Analiza ekonomiczno-finansowa w projektach generujących dochód w sektorze środowiska (I i II priorytet)

Transkrypt

1 Analiza ekonomiczno-finansowa w projektach generujących dochód w sektorze środowiska (I i II priorytet) Robert Markiewicz, NFOŚiGW 1

2 Projekt generujący dochód - definicja art. 55 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006: projekt generujący dochód oznacza jakąkolwiek operację obejmującą inwestycję w infrastrukturę, korzystanie z której podlega opłatom ponoszonym bezpośrednio przez korzystających... 2 M inisterstwo Środowiska

3 Podstawa prawna Wytycznych Art. 35 ust. 3 pkt. 11 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju podstawą dla Wytycznych w zakresie wybranych zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych, w tym projektów generujących dochód, zatwierdzonych w dniu 19 września 2007 Wytyczne środowiskowe stanowią ich 11 rozdział 3 M inisterstwo Środowiska

4 Zakres Wytycznych - Analiza opcji - Plan inwestycyjny - Analiza finansowa Założenia i struktura modelu Obliczenie przepływów finansowych Analiza luki finansowej i rentowności Trwałość finansowa Analiza wrażliwości i ryzyka - Analiza kosztów i korzyści społecznych - Metodyka wyznaczania w ramach aglomeracji zakresu sieci kanalizacyjnej, która może być finansowana z FS - Metoda szacowania dochodu do dyspozycji 4 M inisterstwo Środowiska

5 Analiza opcji - wykonywana na możliwie wczesnym etapie projektu, po zidentyfikowaniu braków danego systemu (gospodarki wodno-ściekowej, odpadowej) - decydująca dla właściwej identyfikacji zakresu inwestycji (metodyka wyznaczania zakresu sieci) oraz właściwego wyboru najbardziej opłacalnego rozwiązania technicznego (analiza DGC) 5 M inisterstwo Środowiska

6 Plan inwestycyjny Inwestycje rozwojowe i modernizacyjne: Inwestycje współfinansowane ze środków UE (do DIC) Inne inwestycje rozwojowe i modernizacyjne Inwestycje odtworzeniowe: Inwestycje odtworzeniowe aktywów sfinansowanych ze środków UE (do DIC) Inwestycje odtworzeniowe dotyczące innych inwestycji rozwojowych Inwestycje odtworzeniowe istniejącego majątku 6 M inisterstwo Środowiska

7 Założenia i struktura modelu - Założenia makroekonomiczne, bazowe i pesymistyczne - załącznikiem do Wytycznych - Aktywny model finansowy z udostępnionymi formułami składający się z trzech części: Założenia Obliczenia Wyniki - Nominalna stopa dyskontowa: 8% - Analiza w cenach nominalnych - Horyzont czasowy Woda i ścieki: min. 25 lat Odpady: min. 15 lat 7 M inisterstwo Środowiska

8 Obliczenie przepływów finansowych (1) Metoda różnicowa (tzw. złożona metoda analizy finansowej), czyli projekcja finansowa wariantów: - z realizacją przedsięwzięcia oraz - bez realizacji przedsięwzięcia a następnie odjęcie wynikowych przepływów pieniężnych dla obu wariantów w celu uzyskania przepływów dla wyodrębnionego przedsięwzięcia Uwaga: gdy możliwe jest wydzielenie strumienia wydatków inwestycyjnych oraz przychodów i kosztów operacyjnych z ogólnych przepływów beneficjenta zastosowanie ma standardowa metoda analizy finansowej (np. inwestycje typu green field ) 8 M inisterstwo Środowiska

9 Obliczenie przepływów finansowych (2) Dodatkowe założenia: Realizacja zasady zanieczyszczający płaci Uwzględnienie wartości rezydualnej w ostatnim roku analizy - równej wartości netto środków trwałych wytworzonych w ramach projektu, z uwzględnieniem odtworzeń tych środków trwałych Odpowiednie poziomy rentowności w obu scenariuszach Uwzględnienie ograniczenia cen ze względu na zdolność mieszkańców do ponoszenia opłat 9 M inisterstwo Środowiska

