PROJEKT BUDOWLANY REMONTU ELEWACJI PAŁACU PACA - GMACHU MINISTERSTWA ZDROWIA OD STRONY ALEI SOLIDARNOŚCI I OGRODU Warszawa ul.

PROJEKT BUDOWLANY REMONTU ELEWACJI PAŁACU PACA - GMACHU MINISTERSTWA ZDROWIA OD STRONY ALEI SOLIDARNOŚCI I OGRODU Warszawa ul. Miodowa 15 Inwestor: MINISTERSTWO ZDROWIA ul. Miodowa 15 00-952 Warszawa OPRACOWANIE: MGR INŻ. ARCH PIOTR KRAWIEC INŻ. ARCH. CZESŁAW OSKROBA UPR. BUD. NR 2248/63 EGZ... 10 Czerwca 2012

SPIS TREŚCI: - KSEROKOPIE UPRAWNIEŃ - KSEROKOPIE ZAŚWIADZCZEŃ O PRZYNALEŻNOŚCI DO IZBY - SPIS TREŚCI...2 - CZĘŚĆ OPISOWA: 1. TEMAT OPRACOWANIA...3 2. PODSTAWA OPRACOWANIA...3 3. LOKALIZACJA...3 4. OPIS PROJEKTOWANYCH PRAC...3 5. ZAKRES PRAC...5 6. INFORMACJA DOTYCZĄCA BIOZ...12 7. UWAGI KOŃCOWE...13 OŚWIADCZENIE PROJEKTANTÓW...14 - CZĘŚĆ RYSUNKOWA : RYS.2. Elewacja A inwentaryzacja - 1:100, RYS.3. Elewacja B inwentaryzacja - 1:100, RYS.4. Elewacja C inwentaryzacja - 1:100, RYS.5. Elewacja D inwentaryzacja - 1:100, RYS.6. E inwentaryzacja - 1:100, RYS.7 F inwentaryzacja - 1:100, RYS.8 G i H inwentaryzacja - 1:100, RYS.9 Elewacja I inwentaryzacja - 1:100, RYS.10 K inwentaryzacja - 1:100, RYS.11 Elewacja A projekt - 1:100, RYS.12 Elewacja B projekt - 1:100, RYS.13 Elewacja C projekt - 1:100, RYS.14 Elewacja D projekt - 1:100, RYS.15 Elewacja E projekt - 1:100, RYS.16 Elewacja F projekt - 1:100, RYS.17 Elewacja G i H projekt - 1:100, RYS.18 Elewacja I projekt - 1:100, RYS.19 Elewacja K projekt - 1:100, RYS.20 Elewacja A kolorystyka - 1:100, RYS.21 Elewacja B kolorystyka - 1:100, RYS.22 Elewacja C kolorystyka - 1:100, RYS.23 Elewacja D kolorystyka - 1:100, RYS.24 Elewacja E kolorystyka - 1:100, RYS.25 Elewacja F kolorystyka - 1:100, RYS.26 Elewacja G i H kolorystyka - 1:100, RYS.27 Elewacja I kolorystyka - 1:100, RYS.28 Elewacja K kolorystyka - 1:100, 2

1. TEMAT OPRACOWANIA Treścią niniejszego opracowania jest projekt budowlany remontu elewacji budynku od strony alei Solidarności i ogrodu w Warszawie przy ulicy Miodowej 15, będącym w użytkowaniu przez Ministerstwo Zdrowia jako biurowiec i wpisanym do rejestru zabytków pod numerem 301. 2. PODSTAWA OPRACOWANIA Projekt opracowano na podstawowe : - zlecenie i wytyczne inwestora Zalecenia Stołecznego Konserwatora z dnia 26 kwietnia 2012r odnośnie remontu elewacji od strony Alei Solidarności i ogrodu - oględzin budynku - Inwentaryzacji i badań stratygraficznych tynków - obowiązujących norm i przepisów - Projekt remontu elewacji frontowej budynku Ministerstwa Zdrowia przy ulicy Miodowej 12 dawny pałac Paca. Z 05.2012r autorstwa pracowni PRO ART A. Rostowska - Projekt remontu elewacji od strony al. Solidarności i ogrodu autorstwa FRONTON Pracowni architektoniczno- konserwatorską z 2006 roku - Inwentaryzacji architektoniczno budowlanej Pałacu Paca z 2000 roku autorstwa APPA Autorskiej Pracowni Projektowania Architektonicznego Pawła Wróblewskiego - Protokół uzgodnień kolorystyki elewacji frontowej z dnia 17 listopada 2011r. 3. LOKALIZACJA Budynek którego elewacje będą remontowane znajduje się przy ul. Miodowej 15 w Warszawie. 4. OPIS PROJEKTOWANYCH PRAC 4.1 OPIS OGÓLNY BUDYNKU. Siedziba Ministerstwa Zdrowia dawny Pałac Paca znajduje się przy ul. Miodowej 15 w Warszawie. Od strony południowo- wschodniej przylega do zabudowy klasztoru oo. Kapucynów a od północnego- zachodu do Pałacu Arcybiskupiego. Od zachodniej strony do ogrodu pałacowego przylega budynek Hipoteki a od strony północno- wschodniej pałac przylega do ulicy Miodowej. Główny korpus Pałacu o rzucie zbliżonego do kwadratu z narożnymi wieżami alkierzowymi znajduje się w głębi działki. Wzdłuż dziedzińca paradnego po obu stronach znajdują się wydłużone oficyny boczne. Pałac z oficynami od strony ul. Miodowej zasłonięty jest budynkiem z charakterystyczną absydalną niszą i drugim, owalnym dziedzińcem. Wzdłuż południowej oficyny od strony Al. Solidarności znajduje się wąskie, wydłużone podwórze gospodarcze. Całość zabudowy jest 3-kondygnacyjna, podpiwniczona. Historia Pałac wybudowany przez księcia Dominika Mikołaja Radziwiłła w latach 1681-1697 wg projektu Tylmana z Gameren w stylu barokowym. W latach 1744-1759 był własnością Andrzeja Stanisława Kostki Załuskiego, dla którego Jakub Fontana wybudował oficynę i stajnię. W roku 1794 Pałac częściowo zniszczony. W roku 1823 Pałac kupił generał Ludwik Pac a w latach 1824-1828 przeprowadził gruntowną przebudowę wg projektu Henryka