Wytyczne. Wytyczne do studiów wykonalności w zakresie społeczeństwa informacyjnego: Działanie:

Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego UNIA EUROPEJSKA Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Wytyczne Wytyczne do studiów wykonalności w zakresie społeczeństwa informacyjnego: Działanie: 3.1 3.2 3.3 Opracowanie wykonane na zamówienie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego współfinansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Warszawa, marzec 2008

Wytyczne do studiów wykonalności w zakresie społeczeństwa informacyjnego: Działanie: 3.1 3.2 3.3 Spis treści SPIS TREŚCI 2 WPROWADZENIE 4 STRESZCZENIE STUDIUM WYKONALNOŚCI 5 1. WYKONALNOŚĆ TECHNICZNO-TECHNOLOGICZNA 9 1.1. STAN AKTUALNY 9 1.1.1. Opis stanu aktualnego (przed realizacją projektu) 9 1.1.2. Opis potrzeby realizacji projektu w kontekście wykonalności technicznej 11 1.1.3. Opis celów projektu 13 1.2. MOśLIWE WARIANTY 14 1.2.1. NajwaŜniejsze warianty realizacji projektu (inne moŝliwe sposoby osiągnięcia celu projektu) 14 1.2.2. Analiza wariantów projektu 16 1.2.3. Optymalny wariant projektu 19 1.2.4. Rozwiązanie technologiczne 19 1.3. REALIZACJA PROJEKTU 21 1.3.1. Opis lokalizacji / miejsca realizacji projektu 21 1.3.2. Niezbędne rodzaje czynności / materiałów / usług 21 1.3.3. Planowany harmonogram realizacji projektu 22 1.4. STAN PO REALIZACJI PROJEKTU 24 1.4.1. Opis stanu po realizacji projektu 24 1.4.2. Matryca logiczna projektu 26 1.5. WYKONALNOŚĆ PRAWNA ZGODNOŚĆ Z POLITYKĄ OCHRONY ŚRODOWISKA 28 1.5.1. Kwestie prawne związane z realizacją projektu 28 1.5.2. Wpływ na środowisko regionu 29 1.5.3. Wpływ na siedliska i gatunki zamieszkujące tereny Natura 2000 i inne o znaczeniu krajowym 30 2. WYKONALNOŚĆ INSTYTUCJONALNA 32 2.1. WYKONALNOŚĆ INSTYTUCJONALNA PROJEKTU 32 2.1.1. Opis stanu aktualnego organizacji wdraŝającej projekt 32 2.1.2. Opis wdraŝania projektu 33 2.1.3. Finansowanie pracy komórki odpowiedzialnej za wdroŝenie projektu 34 2.2. TRWAŁOŚĆ REZULTATÓW PROJEKTU 35 3. WYKONALNOŚĆ FINANSOWO-EKONOMICZNA 36 3.1. ZAPROPONOWANA METODOLOGIA PRZEPROWADZENIA ANALIZ 37 3.1.1. Przyjęte załoŝenia przeprowadzanych analiz 37 3.1.2. Przyjęte załoŝenia analizy finansowej 39 3.1.3. Przyjęte załoŝenia analizy ekonomicznej 42 3.2. NAKŁADY INWESTYCYJNE NA REALIZACJĘ PROJEKTU 46 3.3. PRZYCHODY ZE SPRZEDAśY KALKULACJA PRZYCHODÓW 47 3.3.1. Prognozowana liczba uŝytkowników dla wariantu bazowego 47 3.3.2. Prognozowana liczba uŝytkowników po realizacji projektu 47 3.3.3. Kalkulacja przychodów dla wariantu bazowego 47 3.3.4. Kalkulacja przychodów po realizacji projektu 48 3.3.5. Kalkulacja zmiany przychodów wywołanych realizacją projektu 49 3.4. PROGNOZA KOSZTÓW EKSPLOATACYJNYCH INWESTORA 49 2

Wytyczne do studiów wykonalności w zakresie społeczeństwa informacyjnego: Działanie: 3.1 3.2 3.3 3.4.1. Kalkulacja kosztów eksploatacyjnych dla wariantu bazowego 49 3.4.2. Kalkulacja kosztów eksploatacyjnych po realizacji projektu 50 3.4.3. Kalkulacja zmiany kosztów wywołanych realizacją projektu 50 3.4.4. Plan amortyzacji 50 3.5. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT DLA PROJEKTU 51 3.6. RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘśNYCH PROJEKTU W OKRESIE REALIZACJI I EKSPLOATACJI PROJEKTU 51 3.6.1. Kalkulacja zapotrzebowania na kapitał obrotowy 51 3.6.2. Rachunek przepływów pienięŝnych dla projektu w okresie realizacji i eksploatacji projektu 53 3.6.3. Źródła pokrycia deficytu 53 3.7. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTU 53 3.7.1. Kalkulacja luki finansowej. Poziom dofinansowania 53 3.7.2. Źródła finansowania. Finansowanie części inwestycji nie pochodzącej ze środków EFRR 55 3.7.3. Podstawowe parametry kredytów i poŝyczek 55 3.7.4. Ocena moŝliwości finansowych inwestora. Wnioski z analizy zdolności inwestycyjnej inwestora 56 3.8. ANALIZA KOSZTÓW-KORZYŚCI ANALIZA FINANSOWA PROJEKTU 58 3.8.1. Wskaźnik FNPV/C i FRR/C 58 3.8.2. Wskaźnik FNPV/K i FRR/K 62 3.8.3. Trwałość finansowa projektu 62 3.9. ANALIZA KOSZTÓW-KORZYŚCI ANALIZA EKONOMICZNA PROJEKTU 63 3.9.1. Wskaźnik ENPV i ERR 63 3.9.2. Wskaźnik B/C 64 4. ZAŁĄCZNIKI 65 3

Wytyczne do studiów wykonalności w zakresie społeczeństwa informacyjnego: Działanie: 3.1 3.2 3.3 Wprowadzenie Niniejsze wytyczne zostały przygotowane przez dr inŝ. Korneliusza Pylaka (PSDB Sp. z o.o.) w ramach umowy pomiędzy WYG International Sp. z o.o. a Urzędem Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego. Wytyczne są przeznaczone dla osób piszących studia wykonalności dla projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013. Celem wytycznych jest ujednolicenie zasad przygotowywania i pisania studiów wykonalności, w szczególności przyjmowania załoŝeń, parametrów, a takŝe metodologii prowadzenia obliczeń. Zadaniem studium wykonalności jest wybór takiego rozwiązania techniczno-technologicznego, które nie dość, Ŝe umoŝliwi realizację postawionych wcześniej celów, przyczyni się do rozwiązania problemów zidentyfikowanych w danej jednostce, to jeszcze wykorzystywać będzie istniejące zasoby i środki oraz zagwarantuje trwałość wybranego rozwiązania. Niniejsze wytyczne w duŝej mierze opierają się na wytycznych do studiów wykonalności w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego, ale mimo tego studia wykonalności przygotowane w okresie 2004-2006 wymagają aktualizacji, poniewaŝ przyjęto inne załoŝenia wynikające z dokumentów unijnych, w tym konieczność liczenia luki finansowej, stosowania innych załoŝeń finansowych i ekonomicznych (m.in. innych stóp dyskontowych), nieco inną strukturę studium i inny podział dokumentu, a takŝe większy nacisk na badanie wariantowości inwestycji. Pisząc studium wykonalności naleŝy korzystać z gotowych formularzy (dołączonych w oddzielnych plikach), które bazują na tabelach i opisach niniejszych wytycznych. JeŜeli dany punkt nie dotyczy danego projektu, naleŝy wpisać nie dotyczy. NaleŜy równieŝ rozsądnie podchodzić do wymagań stawianych w wytycznych z uwagi na wielkość i róŝnorodność przedmiotów projektów jeŝeli nasz projekt nie wpisuje się w dany wymóg naleŝy to napisać i opuścić opisywanie danego punktu. Niniejsze wytyczne do studiów wykonalności naleŝy stosować do projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego w następujących działaniach: Działanie 3.1. Działanie 3.2. Działanie 3.3. Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego Aplikacje i systemy informatyczne E-usługi 4