10 Obliczenie przepływów finansowych (3) Jeśli wydatki za doprowadzanie wody i odbiór ścieków przekraczają w danym roku 3 % (sektor odpadowy 0,75%) dochodu do dyspozycji, to na potrzeby badania luki finansowej i efektywności przedsięwzięcia kalkulacja przychodów ze sprzedaży w danym roku (w wariancie z przedsięwzięciem) oparta na cenach usług odpowiadających poziomowi 3 % (odpady - 0,75 %) obciążenia dochodu do dyspozycji 10 M inisterstwo Środowiska

11 Analiza luki finansowej Metoda kalkulacji poziomu dofinansowania (r): r [%] = Max CRpa * (DIC - DNR) / (DIC) gdzie: Max CRpa maksymalna dla danej osi stopa współfinansowania w decyzji KE przyjmującej program operacyjny DIC suma zdyskontowanych całkowitych wydatków inwestycyjnych DNR suma zdyskontowanych przychodów netto generowanych w wyniku realizacji przedsięwzięcia Dotacja UE = r * EC gdzie: EC poziom kosztów kwalifikowanych 11 M inisterstwo Środowiska

12 Analiza luki finansowej (2) Przychód netto w roku X (do DNR) : [Przychody ze sprzedaży - Koszty działalności operacyjnej bez amortyzacji] w wariancie z realizacją przedsięwzięcia minus [Przychody ze sprzedaży - Koszty działalności operacyjnej bez amortyzacji] w wariancie bez realizacji przedsięwzięcia Wartość obu nawiasów: nie mniejsza niż wielkość amortyzacji w każdym z wariantów Przychód netto w roku X (różnica wartości obu nawiasów): co do zasady nie mniejszy niż wartość amortyzacji w roku X od wytworzonego w ramach przedsięwzięcia majątku 12 M inisterstwo Środowiska

13 Analiza rentowności Należy obliczyć: - FRR/C i FNPV/C bez dotacji - FRR/C i FNPV/C z dotacją Dla projektów powyżej 25 mln EURO: - dodatkowo FRR/K i FNPV/K FRR finansowa wewnętrzna stopa zwrotu, FNPV finansowa zaktualizowana wartość netto Uwaga: FNPV/C bez dotacji = DNR DIC 13 M inisterstwo Środowiska

14 Trwałość finansowa Po obliczeniu wysokości dotacji z FS zaprezentowanie struktury i źródeł finansowania wydatków inwestycyjnych: sporządzenie projekcji wysokości dostępnych środków własnych Beneficjenta zaplanowanie wysokości niezbędnego finansowania zewnętrznego o charakterze zwrotnym (kredyty, pożyczki) Spółki prawa handlowego: projekcja rachunku zysków i strat, bilansu, rachunku przepływów pieniężnych (wysokość generowanej nadwyżki finansowej!) Jednostki samorządu terytorialnego: projekcja wpływów i wydatków budżetowych 14 M inisterstwo Środowiska

15 Trwałość finansowa (2) Jednostki samorządu terytorialnego art. 170 ustawy o finansach publicznych łączna kwota długu JST nie może przekroczyć 60 % dochodów ogółem tej jednostki w roku budżetowym wyjątek: ww. zapisu nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi powyższy wyjątek nie ma zastosowania po zakończeniu programu, projektu lub zadania realizowanych z ww. środków oraz otrzymaniu refundacji dokonanych wydatków 15 M inisterstwo Środowiska

16 Trwałość finansowa (3) Spółki prawa handlowego: skumulowane saldo przepływów pieniężnych w każdym roku większe od zera wysokość wskaźnika pokrycia obsługi długu >1,2 (woda i ścieki) wartości wskaźników płynności 16 M inisterstwo Środowiska

17 Analiza wrażliwości i ryzyka Uwzględniając podstawowy i pesymistyczny scenariusz makroekonomiczny należy sporządzić: Ilościową analizę wrażliwości: należy identyfikować główne czynniki ryzyka, uzasadnić, które z nich są istotne i zweryfikować wyniki analizy finansowej (w tym saldo cash flow) Przykład: weryfikacja wyników analizy, przy: 10% wzroście najbardziej decydującego kosztu eksploatacyjnego spadku o 10% popytu na usługi przy pesymistycznym zbiorze założeń makroekonomicznych Dodatkowo: niezbędne jest określenie możliwego przedziału odchyleń poziomu przychodów generowanych przez projekt 17 M inisterstwo Środowiska

