WSPÓŁPRACA SAMODZIELNOŚĆ ODPOWIEDZIALNOŚĆ REALIZACJA PLANU DALTOŃSKIEGO W GRUPIE IV KROKODYLKI Nauczyciel: mgr Anna Pajdak mgr Joanna Maląg mgr Halina Ramult 1
Na początku było szkolenie prowadzone przez p. Katarzynę Dryjas i p. Annę Wróbel. Po szkoleniu chyba wszyscy mięli mieszane uczucia. Pojawiło się mnóstwo pytań i wątpliwości. Rada na której podejmowaliśmy uchwałę w sprawie podjęcia działań w celu uzyskania statusu placówki daltońskiej była bardzo burzliwa. Towarzyszyły jej kolejne wątpliwości. Uchwała została podjęta i zaczęliśmy 2
Październik W Październiku 2016 wprowadziliśmy wizualizację dni tygodnia. Na początek zapoznaliśmy dzieci z kolorami dni tygodnia, wykorzystując do tego tablicę korkową. Każdy dzień tygodnia ma przypisany określony kolor, i tak: 1. poniedziałek - czerwony; 2. wtorek - niebieski; 3. środa - pomarańczowy; 4. czwartek - zielony; 5. piątek - żółty; 6. sobota i niedziela - biały; Dzieci bardzo szybko zapamiętały kolory. Codziennie rano, tuż przed śniadaniem, wyznaczony dyżurny przypina Krokodylka na określony kwiatek, symbolizujący dzień tygodnia, jednocześnie uzasadniając swój wybór "wczoraj był poniedziałek - kwiatek czerwony, dzisiaj jest wtorek - kwiatek niebieski". Dzieci odliczają też kolejne dni do końca tygodnia, utrwalają nazwy, stosują określenia: wczoraj, dzisiaj, jutro, za 2 dni itp. Co zabawne, dzieci z niecierpliwością odliczają dni do piątku, ponieważ piątek jest dniem, kiedy dzieci mogą przynosić zabawki do przedszkola. Dzieci wiedzą, że dziś nie można przynosić zabawek, bo to nie jest "kwiatek żółty - czyli nie piątek". 3
zaznaczone nad dniem tygodnia obrazki przypominają dzieciom o dodatkowych zajęciach jakie czekają w danym dniu tygodnia. W Październiku również wprowadziliśmy plan dnia każdego dnia dzięki obrazkom w każdym momencie dnia dzieci mogą sprawdzić co się będzie działo w przedszkolu. Dyżurni zaznaczają (Krokodylkiem) przebieg dnia. Dzięki temu dzieci doskonale widzą, w którym momencie dnia się znajdują i co je czeka za chwilę. Obrazki do planu dnia wiszą kolejno na ścianie i dziecko w każdym momencie może sprawdzić, co będzie się działo za chwilę, np.: po śniadaniu idziemy umyć ząbki, a potem będą zajęcia plastyczne, a po drugim śniadaniu - zabawy dowolne. Dyżurni chętnie zaznaczają poszczególne czynności, a dzieci czują się odpowiedzialne za dzienny program i uczą się planować pracę. Dodatkowo zegar wskazuje o której godzinie zaczyna się kolejna czynność w danym dniu. Następnie wprowadziliśmy wizualizację obecności - w sali przy drzwiach znajduje się tablica, na której dzieci samodzielnie odznaczają swoją obecność w przedszkolu oraz wyjście do domu. Dzieci przychodząc do przedszkola przed wejściem do sali samodzielnie zaznaczają swoją obecność zawieszając na zieloną tasiemkę swoje zdjęcie. Opuszczając salę zdejmują zdjęcie i zawieszają na czerwoną tasiemkę co oznacza, że te dzieci poszły do domu bądź nie przyszły do przedszkola. W grupie na początku było kilkoro dzieci, które zapominały o tej czynności; jednak były również dzieci, które to kontrolowały i przypominały o tej czynności. 4