Streszczenie studium wykonalności W streszczeniu powinien się znaleźć skrótowy przegląd kluczowych informacji o projekcie zgodnie z punktami wyszczególnionymi w poniŝszej tabeli. W streszczeniu studium wykonalności (SW) naleŝy stosować następujące zasady: streszczenie naleŝy pisać zawsze na końcu pracy nad studium (kiedy całości dokumentu zostanie przygotowana), streszczenie nie moŝe mieć więcej niŝ 10 stron, jeŝeli istnieje potrzeba omówienia większego fragmentu naleŝy odesłać czytelnika do szczegółowej części studium, przy kaŝdym wniosku, wyniku badań itp. naleŝy podawać stronę (w odpowiednim polu tabeli poniŝej), na której znajdują się analizy lub wyliczenia, aby czytelnik mógł szybko znaleźć ten fragment, kolejność przedstawianych informacji powinna być zgodna ze strukturą studium, język streszczenia powinien być prosty do zrozumienia przez osoby bez przygotowania technicznego. Lp. Zakres informacji Opis Strona SW Uwagi oceniającego S 0 INFORMACJE OGÓLNE S 0.1 Tytuł projektu Tytuł studium wykonalności powinien być toŝsamy z tytułem wniosku o dofinansowanie. Tytuł powinien być moŝliwie krótki, zwięzły i jednocześnie oddający charakter projektu (inwestycji dla której tworzone jest studium wykonalności) oraz umoŝliwiający odróŝnienie od innych projektów danego projektodawcy. S 0.2 Lokalizacja inwestycji NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.3.1: S 0.3 Powiat(y) Gmina(y) Miejscowość(ci) Planowany okres realizacji projektu Planowana data rozpoczęcia RRRR-MM-DD Planowana data zakończenia rzeczowego Planowana data zakończenia finansowego S 1 WYKONALNOŚĆ TECHNICZNO- TECHNOLOGICZNA S 1.1 S 1.2 Tło i uzasadnienie uzasadnienie potrzeby realizacji Komplementarność z innymi projektami NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.3.3 w odpowiednim formacie (np. 2008-01-01): RRRR-MM-DD RRRR-MM-DD NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.1.1 i 1.1.2. W szczególności naleŝy przedstawić obraz rzeczywistości projektowej i środowisko, w którym będzie realizowany projekt, jasno przedstawić potrzebę realizacji projektu, która wynika z obecnych problemów i niedogodności NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.1.1. W szczególności naleŝy opisać: powiązania z innymi projektami (kontynuacja bądź uzupełnienie) planowanymi do realizacji lub zrealizowanymi, w trakcie realizacji współfinansowanych ze środków polskich lub zagranicznych, czy projekt jest końcowym lub jednym z końcowych elementów wypełniających ostatnią lukę w istniejącej infrastrukturze na danym obszarze lub projekt jest centralnym rozwiązaniem, którego realizacja umoŝliwi realizację 5

Lp. Zakres informacji Opis Strona SW Uwagi oceniającego kolejnych projektów sferycznie umiejscowionych wobec danego projektu, powiązania z innymi projektami infrastrukturalnymi (np. drogami lokalnymi) oraz kluczowymi z zakresu dziedziny objętej projektem (turystyki, edukacji, zdrowia itd.) mającymi na celu zmniejszyć czas przejazdu i zwiększyć dostępność danego miejsca, wykorzystanie moŝliwości istniejącej infrastruktury, infrastrukturę dostępną na obszarze lokalizacji projektu (wodociągi, kanalizacja, komunikacja itp.) S 1.3 S 1.4 S 1.5 Wyniki analizy wariantów, w tym wybrane rozwiązanie techniczne Zgodność projektu z celami RPO wraz z uzasadnieniem Wkład w realizację Strategii rozwoju województwa zachodniopomorskiego do roku 2020 NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.2.2 i 1.2.3. W szczególności naleŝy opisać przeanalizowane warianty, analizę wariantów oraz uzasadnienie wyboru optymalnego wariantu. NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.1.3, 1.4.2. W szczególności naleŝy opisać i uzasadnić zgodność realizacji projektu z celem poddziałania i szczegółowym opisem moŝliwych typów projektów, wydatków i innych obostrzeń NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.1.3, 1.4.2. S 1.6 Matryca logiczna projektu NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.4.2 Logika interwencji Wskaźniki Jedn. Wartość ZałoŜenia (poza projektem) Cel nadrzędny Cel projektu Rezultaty projektu Produkty projektu Działania projektu S 1.7 Wykonalność prawna NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.5.1. W szczególności naleŝy opisać wszelkie kwestie prawne związane z realizacją projektu: uwarunkowania wynikające z procedur prawa budowlanego i zagospodarowania przestrzennego, prawo do dysponowania nieruchomościami na cele budowlane, zgodność z prawem zamówień publicznych, specyficzne uwarunkowania prawne, S 1.8 Zgodność z polityką ochrony środowiska S 2 WYKONALNOŚĆ INSTYTUCJONALNA NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 1.5.2 i 1.5.3. W szczególności naleŝy opisać, czy projekt: wymaga sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, oddziałuje i w jakim zakresie na poszczególne obszary środowiska, oddziałuje na obszary Natura 2000. S 2.1 Sposób zarządzania projektem NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 2.1.2. W szczególności naleŝy opisać: stan aktualny jednostki oraz zasoby techniczne kadrowe i wiedzę umoŝliwiającą realizację projektu zgodnie z przyjętym harmonogramem, doświadczenie projektodawcy w aktywnej działalności objętej projektem, w jaki sposób zostanie sfinansowana praca komórki odpowiedzialnej za wdroŝenie projektu, podstawowe dane formalno-prawne dotyczące statusu projektodawcy, udokumentowany tytuł prawny do zawarcia umowy cywilno-prawnej na realizację projektu i dysponowanie majątkiem powstałym w wyniku realizacji projektu. S 2.2 Trwałość rezultatów projektu NaleŜy wpisać najwaŝniejsze informacje z pkt 2.2. W szczególności naleŝy opisać: kto będzie ponosić koszty związane z utrzymaniem i eksploatacją rezultatów projektu, w jaki sposób będą zabezpieczone, 6

