ANALIZY MAKROEKONOMICZNE KOMENTARZ BIEŻĄCY 31 marca 217 Stabilna ocena równowagi zewnętrznej polskiej gospodarki na podstawie danych NBP za IV kw. 216 Według danych NBP w IV kw. 216 r. na rachunku obrotów bieżących wystąpił nieznaczny deficyt w wysokości 357 mln EUR, wobec deficytu na poziomie 287 mln EUR w III kw. oraz wobec deficytu na poziomie 982 mln EUR w IV kw. 216 r. W całym 216 r. deficyt na rachunku obrotów bieżących zanotował kolejne historyczne minimum na poziomie 1273 mln EUR, czyli jedynie,3% PKB. W ujęciu danych za cały 216 rok, najsilniejszą poprawę wyniku odnotowano w saldzie wymiany zagranicznej w usługach, przy pogorszeniu choć niewielkim wyniku w pozostałych kategoriach. W przypadku handlu zagranicznego towarami, nadal czynnikiem silnie poprawiającym wyniki był bardzo silny spadek cen surowców importowanych na początku 216 r. (gł. ropa naftowa), które wpływały na silne ograniczenie wartości ich importu. Na solidny wpływ tego czynnika (tj. zmian cen) wskazuje wyraźniejsze odbicie rocznej dynamiki importu w IV kw. ub.r., kiedy efekty cenowe zaczęły się odwracać oraz słabsze wyniki handlu zagranicznego (towarów i usług) wg danych dot. rachunków narodowych (ujęcie realne wyklucza wpływ zmian cen). BIURO ANALIZ MAKROEKONOMICZNYCH bosbank.analizy@bosbank.pl ŁUKASZ TARNAWA Główny Ekonomista 22-85-86-75 lukasz.tarnawa@bosbank.pl ALEKSANDRA ŚWIĄTKOWSKA Ekonomista 22-85-88-12 janina.swiatkowska@bosbank.pl Biorąc pod uwagę tendencje cenowe na rynku surowców z przełomu 216 i 217 r. oraz nasze prognozy utrzymania wyższych cen w kolejnych kwartałach, oczekujemy wzrostu deficytu w obrotach bieżących w całym bieżącym roku do ponad,5% PKB. W ujęciu zmian wolumenowych jest szansa na poprawę wyniku w handlu zagranicznym, przy bardzo dobrych perspektywach dla krajowego eksportu na początku br. oraz ograniczonego wzrostu popytu krajowego (wpływającego na import towarów i usług). Choć oczekujemy w 217 r. wyraźnego odbicia inwestycji, to w głównej mierze wiążemy to z odbiciem publicznych inwestycji infrastrukturalnych, które charakteryzują się mniejszą importochłonnością. Zakładany przez nas wzrost inwestycji przedsiębiorstw będzie ograniczony, co przy wygasającym w II poł. roku wzroście konsumpcji prywatnej oraz wyraźnym ograniczeniu kontrybucji zapasów we wzrost w porównaniu do danych za 216 r., będzie przekładało się na ograniczoną skalę przyspieszenia popytu na towary i surowce importowane. Te założenia wpływają na prognozę ograniczonego wzrostu importu, niemniej skala
dostosowań po stronie cen powinna być na tyle silna (przy bardzo niskich bazach odniesienia), że będzie wpływać na pogorszenie wyników w handlu zagranicznym w ujęciu danych nominalnych. W przypadku kategorii dochodów pierwotnych oraz wtórnych oczekujemy nieznacznych zmian wyników w ujęciu całorocznym. Jednocześnie w I kw. nastąpi okresowy, bardzo silny wzrost nadwyżki na rachunku obrotów bieżących, która może przekroczyć 4 mld EUR. Taka sytuacja jest pochodną zmiany kalendarza wypłat dopłat bezpośrednich dla rolników. Ich przyspieszenie oraz niezwykle silna kumulacja skali wypłacanych środków pod koniec 216 r. skutkuje obecnie kumulacją zwrotów części tych wydatków z budżetu UE na początku 217 r. Biorąc pod uwagę, że roczna pula wypłat środków praktycznie nie zmienia się, taka sytuacja będzie oznaczać solidniejszy deficyt na rachunku bieżącym w kolejnych kwartałach. Oczywiście, przy tak niskim poziomie deficytu w obrotach bieżących jego finansowanie nie stanowi żadnego problemu. Niemniej struktura rachunku kapitałowego oraz finansowego wskazuje także na bardzo korzystne perspektywy finansowania, nawet przy wzroście deficytu. Stabilny od kilku kwartałów poziom napływu inwestycji bezpośrednich, perspektywa poprawy wyniku na rachunku kapitałowym (oczekiwane stopniowe wzrosty napływu środków z UE z tytułu programów strukturalnych wraz z rozpoczęciem projektów współfinansowanych już z nowej perspektywy Budżetu UE na lata 214 22) wskazują na brak problemów z finansowaniem oczekiwanego wzrostu deficytu i braku konieczności jego finansowania napływem kapitału portfelowego. Podobnie, na ograniczone ryzyka równowagi zewnętrznej krajowej gospodarki wskazują dane dot. zadłużenia zagranicznego. W skali kwartału wartość zadłużenia zagranicznego wzrosła o nieco ponad 1 do 317,4. Deprecjacja złotego pod koniec 216 r. poskutkowała silniejszym wzrostem zadłużenia w walucie krajowej, skutkując wzrostem długu do,76% PKB. Notowana silna aprecjacja kursu w marcu br. oraz silniejszy wzrost PKB w cenach bieżących (silny wzrost deflatora PKB na przełomie roku) wpłyną zapewne na spadek tego wskaźnika w I kw. br. Ponadto w IV kw. ub.r. należy odnotować solidny wzrost zadłużenia zagranicznego NBP (o 4 ). Standardowo, zmiana poziomu zadłużenia NBP jest związana z operacjami finansowymi i zawsze te zmiany mają całkowite pokrycie w analogicznej zmianie poziomu rezerw walutowych NBP (w IV 2 217-3-31
kw. silny wzrost tych rezerw), stąd nie stanowią o żadnych zmianach w zakresie ryzyka równowagi zewnętrznej. W IV kw. odnotowano solidny (o ok. 3 ) spadek poziomu zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego, co było efektem silnego odpływu kapitału zagranicznego z rynku obligacji rynków wschodzących w warunkach silnych zmian dot. oczekiwań wzrostu gospodarczego i inflacji w gospodarce globalnej po wygranej D. Trumpa w wyborach prezydenckich w USA. Wyraźny spadek globalnej awersji do ryzyka i powrót sporej części kapitału na rynki wschodzące będzie zapewne skutkował w I kw. ponownym wzrostem poziomu zadłużenia. W pozostałych grupach podmiotów, tj. w sektorze bankowym oraz w sektorze przedsiębiorstw nie odnotowano praktycznie żadnych zmian w poziomie zadłużenia. Generalnie od 211 r. wartość zadłużenia zagranicznego Polski utrzymuje się powyżej poziomu 7% PKB, przy utrzymującej się stosunkowo korzystnej strukturze tego zadłużenia, tj. dominujących w strukturze zadłużenia przedsiębiorstw zobowiązań wobec bezpośrednich inwestorów zagranicznych (co implikuje ograniczone ryzyko nagłego ograniczenia finansowania) oraz silnym wzroście zadłużenia sektora publicznego. W kontekście stabilności napływu kapitału zagranicznego, perspektywy średnioterminowe można uznać generalnie za stabilne (ograniczone ryzyka gwałtownego / kryzysowego odpływu kapitału lub dynamicznego jego napływu), choć należy liczyć się z ryzykiem podwyższonej krótkookresowej zmienności. Generalnie wyraźnie korzystniejsza niż przed kilkoma kwartałami sytuacja gospodarki globalnej oraz wyraźny spadek ryzyka krajów wschodzących (Chiny, kraje eksporterzy ropy naftowej) powinny sprzyjać stabilizacji napływu kapitału na rynki wschodzące. Jednocześnie utrzymujące się podwyższone ryzyko sytuacji politycznej oraz polityki gospodarczej w Europie oraz w USA nie pozwala na prognozy stabilnego, dynamicznego napływu tego kapitału. Kolejne wybory powszechne we Francji, Niemczech oraz ryzyko wyborów we Włoszech może wpływać na premię za ryzyko krajów europejskich. Jednocześnie wciąż tak niejasne perspektywy polityki gospodarczej D. Trumpa oraz tak silne oczekiwania rynkowe dot. silnego wzrostu gospodarki USA oraz globalnej inflacji mogą także skutkować zmiennością w zakresie przepływów kapitału na świecie w sytuacji korekty tych oczekiwań. Choć nasze założenia korekty długookresowych stóp procentowych powinny netto sprzyjać krajowym aktywom, to równoległy efekt mniej optymistycznych prognoz dot. globalnego wzrostu gospodarczego może skutkować wyższą premią za ryzyko, co akurat może mniej sprzyjać rynkom wschodzącym. 3 217-3-31