Marconiego (nowa elewacja i wnętrza mauretańskie i neogotyckie), który na miejscu dawnych oficyn wzdłuż ulicy Miodowej wzniósł dwa dwupiętrowe pawilony połączone wnęką z bramą wjazdową do Pałacu. W związku z koniecznością budowy gmachu Hipoteki (do tej pory mieszczącej się w Pałacu) rozebrano jeden z budynków stajni. Około 1925 roku przeprowadzono prace restauracyjne pod kierunkiem Oskara Sosnowskiego: wyburzono XIX-wieczne przybudówki, rozebrano schody od strony ogrodu oraz dokonano całkowitej renowacji wnętrz. W okresie II wojny światowej Pałac częściowo zburzony. W latach 1948-1951 odbudowany według projektu Henryka Białobrzeskiego i Czesława Konopki, w którym elewacja 3

ogrodowa otrzymała kształt i wystrój z czasów Tylmana z Gameren a elewację od dziedzińca pozostawiono w szacie nadanej przez Marconiego. 4.2 OPIS ZACHOWANIA ELEWACJI Stan zachowania elewacji jest różny a cała jej powierzchnia jest silnie zabrudzona. Tynki w miejscach zacieków wody: pod nieszczelnymi i uszkodzonymi obróbkami blacharskimi, wzdłuż rynien i rur deszczowych są zawilgocone a ich stan jest zły. Występują w tych miejscach liczne drobne ubytki i odparzenia. Detale opracowane w narzucie - zwłaszcza na krawędziach i uskokach murów oraz w pasie cokołu i gzymsu koronującego - spękane i odspojone od podłoża. W niektórych tych miejscach detal architektoniczny uległ całkowitemu zniszczeniu. Źle odprowadzona woda opadowa, uszkodzenia i nieszczelności oblachowania a szczególnie miejsc połączenia rynien z rurami spustowymi spowodowała zacieki oraz wypłukała powierzchniowe warstwy wykończeniowe. Nastąpiło głębokie zmurszenie tynku wraz z odpadaniem całkowitym, aż po głębokie ubytki i zmurszenie samych cegieł. W wielu miejscach profile detalu sztukatorskiego są zniszczone i zredukowane a płasko zatarte tynki są spękane włoskowato, zniszczone mechanicznie oraz odspojone od podłoża. Warstwy malarskie, zachowały się w różnym stanie, w większości jednak są poprzecierane, łuszczące się i zmyte. Występują powierzchniowe, miejscowe wybrzuszenia farby, wykwity soli wskazujące na zastosowanie w trakcie poprzednich remontów nieodpowiednich, szczelnych materiałów uniemożliwiających odparowywanie wilgoci wraz z rozpuszczonymi w niej solami podczas poprzednich remontów. Stolarka okienna to okna drewniane skrzynkowa typu weneckiego i typu warszawskiego. Jest w różnym stanie technicznym, część została wymieniona w ostatnich latach. Stolarka okienna i drzwiowa nie jest przedmiotem niniejszego opracowania. Oblachowanie wykonane jest z blachy miedzianej, łączonej na rąbek. 4.3 OPIS USZKODZEŃ ELEMENTÓW Na wszystkich elewacjach dokonując oglądu z poziomu chodnika rozpoznano następujące rodzaje zniszczeń elementów architektonicznych: - całkowity brak detalu architektonicznego opracowanego w narzucie - ubytki częściowe detalu architektonicznego opracowanego w narzucie oraz detal architektoniczny opracowany w narzucie odspojony od podłoża - detal architektoniczny opracowany w narzucie wtórnie zdeformowany - rys i spękania grubości 0,3mm-5mm; - drobne, zatarte i zamazane zarysowania - drobne zarysowania tynku na detalu arch. i płaskich powierzchniach - spurchlona i łuszcząca się powierzchnia się powierzchnia oraz liczne drobne siatkowate spękania powłok malarskich - powierzchnie zawilgocone i zagrzybione obróbki blacharskie i rynny w złym stanie - wadliwy styk dolnej partii cokołu z posadzką (nadmierne uszczelnienie) - niefachowe reperacje powierzchni otynkowanych - wiązki kabli do uporządkowania - obce elementy na elewacjach klimatyzatory, oprawy oświetleniowe Stan zachowania elewacji kwalifikuje go do jak najszybszego remontu konserwatorskiego. Pozostawienie obiektu bez działań konserwatorskich spowoduje stopniowe i coraz szybsze pogarszanie się stanu technicznego i estetycznego budynku w w efekcie jego degradacje. 4

