deutsch-polnische Begegnung erarbeiten können, das die Jugendlichen in allen Phasen einbindet. Partner: Verein der Christlichen Bildungswerke (Stowarzyszenie Chrześcijańskich Dzieł Wychowania) Studienreise nach Polen 29. 9. 5. 10. 2008: Verschiedene Orte in Polen Zielgruppe: Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter der für den deutsch-polnischen Schulaustausch zuständigen Landesbehörden, interessierte Schulleiterinnen und Schulleiter sowie Lehrkräfte Ziel: Vertiefung der Zusammenarbeit zwischen dem DPJW und den Landesbehörden, Initiierung deutsch-polnischer Schulpartnerschaften Schulleiterinnen und Schulleiter, Lehrkräfte und Vertreter deutscher Kultusministerien lernten Polen und die deutsch-polnische Zusammenarbeit kennen. Einen Einblick in das polnische Schulsystem boten unter anderem ein Gespräch mit Unterstaatssekretär Krzysztof Stanowski des polnischen Ministeriums für Nationale Bildung in Warschau, ein Besuch im Krakauer Bildungskuratorium und Begegnungen mit polnischen Schülerinnen und Schülern. Die Teilnehmer besuchten außerdem die Gedenkstätte des ehemaligen Konzentrationslagers Auschwitz und die Internationale Jugendbegegnungsstätte Kreisau. Über die Geschichte der deutsch-polnischen Schulbuchkommission diskutierten sie am letzten Tag ihrer Reise in Słubice. Partner: Pädagogischer Austauschdienst (PAD) ABC PNWM szkolenie dla animatorów polsko-niemieckiej wymiany młodzieży 25 27. 9. 2008: Gliwice 23 25. 10. 2008: Tarnów Adresaci: Animatorzy wymiany z Polski Cel: Dokształcanie w dziedzinie pedagogiki i organizacji Podczas obu szkoleń, prowadzonych przez trenera PNWM, zaprezentowano metody pracy z polsko-niemieckimi grupami młodzieży. Analizując poszczególne fazy projektu jego przygotowanie, realizację i podsumowanie omówiono zagadnienia formalne, jak np. składanie wniosku do PNWM. Ponadto poruszono kwestie merytoryczne dotyczące animacji językowej, różnic międzykulturowych, a także stereotypów i uprzedzeń. Uczestnicy warsztatów dowiedzieli się, jak dobrze przygotować program polsko-niemieckiego spotkania, gwarantujący zaangażowanie młodzieży we wszystkie jego etapy. Partner: Stowarzyszenie Chrześcijańskich Dzieł Wychowania Podróż studyjna do Polski 29. 9. 5. 10. 2008: Różne miejsca w Polsce Adresaci: Pracownicy niemieckich urzędów odpowiedzialnych za polsko-niemiecką wymianę szkolną na szczeblu krajów związkowych oraz zainteresowani tematem dyrektorzy szkół i nauczyciele Cel: Pogłębienie współpracy PNWM z urzędami krajów związkowych, nawiązanie polsko-niemieckich partnerstw szkolnych W trakcie podróży dyrektorzy szkół, nauczyciele oraz przedstawiciele niemieckich ministerstw kultury poznawali Polskę oraz przykłady współpracy polsko-niemieckiej. Możliwość wglądu w polski system szkolnictwa stworzyły uczestnikom m.in. rozmowa z podsekretarzem stanu Krzysztofem Stanowskim z Ministerstwa Edukacji Narodowej, wizyta w krakowskim Kuratorium Oświaty oraz spotkania z polskimi uczniami. Program podróży obejmował także wizyty w Miejscu Pamięci Auschwitz i w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Krzyżowej. Ostatniego dnia pobytu w Polsce, w Słubicach, uczestnicy dyskutowali o historii Polsko-Niemieckiej Komisji Podręcznikowej. Partner: Urząd ds. Pedagogicznych Wymiany przy Sekretariacie Konferencji Ministrów Oświaty (Pädagogischer Austauschdienst)