Na początku został wprowadzony także sygnał dźwiękowy nauczyciel pod koniec zabaw dowolnych włącza melodię Cztery pory roku Vivaldiego, która sygnalizuje dzieciom koniec zabawy i czas porządkowania. Był to element metody planu Daltońskiego, do którego wszyscy stosowali się od samego początku. Wszystkie dzieci zapamiętały i wiedzą co musza zrobić, gdy tylko usłyszą melodię. Listopad Następnym krokiem była WIZUALIZACJA DYŻURÓW - dzieci w czasie wykonywania zadań przydzielonych na dany tydzień (dyżury) wykazują się samodzielnością, odpowiedzialnością i współpracą. Dyżurni odpowiedzialni są za różne działania i kąciki. 5
Jak widać na zdjęciach i podczas każdego dnia praca może sprawiać przyjemność. Dzieci lubią pomagać, chcą wykazywać inicjatywę, lubią czuć się ważne. Właśnie dlatego, by wspierać i dawać im poczucie odpowiedzialności przydzielane są im zadania porządkowe i pełnią funkcje dyżurnych np.: Strażnik Zabawek - zaznacza co się aktualnie się dzieje, dbanie aby po skończonej zabawie zabawki wróciły na swoje miejsce, rozdawanie przyborów do zajęć, zadań plastycznych, tj. kredki, farby, nożyczki...itp. oraz pilnują porządku podczas sprzątania po zajęciach. Pomocnik stołówki - podczas dyżuru przy posiłkach dzieci pomagają p. Gosi przy nakrywaniu do stołu, ustawiają talerzyki przy każdym krzesełku oraz sztućce i kubeczki - po 6 przy każdym stoliku. Po skończonym posiłku dyżurni pomagają zebrać naczynia ze stolików i odnieść na wyznaczone miejsce. pomoc przy rozkładaniu naczyń 6
dyżurni Filip i Miłosz jako dyżurny od stołówki sprzątają po skończonym obiedzie Sowa mądra głowa - czyli asystenci nauczyciela to dzieci, które są angażowane w pomoc nauczycielowi w przygotowywaniu zadań, zajęć czy zabaw, czuwają nad realizacją zadań tygodniowych, dyżurów, pomagają kolegom i koleżankom. Jakub pomagał pani w sprzątaniu po zajęciach plastycznych Igor pomaga pani czytać zadania do wykonania 7
pomoc przy przygotowaniu i wykonywaniu doświadczenia Dyżurni w łazience - pilnowanie zachowania porządku podczas ustawiania się w kolejce i oczekiwanie na swoją kolej w łazience lub szatni. Dużym zainteresowaniem cieszy się dyżur w łazience. Podczas gdy jeden dyżurny nakłada pastę pozostałym dzieciom na szczoteczkę, drugi pilnuje porządku w kolejce. Dyżurni pilnują kolejności korzystania z toalety oraz ustawiają po 3 osoby do umywalki przy myciu rąk, pilnują utrzymania porządku w łazience (średni strumień wody, nie rozlewanie wody, zakręcanie kranów). To bardzo trudna i odpowiedzialna praca. Opiekun przyrody dyżurny opiekuje się kącikiem przyrodniczym znajdującymi się w nim roślinkami, codziennie rano podlewa wszystkie roślinki i zaznacza w kalendarzu pogody zjawiska jakie występują w danym dniu. wycina szczypior do kanapek Gabrysia jako dyżurny przed śniadaniem z kącika przyrody Podczas wykonywania tych obowiązków dzieci są odpowiedzialne za określone czynności w swoich grupach. Dyżurni zostają wyróżnieni na tle grupy: umieszczenie swojego zdjęcia na tablicy dyżurów oraz założenia chusty, opaski i dzięki temu każde dziecko jest zaangażowane w utrzymanie porządku w sali, czuje się odpowiedzialne za powierzone zadania i stara się wykonywać swoje obowiązki najlepiej jak potrafi. Współpraca w parach podczas pełnienia dyżurów wymusza na dzieciach konieczność komunikowania się oraz podejmowania wspólnego działania, osiągania kompromisów, co wzmacnia stosunki między dziećmi. Za każdym razem dzieci tworzą parę z innym kolegą, koleżanką, bo wiedzą, że można bawić się ze swoim przyjacielem, ale trzeba też nauczyć się współpracować z innymi, bez wykluczania kogokolwiek. Dzięki przydzielonym obowiązkom dyżurnego dzieci uczą się w ten sposób odpowiedzialności za powierzone zadania, porządek w sali oraz za inne dzieci. 8