4.4 OPIS USZKODZEŃ KONSTRUKCYJNYCH ELEWACJI Uszkodzenia konstrukcyjne elewacji można podzielić na następujące grupy: I drobne zarysowania na wszystkich poziomach, aktualnie zatarte i zamalowane; II - zarysowania o przebiegu pionowym, głównie w strefach w pobliżu otworów okiennych, o rozwartości 0,3-5mm występują na wszystkich elewacjach III lokalne spękania pionowe gzymsów wieńczących o różnej rozwartości, praktycznie na wszystkich elewacjach ; IV uszkodzenia partii cokołowych polegające na zawilgoceniach, odspojeniu tynków od podłoża, jak również ubytkach - na wszystkich elewacjach; V lokalne pozostałe uszkodzenia tynków, szczegółowy opis w architektonicznej części projektu. Wszystkie uszkodzenia elewacji zostały pokazane na rysunkach w części architektonicznej. Uszkodzenia elewacji zostały pokazane w części graficznej na rysunkach nr 2,3,4,5 4.5. PRZYCZYNY USZKODZEŃ Nawarstwienia powstałe w wyniku upływu czasu, czynników fizycznych, chemicznych i mechanicznych spowodowały korozję zarówno powierzchniową jak i strukturalną. Obecny stan obiektu jest wynikiem: - upływu czasu, - uszkodzenia systemów odprowadzania wody opadowej, - nadmiernego uszczelnienia tynków w partiach przy cokołowych, - wielu remontów przeprowadzanych doraźnie, z użyciem niewłaściwych materiałów i technologii. Przyczyny powstawania uszkodzeń. Uszkodzenia grupy I - nie mają charakteru aktywnego; ujawniają się one wskutek zbyt powierzchownych napraw podłoża pod tynki w trakcie poprzednich remontów elewacji. Zarysowania grupy II - w strefach przyokiennych zostały spowodowane niewielkimi odkształceniami podłoża gruntowego, aktualnie ustabilizowanymi, niejednorodnością, lokalnym osłabieniem substancji murowej między otworami okiennymi oraz niską jakością reperacji murów. Zarysowania III - grupy w gzymsach powstały prawdopodobnie na skutek ruchów termicznych stropu nad II piętrem oraz z braku dylatacji. Przyczyną uszkodzeń partii cokołowych oraz innych uszkodzeń tynków (grupy IV i V) była wilgoć penetrująca w mury tak od góry z powodu uszkodzonych i źle wykonanych obróbek blacharskich, jak i od dołu w wyniku uszkodzeń opasek przy budynku, braku chłonności opaski wokół budynku i nieodpowiednio wykonanych tynków, oraz bezpośredniego wnikania wilgoci od zewnątrz. Wnioski. Wszystkie w/w odnotowane spękania należy traktować jak najpoważniejsze szkody budowlane. Wilgoć przenika przez pęknięcia do tynku i muru oraz rozprzestrzenia się w w głąb. Wnikając pod powłoki malarskie, tynki elewacyjne, może prowadzić to do ich odpadania. Powoduje to obniżenie termoizolacyjności budynku. Przy zmieniających się warunkach termicznych następuje przemieszczenie się powierzchni oddzielonych pęknięciem. Krawędzie trą się o siebie, co prowadzi do pogłębiania się i poszerzania rys. Wnikanie wilgoci jest w konsekwencji coraz łatwiejsze. Zamknięta w ścianie wilgoć w lecie paruje, a w zimie zmienia się w lód. W obu przypadkach wywołuje to znaczące naprężenia, których skutkiem są najpierw zerwanie przyczepności, a następnie odrywanie się zewnętrznych warstw ścian. Ponadto bezpośrednia bliskość trasy WZ i związany z tym intensywny ruch kołowy i tramwajowy może negatywnie wpływać na odnotowane uszkodzenia, z których spękania II i III grupy wymagają 5

wzmocnień konstrukcyjnych. Niektóre elementy elewacji (zwłaszcza znajdujące się w strefach gzymsowych) powodują powstanie bezpośredniego zagrożenia dla ludzi i zabytkowego obiektu. 5. ZAKRES PRAC 5.1 Program prac remontowo konserwatorskich Założeniem niniejszego opracowania jest : Usunięcie technicznych przyczyn zniszczeń tynków i dekoracji sztukatorskich. Usunięcie zniszczeń konstrukcyjnych i powierzchownych w zakresie murów, wypraw i detalu. Przywrócenie obiektowi dawnej świetności poprzez z zastosowaniem współczesnych środków: farb, zapraw i rozwiązań sprawdzonych w długoletniej praktyce konserwatorskiej. Przeprowadzono szczegółową inwentaryzację uszkodzeń elewacji oraz zidentyfikowano przyczyny ich powstawania. Na podstawie wykonanych badań tynku oraz na podstawie dokumentacji remontu elewacji frontowej budynku w projekcie niniejszym powtórzona została kolorystyka elewacji zastosowana przy wykonywaniu remontu części frontowej budynku. Pozwoli to na uzyskanie spójnego efektu dla całego budynku, pomimo prowadzenia robót w różnych okresach. Dobór kolorów przyjęto z protokołu uzgodnień z dnia 17 listopada 2011r. Przeprowadzone badania potwierdziły brak zachowania oryginalnych kolorów na elewacji, a odkryte kolory pochodzą z okresu po 2 wojnie światowej. Zakres robót wskazany jest w części graficznej na rysunkach nr 11-19. Główną przyczyną zniszczeń elewacji jest uszkodzona instalacja odprowadzająca wody opadowe oraz uszkodzone oblachowanie budynku. Dlatego całe oblachowanie, oraz rynny i rury spustowe zostaną wymienione. Usunięte zostaną wszystkie uszkodzenia konstrukcyjne i uszkodzenia tynku oraz gzymsów i detali. Należy usunąć zwisające luźno kable, klimatyzatory, daszki