Lp. Zakres informacji Opis Strona SW Uwagi oceniającego S 3 WYKONALNOŚĆ FINANSOWO- EKONOMICZNA przez jaki okres projektodawca jest w stanie utrzymać rezultaty projektu od chwili zakończenia jego realizacji, zdolność organizacyjną i finansową do utrzymania rezultatów projektu, innowacyjność technologii, którymi będą wytworzone produkty projektu. S 3.1 Kwalifikowalność podatku VAT NaleŜy skorzystać z informacji zawartych w pkt 3.1.2. NaleŜy tu określić, czy projektodawca ma prawną moŝliwość odzyskania podatku VAT. MoŜliwość odzyskania podatku VAT rozpatruje się w świetle ustawy o VAT. Odzyskanie podatku VAT oznacza odliczenie go od podatku naleŝnego lub zwrot w określonych przypadkach. Zatem zaliczenie podatku, który nie moŝe podlegać odliczeniu od kosztów uzyskania przychodów, nie jest ani odliczeniem, ani uzyskaniem zwrotu VAT, a więc nie jest odliczeniem podatku. JeŜeli beneficjent uzna VAT za kwalifikowany, musi przedstawić szczegółowe uzasadnienie zawierające podstawę prawną wskazującą na brak moŝliwości obniŝenia naleŝnego VAT o VAT naliczony: S 3.2 S 3.3 Zakres zastosowanego crossfinancingu Harmonogram rzeczowofinansowy w momencie składania wniosku o dofinansowanie projektu, w okresie realizacji projektu (i po jego zakończeniu) w związku ze zmianą struktury sprzedaŝy (lub zakupów), albo wykorzystania majątku związanego z projektem. W przypadku gdy w ramach projektu przewidziane jest przeprowadzenie działań związanych z wykorzystaniem instrumentu cross-financing w punkcie tym naleŝy przedstawić specyfikację oraz ramowy kosztorys planowanych działań. NaleŜy pamiętać, Ŝe zakres działań cross-financing musi być zgodny z zapisami uszczegółowienia RPO dla danych działań. NaleŜy skorzystać z informacji zawartych w pkt 3.2: Wyszczególnienie 20 20 20 20 20 całkowity koszt realizacji inwestycji w [zł] nakłady rozwojowe i modernizacyjne w [zł] zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł nakłady odtworzeniowe w [zł] zł zł zł zł zł rezerwy na nieprzewidziane wydatki w [zł] zł zł zł zł zł koszty kwalifikowane w [zł] zł zł zł zł zł koszty niekwalifikowane w [zł] zł zł zł zł zł poziom współfinansowania z EFRR [% kosztów kwalifikowanych] kwota współfinansowania ze środków EFRR w [zł] S 3.4 Wielkość luki w finansowaniu Wartości naleŝy pobrać z pkt 3.7: % % % % % zł zł zł zł zł Parametr Definicja Jedn. Wartość DIC suma zdyskontowanych kosztów inwestycyjnych zł DNR suma zdyskontowanych przychodów netto = suma zdyskontowanych przychodów suma zdyskontowanych kosztów operacyjnych + zdyskontowana wartość rezydualna Max EE= DIC-DNR maksymalny wydatek kwalifikowany zł R = Max EE/DIC wskaźnik luki finansowej % EC suma kosztów kwalifikowanych (niezdyskontowanych) zł zł 7

Lp. Zakres informacji Opis Strona SW Uwagi oceniającego DA = EC*R kwota decyzji zł Max CRpa maksymalna stopa współfinansowania określona dla działania/poddziałania % Dotacja UE = DA*Max CRpa kwota dotacji zł PD=Dotacja UE/EC poziom dofinansowania % S 3.5 Wyniki analizy finansowej Wartość wskaźników naleŝy pobrać z pkt 3.8: Wskaźnik Wartość Uzasadnienie i interpretacja FNPV/C zł FIRR/C % FNPV/K zł FIRR/K % Trwałość finansowa NaleŜy określić, czy saldo gotówki jest dodatnie w kaŝdym roku realizacji i eksploatacji inwestycji. S 3.7 Wyniki analizy ekonomicznej Wartość wskaźników naleŝy pobrać z pkt 3.9: Wskaźnik Wartość Uzasadnienie i interpretacja ENPV zł EIRR % B/C, 8

1. Wykonalność techniczno-technologiczna 1.1. Stan aktualny 1.1.1. Opis stanu aktualnego (przed realizacją projektu) Elementem wyjściowym w poprawnie sporządzonej analizie techniczno-technologicznej jest rzetelny i poprawny opis stanu aktualnego. Jasno opisany stan obecny pozwala w sposób przejrzysty przejść do identyfikacji istniejących problemów oraz potrzeb, a tym samym do uzasadnienia potrzeby realizacji projektu. Opis stanu obecnego powinien przede wszystkim koncentrować się na charakterystyce istniejących elementów, które mogą zostać wykorzystane w projekcie oraz otoczenia z nim związanego. JuŜ na tym etapie powinny być wskazane lub chociaŝ zaakcentowane problemy jakie generuje brak lub niedostateczne działania objęte projektem. 1.1.1.1 Tło projektu Jaki obszar objęty jest potencjalnym oddziaływaniem przyszłego projektu? Ile miejscowości obejmuje? Ilu mieszkańców go zamieszkuje? Jaka jest gęstość zaludnienia? Jakie jest saldo migracji? Jaki jest przeciętny dochód na głowę mieszkańca w obszarze projektu? Jaka jest wysokość dochodów własnych gminy w przeliczeniu na jednego mieszkańca? Jaki jest udział gminy w podatku od osób fizycznych w przeliczeniu na jednego mieszkańca? Ile wynoszą wydatki z budŝetu gminy na inwestycje w przeliczeniu na jednego mieszkańca? Jaki jest odsetek osób pracujących w głównym miejscu pracy w ogóle osób w wieku produkcyjnym? Jaka jest stopa bezrobocia? Jaki jest poziom wykształcenia mieszkańców? Jaka jest proporcja osób w wieku produkcyjnym do ogółu osób? Jaka jest wysokość wskaźnika obciąŝenia demograficznego? Jaki jest profil obszaru (rolniczy, przemysłowy, turystyczny, miejski itp.)? Ile przedsiębiorstw znajduje się na tym terenie? Jakiej wielkości przedsiębiorstwa przewaŝają? Jaki jest odsetek przedsiębiorstw prywatnych w ogóle jednostek zarejestrowanych w systemie REGON? Ile wynosi liczba prywatnych jednostek zarejestrowanych w systemie REGON w przeliczeniu na 1.000 mieszkańców? Jaki jest odsetek przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych działających na danym terenie? Jaki jest profil przedsiębiorstw? Jaki jest ich udział w tworzeniu lokalnego / regionalnego rynku pracy? Jak wygląda rozwój ekonomiczny obszaru objętego projektem na tle województwa i Polski (z uwzględnieniem cech wymienionych w dwóch powyŝszych podpunktach)? 1.1.1.2 Istniejący stan Jaki jest stan techniczny i stopień rozwoju infrastruktury technicznej otoczenia projektu? Jaki odsetek gospodarstw domowych / przedsiębiorstw posiada telefon, komputer, dostęp do Internetu? Jaki odsetek osób podłączony jest do sieci wodociągowej, kanalizacyjnej, gazowej? Jaka jest przepustowość okolicznych oczyszczalni ścieków w przeliczeniu na jednego mieszkańca (oczyszczalnie komunalne) i w przeliczeniu na jeden podmiot gospodarczy (oczyszczalnie przemysłowe)? Jaka jest gęstość sieci drogowej w danej jednostce samorządu terytorialnego (gmina i powiat, w zaleŝności od planowanego zasięgu oddziaływania inwestycji)? W jaki stanie jest dotychczasowa infrastruktura teleinformatyczna i usługi społeczeństwa informacyjnego? Jakie są aktualne rozwiązania techniczne? Jakie są moŝliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury? jeŝeli opis stanu aktualnego nie w pełni oddaje obraz rzeczywistości projektowej jeŝeli informacje nie są wiarygodne (nie ma źródeł danych) 9