28 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 29 DPJW-Zentralstellenkonferenz für den außerschulischen Austausch 6. 8. 10. 2008: Köln Zielgruppe: Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter der Zentralstellen Ziel: Förderung der Kontakte zwischen den Zentralstellen, Erfahrungsaustausch und Weiterbildung Die jährliche Konferenz der wichtigsten DPJW-Partnerorganisationen begann mit der Vorstellung des Tätigkeitsberichts des DPJW für 2008 sowie der Pläne für 2009. Der zweite Tag war der Kleingruppenarbeit zur Rolle der Geschichte im Jugendaustausch, zur Evaluation von Jugendbegegnungen und zur aktuellen Situation im trilateralen Austausch gewidmet. Zum Abschluss fand vor dem Kölner Dom ein Happening statt, bei dem die Konferenzteilnehmerinnen und -teilnehmer an Passanten Materialien und Flugblätter zum deutsch-polnischen Jugendaustausch verteilten. Deutsch-Polnische Sportpartnertagung 9. 12. 10. 2008: Berlin Zielgruppe: Engagierte im Sportaustausch Ziel: Kennenlernen der Organisationsstrukturen sportlicher Ausbildung in beiden Ländern und Erarbeitung inhaltlicher Konzepte für die Entwicklung des deutsch-polnischen Sportaustauschs Die jährlichen Sportpartnertagungen bieten Gelegenheit zur Erarbeitung neuer Projektideen für den Sportaustausch. Immer mehr erfahrene Multiplikatorinnen und Multiplikatoren gehen in den Ruhestand. Weil es zugleich an Nachwuchs mangelt, der sich im deutsch-polnischen Sportaustausch engagieren möchte, diskutierten die Teilnehmerinnen und Teilnehmer der Tagung über die Einbindung und Ausbildung junger Fachkräfte und die Staffelübergabe an sie. Die Teilnehmerinnen und Teilnehmer erarbeiteten Methoden zur Rekrutierung neuer Multiplikatorinnen und Multiplikatoren für deutsch-polnische Sportprojekte und suchten nach Möglichkeiten, diesen ihre Erfahrungen weiter zu geben und ihre Arbeit zu begleiten. Die Tagung fand auf dem Olympiagelände in Berlin statt, dessen Erkundung unter pädagogischen Gesichtspunkten ebenso zu den Programmpunkten zählte. Partner: Deutsche Sportjugend, Akademischer Sportbund Breslau (Akademicki Związek Sportowy Wrocław) Konferencja jednostek centralnych PNWM odpowiedzialnych za wymianę pozaszkolną 5 8. 10. 2008: Köln (Kolonia) Adresaci: Pracownicy jednostek centralnych PNWM Cel: Wspieranie kontaktów między jednostkami centralnymi, wymiana doświadczeń oraz doskonalenie umiejętności Doroczne spotkanie najważniejszych instytucji partnerskich PNWM rozpoczęto od sprawozdania z działalności Organizacji za rok 2008 oraz prezentacji jej planów na rok 2009. Kolejny dzień przeznaczony był na pracę w małych grupach na tematy takie jak rola historii w wymianie młodzieży, ewaluacja spotkań młodzieżowych, czy też aktualna sytuacja wymiany trójstronnej. Na zakończenie konferencji, na placu przed katedrą w Kolonii odbył się happening, podczas którego uczestnicy rozdawali przechodniom materiały i ulotki informacyjne o polsko-niemieckiej wymianie młodzieży. Polsko-niemiecka konferencja dla organizatorów wymiany sportowej 9 12. 10. 2008: Berlin Adresaci: Animatorzy zaangażowani w wymianę sportową Cel: Poznanie struktur organizacyjnych kształcenia sportowego w obu krajach oraz opracowanie koncepcji rozwoju polskoniemieckiej wymiany sportowej Doroczne konferencje dla organizatorów wymiany sportowej są okazją do opracowania nowych pomysłów na projekty w tej dziedzinie wymiany. Ponieważ coraz więcej doświadczonych organizatorów programów sportowych przechodzi na emeryturę i brakuje następców, którzy chcieliby zaangażować się w polsko-niemiecką wymianę, uczestnicy spotkania dyskutowali o włączaniu do współpracy i kształceniu nowych kadr, czyli w języku sportu tzw. przekazywaniu pałeczki. Pracowali także nad metodami pozyskiwania nowych osób do organizowania polsko-niemieckich projektów, przekazywania im swojego doświadczenia i pełnienia roli mentora. Konferencję zorganizowano na dawnym terenie olimpijskim w Berlinie, a jednym z punktów programu było zwiedzanie tego historycznego miejsca z uwzględnieniem aspektów pedagogicznych. Partnerzy: Niemiecka Młodzież Sportowa (Deutsche Sportjugend), Akademicki Związek Sportowy Wrocław