nad studzienkami okienek piwnicznych wykonane z blacho dachówki. Kable których prowadzenie jest zasadne (np. instalacje dozorowe ) należy umieścić w bruzdach w tynku, pozostałe zaś należy usunąć. W ramach wykonania remontu elewacji należy także wykonać pas nowego chodnika wzdłuż całego obwodu cokołu elewacji z kostki granitowej na przepuszczalnym podłożu. Należy zdemontować istniejące urządzeni klimatyzacyjne i przeniesienie w takie miejsce, by nie były widoczne np. na poziomie ziemi, studzienkach przyokiennych lub na poddaszu budynku. Niedopuszczalne jest zamontowanie ich powtórnie na elewacji na elewacji. Zdemontować należy również instalacje oświetleniową z elewacji budynku. Nowe oświetlenie budynku należy zamontować na ziemi lub wykorzystując istniejące słupy. Niedopuszczalne jest powtórne zamontowanie oświetlenia na elewacji budynku. 5.2 Założenia konserwatorskie remontu. Do przeprowadzenia właściwego remontu konserwatorskiego elewacji niezbędne są następujące działania: a). Należy zdjąć odciski i wykonać szablony do odtworzenia ciągnionych detali sztukatorskich takich jak gzyms główny, gzymsy pośrednie i podokienniki a także elementów boniowania. b). Wykonać dezynfekcję muru c). Dokonać dokładnego przeglądu i wnikliwej analizy zniszczeń na tynkach i detalach sztukatorskich: spękań, mikrospękań, spękań włoskowatych, niewidocznych z poziomu chodnika. Elementy dekoracyjne obejrzeć i ocenić stan zamocowania, wszystkie elementy zamocowane 6

niedostatecznie zdjąć, oznakować i odłożyć do ponownego zamontowania. d). Elewację ( partie płaskie) umyć strumieniem gorącej pary wodnej lub wody aparatem ciśnieniowym np Karcher osłaniając elementy sztukaterii, które umyć przy użyciu miękkich szczotek i w razie konieczności z użyciem niejonowego środka powierzchniowo czynnego. e). Z rusztowań należy starannie przejrzeć całość tynków elewacji. Wszystkie miejsca tynki spękane odspojone odparzone skuć. Skontrolować stan cegły w tych miejscach, cegły zlasowane i osłabione usunąć. f). Całość obróbek blacharskich zdemontować. 5.3. naprawa uszkodzeń konstrukcyjnych elewacji.. Zalecenia projektowe w zakresie uszkodzeń konstrukcji. 1. Skuć wszystkie odspajające się i popękane tynki (na ok. 25% powierzchni). Dokonać przeglądu oczyszczonego tynku i muru, w przypadkach destrukcji cegły dokonać przemurowań w niezbędnym zakresie. 2. Spękania I grupy naprawić wg opisu w części tynki z zastosowaniem siatek wzmacniających podtynkowych w przypadku pękań powierzchniowych. 3. Pęknięcia II grupy należy wyreperować w poniższy sposób: - skuć tynk w strefie spękań; - usunąć tynk z obu stron rysy (co najmniej na 50 cm), usunąć zaprawę ze spoin poziomych na głębokość około 3 cm; - po dokładnym oczyszczeniu spoin i powierzchni ściany z resztek zaprawy i zmyciu ich wodą, spoiny wypełnia się zaprawą wap.-cem. marki M3MPa i wciska się w nią pominiowane pręty stalowe # 8 w co II spoinie lub max co 15cm. - po wciśnięciu prętów spękania iniekcjuje się mineralnym materiałem iniekcyjnym. Przed przystąpieniem do iniekcji brzegi wypełnianych rys muszą mieć odpowiednią przyczepność i wytrzymałość. Czyszczenie rys powinno odbywać się przy pomocy sprężonego powietrza lub wodą pod wysokim ciśnieniem. Przed rozpoczęciem iniekcji należy zasklepić rysy i zamontować pakery. Suche rysy przed rozpoczęciem iniekcji należy zwilżyć wodą. Materiał iniekcjuje się pod ciśnieniem 8 bar. Odpowiednimi urządzeniami do iniekcji są membranowe pompy iniekcyjne. Iniekcję należy przeprowadzać aż do momentu wypłynięcia zawiesiny przez paker kontrolny. Wówczas mamy pewność, że puste przestrzenie zostały wypełnione. - uzupełnia się zaprawę w spoinach, a po jej związaniu ścianę tynkuje się wg wskazań zawartych w części architektoniczno- technologicznej projektu. - ponadto dokonać przemurowań w przypadkach spękanych i wykruszających się cegieł - na głębokość min. 1/2 cegły z przewiązaniem na 1 cegłę, stosując cegłę pełną ceramiczną kl. 15MPa na zapr. cem.- wap. marki 3MPa 4. Spękania III grupy w górnych warstwach gzymsów wieńczących naprawić w poniższy sposób: - usunąć odspajające się i spękane fragmenty tynku, oczyścić oraz rozglifić rysy, po czym wypełnić mineralnym materiałem iniekcyjnym do wzmacniania i uszczelniania obiektów murowanych z rysami o rozwartości > 0,2mm, np. Centricrete UF firmy MC Bauchemie lub za pomocą innych preparatów o podobnym działaniu i parametrach. Naprawić ewentualne uszkodzenia substancji murowej w gzymsach. - na całej długości gzymsów na zwarte, czyste i suche podłoże nanosi się elastyczną, przyklejającą się szpachlówkę i wciska siatkę podtynkową z włókna szklanego przy pomocy wałka z twardej gumy. Po wyschnięciu należy pokryć powłokę szpachlówką. Powłokę kryjącą wykonać wg opracowania technologicznego i architektonicznego. 5. Uszkodzenia IV i V grup wyreperować wg części tynki. 7

