Makrostruktury społeczne SYLABUS A. Informacje ogólne Elementy składowe sylabusu Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Profil studiów Forma studiów Kod przedmiotu Język przedmiotu Rodzaj przedmiotu Dziedzina i dyscyplina nauki Rok studiów/semestr Wymagania wstępne (tzw. sekwencyjny system zajęć i egzaminów) Wydział Historyczno-Socjologiczny socjologia studia I stopnia ogólnoakademicki stacjonarne 0500-SS1-2MAS polski obowiązkowy, MK5_Makrostruktury nauki społeczne, socjologia rok II, semestr III Wstęp do socjologii Opis Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu Metody dydaktyczne oraz ogólna forma zaliczenia przedmiotu 30 godz. wykładów 30 godz. ćwiczeń Kurs ma na celu zapoznanie studentów z wybraną problematyką makrostruktur, tj. zjawiskami i procesami społecznymi zachodzącymi we współczesnych społeczeństwach w skali makro, ze szczególnym uwzględnieniem kulturowych i podmiotowych aspektów struktur oraz współczesnych procesów ich zmiany. Wykład: Metody dydaktyczne: wykład, dyskusja Forma zaliczenia: Ćwiczenia: Metody dydaktyczne: praca indywidualna i grupowa, praca z tekstem, dyskusja Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę (obecność na zajęciach, na zajęciach, wejściówki, ) Efekty kształcenia Student: W1. Zna i rozumie definicje najważniejszych terminów socjologicznych z zakresu makrostruktur, potrafi wskazać specyficzne problemy podejmowane przez socjologię makrostruktur W2. Zna i potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu socjologii makrostruktur W3. Ma wiedzę o funkcjonowaniu wybranych współczesnych i historycznych wielkich struktur W4. Ma wiedzę o różnych podejściach teoretycznych wyjaśniających istotę wielkich struktur W5. Potrafi scharakteryzować powiązania pomiędzy różnymi strukturami społecznymi (mikro, mezo, makro) 1 Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia S1_W01 S1_W04 S1_W05 S1_W06 S1_W12 W6. Posiada wiedzę na temat różnych typów tożsamości zbiorowych S1_W20 W7. Posiada wiedzę na temat teorii działania zbiorowego i ruchów S1_W21 W8. Rozumie rolę jednostki w kształtowaniu różnego rodzaju zbiorowości na poziomie makrostruktury społecznej S1_W22 U1. Potrafi stosować różnorodne typologie zjawisk makro do ich opisu S1_U01
U2. Potrafi dokonać analizy struktur z wykorzystaniem terminologii socjologii makrostruktur S1_U02 U3. Potrafi stosować różnorodne typologie zjawisk makro do ich analizy S1_U08 U4. Posiada umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych autorów na temat makrostruktur S1_U18 U5. Potrafi przygotować ustną wypowiedź na zadany temat związany z problematyką makrostruktur z wykorzystaniem literatury przedmiotu S1_U20 K1. Ma świadomość konieczności planowania w czasie wykonywania poszczególnych zadań w związku z przygotowaniem się do zajęć, zaliczenia ćwiczeń S1_K05 i egzaminu K2. Jest świadomy złożoności i wieloaspektowości życia społecznego na poziomie makro oraz wrażliwy na zjawisko relatywizmu kulturowego S1_K10 Punkty ECTS 4 100 godz., w tym: Bilans nakładu pracy studenta Wskaźniki ilościowe 63 godz. zajęcia z udziałem nauczyciela: 30 godz. udział studenta w wykładach 30 godz. udział studenta w ćwiczeniach 1 godz. udział studenta w konsultacjach 2 godz. udział studenta w egzaminie 37 godz. praca własna studenta: 25 godz. przygotowanie studenta do ćwiczeń (w oparciu o literaturę) 6 godz. przygotowanie studenta do (zaliczenia ćwiczeń) 6 godz. przygotowanie studenta do egzaminu Nakład pracy studenta związany z zajęciami: Liczba godzin Punkty ECTS wymagającymi bezpośredniego udziału nauczyciela 63 2,5 o charakterze praktycznym 37 1,5 Data opracowania: 04/09/2015 Koordynator przedmiotu: prof. dr hab. Piotr Gliński 2