1.1.1.3 Podstawowe rozwiązania oraz parametry techniczne i technologiczne istniejących rozwiązań JeŜeli projekt dotyczy modernizacji / rozbudowy / przebudowy / remontu istniejącej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego lub usług/aplikacji, naleŝy ją opisać skupiając się na elementach istotnych z punktu widzenia projektu. JeŜeli projekt dotyczy budowy nowej infrastruktury, naleŝy skupić się na otoczeniu społeczno-gospodarczym, ze szczególnym uwzględnieniem otaczającej infrastruktury komplementarnej i substytucyjnej. jeŝeli informacje nie są wiarygodne (nie ma źródeł danych) 1.1.1.4 Potrzeby mieszkańców Jakie są potrzeby mieszkańców w zakresie społeczeństwa informacyjnego? Jaki jest poziom świadomości mieszkańców w tym zakresie? Jaki jest poziom rozwoju technologicznego danego obszaru? W jaki sposób obecnie mieszkańcy / podmioty gospodarcze (z obszaru projektu) mają dostęp do Internetu i usług on-line? Czy obecna infrastruktura / usług / aplikacje są funkcjonalne dla interesariuszy projektu (chodzi tu o dostępność, łatwość obsługi, uciąŝliwość dla mieszkańców / podmiotów gospodarczych, jakość uŝytkowania, jakość usług, efektywność ekonomiczną, satysfakcję z uŝytkowania itp.)? 1.1.1.5 Niedogodności i problemy dla mieszkańców Jaka jest jakość i stopień zaspokajania potrzeb beneficjentów oraz utrudnienia wynikające z dotychczasowych rozwiązań / technologii? Dlaczego do tej pory nie zostały one zaspokojone? Jakie niedogodności i problemy dla mieszkańców / podmiotów gospodarczych / turystów itp. z tego wynikają? 1.1.1.6 Uwarunkowania realizacji projektu Uwarunkowania realizacyjne planowanego projektu wynikają z dokumentów strategicznych, uwarunkowań prawnych, warunków środowiskowych, geologicznych i geotechnicznych, ochrony konserwatorskiej terenu i innych warunków. W szczególności naleŝy tu wskazać nawiązania projektu do danego dokumentu strategicznego np. pokazać, Ŝe problemy, które ma rozwiązać projekt oraz narzędzia do ich rozwiązania są w w/w dokumentach wskazane. Jakie są uwarunkowania realizacyjne planowanego projektu wynikające z: dokumentów na szczeblu unijnym dotyczących projektów z zakresu społeczeństwa informacyjnego; dokumentów strategicznych (studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, Lokalne Programy Rewitalizacji itp. w zaleŝności od rodzaju projektu) uwarunkowań prawnych (np. własność gruntu), warunków środowiskowych, geologicznych i geotechnicznych? innych warunków. jeŝeli informacje nie są wiarygodne (nie ma źródeł danych) jeŝeli informacje nie są wiarygodne (nie ma źródeł danych) jeŝeli informacje nie są wiarygodne (nie ma źródeł danych) jeŝeli projekt nie pokazuje problemów i niedogodności, jakie obecnie występują na danym obszarze w odniesieniu do przedmiotu projektu 1.1.1.7 Komplementarność z innymi projektami Czy uwarunkowania te miały wpływ na przyjęte wcześniej rozwiązania w kontekście istniejącej lub okalającej infrastruktury? W tym punkcie naleŝy opisać: powiązania z innymi projektami (kontynuacja bądź uzupełnienie) planowanymi do realizacji lub zrealizowanymi, w trakcie realizacji współfinansowanych ze środków polskich lub zagranicznych, czy projekt jest końcowym lub jednym z końcowych elementów wypełniających ostatnią lukę w istniejącej infrastrukturze na danym obszarze lub projekt jest centralnym rozwiązaniem, którego realizacja umoŝliwi realizację kolejnych projektów sferycznie umiejscowionych wobec danego projektu, powiązania z innymi projektami infrastrukturalnymi (np. drogami lokalnymi) mającymi na celu zmniejszyć czas przejazdu i zwiększyć dostępność danego miejsca, wykorzystanie moŝliwości istniejącej infrastruktury. jeŝeli informacje nie są wiarygodne (nie ma źródeł danych) 10

Jednym z waŝniejszych elementów jest wiarygodność podawanych informacji. Wiarygodność wzmacniają: wykorzystane źródła statystyczne, dokumenty strategiczne gminy / powiatu / województwa, analizy prowadzone na potrzeby danego obszaru i projektu, wreszcie dokumentacja zdjęciowa obszaru. Jak widać, opis stanu obecnego jest znacznie rozbudowany i szczegółowy, jednakŝe celem opisu jest oddanie pełnego obrazu rzeczywistości projektowej i przedstawienie środowiska, w którym będzie realizowany projekt. Opis stanu obecnego jest równieŝ podstawą oceny potrzeby realizacji projektu. 1.1.2. Opis potrzeby realizacji projektu w kontekście wykonalności technicznej Opis potrzeby realizacji projektu to kluczowy moment studium, który daje podstawę do rozwaŝenia moŝliwości sfinansowania danego projektu. Jest to moment, który uosabia problemy społeczności interesariuszy projektu, które dany projekt ma rozwiązać. 1.1.2.1 Analiza problemów i potrzeb Analiza problemów powinna dotyczyć problemów, które dotykają interesariuszy projektu (ale jedynie w kontekście przedmiotu projektu), a w tym w szczególności: Rozpoznanie problemów Związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy problemami Jakie problemy odczuwają róŝni interesariusze projektu? Jakie są źródła tej analizy? np. przeprowadzenie konsultacji z interesariuszami, wcześniej przeprowadzone badania na danym obszarze lub obszarze o podobnych problemach. NaleŜy pamiętać, Ŝe bardzo waŝne jest przedstawienie dowodów i źródeł wykorzystywanych danych i informacji. Od kiedy istnieją potrzeby realizacji projektu? Dlaczego do tej pory nie zostały zaspokojone? Jakie są związki przyczynowo-skutkowe pomiędzy problemami? Co z czego wynika? Co jest przyczyną pozostałych problemów? jeŝeli oceniający uzna, Ŝe opis nie jest wiarygodny (nie ma źródeł) jeŝeli opis nie jest przekonywujący jeŝeli z opisu nie wynika potrzeba realizacji projektu lub jeŝeli projekt nie rozwiązuje rzeczywistych potrzeb beneficjentów 1.1.2.2 Powiązanie z opisem stanu obecnego Jakie są powiązania pomiędzy wykazanymi problemami, a przedstawionym wcześniej opisem otoczenia projektu? Czy wskazane potrzeby realizacji projektu są widoczne (wynikają) z analizy rynku i/lub charakterystyki instytucji? jeŝeli potrzeba realizacji projektu nie jest zrozumiała i nie wynika z przytoczonych wcześniej problemów 11