Uwagi końcowe do części konstrukcyjnej 1. Szczegółowy opis reperacji tynków oraz technologii malowania patrz w części tynki opracowania. 2. Niniejsza część konstrukcyjna została opracowana na podstawie wizji lokalnej na obiekcie. Dla uszczegółowienia zakresu remontu elewacji pod względem konstrukcyjnym należy dokonać dokładnego przeglądu oraz opukania całej elewacji po postawieniu rusztowań. Program naprawczy nie wyczerpuje ewentualnych uszkodzeń murów od strony wewnętrznej, które powinny być przedmiotem ekspertyzy konstrukcyjnej całego obiektu. 3. Roboty ujęte w niniejszym opracowaniu należy zlecić jednostce specjalistycznej o odpowiednim doświadczeniu i kwalifikacjach oraz prowadzić pod kierunkiem osoby uprawnionej ściśle przestrzegając odpowiednich przepisów bhp, ppoż. oraz pod nadzorem konserwatorskim. 5.4 Tynki - Przed pracami tynkarskimi wykonać wymianę obróbek blacharskich, bruzdy pod ewentualne instalacje oraz niezbędne podkucia muru i tynku. - Remont tynków należy rozpocząć od zmycia ich wodą pod ciśnieniem (Karcher), z użyciem niewielkiej ilości detergentu (środek powierzchniowo-czynny), ułatwiający odtłuszczenie powierzchni. Pozwoli to również na usunięcie farby i tynków bardzo słabo związanych z podłożem. - Wszystkie powierzchnie tynkowane w pobliżu pęknięć i zawilgoceń dokładnie przebadać przez obstukanie drewnianym młotkiem. - W przypadku stwierdzenia rys konstrukcyjnych należy zbić tynk na murowanej konstrukcji w tym obrębie, wykonać bruzdy i wzmocnić zgodnie z opisem w pkt. 5.2 - W miejscach występowania objawów korozji biologicznej (glony, mchy, porosty) należy, po usunięciu uszkodzonego tynku, zneutralizować (odgrzybić) istniejące mikroorganizmy przez naniesienie preparatu biologicznie czynnego i pozostawienie go na 48 godzin bez spłukiwania. Przy odgrzybianiu należy postępować zgodnie z instrukcją producenta, przestrzegając zasady BHP. - Fragmenty słabo związane, odspojone, osypujące się należy delikatnie usunąć przez opukanie. Pęknięcia i drobniejsze rysy tynku pogłębić, naprawić i uzupełnić stosując powłoki gruntujące wzmacniające podłoże i gotowe zaprawy tynkarskie produkcji renomowanych firm, sprawdzonych w pracach przy obiektach zabytkowych takich jak: Remmers, Tubag, Sto. - Profile sztukatorskie gzymsów i opasek okiennych, uszkodzone i brakujące fragmenty należy po oczyszczeniu i zbiciu niestabilnej zaprawy uzupełnić ciągnąc w tynku renowacyjnym wg szablonu wykonanego na miejscu wzorowanym na elementach nieuszkodzonych (np. FEINPUTZ firmy REMMERS) - Miejsca gdzie tynk jest szczególnie słaby lub lub zniszczony ( tynk na ścianach ostatniej kondygnacji ) należy wzmocnić siatką z włókna szklanego zatopionego w zaprawie klejącej np. zastosować system wzmacniania z zastosowaniem zaprawy klejowej i wykończony szlichtą nawierzchniową np. systemu Remmers. - Elementy sztukaterii umyć przy użyciu wody, miękkich szczoteczek. Wycyzelować ornament skalpelami. Spękania i rysy podkleić wapnem dyspergowanym KALKINIEKCION firmy KALK- KONTOR. Całość wzmocnić preparatem krzemoorganicznym, który nie daje efektu hydrofobowego. Ubytki uzupełnić zaprawą sztukatorską (np. Tubag ). Na podstawie zachowanych elementów dekoracyjnych odtworzyć brakujące fragmenty dekoracji. Całość zagruntować preparatami z serii Tiefengrund firm takich jak Remmers, Tubag. Po zakonserwowaniu detali architektonicznych zamontować system ochrony przeciw ptactwu np Ecopic. Wszystkie materiały użyte do wbudowania mogą być wyłącznie od jednego systemodawcy i posiadać aprobaty Instytutu Techniki Budowlanej i Państwowego Zakładu Higieny, dopuszczające do stosowania w tego rodzaju budownictwie. 8