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS - ćwiczenia B. Informacje szczegółowe Makrostruktury społeczne Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu 0500-SS1-2MAS socjologia Wydział Historyczno-Socjologiczny polski Rok studiów/ semestr rok II, semestr III Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz 30 godz. ćwiczenia forma prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS 4 Prowadzący dr Katarzyna Niziołek Treści merytoryczne przedmiotu Tematy zajęć: 1. Rewolucja demokratyczna w Polsce; społeczeństwo polskie w czasie przemian 2. Dynamika zbiorowości. Zachowanie versus działanie zbiorowe 3. Ruchy społeczne jako siły zmiany 4. Społeczeństwo obywatelskie, trzeci sektor i kapitał społeczny 5. Konflikt jako źródło zmiany społecznej 6. Nierówności społeczne, stratyfikacja społeczna 7. Ruchliwość społeczna i jej bariery 8. Struktura klasowo-warstwowa koncepcje teoretyczne 9. Stare i nowe klasy średnie 10. Styl życia jako kategoria socjologiczna 11. Równość i różnica. Mniejszości społeczne, narodowe i etniczne 12. Globalizacja i antyglobalizm 13. Przemiany społeczności lokalnych 14. Społeczeństwo masowe i kultura masowa Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Student: W1. Zna i rozumie definicje najważniejszych terminów socjologicznych z zakresu makrostruktur, potrafi wskazać specyficzne problemy podejmowane przez socjologię makrostruktur W2. Zna i potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu socjologii makrostruktur W3. Ma wiedzę o funkcjonowaniu wybranych współczesnych i historycznych wielkich struktur W4. Ma wiedzę o różnych podejściach teoretycznych wyjaśniających istotę wielkich struktur W5. Potrafi scharakteryzować powiązania pomiędzy różnymi strukturami społecznymi (mikro, mezo, makro) W6. Posiada wiedzę na temat różnych typów tożsamości zbiorowych 3
W7. Posiada wiedzę na temat teorii działania zbiorowego i ruchów W8. Rozumie rolę jednostki w kształtowaniu różnego rodzaju zbiorowości na poziomie makrostruktury społecznej U1. Potrafi stosować różnorodne typologie zjawisk makro do ich opisu U2. Potrafi dokonać analizy struktur z wykorzystaniem terminologii socjologii makrostruktur U3. Potrafi stosować różnorodne typologie zjawisk makro do ich analizy U4. Posiada umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych autorów na temat makrostruktur U5. Potrafi przygotować ustną wypowiedź na zadany temat związany z problematyką makrostruktur z wykorzystaniem literatury przedmiotu K1. Ma świadomość konieczności planowania w czasie wykonywania poszczególnych zadań w związku z przygotowaniem się do zajęć, zaliczenia ćwiczeń i egzaminu K2. Jest świadomy złożoności i wieloaspektowości życia społecznego na poziomie makro oraz wrażliwy na zjawisko relatywizmu kulturowego Forma i warunki zaliczenia przedmiotu OBECNOŚĆ NA ĆWICZENIACH: Dopuszczalna jest jedna nieobecność w semestrze. W przypadku drugiej i kolejnych nieobecności bezwzględnie obowiązuje zaliczenie na dyżurze nie