30 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 31 DPJW-Zentralstellenkonferenz für den Schul- und Sportaustausch 16. 19. 11. 2008: Berlin Zielgruppe: Vertreterinnen und Vertreter der DPJW-Zentralstellen und Bundesländer Ziel: Informations- und Erfahrungsaustausch, Weiterbildung Informationsveranstaltungen des DPJW ganzjährig: Verschiedene Orte in Deutschland und Polen Zielgruppe: Lehrkräfte, Multiplikatorinnen und Multiplikatoren, Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter staatlicher Institutionen Ziel: Intensivierung der Zusammenarbeit mit Woiwodschaften und Bundesländern Konferencja jednostek centralnych PNWM odpowiedzialnych za wymianę szkolną i sportową 16 19. 11. 2008: Berlin Adresaci: Przedstawiciele jednostek centralnych PNWM i krajów związkowych Cel: Wymiana informacji i doświadczeń, dokształcanie Spotkania informacyjne PNWM Cały rok: Różne miejsca w Polsce i w Niemczech Adresaci: Nauczyciele, animatorzy, pracownicy instytucji państwowych Cel: Zintensyfikowanie współpracy z województwami i krajami związkowymi Die diesjährige Konferenz der Zentralstellenvertreter des Schul- und Sportaustauschs bestand aus zwei Teilen. Zum ersten öffentlichen Teil kamen rund 100 Vertreter aus Berliner und Brandenburger Institutionen und Organisationen, die im deutsch-polnischen Jugendaustausch aktiv sind. Unter dem Titel Sprache des Nachbarn diskutierten die Gäste die aktuelle Situation sowie die Erwartungen an den Polnischunterricht in Deutschland und den Deutschunterricht in Polen. Hauptthema des zweiten Teils der Konferenz, der den DPJW-Zentralstellen vorbehalten war, war die Geschichte der Volksrepublik Polen und der DDR und die Arbeit der Sicherheitsdienste in beiden Ländern als denkbare thematische Schwerpunkte schulischer Austauschprojekte. Diskutiert wurden außerdem aktuelle Ereignisse im DPJW und die Perspektiven zukünftiger Projekte wie z. B. EURO 2012 oder etwinning. Auf der Konferenz präsentierte die Stiftung Erinnerung, Verantwortung und Zukunft ihre Arbeit, insbesondere die Förderung von Geschichtsprojekten. 2008 trafen sich die Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter des Förderreferats mehrfach mit polnischen und deutschen Lehrkräften, die schulische Austauschprojekte organisieren oder sich dafür interessieren. Sie informierten über formale Aspekte der Beantragung und Abrechnung von DPJW-Fördermitteln sowie über die Prinzipien der Vorbereitung eines Begegnungsprogramms. Die Veranstaltungen fanden in verschiedenen Regionen Deutschlands und Polens während DPJW-Eigenveranstaltungen oder auf Einladung verschiedener Partnerorganisationen statt. Tegoroczna konferencja dla przedstawicieli jednostek centralnych wymiany szkolnej i sportowej obejmowała dwie części. Na pierwszą otwartą przybyło około stu przedstawicieli instytucji i organizacji z Berlina i Brandenburgii, działających w obszarze polsko-niemieckiej wymiany młodzieży. Pod hasłem Język sąsiada goście dyskutowali o aktualnej sytuacji nauczania języka polskiego w Niemczech i niemieckiego w Polsce i oczekiwaniach dotyczących tej kwestii. Tematem przewodnim drugiej części konferencji, przeznaczonej dla jednostek centralnych PNWM, była historia PRL-u i NRD i zagadnienie służb bezpieczeństwa w tych obu krajach jako potencjalne tematy szkolnych projektów wymiany. Ponadto dyskutowano o bieżących wydarzeniach w PNWM i perspektywach nowych projektów, jak np. Euro 2012 czy etwinning. Podczas konferencji zaprezentowano także działalność Fundacji Pamięć, Odpowiedzialność i Przyszłość (Stiftung Erinnerung, Verantwortung und Zukunft ) wspierającej projekty o tematyce historycznej. W 2008 roku pracownicy referatu wspierania wielokrotnie spotykali się z polskimi i niemieckim nauczycielami organizującymi wymianę szkolną lub nią zainteresowanymi, informując ich o formalnych aspektach pozyskiwania i rozliczania dotacji PNWM oraz o zasadach przygotowywania programu wymiany. Spotkania informacyjne odbywały się w różnych regionach Polski i Niemiec, zarówno podczas projektów własnych PNWM, jak i na zaproszenie instytucji oraz organizacji partnerskich.

