www.ultigips.pl VG-ORT Polska p. z o.o. Inforacja dla projektantów Projektowanie œcian dzia³owych w systeie ultigips zgodnie z nor¹ PN-EN 11 W roku 00 zosta³y wdro one w naszy kraju dwie zharonizowane nory europejskie dotycz¹ce systeu œcian z p³yt (bloków) gipsowych: PN-EN 19 gipsowe. Definicje, wyagania i etody badañ. PN-EN 1 Kleje do p³yt gipsowych. Definicje, wyagania i etody badañ. Dokuenty te zawieraj¹ wyagania techniczne w stosunku do podstawowych ateria³ów wchodz¹cych w sk³ad systeu, nie odnosz¹c siê do zagadnieñ dotycz¹cych œcian dzia³owych jako eleentów budowlanych wykonanych z tych ateria³ów. Brak ten zosta³ uzupe³niony poprzez wdro enie w paÿdzierniku 007 roku nory EN 11 Projektowanie i zastosowanie p³yt gipsowych (polski tekst nory zosta³ zatwierdzony przez PKN w luty 009). W opracowaniu przedstawiono w syntetyczny sposób wynikaj¹ce z nory EN 11 dane techniczne dotycz¹ce systeu œcian dzia³owych ultigips. Inforacje te og¹ byæ przydatne zw³aszcza na etapie projektowania budynków z wykorzystanie p³yt gipsowych. 1. Dopuszczalne wyiary œcian Przed wejœcie w ycie nory EN 11 zawarte w ateria³ach technicznych VG-ORT Polska zalecenia dotycz¹ce dopuszczalnych wyiarów œcian oparte by³y na norie DIN. W norie tej wyró niono dwie grupy obiektów: Grupa 1 budynki o niewielki natê eniu ruchu (np. ieszkania, pokoje hotelowe, biurowe, sale szpitalne) Grupa budynki o du y natê eniu ruchu (np. szko³y, obiekty handlowe i wystawiennicze, sale konferencyjne). W budynkach Grupy ograniczenia aksyalnych wyiarów œcian dzia³owych s¹ bardziej ostre w stosunku do budynków Grupy 1. Poza przynale noœci¹ obiektu do danej grupy, wp³yw na dopuszczaln¹ d³ugoœæ i wysokoœæ przegrody aj¹ gruboœæ œciany i jej scheat statyczny. Warunki zawarte w norie PN-EN 11 oparte s¹ na podobnych za³o eniach. W iejsce podzia³u budynków na dwie grupy w zale noœci od natê enia ruchu, wprowadzone zosta³y dwa pozioy naprê eñ: Pozio naprê eñ noralny, dotycz¹cy budynków ieszkalnych Pozio naprê eñ wysoki, obowi¹zuj¹cy dla budynków nieieszkalnych. Wyienione w norie scheaty statyczne (typy œcian) zosta³y przedstawione w tabeli 1. Tabela 1 - Typy przegród wed³ug PN-EN 11 Typ przegrody 1a Opis przegrody Przegrody bez otworów cheat statyczny 1b Przegrody bez otworów z du y wyiare wysokoœci Przegrody z otworai Przegrody nie po³¹czone ze strope Dopuszczalne wyiary œcian wed³ug noy PN-EN 11 przedstawiono w tabelach i. (
www.ultigips.pl VG-ORT Polska p. z o.o. Tabela - Wyiary aksyalne pojedynczych przegród. Pozio naprê eñ: noralny dr¹ one b typu 1a c typu 1b d typu e typu D ciê ka) D o œredniej D o niskiej D a ax ax ax ax ax ax ax ax ax ax ax ax,00,00 1, 1,,00 11,00,7,, 77, 1,00,,,, 1,,00,00,00 a - aksyalne pole powierzchni, stanowi¹ce pierwsze kryteriu do spe³nienia b Przegrody typu 1a = przegrody bez otworów c Przegrody typu 1b = przegrody bez otworów oraz z du y wyiare wysokoœci d Przegrody typu = przegrody z otworai e Przegrody typu = przegrody nie po³¹czone na górze UWAGA Takie sae ograniczenia dotycz¹ przegród wykonanych z p³yt wodoodpornych Tabela - Wyiary aksyalne pojedynczych przegród. Pozio naprê eñ: wysoki dr¹ one b typu 1a c typu 1b d typu e typu D (p[³yta ciê ka) D o œredniej D o niskiej D a ax ax ax ax ax ax ax ax ax ax ax ax, 1, 1 1, 1 7 1 9 1 1 1 1 7 1 1 1 7 a - aksyalne pole powierzchni, stanowi¹ce pierwsze kryteriu do spe³nienia b Przegrody typu 1a = przegrody bez otworów c Przegrody typu 1b = przegrody bez otworów oraz z du y wyiare wysokoœci d Przegrody typu = przegrody z otworai e Przegrody typu = przegrody nie po³¹czone na górze UWAGA Takie sae ograniczenia