później niż w terminie dwóch tygodni. W sytuacji niezaliczenia nieobecności we wskazanym terminie, student nie zostaje dopuszczony do! Studenci, którzy opuszczą więcej niż połowę (siedem) zajęć nie zostaną dopuszczeni do! Obecność podczas jest obowiązkowa! AKTYWNOŚĆ: Systematyczna na ćwiczeniach jest przesłanką do podniesienia ostatecznej oceny. Dotyczy to tylko aktywności merytorycznej! Brak aktywności nie powoduje niezaliczenia ćwiczeń. WEJŚCIÓWKI: Niezapowiedziane, w formie pytań testowych lub otwartych. Sprawdzają przygotowanie studenta do ćwiczeń. Liczba wejściówek jest uzależniona od przygotowania studentów do zajęć. W przypadku niezaliczenia wejściówki obowiązuje zaliczenie na dyżurze tak, jak w przypadku nieobecności. Warunkiem dopuszczenia studenta do jest zaliczenie wszystkich wejściówek! KOLOKWIUM: Pisemne zaliczenie ćwiczeń w formie testu wyboru (28 pytań). 4
Punktacja Test: min. 15, maks. 28 pkt. Uzyskanie z min. 15 punktów jest warunkiem zaliczenia ćwiczeń, bez względu na podczas zajęć! Aktywność: maks. 14 pkt. Oceny: 15 dst- 16-20 pkt dst 21-25 pkt dst+ 26-30 pkt db 31-35 pkt db+ 36-40 pkt bdb 41-42 pkt bdb! Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Literatura: Bojar Hanna, 2000, Mniejszości społeczne w państwie i społeczeństwie III Rzeczpospolitej Polskiej, Wrocław, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 13-25, 39-51. Coser Lewis, 1997, Społeczne funkcje konfliktu, w: M. Malikowski i S. Marczuk (red.), Socjologia ogólna. Wybór tekstów, Tom 2, Tyczyn, Wyd. WSSG, s.184-188. Dahrendorf Ralf, 1997, Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym, w: M. Malikowski i S. Marczuk (red.) Socjologia ogólna. Wybór tekstów, Tom 2, Tyczyn, Wyd. WSSG, s.189-220; Domański Henryk, 2002, Polska klasa średnia, Wrocław, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Rozdz. 1. Mit, który wzmacnia, s. 11-22 i Rozdz. 2. Konsumpcja, zamożność, nowy styl i nowe struktury, s. 23-47. Domański Henryk, 2004, Struktura społeczna, Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar: Rozdz. 2. Zróżnicowanie i nierówności społeczne, s. 23-34; Rozdz. 3. Stratyfikacja, s. 35-48,Rozdz. 4. Klasy społeczne, s. 49-61. Domański Henryk, 2004. Struktura społeczna, Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar:. Film dok. Pokolenie 89, reż. Maria Zmarz-Koczanowicz, 2002. Giddens Anthony, 2002, Nowoczesność i tożsamość. Ja i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, s. 112-122. Gliński Piotr, 1996, Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian, Warszawa, IFiS PAN, Rozdz 1. Pojęcie ruchu społecznego, s. 17-67, oraz Rozdz. 2. Teorie ruchów, s. 68-115. Gliński Piotr, 2005, Organizacje pozarządowe, w: Encyklopedia socjologii. Suplement, Warszawa, Oficyna Naukowa; Gliński Piotr, 2006, Samounicestwienie ruchu społecznego ruch antyglobalistyczny a globalne społeczeństwo obywatelskie, Studia Socjologiczne, nr 2, s. 103-126. Kłoskowska Antonina, 1980, Kultura masowa, Warszawa, PWN, Rozdz. Określenie kultury masowej, s. 94-106; Kłoskowska Antonina, 2011, Teoria socjologiczna Pierre a Bourdieu. Wstęp do wydania polskiego, w: P. Bourdieu i J.-C. Passeron, 1990, Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Warszawa, PWN, s. 11-52. Lewenstein Barbara, 2004, Zasoby lokalne: zarys koncepcji, w: P. Gliński, B. Lewenstein i A. Siciński (red.), Samoorganizacja społeczeństwa polskiego. III sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie, Warszawa, Wyd. IFiS PAN, s. 281-301. Ortega y Gasset Jose, 2002, Bunt mas, Warszawa, Muza, Rozdz. 6. Wstęp do anatomii człowieka masowego, s. 55-62. Ossowski Stanisław, 1986, O strukturze społecznej, Warszawa, PWN, s. 120-163, 263-274; 5