i niedogodności 1.1.2.3 Wybór problemów do rozwiązania przez projekt 1.1.2.4 Drzewo problemów W jaki sposób przeprowadzono selekcję problemów? Jakie problemy wybrano do rozwiązania przez projekt? Do rozwiązania których problemów projekt się przyczyni? Dlaczego? Skąd wynika potrzeba realizacji projektu? czy z potrzeb przedsiębiorców? czy z potrzeb samorządu lokalnego? czy z potrzeb lokalnych mieszkańców (miejsca pracy)? Czy projekt zaspokoi w pełni potrzeby inwestycyjne projektodawcy? Na jaki czas? JeŜeli nie, to w jakim zakresie? Dlaczego wybrano właśnie taki zakres projektu? przyczyny skutki Krok 1: Identyfikacja głównych problemów charakteryzujących istniejącą sytuację (burza mózgów, konsultacje, analizy). Krok 2: Wybór pojedynczego problemu startowego/głównego. Krok 3: Identyfikacja problemów związanych z problemem startowym. Krok 4: Ustanowienie hierarchii przyczynowo skutkowej: problemy, które bezpośrednio powodują problem startowy umieszczone są na poniŝej; problemy, które są bezpośrednimi efektami problemów startowych są umieszczone powyŝej. Krok 5: Postąpić analogicznie z wszystkimi innymi problemami. Krok 6: Połączyć problemy strzałkami ilustrującymi związki przyczynowo skutkowe. Krok 7: Przejrzeć diagram i weryfikować jego poprawność i kompletność. jeŝeli wybrano niewłaściwe problemy lub brakuje informacji o sposobie przeprowadzenia selekcji jeŝeli braki i niedogodności dla beneficjentów wynikają w nieodpowiedniego zagospodarowania i wykorzystania istniejącej infrastruktury jeŝeli projekt koncentruje się na problemach ze środka drzewa, poniewaŝ rozwiąŝe je jedynie na czas projektu, bowiem po jego zakończeniu ponownie zaczną oddziaływać problemy będące poniŝej i ponownie powstaną skutki (problemy pośrednie), które projekt chwilowo rozwiązał Na co naleŝy uwaŝać? problemy muszą być sformułowane jako negatywne sytuacje; problemy muszą być rzeczywiste a nie przyszłe czy wyimaginowane; pozycja problemu w hierarchii nie odnosi się do jego waŝności; problem nie jest wynikiem braku rozwiązania, ale istniejącą negatywną sytuacją. Źródło: European Commission, Project Cycle Management Guidelines, EuropeAid Co-operation Office General Affairs Evaluation, march 2004. 12

Projekt A Projekt B Skuteczny projekt Nieskuteczny projekt 1.1.3. Opis celów projektu W tym punkcie naleŝy przełoŝyć potrzeby i problemy społeczności na cele projektu. NaleŜy przede wszystkim określić takie cele, które: 1.1.3.1 Cele projektu 1.1.3.2 Zgodność projektu z celami RPO wraz z uzasadnieniem 1.1.3.3 Wkład w realizację Strategii rozwoju województwa zachodniopomorskiego do roku 2020 Cele muszą być: opisem przyszłego stanu rzeczy, który zaistnieje po rozwiązaniu problemów (a więc nigdy celem nie moŝe być budowa obiektu ); poŝądane przez inwestora i otoczenie (wynikają z analizy potrzeb); nakierowane na koncentrację środków na tym co waŝne, efektywne kosztowo, a takŝe moŝliwe do zrealizowania; zgodne z metodą SMART, kaŝdy cel powinien być: Cel Wartość Czas osiągnięcia Źródło pomiaru Cel musi być konkretny, nie ujęty zbyt ogólnie a takŝe realistyczny (moŝliwy do osiągnięcia w załoŝonym czasie). skwantyfikowana RRRR-MM skąd zaczerpniemy informacji, czy cel został osiągnięty? NaleŜy opisać i uzasadnić zgodność realizacji projektu z celem poddziałania i szczegółowym opisem moŝliwych typów projektów, wydatków i innych obostrzeń NaleŜy pokazać, jak cele projektu oddziałują na cele strategiczne obszaru, na którym realizowany jest projekt oraz cele horyzontalne dotyczące danego typu projektu; w szczególności naleŝy pokazać w jaki sposób i w jakim zakresie (np. w kontekście wskaźników realizacji) cele projektu spełniają cele Strategii rozwoju województwa zachodniopomorskiego do roku 2020 oraz w szczególności cele Strategii budowy społeczeństwa informacyjnego w województwie zachodniopomorskim na lata 2006-2015. jeŝeli cele będą błędnie określone, np. są opisem działań, a nie przyszłego stanu jeŝeli projekt wątpliwie wpisuje się w realizację celów RPO jeŝeli projekt wątpliwie wpisuje się w realizację Strategii jeŝeli cele nie wynikają z analizy potrzeb lub jeŝeli projekt w zbyt duŝym stopniu rozprasza środki na róŝne cele, czasami odległe od siebie; lub zakłada działania niewykonalne (lub trudno wykonalne) w kontekście analizy potrzeb jeŝeli projekt jest sprzeczny z celami RPO jeŝeli projekt jest sprzeczny z priorytetami zapisanymi w Strategii 13

1.2. MoŜliwe warianty 1.2.1. NajwaŜniejsze warianty realizacji projektu (inne moŝliwe sposoby osiągnięcia celu projektu) Celem studium wykonalności jest pokazanie czy dany projekt jest moŝliwy do zrealizowania biorąc pod uwagę: opinię społeczną, techniczny i ekonomiczny punkt widzenia, a takŝe spodziewane oddziaływanie na środowisko naturalne. Ma ono na celu równieŝ udzielenie odpowiedzi na pytanie, który z rozpatrywanych wariantów realizacji jest najefektywniejszy pod względem skuteczności osiągnięcia zamierzonego celu. Z drugiej strony trudne jest uzyskanie wartościowych wniosków poprzez analizę czysto technicznych moŝliwości, pomijając kontekst środowiskowy, czy przyjmując do porównań niewykonalne opcje lub porównanie wariantu bezinwestycyjnego (oznaczającego brak zgodności z wymogami prawa) z wariantem zapewniającym pełną zgodność. 1 Analiza wariantów projektu jest decydująca dla właściwej identyfikacji zakresu projektu oraz wyboru najbardziej opłacalnego rozwiązania technicznego. 1.2.1.1 Identyfikacja wariantów Wybierając moŝliwe warianty realizacji projektu, naleŝy zwrócić uwagę, czy faktycznie przyczyniają się one do określania róŝnych zakresów i moŝliwości realizacji projektu, Chodzi tu o to, aby skupić się na ograniczonej liczbie istotnych i technicznie wykonalnych opcji. Dla ułatwienia wyboru wariantów, naleŝy opowiedzieć na pytanie: w jaki sposób moŝna rozwiązać wcześniej zidentyfikowane problemy oraz potrzeby? Generalnie rzecz biorąc wybór wariantów do analizy moŝe dotyczyć głównych aspektów realizacji projektu, takich jak: lokalizacja, zakres projektu, skala projektu. Przede wszystkim naleŝy rozróŝnić warianty moŝliwości realizacji celów od wariantów technicznotechnologicznych. NaleŜy pamiętać, Ŝe zamierzone cele moŝna osiągnąć na wiele sposobów, podobnie jak w róŝny sposób moŝna rozwiązać zidentyfikowane problemy. Z drugiej strony trudne jest uzyskanie wartościowych wniosków poprzez analizę czysto technicznych moŝliwości, pomijając kontekst środowiskowy, czy przyjmując do porównań niewykonalne opcje. Przykładem wariantów, które moŝemy określić np. dla budowy sieci szerokopasmowych, jest: DSL (ang. Digital Subscriber Line) cyfrowa linia abonencka, sieć satelitarna, sieć kablowa, jeŝeli identyfikacja wariantów jest przeprowadzona niejasno lub mało wiarygodnie jeŝeli pokazano jedynie jeden wariant objęty projektem (a istniały oczywiste moŝliwości stworzenia innego wariantu) nie jest moŝliwa ocena efektywności poszczególnych wariantów 1 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013. Wytyczne w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, Warszawa 19 września 2007, s. 32-33. 14