Struktura wyniku na rachunku obrotów bieżących Dynamika wzrostu eksportu i importu towarów 15. rachunek bieżący usługi - saldo dochody wtórne - saldo towary - saldo dochody pierwotne- saldo 32 % r/r dane w EUR, w ujęciu nominalnym eksport import. 16-15. -16-3. 1q5 2q6 3q7 4q8 1q1 2q11 3q12 4q13 1q15 2q16-32 1q5 2q6 3q7 4q8 1q1 2q11 3q12 4q13 1q15 2q16 Wynik rachunku obrotów bieżących w relacji do PKB Finansowanie deficytu w obrotach bieżących. % PKB -2.5 42 28 inwestycje portfelowe - pasywa rachunek kapitałowy - saldo -5. 14-7.5 1q5 2q6 3q7 4q8 1q1 2q11 3q12 4q13 1q15 2q16, GUS 1q5 2q6 3q7 4q8 1q1 2q11 3q12 4q13 1q15 2q16 Wartość i struktura terminowa długu zagranicznego Wartość i struktura podmiotowa długu zagranicznego 35 28 zadłużenie długoterminowe zadłużenie krótkoterminowe aktywa rezerwowe NBP ogółem w relacji do PKB (P) 1 8 35 28 Inwestycje bezpośrednie - instrumenty dłużne sektor pozarządowy i pozabankowy 21 6 21 14 4 14 7 2 7 1q 1q2 1q4 1q6 1q8 1q1 1q12 1q14 1q16 Źródło: NBP 1q4 3q5 1q7 3q8 1q1 3q11 1q13 3q14 1q16 Źródło: NBP 4 217-3-31
4q13 1q14 2q14 3q14 4q14 1q15 2q15 3q15 4q15 1q16 2q16 3q16 saldo rachunku obrotów bieżących mln EUR -2 356-2 52-2 51-2 29-1 214 442 389-2 52-982 -186 1 357-2 87 % PKB -1.3-1.4-2. -2.4-2.1-1.3 -.6 -.7 -.6 -.8 -.5 -.4 saldo obrotów towarowych mln EUR -16-78 -834-396 -1 245 1 564 322-719 1 46 976 1 53-652 eksport % r/r 5.8 8.4 6.9 4.7 5.7 9.8 9.6 5.9 8.7 1.4 3.8 2.1 import % r/r.9 7.5 1.8 6.5 8.6 3.7 6.5 6.7 3.1 2.9 1.1 1.9 saldo usług mln EUR 1 821 2 154 2 559 2 33 2 313 2 495 3 18 2 632 2 68 2 925 3 773 3 348 saldo docodów pierwotnych mln EUR -4 644-3 13-4 99-4 32-2 412-2 754-3 416-4 523-4 242-3 61-3 972-4 496 saldo dochodów wtórnych mln EUR 573-764 -136 393 13-863 375 18-466 -477 53-287 zadłużenie zagraniczne 278 948 279 55 288 116 295 114 293 51 39 38 289 36 49 32 63 3 739 31 233 316 mld PLN 1 156 852 1 164 14 1 198 821 1 232 248 1 251 28 1 263 514 1 293 92 1 299 85 1 287 234 1 283 664 1 372 939 1 362 588 % PKB 69.8 69.5 7.9 72.2 72.7 72.8 73.8 73.5 71.6 7.9 75.2 74. zadłużenie zagraniczne - NBP mln EUR 5 521 4 642 4 815 6 78 4 766 5 954 7 94 6 779 5 7 8 849 14 945 16 179 zadłużenie zagraniczne - s. rządowy i samorządowy mln EUR 111 933 112 453 117 269 119 38 119 926 127 6 12 97 122 619 124 849 117 358 12 462 123 41 zadłużenie zagraniczne - s. bankowy mln EUR 48 872 48 94 48 817 5 123 5 123 52 662 55 931 53 84 5 8 5 971 48 772 48 459 zadłużenie zagraniczne - s. przedsiębiorstw mln EUR 46 695 46 379 47 58 47 633 47 466 48 439 48 767 48 823 48 77 48 82 49 397 5 889 oficjalne aktywa rezerwowe NBP mln EUR 77 144 74 815 74 666 8 328 82 645 9 559 93 395 9 381 86 894 88 533 99 174 1 78 WAŻNA INFORMACJA: Niniejszy materiał ma charakter prognozy, został opracowany wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowany jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Nie jest to forma reklamy ani oferta sprzedaży jakiejkolwiek usługi oferowanej przez BOŚ Bank. Przedstawione w niniejszej publikacji opinie i prognozy są wyrazem niezależnej oceny autorów w momencie ich wydania i mogą ulec zmianie bez zapowiedzi. Informacje, w tym dane statystyczne, zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak BOŚ Bank nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. BOŚ Bank nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Niniejszy dokument stanowi własność BOŚ Bank. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Powielanie bądź publikowanie niniejszego raportu lub jego części bez pisemnej zgody BOŚ Bank jest zabronione. Bank Ochrony Środowiska Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Żelaznej 32, -832 Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS: 15525 NIP: 527-2-33-13; kapitał zakładowy: 628 732 45 zł wpłacony w całości. 5 217-3-31