Materiały do wypełniania rys i renowacji starych powierzchni winny być pochodzenia mineralnego, tworzyć elastyczne powłoki, nie zawierać cementu, mieć dobrą przyczepność do podłoża, być paroprzepuszczalne i hydrofobowe. Powierzchnie naprawionych ścian trzeba zagruntować przed malowaniem. Do malowania elewacji stosować farby elewacyjne dyspersyjne, sylikatowe z dodatkiem substancji hydrofobizujących, o wysokiej paroprzepuszczalności pary wodnej. Kolorystykę zastosować identyczną jak przy remoncie elewacji frontowej budynku. Rozmieszczenie kolorów na elewacji, oraz ich numerację wg katalogu f-my STO podano na rysunkach kolorystyki. Przed podjęciem ostatecznej decyzji, w uzgodnieniu z projektantem i przy udziale przedstawiciela stołecznego konserwatora zabytków, wykonać próbki kolorów na elewacji. Z nowych innowacyjnych technologii firma REMMERS prowadzi konserwację detalu sztukatorskiego z zastosowaniem gotowych mieszanek na bazie cementu romańskiego. Zaprawy naprawcze oparte na tym historycznym spoiwie najlepiej współpracują z pierwotnym materiałem. Można wykorzystać wybrany system korzystając samodzielnie z materiałów określonej firmy, lecz gwarancja skuteczności jest uzależniona od przestrzegania reżimu technologicznego i nadzoru przedstawiciela firmy. Dlatego zasadnym jest skorzystać z pełnej oferty firmy wraz z wykonawstwem. Technologia prac konserwatorskich przy remoncie elewacji budynku z przykładowym zastosowaniem preparatów firmy Remmers. (zalecane ze względu na zastosowanie ich przy remoncie elewacji frontowej, co pozwoli na ujednolicenie całej wyremontowanej elewacji budynku). 1/postawienie rusztowań umożliwiających dostęp do wszystkich fragmentów elewacji i wysłonięcie ich białymi płachtami lub siatkami, Należy zwrócić uwagę na usunięcie wszelkich zainstalowanych na murach elewacji tablic informacyjnych, czujników itp. 2/ przeprowadzenie przeglądu stanu elewacji z rusztowania, oględzin i badań przyczepności istniejących wypraw tynkarskich,elementów dekoracyjnych i architektonicznych wykonanych w narzucie, 3/ prace należy rozpocząć od zmycia powierzchni wodą pod ciśnieniem (Karcher), z użyciem niewielkiej ilości detergentu (środek powierzchniowo-czynny), ułatwiający odtłuszczenie 4/ przeprowadzenie zabiegów biobójczych na całej powierzchni elewacji preparatem ALKUTEX ENTFERNER IMPRAGNIRUNG, miejsc silniej zaatakowanych mocniejszym preparatem ADOLIT M FLUSSIG 5/ wypełnienie drobnych szczelin i rozwarstwień w powierzchniach wypraw tynkarskich preparatem AIDA ELASTOSCHLAME 2K, wypełnienie większych szczelin materiałem RELOMULTIPACHTEL 9

6/ wyprowadzenie powierzchni ubytków przy użyciu elastycznego materiału powłokowego FUNCOSIL ELASTOFLEX FASSADENFARBE 7/ po dokładnym odkurzeniu powierzchni tynków wykonanie dwukrotnego zabiegu wzmacniania przypowierzchniowej warstwy tynku preparatem FUNCOSIL GRUNDIERUNG SV 8/ położenie warstwy malarskiej nawierzchniowej FUNCOSIL SILICONHARZ FULLFARBE LA 5.5 obróbki blacharskie Z uwagi na zniszczenie w wielu miejscach i niejednokrotnie nieprawidłowe wykonanie obróbek blacharskich należy je wymienić w całości na nowe. - obróbki wykonać z blachy miedzianej : - wymiana obróbek blacharskich blacha miedziana grub.0,5-0,55 mm - wymiana rur spustowych blacha miedziana grub.0,5-0,55 mm - należy zwrócić uwagę na przyjęcie właściwego przekroju rynien i rur spustowych ze względu na znaczną powierzchnię dachu. A także wykonanie odpowiedniego spadku przy mocowaniu rynien. - wykonać prawidłowe połączenia wpustu rynien z rurami spustowymi celem uniknięcia przelewania się wody i zalewania ścian i gzymsów. - wykonać nowe blacharkę parapetów okiennych zachowując odpowiednie spadki dla odprowadzania wody. - przy wykonywaniu obróbek należy dążyć do wykonania spadków jak 1:3. W tym celu odpowiedni spadek uformować w zaprawie cementowej osadzając w niej klocki drewniane. Boczne ścianki klocków przy mocowaniu parapetów winny mieć kształt jaskółczego ogona. - brzegi kapinosów wysunąć 2 cm poza krawędź muru - Elementy blacharskie na gzymsach w szwach prostopadłych łączyć na rąbki pojedyncze leżące (gzymsy pośrednie, oblachowanie murków wydzielające studzienki doświetlające ) na rąbki pojedyncze stojące gzyms zwieńczający. - rury spustowe prowadzić po dawnych trasach, zwracając uwagę na właściwe połączenia rynny z rurą spustową żeliwną. - obejmy mocujące osadzić co 2m przed wykonaniem remontu elewacji. Dla lepszego montażu i konserwacji stosować obejmy otwierane. Na rurach spustowych lutować trójkątne : noski w celu ich oparcia na obejmach. Dopuszcza się inne rozwiązania powszechnie przyjęte w budownictwie. - Nie można zmieniać materiału z którego wykonane będą oblachowania i orynnowanie budynku. - Wpusty żeliwne do kanalizacji należy oczyścić z powłok malarskich, korozji, zakonserwować i pomalować farbą olejną na kolor czarny grafitowy. - Daszki nad studzienkami okienek piwnicznych wykonać z blachy miedzianej płaskiej łączonej również na rąbek stojący pojedynczy lub podwójny. 