sieć bezprzewodowa. NaleŜy równieŝ przy tworzeniu wariantów wziąć pod uwagę: osiągnięcie celów projektu w stopniu wystarczającym, minimalne wymogi techniczne (normy, zalecenia), jakie muszą spełniać budowane systemy, kontynuację (kompatybilność) wykorzystywanej dotychczas technologii, odpowiednią lokalizację (szczególnie w przypadku budowy telecentrów, masztów radiowych i obiektów telekomunikacyjnych), w tym moŝliwość korzystania z istniejących lokalizacji. wymogami bezpieczeństwa transmisji, przetwarzania oraz przechowywania danych (zgodnie z ustawami o ochronie danych osobowych, ustawie o podpisie elektronicznym, zaleceniami programu IDA); wymogami formalnymi w zakresie usług teleinformatycznych (na etapie studium niekoniecznie musimy posiadać te dokumenty, jednak warianty realizacji inwestycji powinny być zgodne z procedurami, wymogami i aktami prawnymi leŝącymi u podstaw ich wydania): pozwolenie radiowe na wykorzystanie częstotliwości; zezwolenie lub zgłoszenie telekomunikacyjne; przydział numeracji lub przestrzeni adresowych; wymogi ustawowe w zakresie bezpieczeństwa; zasadami neutralności technologicznej oraz otwartego dostępu (zgodnie z Przewodnikiem w sprawie kryteriów i warunków wdraŝania Funduszy Strukturalnych w ramach wsparcia komunikacji elektronicznej Ŝaden wariant nie moŝe faworyzować konkretnej technologii, czy np. producentów (jak chociaŝby oprogramowania Microsoft, czy komputerów IBM itp.). KaŜdy z zaproponowanych wariantów musi być zgodny z wymogami specyficznymi dla systemów teleinformatycznych, zamieszczonymi w aktach prawnych, przyjętych normach i standardach, zaleceniach krajowych i międzynarodowych oraz zobowiązaniach wynikających z członkostwa Polski w UE i organizacjach międzynarodowych: Akty prawne i programy w zakresie społeczeństwa informacyjnego Ustawy i rozporządzenia: ustawa o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. nr 64 poz. 565), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 września 2005 r. w sprawie sposobu, zakresu i trybu udostępniania danych z rejestru publicznego art. 15 ust. 3 ustawy (Dz. U. Nr 205 z dnia 19.10.2005r. poz. 1692) Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 września 2005 r. w sprawie warunków organizacyjno-technicznych doręczania dokumentów elektronicznych podmiotom publicznym art. 16 ust. 3 ustawy (Dz. U. Nr 200 z dnia 13.10.2005r. poz. 1651) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 października 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych art. 18 pkt 1 ustawy (Dz. U. Nr 212 z dnia 28.10.2005r. poz. 1766), Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 października 2005 r. w sprawie minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w formie elektronicznej art. 18 pkt 2 ustawy (Dz. U. Nr 214 z dnia 28.10.2005r. poz. 1781), Rozporządzenie Ministra Nauki i Informatyzacji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie sposobu prowadzenia oraz trybu dostarczania i udostępniania danych z Krajowej Ewidencji Systemów Teleinformatycznych i Rejestrów Publicznych art. 20 ust. 6 pkt 1 i 2 ustawy (Dz. U. Nr 200 z dnia 13.10.2005r. poz. 1655), Rozporządzenie Ministra Nauki i Informatyzacji z dnia 19 października 2005 r. w sprawie testów akceptacyjnych oraz badania oprogramowania interfejsowego i weryfikacji tego badania art. 21 ust. 6 pkt 1-5 ustawy (Dz. U. Nr 217 z dnia 31.10.2005r. poz. 1836), Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 marca 2006 r w sprawie kryteriów i trybu przeznaczania oraz rozliczania środków finansowych na informatyzację art. 12 ust. 6 ustawy (Dz. U. Nr 53 z dnia 31.03.2006r., poz.388), ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr. 171, poz. 1800 i Nr 273, poz. 2703), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia 15

usługi powszechnej oraz wymagań dotyczących świadczenia usługi szerokopasmowego dostępu do Internetu dla jednostek uprawnionych Rozporządzenie Ministra Nauki i Informatyzacji z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie warunków udzielania oraz sposobu przekazywania i wykorzystania dotacji przeznaczonej dla jednostek uprawnionych art. 100 ust. 3 ustawy (Dz. U nr 46 poz. 439), ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z dnia 8 października 2001 r. Nr 112 poz. 1198 ), ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. z dnia 15 listopada 2001 r. Nr 130 poz. 1450), ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. 2002 nr 144 poz. 1204), ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym (Dz. U. z dnia 9 sierpnia 2002 r. Nr 126 poz. 1068). Programy i strategie: Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Polski do roku 2013 oraz perspektywiczna prognoza transformacji społeczeństwa informacyjnego do roku 2020 - dokument przyjęty przez Radę Ministrów 29 czerwca 2005 r. Plan działań na rzecz rozwoju elektronicznej administracji (egovernment) na lata 2005-2006, Proponowane kierunki rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce do 2020 r., Długookresowa strategia trwałego i zrównowaŝonego rozwoju Polska 2025, Strategia informatyzacji Rzeczypospolitej Polskiej - epolska na lata 2004-2006. 1.2.1.2 Opis wariantów W jakim stopniu zidentyfikowane warianty odpowiadają na potrzeby społeczności? Czy i jakie działania (które zakłada kaŝdy z wariantów) doprowadzą do osiągnięcia celu i zaspokojenia potrzeb? Czego dany sposób wymaga? jeŝeli opis nie jest pełny nie pokazuje jak projekt spełni cele i zaspokoi potrzeby beneficjentów 1.2.2. Analiza wariantów projektu W tym punkcie wybieramy odpowiednią analizę wariantów: płaszczyzna ilościowa: analiza DGC dla kaŝdego wariantu, płaszczyzna jakościowa: analiza wielokryterialna z kwantyfikacją ilościową efektów ekonomicznych. 16