dotycz¹ przegród wykonanych z p³yt wodoodpornych Uwagi: W zwi¹zku z ty, e tabela nie podaje dopuszczalnych wyiarów œcian typu 1b, zaleca siê przyjowanie dla celów projektowych danych dla tego typu œcian zgodnie z tabel¹ jak dla wysokiego poziou naprê eñ. Jest to rozwi¹zanie w kierunku bezpieczny. ) W tabelach i przyjêto podzia³ p³yt gipsowych na klasy pod wzglêde gêstoœci wed³ug nory PN-EN 19 (tabela ). Tabela - Wyiary aksyalne pojedynczych przegród. Pozio naprê eñ: wysoki Rodzaj p³yt o du ej gêstoœci (ciê kie) o œredniej gêstoœci* o niskiej gêstoœci Gêstoœæ objêtoœciowa [kg/ ] 1-0 - 1 0-0 Kolor p³yt ró owy naturalny ó³ty * ultigips obecne na rynku polski zaliczane s¹ do œredniej klasy gêstoœci. ()
www.ultigips.pl VG-ORT Polska p. z o.o. ) Podane w tabelach i dopuszczalne wyiary dotycz¹ odcinków œcian poiêdzy stê eniai, któryi og¹ byæ: a) s¹siaduj¹ce przegrody noœne (asywne), b) poprzeczne œciany z p³yt gipsowych po³¹czone na zasadzie wi¹zania urarskiego, c) specjalne stê enia, które projektuje siê w przypadku œcian o wyiarach przekraczaj¹cych wartoœci podane w tabelach i. Nora podaje przyk³ady stê eñ pionowych w postaci s³upów lub pilastrów wykonanych z p³yt gipsowych (rys.. Rys. 1. Przyk³adowe stê enia pionowe œcian z p³yt gipsowych a) stê enie wykonane ze s³upka etalowego 1 przek³adka elastyczna etalowy eleent usztywniaj¹cy 1. Odpornoœæ ogniowa b) stê enie z zastosowanie pilastra z p³yt gipsowych 1 klej gipsowy c) stê enie wykonane ze s³upka drewnianego 1 klej gipsowy przek³adka elastyczna Nora PN-EN 11 podaje zestawienie odpornoœci ogniowej œcian w zale noœci od rodzaju p³yt (tabela ). Tabela. Odpornoœæ ogniowa œcian z p³yt gipsowych wed³ug PN-EN 11 Gruboœæ [] Klasa gêstoœci E in. E in. dr¹ one EI in. EI in. dr¹ one a³a () œrednia () du a () Powy sza tabela nie zawiera inforacji dotycz¹cych odpornoœci ogniowej œcian o gruboœci. Wniosek o uzupe³nienie tabeli o te dane zosta³ zg³oszony do Europejskiego Koitetu Noralizacyjnego (CEN). Zgodnie z badaniai wykonanyi przez VG-ORT Polska, odpornoœæ ogniowa œcian z p³yt gipsowych o gruboœci wynosi EI = in. Tak¹ sa¹ wartoœæ odpornoœci ogniowej podano w norie PN-EN 11 ju dla p³yt pe³nych, w zwi¹zku z czy wnioskowane uzupe³nienie danych norowych nie powinno budziæ zastrze eñ. Dane wed³ug tabeli, uzupe³nione o paraetry œcian z p³yt, og¹ byæ przyjowane do celów projektowych. Tabela. Odpornoœæ ogniowa œcian z p³yt gipsowych wed³ug PN-EN 11 Gruboœæ [] Klasa gêstoœci E in. E in. dr¹ one EI in. EI in. dr¹ one a³a () œrednia () du a () Wartoœci dodane w oparciu o wyniki badañ œcian ultigips ()
www.ultigips.pl VG-ORT Polska p. z o.o.. Izolacyjnoœæ akustyczna Nora PN-EN 11 podaje przybli one dane na teat izolacyjnoœci akustycznej œcian z p³yt gipsowych. Zgodnie z t¹ nor¹, paraetry dotycz¹ce izolacyjnoœci akustycznej œcian powinny byæ wyznaczane przez akredytowane laboratoriu. Dane uzyskane dla œcian ultigips zestawiono w tabeli 7. Podane wyniki dotycz¹ œcian pojedynczych oraz warstwowych - stosowanych przewa nie do oddzielenia lokali ieszkalnych w budynkach wielorodzinnych. Wa ony wskaÿnik izolacyjnoœci akustycznej w³aœciwej w przypadku œciany warstwowej z bloków o gruboœci c wynosi Rw = db. Jest to przy ty przegroda suk³a i lekka, gdy jej ³¹czna gruboœæ wynosi c, a 1 œciany wa y tylko 1 kg (rys., ). Tabela 7. Izolacyjnoœæ akustyczna œcian pojedynczych i warstwowych ultigips p. Opis przegrody Nazwa instytutu Nr raportu z badañ Rw (C, C tr) [db] 1 Œciana ultigips o gruboœci z p³yt gipsowych o œredniej gêstoœci aboratoriu Akustyczne ITB Warszawa, nr notyfikacji 1 A/9c/0 9 (-1, -) Œciana