32 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 33 Trilaterale Programme Aus zwei mach drei! Trilaterale Schülerbegegnungen organisieren 30. 3. 2. 4. 2008: Krzyżowa (Kreisau) Zielgruppe: Lehrerinnen und Lehrer aus Polen, Deutschland und der Ukraine Ziel: Unterstützung des trilateralen schulischen Austauschs Die zweite Konferenz für Lehrerinnen und Lehrer aus Deutschland, Polen und der Ukraine bot Gelegenheit zum gegenseitigen Kennenlernen, zum Erfahrungsaustausch und zur Zusammenarbeit in trilateralen Kooperationen. Praktische Übungen aus den Bereichen interkulturelle Bildung, Integration, Spielpädagogik, Sprachanimation und Zusammenarbeit im internationalen Team ermöglichten es den Teilnehmerinnen und Teilnehmern, ihr methodisches Repertoire zu erweitern. Darüber hinaus bot das Treffen Gelegenheit zu diskutieren, was eine gelungene Begegnung ausmacht und wo zusätzliche Finanzmittel eingeworben werden können. Trilaterale Kleingruppen sammelten Themen für deutsch-polnisch-ukrainische Jugendbegegnungen. Darüber hinaus lernten die Teilnehmerinnen und Teilnehmer auch die Geschichte Kreisaus sowie die Arbeit der Begegnungsstätte kennen. Partner: Stiftung Kreisau für Europäische Verständigung (Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego), Organisation Dialog, Lemberg Evaluation Internationaler Jugendbegegnungen ganzjährig: Deutschland und Polen Zielgruppe: Organisatorinnen und Organisatoren internationaler Jugendbegegnungen Ziel: Entwicklung und Verbreitung des Evaluationsinstruments In dem Projekt Evaluation Internationaler Jugendbegegnungen wurden erweiterbare, modular aufgebaute Fragebögen (deutsch, polnisch, französisch und englisch) zur Auswertung internationaler Jugendbegegnungen entwickelt. Die Statistiksoftware GrafStat ermöglicht es, diese Fragebögen unkompliziert auszuwerten und anschauliche Grafiken zu erstellen. Die Ergebnisse sollen die Auswertung der Begegnung im Leitungsteam unterstützen. Die grafische Darstellung veranschaulicht aber auch die Effekte der Begegnung und kann für die Öffentlichkeitsarbeit oder die Einwerbung von Drittmitteln genutzt werden. Zwei Projektkoordinatorinnen entwickelten für das DPJW ein Schulungskonzept zur Verbreitung des Evaluationsinstruments im deutsch-polnischen Jugendaustausch und setzen es seither um. Partner: Deutsch-Französisches Jugendwerk, Bundesvereinigung Kulturelle Kinder- und Jugendbildung, Projekt Freizeitenevaluation, IJAB Fachstelle für Internationale Jugendarbeit der Bundesrepublik Deutschland e. V. Programy trójstronne Z dwóch zrób trzy! Jak organizować trójstronne spotkania młodzieży? 30. 3. 2. 4. 2008: Krzyżowa Adresaci: Nauczyciele z Polski, Niemiec i Ukrainy Cel: Wspieranie trójstronnej wymiany szkolnej Druga konferencja dla nauczycieli z Polski, Niemiec i Ukrainy była okazją do poznania się, wymiany doświadczeń i nawiązania współpracy trójstronnej. Praktyczne zajęcia z zakresu edukacji międzykulturowej, integracji, pedagogiki gier i zabaw, animacji językowej oraz współpracy w zespole międzynarodowym umożliwiły uczestnikom poszerzenie swojego warsztatu metodycznego. Ponadto spotkanie było okazją do dyskusji o tym, jak wygląda udany projekt oraz gdzie poszukiwać dodatkowych źródeł finansowania. W grupach trójstronnych zebrano potencjalne tematy polsko-niemiecko-ukraińskich projektów. Uczestnicy mogli także zapoznać się z historią Krzyżowej oraz działalnością tamtejszego domu