1.2.2.1 Analiza wariantów metodą DGC Miarą rezultatu będzie w przypadku tych projektów: liczba nowych i utrzymanych uŝytkowników jeŝeli analiza wariantów jest niejasna Warianty Rodzaje korzyści Miara rezultatu (MR) / Efekt ekologiczny (EE) Jednostka Wartość Wariant I Wariant Analiza DGC poprawa wykorzystania istniejącej infrastruktury poprawa wykorzystania istniejącej infrastruktury MR MR liczba utrzymanych uŝytkowników (liczba uŝytkowników, którzy przestaliby korzystać z infrastruktury, gdyby nie realizacja projektu) + liczba nowych uŝytkowników liczba utrzymanych uŝytkowników (liczba uŝytkowników, którzy przestaliby korzystać z infrastruktury, gdyby nie realizacja projektu) + liczba nowych uŝytkowników osoba/rok osoba/rok Liczba uŝytkowników, którzy nie zrezygnowali / liczba utrzymanych uŝytkowników musi być wyliczona na podstawie róŝnicy trendu liczby uŝytkowników w okresie poprzedzającym realizację projektu oraz korzystnej zmiany trendu w okresie po zrealizowaniu projektu. Dla uproszczenia i ujednolicenia podejścia, wielkość ta moŝe dotyczyć jedynie zahamowania niekorzystnego trendu, bowiem trend wzrostowy dotyczy juŝ nowych uŝytkowników, co przedstawia poniŝszy wykres: jeŝeli analizę wariantów przeprowadzono inną metodą niŝ wskazaną lub w analizie są błędy Liczba uŝytkowników Liczba nowych uŝytkowników przedłuŝenie trendu Liczba utrzymanych uŝytkowników 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Dynamiczny koszt jednostkowy DGC (Dynamic Generation Cost) jest równy cenie, która pozwala na uzyskanie zdyskontowanych przychodów równych zdyskontowanym kosztom, a więc minimalnej cenie, która powoduje, Ŝe przedsięwzięcie staje się rentowne. Zdyskontowane koszty całkowite (ZKC) są sumą zdyskontowanych kosztów inwestycyjnych i kosztów eksploatacyjnych poniesionych w kaŝdym roku z całego okresu trwania rezultatów projektu. Wartość zdyskontowanych przychodów (ZP) jest sumą iloczynów rezultatów osiąganych przez projekt w kaŝdym roku (EE t) oraz ceny jednostkowej danego rezultatu (p EE). Zatem: 17

ZP = ZKC p EE t = n t = 0 DGC = p EE t ( 1+ i ) EE t = t = n = t = 0 t = n t = 0 t = n t = 0 t KI + KE t ( 1+ i ) EE t ( 1+ i ) t ( 1+ i ) KI + KE t t t t gdzie: ZP zdyskontowane przychody ZKC zdyskontowane koszty całkowite pee cena za jednostkę miary rezultatu KIt nakłady inwestycyjne poniesione w danym roku; KEt koszty eksploatacyjne poniesione w danym roku; i stopa dyskontowa; t rok, przyjmuje wartości od 0 do n, gdzie 0 oznacza rok, w którym ponosimy pierwsze nakłady inwestycyjne, a n ostatnim rokiem okresu referencyjnego; EEt miara rezultatu np. ilość oczyszczonych ścieków Wariant I Wariant Inaczej to ujmując, moŝna powiedzieć, Ŝe DGC pokazuje, jaki jest techniczny koszt uzyskania jednostki miary rezultatu. Koszt ten jest wyraŝony w złotówkach na jednostkę miary rezultatu. Zdyskontowane nakłady Zdyskontowane koszty eksploatacyjne Zdyskontowane MR / EE 1.2.2.2 Analiza wariantów Stworzonej liście korzyści (patrz poniŝej w tabeli) przyporządkowano wagi cząstkowe sumujące się do 1,0. Przyjęto punktację 0-4 pkt dla kaŝdej korzyści. Suma iloczynów ocen punktowych i wag posłuŝy do porównań poszczególnych wariantów projektów, zgodnie z pytaniem: na ile zakładane korzyści społeczno-ekonomiczne z projektu przekroczą koszty ekonomiczne? 0 punktów brak wpływu, 1 punkt niewielki wpływ, 2 punkty umiarkowany wpływ, 3 punkty istotny wpływ, 4 punkty bardzo duŝy wpływ. DGC jeŝeli analiza wariantów jest niejasna jeŝeli analizę wariantów przeprowadzono inną metodą niŝ wskazaną lub w analizie są błędy Analizy wariantów musi brać pod uwagę wszystkie poniŝsze kryteria: Warianty Kryterium Waga Ocena (0-4) Wpływ Wariant I 1. Wpływ na jakość, udogodnienia i bezpieczeństwo uŝytkowników (np. projekt przyczyni się do tworzenia lub rozbudowy GIS, zwiększenia moŝliwości korzystania z ogólnodostępnych miejsc publicznych (aktywne telecentra), infomatów, powstania sieci szkieletowych itp.) 2. Wpływ na jakość obszaru (np. realizacja projektu w sposób bezpośredni przyczyni się do powstania nowych inwestycji, zainspirowania następnych inwestycji związanych z regionalną strategią innowacji, w następstwie czego zostaną utworzone miejsca pracy itp.) 0,5 0,3 18

1.2.2.3 Uzasadnienie przyznania punktów 3. Wykonalność wariantu projektu (racjonalność harmonogramu działań w ramach projektu, ryzyko niepowodzenia, moŝliwość osiągnięcia wskaźników rezultatu itp.) Łącznie wariant 1,00 KaŜdy przyznany punkt musi być uzasadniony, w związku z tym w tym punkcie naleŝy przedstawić wyczerpujące i obiektywne uzasadnienie oceny wariantów. 0,2 1.2.3. Optymalny wariant projektu 1.2.3.1 Optymalny wariant projektu Generalnie w przypadku analiz ilościowych (DGC, analiza wielokryterialna) wybór optymalnego wariantu projektu jest stosunkowo łatwy. Wystarczy wybrać wariant o najniŝszej cenie rezultatu (DGC) lub najwyŝszej uzyskanej punktacji w analizie wielokryterialnej. JednakŜe bywają przypadki, w których moŝna próbować uzasadniać wybór innego wariantu, pomimo uzyskania odmiennych wyników analiz. MoŜe się tak stać, kiedy np. pewne specyficzne warunki środowiskowe uniemoŝliwiają wykorzystanie danej technologii lub obecnie dana technologia jest droga, koszt konserwacji elementów infrastruktury wysoki, ale technologia jest przyszłościowa i przewiduje się spadek kosztów eksploatacyjnych (naleŝy przecieŝ pamiętać, Ŝe analizy są prowadzone w cenach stałych z roku rozpoczęcia projektu). jeŝeli brakuje uzasadnienia jeŝeli wybrano inny wariant, a uzasadnienia nie jest przekonywujące i wiarygodne w kontekście danych warunków środowiskowych, technologicznych i społecznogospodarczych jeŝeli błędne załoŝenia powodują, Ŝe powinien być wybrany inny wariant (analiza zrobiona bezbłędnie wykazała, Ŝe lepsze jest rozwiązanie inne niŝ wybrane) 1.2.4. Rozwiązanie technologiczne Dopiero po analizie dostępnych wariantów inwestycji i wyborze optymalnego wariantu realizującego postawione cele, moŝna wybrać i przedstawić koncepcję techniczno-technologiczną. NaleŜy oczywiście uzasadnić wybraną przez nas technologię. Opis koncepcji techniczno-technologicznej powinien ograniczyć się do elementów mających rzeczywisty wpływ na koszty czy funkcjonowanie infrastruktury w przyszłości. 19