ultigips o gruboœci z p³yt gipsowych o œredniej gêstoœci aboratoriu Akustyczne ITB Warszawa, nr notyfikacji 1 A/9a/0 1 (-1, -) Œciana ultigips o gruboœci z p³yt gipsowych o du ej gêstoœci FPA eipzig Gb Acreditation DAP-P-077.00 P./0-17-1 (-, -) Œciana warstwowa ultigips, z³o ona z dwóch p³yt o gruboœci, we³ny ineralnej o gruboœci i pustki powietrznej aboratoriu Akustyczne ITB Warszawa, nr notyfikacji 1 A//0 (-1, -) Œciana warstwowa ultigips, z³o ona z p³yt o gruboœciach i, we³ny ineralnej o gruboœci i pustki powietrznej aboratoriu Akustyczne ITB Warszawa, nr notyfikacji 1 A//0 (-1, -) Œciana warstwowa,z³o ona z dwóch p³yt o gruboœci, we³ny ineralnej o gruboœci i pustki powietrznej aboratoriu Akustyczne ITB Warszawa, nr notyfikacji 1 A/1/0 (-, -7) () () Rys.. cheat œciany warstwowej ultigips: 1 - œciana s¹siednia - p³yta gipsowa - we³na ineralna o œredniej gêstoœci (np. Panelrock) - taœa z korka prasowanego gr. lub przek³adka AkustikPro - klej gipsowy pustka powietrzna Rys.. Widok œciany warstwowej z p³yt ultigips w trakcie onta u ()
www.ultigips.pl VG-ORT Polska p. z o.o.. Izolacyjnoœæ tericzna Dla celów projektowych nale y przyjowaæ podane w norie PN-EN 11 wartoœci wspó³czynników przewodnoœci cieplnej p³yt gipsowych zgodnie z tabel¹. Tabela. Wspó³czynnik przewodnoœci cieplnej dla p³yt gipsowych o ró nej gêstoœci objêtoœciowej zgodnie z PN-EN 11 Gêstoœæ objêtoœciowa p³yt gipsowych kg/ 0 0 0 900* 0 1 0 0 0 Wspó³czynnik przewodnoœci cieplnej ë W/K 0,1 0, 0, 0,0* 0, 0,9 0, 0,7 0,1 *gêstoœæ objêtoœciowa p³yt ultigips produkcji VG-ORT Jaworzno Izolacyjnoœæ tericzna nie nale y do podstawowych paraetrów p³yt gipsowych, gdy ateria³y te stosowane s¹ najczêœciej do wykonywania œcian dzia³owych poiêdzy poieszczeniai wewn¹trz budynku. Zdarza siê jednak, e œciana z p³yt ultigips oddziela poieszczenia o ró nej teperaturze i wówczas niezbêdne o e byæ sprawdzenie wspó³czynnika przenikalnoœci cieplnej U na etapie projektowy. Dotyczy to zw³aszcza œcian warstwowych, które og¹ byæ stosowane na przyk³ad iêdzy ieszkaniai i klatkai schodowyi lub innyi poieszczeniai o teperaturze ni szej ni teperatura wewn¹trz ieszkania. Przyk³adowe wyliczenie wspó³czynnika przenikalnoœci cieplnej dla najczêœciej stosowanej œciany warstwowej o gruboœci c przedstawiono w tabeli 9. Tabela 9. Obliczenie wspó³czynnika przenikania ciep³a dla œciany warstwowej ultigips oddzielaj¹cej poieszczenia o ró nych teperaturach scheat jak na rys.. Warstwa P³yta gipsowa gr. c We³na ineralna Panelrock gr. c Pustka powietrzna 1 c P³yta gipsowa gr. c d 0,0 0,0 0,01 0,0 ë W/K 0,0 0,0 0,0 ¹czny opór cieplny wszystkich warstw przegrody Rt = Opory przejowania ciep³a: Rsi = Rse = ¹czny opór cieplny R = Rt + Rsi + Rse = Wspó³czynnik przenikania ciep³a U = 1/R [W/ /K] R K/W 0,7 1,9 0,1 0,7,07 0,1 0,1, 0, Przewodnoœæ cieplna p³yty gipsowej jest równie istotna w przypadku warstwowych œcian zewnêtrznych, w których jako warstwê wewnêtrzn¹ stosuje siê p³yty gipsowe. Przyk³ade takiego rozwi¹zania s¹ przegrody stosowane w doach pasywnych EKORD, bardzo popularnych na terenie Czech i ³owacji (wykonano ju w tych krajach ponad 0 tego typu doów). Na rys. przedstawiono przekrój przegrody zewnêtrznej w systeie EKORD', a na rys. widok œcian w trakcie onta u. 1 00 Rys.. Przekrój pionowy œciany zewnêtrznej dou pasywnego EKORD" 1 pustak betonowy we³na ineralna folia paroizolacyjna p³yta ultigips ()
www.ultigips.pl VG-ORT Polska p. z o.o. Rys.. onta œcian z p³yt gipsowych w doach pasywnych EKORD VG-ORT Polska p. z o.o. - Jaworzno ul. Proienna 1 tel. + 7 7 90 fax + 7 7 91 ultigips@ultigips.pl www.ultigips.pl ()