spotkań. Partnerzy: Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego, organizacja Dialog, Lwów Ewaluacja Międzynarodowych Spotkań Młodzieży Cały rok: Polska i Niemcy Adresaci: Organizatorzy międzynarodowych spotkań młodzieży Cel: Rozwój i rozpowszechnianie narzędzia do ewaluacji spotkań młodzieży W ramach projektu Ewaluacja Międzynarodowych Spotkań Młodzieży opracowane zostały ankiety (w języku polskim, niemieckim, francuskim i angielskim) służące ocenie międzynarodowych spotkań młodzieży. Składają się one z modułów, które w zależności od potrzeb mogą być rozbudowywane. Dzięki oprogramowaniu GrafStat, przetwarzającemu dane statystyczne, możliwa jest łatwa analiza ankiet oraz tworzenie obrazujących ją, czytelnych wykresów graficznych. Otrzymane wyniki mają z jednej strony pomóc organizatorom spotkania w jego ocenie, z drugiej zaś łatwo prezentować efekty spotkania i wykorzystywać je w celach promocyjnych, czy też przy szukaniu wsparcia finansowego. Dwie koordynatorki projektu zajęły się opracowywaniem i wprowadzaniem w życie programu szkoleń, który ma służyć rozpowszechnianiu narzędzia wśród organizatorów polsko-niemieckiej wymiany młodzieży. Partnerzy: Francusko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (Deutsch-Französisches Jugendwerk), Federalne Stowarzyszenie ds. Kulturowego Kształcenia Dzieci i Młodzieży (Bundesvereinigung Kulturelle Kinder- und Jugendbildung), projekt Ewaluacja organizacji podróży młodzieżowych (Projekt Freizeitenevaluation ), Biuro ds. Międzynarodowej Pracy z Młodzieżą Republiki Federalnej Niemiec (IJAB Fachstelle für Internationale Jugendarbeit der Bundesrepublik Deutschland e. V.)

34 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 35 Öffentlichkeitsarbeit Präsentation der Landeskunde Polen, da fahr ich hin! 10 gute Gründe 16. 4. 2008: Berlin Zielgruppe: Breite Öffentlichkeit Ziel: Werbung für die Publikation Das Buch Polen, da fahr ich hin. 10 gute Gründe, wurde in der Landesvertretung Brandenburg in Berlin der Öffentlichkeit präsentiert. Rund 70 Gäste darunter Vertreter der Polnischen Botschaft und der Landesregierung erhielten von den jungen Mitautorinnen und -autoren einen Einblick in die Entstehungsgeschichte des Buches. Ergänzt wurden die Berichte durch viele Leseproben. Max Ruppert, Moderator von Kowalski trifft Schmidt beim rbb Fernsehen, führte durch den Abend. Partner: NDV-Verlag, Europäische Akademie Berlin, Vertretung des Landes Brandenburg beim Bund Deutsch-Polnische Regierungskonsultationen Workshops und Diskussion 3. 9. 12. 2008: Warszawa (Warschau) Zielgruppe: Schülerinnen und Schüler Warschauer allgemeinbildender Oberschulen Ziel: Austausch über Fragen der Jugend- und Bildungspolitik in Deutschland und Polen, Öffentlichkeitsarbeit Am 9. Dezember 2008 trafen sich die Ministerin für Nationale Bildung, Katarzyna Hall, und die Bundesministerin für Familie, Senioren, Frauen und Jugend, Dr. Ursula von der Leyen, im Rahmen der Deutsch-Polnischen Regierungskonsultationen mit Jugendlichen. Die an der Diskussion teilnehmenden Schülerinnen und Schüler haben bereits Erfahrungen im Jugendaustausch mit Deutschland gesammelt, lernen Deutsch und interessieren sich für das Nachbarland. Auf das Gespräch mit den Ministerinnen bereiteten sich die Teilnehmerinnen und Teilnehmer in Workshops vor. Zentrale Themen der Diskussion waren Bürgerbildung, Multikulturalität und Fremdsprachenerwerb. Partner: XIX Lizeum der Warschauer Aufständischen (XIX LO im. Powstańców Warszawy), XCIX Lizeum Zbigniew Herbert (XCIX LO im. Z. Herberta, XLVI Lizeum S. Czarniecki (XLVI LO im. S. Czarnieckiego), Ministerium für Nationale Bildung (Ministerstwo Edukacji Narodowej), Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend Public relations Prezentacja publikacji krajoznawczej Polen, da fahr ich hin! 10 gute Gründe (tł. 10 dobrych powodów, aby pojechać do Polski ) 16. 