5.6 Stolarka okienna i drzwiowa Należy przeprowadzić wyminę stolarki drzwiowej i części stolarki okiennej ze względu na ich stan techniczny. Nowa stolarka powinna odwzorowywać istniejącą. Stolarka znajduje się poza zakresem opracowania. 5.7 Prace malarskie Po wykonaniu prac opisanych powyżej, całość elewacji należy pokryć farbą elewacyjną. Farby te muszą posiadać właściwości hydrofobowe i być całkowicie paro i gazo - przepuszczalne. W praktyce konserwatorskiej stosuje się w tej chwili z powodzeniem farby silikonowe lub silikatowe. Te rodzaje farb dają powierzchnię estetycznie bardzo zbliżoną do naturalnych wapiennych powłok 10

malarskich. Pod względem technologicznym posiadają własności dyfuzyjne, utrudniają jednocześnie wnikanie wody opadowej, a co za tym idzie szkodliwych związków chemicznych, pozwalając na odparowywanie wilgoci ze struktury murów.. Przeprowadzone badania stratygraficzne nie ujawniły istnienia oryginalnej, pierwotnej kolorystyki, lecz warstwy narzutu i warstwy barwne z końca XX wieku. W tej sytuacji postanowiono powtórzyć kolorystykę zastosowaną w trakcie remontu elewacji frontowej budynku. Dyspozycja kolorystyczna przedstawiona w części graficznej na rysunkach nr 20-28. Dograne kolory : elementy wystroju i podziały architektonicznych nr 31337 - tło ściany nr 03986 - cokół i boniowania nr 02626 Kolory dobrano z katalogu firmy STO Powłoki zabezpieczyć przed graffiti w partii przyziemia od strony ulicy np. Remmers Funcosil Graffiti-Schutz Należy uwzględnić zróżnicowanie siły krycia powłok malarskich w zależności od detalu. Przy dekoracjach rzeźbiarskich zaleca się użycie farb laserunkowych uczytelniających fakturę i formę detalu np Remmers, Keim, Kabe,Sto Przed przystąpieniem do malowania należy wykonać próbki kolorystyczne tj. pomalować fragment ściany o wym. ok. 1,0 x 1,0 m, w dobrze oświetlonym miejscu i przedstawić do zatwierdzenia przez projektanta i nadzór konserwatorski. Należy oczyścić z rdzy kraty, zabezpieczyć je antykorozyjnie i pomalować dwukrotnie farbą ftalową lub chlorokauczukową na kolor biały np. LOWINGRAF f-my Polifarb Łódź Również oczyścić z rdzy i zabezpieczyć antykorozyjnie oraz pomalować należy kotwy mocujące instalację odgromową w kolorze elewacji. Podobnie postąpić z drobnymi elementami metalowymi znajdującymi się na elewacji (kątowniki wbudowane w elewację, kratki wentylacyjne itp.). 5.8. Roboty towarzyszące 5.8.1. demontaż urządzeń klimatyzacyjnych, opraw oświetleniowych, zawieszonych na zewnątrz budynku. Wszystkie klimatyzatory oraz oprawy wraz z instalacjami należy zdemontować. Rurki z kablami elektrycznymi zasilające urządzenia klimatyzacyjne, rurociągi freonowe, rurociągi odprowadzające skropliny należy również zdemontować. Jeżeli Klimatyzatory będą przeniesione np. do studzienek lub do wyodrębnionego miejsca poza budynkiem i zaistnieje konieczność poprowadzenia instalacji je zasilające po ścianie budynku należy poprowadzić je pod tynkiem. Instalacje oświetleniowa należy zamontować na ziemi lub na słupach. Niedopuszczalny jest, po wykonaniu remontu elewacji, montaż opraw oświetleniowych, klimatyzatorów banerów czy też innych elementów obcych. 5.8.2. Uporządkowanie instalacji elektrycznej i telekomunikacyjnej Przed pracami remontowymi należy dokonać przeglądu technicznego wszystkich kabli instalacji elektrycznej i telekomunikacyjnej wiszących swobodnie na powierzchni ścian i na detalach architektonicznych. Kable zasilane, które nie można umieścić wewnątrz budynku należy uporządkować i poprowadzić w rurkach pod tynkami. Bruzdy do ułożenia rurek należy wyciąć w tynkach elektronarzędziami a następnie wyreperować według przyjętej technologii. 5.8.3. Zabezpieczenie przeciw ptakom Na wszystkich wysuniętych elementach wystroju (lub innych miejscach uzasadnionych) należy 11