Palska Hanna, 1999, Styl życia. Stan badań i nowe potrzeby badawcze, w: Homo eligens. Społeczeństwo świadomego wyboru, Warszawa, IFiS PAN, s. 53-68; Sztompka Piotr, 2003, Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków, Wyd. Znak, Rozdz. 7. Od działań masowych do ruchów, s. 148-176. Rozdz. 14. Nierówności społeczne, s. 331-344; Rozdz. 15. Funkcje i geneza nierówności, s. 356-368; Sztompka Piotr, 2005, Socjologia zmian. Karków, Wyd. Znak, s. 228-233 (Kłopotliwa mentalność socjalistyczna ); Trutkowski Cezary i Sławomir Mandes, 2005, Kapitał społeczny w małych miastach, Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar, s. 45-80. Wnuk-Lipiński Edmund, 2004, Świat międzyepoki. Globalizacja demokracja państwo narodowe, Kraków, Wyd. Znak i Instytut Studiów Politycznych PAN, Rozdz. 1. Oblicza globalizacji konceptualizacja pojęcia, s. 23-57; Wnuk-Lipiński Edmund, 2006, Socjologia życia publicznego. Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar, s. 43-52 (Teorie przejścia do demokracji); Turowski Jan, 2000, Socjologia. Wielkie struktury społeczne, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, Rozdz. 11. Społeczności lokalne, s. 211-234; dr Katarzyna Niziołek podpis osoby składającej sylabus 6
Elementy składowe sylabusu Nazwa przedmiotu SYLABUS - wykład B. Informacje szczegółowe Makrostruktury społeczne Opis Kod przedmiotu Nazwa kierunku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek Język przedmiotu Rok studiów/ semestr rok II, semestr III Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz 30 godz. wykłady forma prowadzenia zajęć Liczba punktów ECTS 4 Prowadzący prof. dr hab. Piotr Gliński 0500-SS1-2MAS socjologia Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii polski Treści merytoryczne przedmiotu Tematy wykładów: 1. Makrostruktury: pojęcie, definicje, teorie 2. Struktury dynamiczne: działania i zachowania zbiorowe 3. Ruch społeczny: cechy definicyjne pojęcia 4. Ruch społeczny: główne ujęcia teoretyczne 5. Ruch antyglobalistyczny 6. Społeczeństwo obywatelskie: definicja i teorie 7. Społeczeństwo obywatelskie: model strukturalno-normatywny 8. Sektor organizacji pozarządowych: teoria i praktyka 9. Sektor ekonomii społecznej: teoria i praktyka 10. Społeczeństwo socjalizmu realnego 11. Społeczeństwo w transformacji 12. Społeczeństwo masowe 13. Struktura klasowo-warstwowa: pojęcie i teorie 14. Stratyfikacja społeczna: teoria i praktyka 15. Społeczeństwo globalne Efekty kształcenia wraz ze sposobem ich weryfikacji Student: W1. Zna i rozumie definicje najważniejszych terminów socjologicznych z zakresu makrostruktur, potrafi wskazać specyficzne problemy podejmowane przez socjologię makrostruktur W2. Zna i potrafi wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu socjologii makrostruktur W3. Ma wiedzę o funkcjonowaniu wybranych współczesnych i historycznych wielkich struktur W4. Ma wiedzę o różnych podejściach teoretycznych wyjaśniających istotę wielkich struktur W5. Potrafi scharakteryzować powiązania pomiędzy różnymi strukturami społecznymi (mikro, mezo, makro) W6. Posiada wiedzę na temat różnych typów tożsamości zbiorowych 7