4. 2008: Berlin Adresaci: Szeroka publiczność Cel: Prezentacja publikacji Publikacja Polen, da fahr ich hin! 10 gute Gründe została zaprezentowana publiczności w siedzibie Przedstawicielstwa Kraju Związkowego Brandenburgia w Berlinie. Około 70 gości, między innymi przedstawiciele ambasady RP oraz rządu Brandenburgii, poznało historię powstania książki z relacji jej współautorów młodych ludzi z ich podróży po Polsce. Opowieści uzupełniły prezentacje fragmentów tekstu. Spotkanie poprowadził Max Ruppert z telewizji RBB, prezenter programu Kowalski i Schmidt. Partnerzy: Wydawnictwo NDV (NDV-Verlag), Akademia Europejska w Berlinie (Europäische Akademie Berlin), Przedstawicielstwo Kraju Związkowego Brandenburgia (Vertretung des Landes Brandenburg beim Bund) Polsko-niemieckie konsultacje międzyrządowe warsztaty i dyskusja 3 9. 12. 2008: Warszawa Adresaci: Uczniowie warszawskich liceów Cel: Dyskusja na temat polityki młodzieżowej oraz edukacyjnej w Polsce i Niemczech, public relations na rzecz wymiany młodzieży 9 grudnia 2008 roku Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall i Minister Federalna ds. Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży Ursula von der Leyen spotkały się z młodzieżą podczas polsko-niemieckich konsultacji międzyrządowych. Uczestnikami dyskusji byli uczniowie, którzy brali już udział w wymianie ze swoimi rówieśnikami z Niemiec, uczą się języka niemieckiego i interesują się sąsiednim krajem. Do rozmowy przygotowali się w trakcie warsztatów. Głównymi tematami dyskusji były edukacja obywatelska, wielokulturowość i nauka języka obcego. Partnerzy: XIX LO im. Powstańców Warszawy, XCIX LO im. Z. Herberta i XLVI LO im. S. Czarnieckiego z Warszawy, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Federalne Ministerstwo ds. Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży (Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend)

36 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 37 Ausschreibung für den Deutsch-Polnischen Jugendpreis 2. Halbjahr 2008: Deutschland und Polen Zielgruppe: Organisatorinnen und Organisatoren sowie Teilnehmerinnen und Teilnehmer deutsch-polnischer Jugendbegegnungen, breite Öffentlichkeit Ziel: Öffentlichkeitsarbeit, Qualitätsentwicklung, Förderung der historisch-politischen Bildung Zum dritten Mal vergibt das DPJW den Deutsch-Polnischen Jugendpreis an besonders gelungene Projekte mit Jugendlichen aus Deutschland und Polen. Der Jugendpreis für das Jahr 2009 steht unter dem Motto Erinnerung bewahren. Inhaltlich bezieht er sich damit auf die zahlreichen Jahrestage 2009, die für das deutsch-polnische Verhältnis besondere Bedeutung haben. Das DPJW hat Flyer, Postkarten und Plakate produziert, um für den Jugendpreis zu werben. Darüber hinaus stehen alle Materialien auf der Internetseite des DPJW zum Herunterladen bereit. Teilnahme an Messen, Tagungen, Informationsveranstaltungen ganzjährig: Deutschland und Polen Zielgruppe: Fachpublikum und breite Öffentlichkeit Ziel: Werbung für den deutsch-polnischen Jugendaustausch Auch im Jahr 2008 war das DPJW wieder auf verschiedenen