W Listopadzie wprowadziliśmy KALENDARZ POGODY dyżurny odpowiedzialny za kącik przyrodniczy codziennie dba o niego, a na kalendarzu pogody zaznacza jaka tego dnia jest pogoda: rano i popołudniu. Wiktorek przez cały tydzień jako dyżurny zaznacza pogodę Następnie wprowadziliśmy SYGNALIZATOR- wykorzystywany jest najczęściej gdy jest czas na pracę samodzielną dzieci. Pomaga on nauczycielowi w niewerbalnej komunikacji z dziećmi. Posiada kolory, które mają różne znaczenie: Kolor czerwony praca samodzielna w ciszy. Kolor żółty praca w parach, dozwolone konsultacje z osobą z pary, pomocnikami, pozostałymi dziećmi. 9
Kolor zielony czas na konsultacje z nauczycielem. W naszej grupie funkcjonuje on w mniejszym stopniu, gdyż dzieci są nauczone do samodzielnej pracy i nie potrzebują dodatkowej pomocy z innej strony. Nauczyliśmy się także wybierać KĄCIKI ZAINTERESOWAŃ każdy może wybrać sobie kącik w którym podejmuje zabawę dowolną. Dzieci przyczepiają swoje zdjęcie przy danym kąciku. W poszczególnych kącikach jest określona ilość osób, które mogą się w nim bawić. Jednak zabawa trwa określoną ilość czasu, gdyż niektóre kąciki cieszą się szczególnym zainteresowaniem. zabawy w parach w kąciku DOŚWIADCZALNYM zabawy w kąciku KONSTRUKTORA 10
zabawy w kąciku DOŚWIADCZALSKIM Dzieci zostały zapoznane ze sposobem oznaczania pobytu w łazience (JESTEM W ŁAZIENCE) dzieci zaznaczają w ten sposób opuszczenie sali (pobyt w łazience) Gabrysia pamiętała o zaznaczeniu się na tablicy Jestem w łazience 11
Wyjazd na konferencję daltońską w Poznaniu 21.11.2016r uczestniczyłam w konferencji, która odbyła się w Poznaniu. Nauczyciele z całej Polski byli mocno zainteresowani nową metodą pracy z dziećmi w różnym wieku. Uczestnikami byli bowiem nauczyciele i dyrektorzy placówek daltońskich. Wizyta w przedszkolu Mali Europejczycy i możliwość podejrzenia pracy tamtejszych nauczycieli pomogła lepiej zrozumieć metodę planu Daltońskiego i jeszcze bardziej utwierdziła w przekonaniu że to działa. Konferencja dostarczyła również mnóstwa ciekawych i przydatnych informacji. 12
Grudzień W Grudniu pojawiła się tablica Już potrafię na tablicy umieszcza się zdjęcie dziecka, które potrafi wykonać zadanie określone przez nauczyciela. Pierwsze zadanie jakie było umieszczone na tablicy było samodzielne, płynne czytanie. W grupie tą umiejętnością wykazała się duża ilość dzieci. 13
Marysia czyta młodszym kolegom z III grupy W Grudniu wprowadziliśmy Pary dobór par jest losowy. Każdego tygodnia pary zmieniają się, co pozwala dziecku na kontakt i lepsze poznanie kolegi/koleżanki. Dzieci mogą bawić się z przyjacielem/przyjaciółką, ale uczą się również bawić z innymi bez wykluczania kogokolwiek. Na początku, niektóre dzieci nie stosowały się do zasady, próbując wybierać sobie parę samodzielnie, jednak konsekwentne egzekwowanie par spowodowało, że dzieci pilnują swoich par. 14