W7. Posiada wiedzę na temat teorii działania zbiorowego i ruchów W8. Rozumie rolę jednostki w kształtowaniu różnego rodzaju zbiorowości na poziomie makrostruktury społecznej U1. Potrafi stosować różnorodne typologie zjawisk makro do ich opisu U2. Potrafi dokonać analizy struktur z wykorzystaniem terminologii socjologii makrostruktur U3. Potrafi stosować różnorodne typologie zjawisk makro do ich analizy U4. Posiada umiejętności merytorycznego argumentowania z wykorzystaniem poglądów różnych autorów na temat makrostruktur K1. Ma świadomość konieczności planowania w czasie wykonywania poszczególnych zadań w związku z przygotowaniem się do zajęć, zaliczenia ćwiczeń i egzaminu K2. Jest świadomy złożoności i wieloaspektowości życia społecznego na poziomie makro oraz wrażliwy na zjawisko relatywizmu kulturowego Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Egzamin pisemny: wypowiedź pisemna na zadany temat (5 zagadnień: 3 z wykładów i 2 z ćwiczeń). Maks. 15 pkt. Minimum wymagane do zaliczenia: 6 pkt. Literatura: Domański Henryk, 2004, Struktura społeczna, Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar. Gliński Piotr, 1996, Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian, Warszawa, IFiS PAN. Gliński Piotr, 1999, O społeczeństwie obywatelskim w Polsce: teoria i praktyka, w: D. Gawin (red.). Homo eligens, Warszawa, Wyd. IFiS PAN, s. 111-126; Gliński Piotr, 2005, Organizacje pozarządowe, w: Encyklopedia socjologii. Suplement, Warszawa, Oficyna Naukowa; Gliński Piotr, 2006, Samounicestwienie ruchu społecznego ruch antyglobalistyczny a globalne społeczeństwo obywatelskie, Studia Socjologiczne, nr 2, s. 103-126. Gliński Piotr, 2006, Style działań organizacji pozarządowych w Polsce. Grupy interesu czy pożytku publicznego? Warszawa, Wyd. IFiS PAN; Gliński Piotr, 2010, 20 lat społeczeństwa obywatelskiego w Polsce?, w: P. Kozłowski i H. Domański (red.), Po 20 latach. Polska transformacja z perspektywy ekonomicznej, socjologicznej i prawniczej, Warszawa, INE PAN. Kempny Marian, 1998, Globalizacja, W: Encyklopedia socjologii. Tom I, Warszawa, Oficyna Naukowa; Kłoskowska Antonina, 1980, Kultura masowa, Warszawa, PWN, Rozdz. Określenie kultury masowej, s. 94-106; 8
Kwartalnik Trzeci Sektor, nr 2, wiosna 2005, nr 9, wiosna 2007, nr 21, lato 2010, Warszawa, ISP. Mirosława Marody (red.), 1991, Co nam zostało z tych lat Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej, Londyn, ANEKS. Ortega y Gasset Jose, 2002, Bunt mas, Warszawa, Muza, Rozdz. 6. Wstęp do anatomii człowieka masowego, s. 55-62. Ossowski Stanisław, 1986, O strukturze społecznej, Warszawa, PWN. Pietrzyk-Reeves Dorota, 2004, Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Wrocław, FNP. Sztompka Piotr, 2003, Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków, Wyd. Znak. Turowski Jan, 2000, Socjologia. Wielkie struktury społeczne, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL; Wnuk-Lipiński Edmund, 2004, Świat międzyepoki. Globalizacja demokracja państwo narodowe, Kraków, Wyd. Znak i Instytut Studiów Politycznych PAN. Wnuk-Lipiński Edmund, 2006, Socjologia życia publicznego. Warszawa, Wyd. Naukowe Scholar. prof. dr hab. Piotr Gliński podpis osoby składającej sylabus 9