Veranstaltungen, Messen und Tagen der offenen Tür mit seinem Info-Stand vertreten, um für den deutsch-polnischen Jugendaustausch zu werben. Unter anderem präsentierte sich das Jugendwerk bei der Schuman-Parade in Warschau, den Woiwodschaftstagen in Łódź, bei der Sprachmesse Expo-Lingua in Berlin, bei der deutsch-polnischen Jugendmesse Young Life in Frankfurt (Oder) sowie während einer Lehrer-Informationsbörse im Roten Rathaus in Berlin. Die Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter informierten über Fördermöglichkeiten für deutsch-polnische Projekte und präsentierten die Publikationen und Handreichungen des DPJW. Ogłoszenie konkursu o Polsko-Niemiecką Nagrodę Młodzieży II połowa 2008: Polska i Niemcy Adresaci: Organizatorzy i uczestnicy polsko-niemieckich spotkań młodzieży, szeroka publiczność Cel: Public relations, podnoszenie jakości projektów, wspieranie kształcenia historyczno-politycznego Już po raz trzeci PNWM ogłosiła konkurs o Polsko-Niemiecką Nagrodę Młodzieży za szczególnie udane projekty z udziałem młodzieży z Polski i Niemiec, odbywające się w 2009 roku. Hasło konkursu to: Zachować pamięć. Nawiązuje ono do obchodzonych w tym roku licznych rocznic o szczególnym znaczeniu dla stosunków polsko-niemieckich. W celu nagłośnienia konkursu PNWM wydrukowała ulotki, pocztówki i plakaty. Wszystkie te materiały znaleźć można także na stronie internetowej PNWM. Udział w targach, konferencjach i imprezach informacyjnych Cały rok: Polska i Niemcy Adresaci: Organizatorzy wymiany młodzieży i szeroka publiczność Cel: Promocja polsko-niemieckiej wymiany młodzieży Również w 2008 roku PNWM ze swoim stoiskiem informacyjnym obecna była podczas różnych imprez publicznych, targów oraz dni otwartych, gdzie propagowała polsko-niemiecką wymianę młodzieży. Organizacja zaprezentowała się między innymi na Paradzie Schumana w Warszawie, Jarmarku Wojewódzkim w Łodzi, targach językowych Expo-Lingua w Berlinie, polsko-niemieckich targach młodzieżowych Young Life we Frankfurcie nad Odrą oraz imprezie informacyjnej dla nauczycieli w berlińskim Czerwonym Ratuszu. Wszędzie tam udzielano informacji na temat możliwości wspierania polsko- -niemieckich projektów oraz udostępniano materiały informacyjne i publikacje PNWM.

38 Arbeitsschwerpunkte und Projekte 2008 Priorytety i projekty w roku 2008 39 Wanderausstellung Wie du es siehst / Jak ty to widzisz ganzjährig: Deutschland und Polen Zielgruppe: Breite Öffentlichkeit Ziel: Öffentlichkeitsarbeit Die Wanderausstellung Wie du es siehst / Jak ty to widzisz zeigt Momentaufnahmen Deutschlands und Polens aus der Sicht junger Fotografinnen und Fotografen, die während eines deutsch-polnischen Projektes entstanden. Schulen, Begegnungsstätten, Jugendzentren, Stadtämter und andere Institutionen in Deutschland und Polen können die Ausstellung ausleihen und in ihrer Gemeinde präsentieren. Bisher war die Ausstellung an rund 30 Orten in beiden Ländern zu sehen. Wystawa objazdowa Jak ty to widzisz / Wie du es siehst Cały rok: Polska i Niemcy Adresaci: Szeroka publiczność Cel: Public relations Wystawa objazdowa Jak ty to widzisz / Wie du es siehst ukazuje obraz Polski i Niemiec widziany oczami młodych fotografów, powstały podczas polsko-niemieckiego projektu. Szkoły, domy spotkań, centra młodzieżowe, samorządy oraz inne instytucje w Polsce i w Niemczech mogą wypożyczyć wystawę w PNWM i zaprezentować ją u siebie. Dotychczas gościła ona w około 30 miejscach w obydwu krajach.