1.2.4.1 Optymalne rozwiązanie technologiczne Opisując optymalne rozwiązanie technologiczne naleŝy skupić się na odpowiedzi na np. następujące pytania: czy rozwiązanie technologiczne cechuje nowatorstwo rozwiązań w skali krajowej; czy rozwiązania zastosowane w projekcie promują na polskim rynku najlepsze oraz sprawdzone technologie; czy rozwiązania spełniają wymogi wynikające z obowiązujących europejskich i polskich norm i przepisów ochrony środowiska; czy rozwiązania te wpływają znacząco na zmniejszenie zagroŝeń dla zdrowia ludzkiego. jeŝeli opis jest lakoniczny, brakuje uzasadnień wyboru poszczególnych technologii itd. wybrane rozwiązanie technologiczne nie jest zgodne z normami i przepisami prawa 1.2.4.2 Opis wybranych rozwiązań technologicznych Opisując poszczególne elementy techniczno-technologiczne, naleŝy kaŝdorazowo uzasadniać wybór poszczególnych technologii, przy czym elementem uzasadnienia moŝe być zgodność z normami PN dla odpowiednich parametrów infrastruktury, standardami polskimi i unijnymi, moŝliwymi trudnościami wynikającymi z zastosowaniem urządzeń technicznych, czy teŝ rozwiązań technologicznych, negatywnym wpływem na środowisko itp. Po wybraniu konkretnych rozwiązań technologicznych przedstawiamy ich opis (naleŝy pamiętać, Ŝe opisy mogą zawierać równieŝ inne elementy lub nie zawierać z przyczyn obiektywnych niektórych elementów) zgodne z opisem stanu obecnego punkt 1.1.1. W przypadku kaŝdego elementu infrastruktury, naleŝy określić, czy jest to element: nowy, modernizowany, adaptowany, nie podlegający modernizacji. jeŝeli opis jest szczątkowy lub brakuje opisów elementów infrastruktury 20

1.3. Realizacja projektu 1.3.1. Opis lokalizacji / miejsca realizacji projektu 1.3.1.1 Lokalizacja inwestycji Powiat(y) Gmina(y) Miejscowość(ci) Bardziej szczegółowa lokalizacja 1.3.1.2 Charakterystyka lokalizacji Analizując planowaną lokalizację, naleŝy wziąć pod uwagę (szczegółowość opisów moŝe być dostosowana do istniejących dokumentów etapu przygotowywania projektu): wszystkie warunki fizyko-topograficzne mające wpływ na projekt, powiązanie z innymi obiektami infrastrukturalnymi, zapotrzebowanie na media i ich dostępność w danej lokalizacji, moŝliwość prowadzenia i zabezpieczenia budowy, stref ochronnych itp. 1.3.1.3 Mapy / szkice / zdjęcia NaleŜy tu umieścić stosowne mapki i szkice, sytuujące dane przedsięwzięcie zarówno w skali mikro jak i makro: mapę poglądową (plan orientacyjny w skali umoŝliwiającej pokazanie projektowanej inwestycji w otoczeniu), na której powinniśmy odnieść przedmiot projektu do obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego terenu, powiązać (zaznaczyć) planowaną inwestycję z siedliskami ludzkimi, zaznaczyć obszar oddziaływania projektu, powiązania z innymi obiektami infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, w szczególności wskazać inne projekty sfinansowane w ramach ZPORR, programów przedakcesyjnych (Phare, Sapard) oraz kontraktów wojewódzkich. Dodatkowo, mapa powinna mieć zaznaczone granice administracyjne województw, powiatów i gmin szkic lub plan usytuowania budynku na posesji, np. mapę do celów projektowych, rzuty poszczególnych kondygnacji (jeŝeli są juŝ dostępne) lub odręczny rysunek funkcjonalności obiektu. jeŝeli lokalizacja projektu nie jest jednoznaczna jeŝeli nie załączono map / zdjęć i przez to opis lokalizacji jest nieczytelny lub niejednoznaczny 1.3.2. Niezbędne rodzaje czynności / materiałów / usług 1.3.2.1 Niezbędne rodzaje czynności / materiałów / usług W tym punkcie naleŝy obligatoryjnie przedstawić (w zaleŝności czy dane pozycje są adekwatne do projektu): niezbędne prace, czynności, materiały (np. budowlane), usługi zlecane na zewnątrz, maszyny i urządzenia, wykorzystywane w okresie realizacji projektu i będące podstawą do późniejszego określenia wartości niezbędnych jeŝeli niezbędne rodzaje czynności / materiałów / usług nie zostały odpowiednio przedstawione jeŝeli projekt zakłada działania niewykonalne (lub trudno wykonalne) w kontekście analizy potrzeb 21

nakładów inwestycyjnych. Jest to o tyle waŝne, gdyŝ zestawienie to w połączeniu z uzasadnieniem stanowi podstawę do zaszeregowania danego wydatku jako kosztu kwalifikowanego. jeŝeli nie wzięto pod uwagę wszystkich elementów lub występują pewne nieścisłości z poprzednimi punktami 1.3.3. Planowany harmonogram realizacji projektu 1.3.3.1 Harmonogram realizacji projektu Harmonogram musi być wykonany przynajmniej w układzie kwartalnym. Harmonogram musi zawierać wszystkie wskazane niŝej elementy składowe procesu inwestycyjnego. Harmonogram musi być przejrzysty. Przyjęte w harmonogramie terminy realizacji muszą być moŝliwe do osiągnięcia i zgodne z obowiązującym prawodawstwem, muszą one uwzględniać czas niezbędny na wykonanie odpowiednich czynności przez wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego. Harmonogram powinien uwzględniać w miarę moŝliwości róŝne cykle realizacyjne kaŝdego z elementów składowych zadania inwestycyjnego: minimalny, przeciętny i maksymalny (np. z uwzględnieniem ryzyka opóźnień np. związanych z sezonowością) lub teŝ naleŝy omówić w formie opisowej warunki realizacji kaŝdego elementu składowego w cyklu minimalnym, przeciętnym i maksymalnym. Powinien być wykonany harmonogram (diagram) minimalny, przeciętny i maksymalny oraz przeprowadzona analiza elementów krytycznych. Muszą być wskazane czynniki mogące wpłynąć na opóźnienia w realizacji projektu czynniki ryzyka, naleŝy równieŝ pokazać potencjalne sposoby i moŝliwości zredukowania zagroŝeń związanych z opóźnieniami projektu. Zakres prac 2007 2008 2009 2010 uzyskanie decyzji o ustaleniu lokalizacji projektu inwestycyjnego uzyskanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane Wariant minimalny uzyskanie pozwolenia na budowę ogłoszenie przetargu na wykonanie zadania inwestycyjnego i podpisanie umowy z wykonawcą robót wykonanie robót w poszczególnych etapach realizacyjnych [wyszczególnić] odbiór końcowy robót I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV Wariant przeciętny Wariant maksymalny uzyskanie prawa jest elementem krytycznym (mogą powodować opóźnienia) dlatego naleŝy je dokładniej omówić jeŝeli planowany harmonogram realizacji projektu nie zawiera wszystkich najwaŝniejszych elementów składowych procesu inwestycyjnego lub jest nieprzejrzysty 22