praca w parach podczas wykonywania soku owocowego wykonanie doświadczenia w parach wspólne wykonanie pracy plastycznej Urodziny - następnym elementem wizualizacji, który wprowadziłyśmy w naszej grupie, był kalendarz urodzin. Tradycją są już obchodzone w naszej grupie przedszkolnej urodzinki. Dzieci od dawna obchodzą urodziny w grupie, przynosząc w tym dniu słodycze do przedszkola, częstując wszystkich cukierkami. Oczywiście śpiewamy 100 lat, składamy życzenia, rysujemy 15
kolorowe obrazki, składając w książeczkę urodzinową z życzeniami od kolegów, koleżanek i pań. Przygotowując kalendarz urodzin na najbliższe miesiące wykorzystałyśmy pory roku. Na urodzinowych muffinkach zawisły wizytówki dzieci, które obchodzą swoje urodziny w danym miesiącu. Tym sposobem dzieci mają możliwość samodzielnego kontrolowania, kto jeszcze będzie obchodził urodziny w najbliższym czasie, dopytując się, kiedy to będzie. Jednocześnie dzieci utrwalają w ten sposób kolejne pory roku oraz miesiące przypadające na daną porę roku. 16
Styczeń Styczeń rozpoczęliśmy wprowadzeniem TABLICY ZADAŃ w każdy poniedziałkowy poranek nauczyciel przedstawia i omawia z dziećmi kilka różnych zadań edukacyjnych na dany tydzień. Dzieci mogą je wykonać w wolnym i wybranym przez siebie czasie w ciągu całego tygodnia. Po poprawnym ukończeniu swojego zadania dzieci zaznaczają na tablicy wykonanie zadania przypinając magnesik w odpowiednim kolorze. kolory do oznaczania w jakim dniu będzie wykonana praca i w jakim dniu ją skończono 17
chłopcy wykonują zadania przydzielone w danym tygodniu Tygodniowe zadania edukacyjne zgodne są z tematem kompleksowym i poruszają różne kompetencje nabywane przez dzieci. Są to karty pracy i zadania: językowe, matematyczne, plastyczne, grafomotoryczne, zadania sportowe, muzyczne, oglądanie książek, albumów, rozwiązywanie zagadek itp. Natomiast instrukcje do zadań, np. plastycznych krok po kroku prowadzą dzieci do celu, którym jest wykonanie zadania. WIZUALIZACJA INSTRUKCJI Są to przedstawione w sposób graficzny przybory potrzebne do wykonania przydzielonego zadania np. prace wykonujemy z wykorzystaniem farb, 18
praca z książką, do wykonania pracy potrzebne są nożyczki, w pracy wykorzystujemy kredki, praca w parach z osobą z która pracuję przez cały tydzień, w pracy używamy kleju, Na początku niektóre dzieci planowały wszystkie zadania na ostatni dzień. Jednak, kiedy się okazywało, że ostatniego dnia trzeba dość dużo czasu spędzić by zrealizować plan, zaczęły planować zadania bardziej systematycznie. 19
LUTY W Lutym zaczęliśmy stosować - ZEGAR DALTOŃSKI (wizualizacja czasu). Najtrudniejszym pojęciem dla dziecka jest czas. W koncepcji edukacji daltońskiej stosuje się specjalny zegar, który pokazuje upływ czasu. Spełnia on swoją rolę przy wyznaczaniu czasu na zadania, na zabawę, sprzątanie. Nauczyciel wyznacza dzieciom zadanie i nastawia zegar. Dużą i potrzebną rolę spełnia również w czasie wolnym, kiedy dzieci mają czas na zabawę swobodną. Obserwując ruchy wskazówek wszystkie dzieci widzą ile czasu im zostało do ukończenia zadania, zabawy. Jest to bardzo skuteczny sposób na kształtowanie poczucia czasu. Dzieci szybko się do niego przyzwyczaiły, choć na początku niektóre próbowały oszukać czas (przesuwając wskazówki do tyłu lub przodu), szczególnie podczas zabaw dowolnych. 20
Dodatkowo wprowadziliśmy instrukcje: ETAPY MYCIA RĄK ETAPY MYCIA ZĘBÓW Dzieci zwracają na nie uwagę, by nie pominąć żadnej czynności składowej. Starają się pamiętać o poszczególnych czynnościach i kontroluję siebie nawzajem. 21