18 Analiza wrażliwości i ryzyka (2) Należy także sporządzić: Jakościową analizę ryzyka Należy ocenić prawdopodobieństwo (jako niskie, średnie, wysokie) faktycznego wystąpienia danego ryzyka. Przykłady zagrożeń: 20% przekroczenie budżetu inwestycji podczas wdrażania projektu 10% spadek popytu na usługi w ciągu 2 lat po zakończeniu realizacji projektu 10% wzrost najbardziej decydującego kosztu eksploatacyjnego 18 M inisterstwo Środowiska

19 Analiza kosztów i korzyści społecznych Projekty o kosztach powyżej 25 mln Euro: bazując na analizie finansowej niezbędna kalkulacja ENPV (ekonomiczna zaktualizowana wartość netto) i ERR (ekonomiczna wewnętrzna stopa zwrotu) uwzględniając efekty zewnętrzne, transfery i ceny rozrachunkowe Projekty o kosztach poniżej 25 mln Euro: w Wytycznych pełna analiza kosztów i korzyści społecznych została ograniczona do oceny jakościowej i ilościowej należy wymienić i opisać wszystkie istotne środowiskowe, ekonomiczne i społeczne skutki projektu oraz (jeśli to możliwe) ująć je ilościowo (np. wielkość rocznego zmniejszenia emisji zanieczyszczeń w tonach, liczba nowych zatrudnionych) 19 M inisterstwo Środowiska

20 Metodyka wyznaczania w ramach aglomeracji zakresu sieci kanalizacyjnej, która może być finansowana z FS - wskaźnik 120 nowo podłączonych osób na 1 km wybudowanej kanalizacji - metodyka stosowana osobno dla poszczególnych zlewni oczyszczalni ścieków - stosowane kolejne kroki wyznaczania zakresu sieci - dołączane do zakresu sieci odcinki wynikające z 3 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji - interpretacja problematycznych zapisów metodyki 20 M inisterstwo Środowiska

21 Metoda szacowania dochodu do dyspozycji Źródło i rodzaj danych: Dane GUS z 2003 jako podstawa do obliczeń wartości bazowej dochodu do dyspozycji gospodarstw domowych dla roku 2004 Kategorie miejscowości (w podziale na województwa): do 20 tys tys. pow. 100 tys. Zastosowanie mediany Prognoza dla całego okresu analizy poprzez przemnożenie wartości bazowej z roku 2004 dla kolejnych lat o: ½ wskaźnika realnego wzrostu wynagrodzeń wskaźnik inflacji 21 M inisterstwo Środowiska

22 Finansowanie projektów POIiŚ - prognoza wpływów i wydatków NFOŚiGW w latach (mln zł) wpływy wydatki M inisterstwo Środowiska

23 Finansowanie projektów POIiŚ dopłaty do kredytów, ogólna charakterystyka Cel: Pozyskanie środków bankowych dla współfinansowania przedsięwzięcia poprzez udzielenie wsparcia finansowego w formie dopłat do oprocentowania preferencyjnego kredytu bankowego w przypadku, gdy wyboru banku dokonuje wnioskodawca. Przyczyny: Brak dostępnych środków finansowych w wysokości odpowiadającej zapotrzebowaniu na pożyczki. 23 M inisterstwo Środowiska

24 Finansowanie projektów POIiŚ dopłaty do kredytów, tryb postępowania 3. Po uzyskaniu promesy z NFOŚiGW wybranie banku przez wnioskodawcę. 5. Udostępnienie bankom wybranym przez NFOŚiGW środków finansowych z przeznaczeniem na dopłaty. 7. Dopłata nie wyższa niż 300 punktów bazowych w skali roku (dla I i II osi PO IiŚ). 24 M inisterstwo Środowiska

25 Finansowanie projektów POIiŚ dopłaty do kredytów, tryb postępowania (2) 2. Dopłaty naliczane od uruchomienia kredytu przez Bank, nie dłużej jednak niż przez 10 lat licząc od daty wypłaty pierwszej transzy przez bank (możliwość dłuższego kredytowania przez bank ale już bez dopłat). 5. Wysokość kredytu nie niższa niż 2 mln zł (dla I i II osi). 6. Przedsięwzięcie nie może zostać zakończone przed datą złożenia wniosku o dopłaty 25 M inisterstwo Środowiska