zamontować system ochrony przeciw ptactwu np Ecopic. 5.8.4. Instalacja odgromowa Należy wykonać przegląd i naprawę instalacji odgromowej. 5.8.5. Opaska wokół budynku Należy wykonać wymianę betonowych i asfaltowych opasek na nowe z zachowaniem spadku i podziałów dylatacyjnych. Projektuje się wykonanie nowych opasek z kostki granitowej łupanej 10-14 w kolorze szarym, układanej na warstwie zagęszczonego piasku i ograniczonych opornikiem granitowym. 6. INFORMACJA DOTYCZĄCA BIOZ Przedmiotem opracowania jest informacja dotycząca bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dla robót przy wykonaniu remontu elewacji budynku zabytkowego Informacja opracowana zgodnie z wymaganiami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 23czerwca 2003r (Dz.U. Nr 120, poz.1126). A. Zakres robót oraz kolejność realizacji: 1. Przygotowanie terenu budowy, wraz z zabezpieczeniem terenu. 2. wykonanie projektowanych prac budowlanych 3.demontaż rusztowań i uporządkowanie terenu W ramach przedmiotowej inwestycji przewiduje się następujące etapy jej realizacji: - przygotowanie frontu robót i zabezpieczenie terenu prac - montaż rusztowań - wykonanie prac budowlano- remontowych - demontaż rusztowań B. Określenie przewidywanych zagrożeń podczas realizacji robót budowlanych Zagrożenie dla bezpieczeństwa i zdrowia ludzi może stanowić: - montaż i demontaż rusztowań - prace prowadzone na wysokościach Dlatego też niezbędne jest prowadzenie robót pod nadzorem uprawnionego kierownika budowy z koniecznością przestrzegania przepisów BHP C. Instruktaż pracowników przed przystąpieniem do realizacji inwestycji Prowadzenie instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót opisanych w pkt. B należy do obowiązków kierownika budowy i powinno być potwierdzone wpisem do dziennika budowy. Pracownicy do prac montażowych instalacje powinni mieć zaliczone przeszkolenie i doświadczenie przy montażu na wcześniej prowadzonych budowach, jak również potwierdzone uprawnienia jeżeli taki są wymagane. Wszyscy pracownicy powinni być przeszkoleni w zakresie BHP. D. Wskazanie środków technicznych do zapobiegania wypadkom. Plan BIOZ powinien być opracowany zgodnie z wytycznymi zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 23czerwca 2003r (Dz.U. Nr 120, poz.1126). Plan BIOZ powinien zawierać : - określenie sprzętu ogólnodostępnego (rusztowań), sposób jego użytkowania, montażu i kontroli 12

- określenie sprzętu i zabezpieczeń indywidualnych pracowników pracujących przy pracach niebezpiecznych - informacje dotyczące rozmieszczenia środków p.pożarowych, oraz informacje dotyczącą adresu właściwego terenowego Nadzoru Budowlanego, Służby Zdrowia, Policji, a także zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia. E. Środki techniczne i organizacyjne zapobiegające niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych. - ogrodzenie obszaru prac przed osobami postronnymi - rusztowania powinny być systemowe, posiadające atest, montowane zgodnie z instrukcją producenta i sprawdzone przed rozpoczęciem na nich prac. - stosować robocze wyposażenie ochronne (odzież,rękawice, kaski, okulary ochronne, osłony spawalnicze itd.) - na tablicy budowy należy umieścić numery telefonów do Straży Pożarnej, Policji, Pogotowia Ratunkowego - na terenie budowy należy umieścić w miejscu łatwo dostępnym i oznakowanym miejscu apteczkę z podstawowymi środkami i lekami 6. UWAGI KOŃCOWE - Całość prac objętych niniejszym opracowaniem należy powierzyć fachowcom z doświadczeniem w pracy w obiektach zabytkowych, nadzór nad pracami pełnić musi osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia konserwatorskie. Należy prowadzić ciągłą dokumentację fotograficzną, rysunkowa i opisową zgodnie z odnośnymi zasadami. - Wszelkie odstępstwa od niniejszego opracowania należy zgłaszać do Nadzoru Autorskiego. - Przy pracach remontowych z zastosowaniem technologii opisanej wyżej wymagana jest bezwzględny reżim temperaturowy i wilgotnościowy. W związku z tym prace mogą być prowadzone przy temperaturze powyżej +4 C. Spadek temperatury poniżej -2 C musi spowodować przerwanie prac. Prace prowadzone bez przestrzegania reżimów temperaturowych i wilgotnościowych przyczyniają się do bardzo szybkiego procesu zniszczeń elewacji. Tynki zakładane w niewłaściwej temperaturze mogą ulec spękaniu i wykruszeniu. - Remont konserwatorski wiąże się również z przestrzeganiem właściwego czasu wiązania poszczególnych warstw. Tynki będące uzupełnieniem zniszczeń muszą być zakładane warstwowo a każda warstwa grubości kilku mm wiąże, co najmniej 24 godziny. Przyspieszenie tych procesów wiąże się z możliwością odspojenia napraw i efektów podobnych do tych, jakie już widzimy na elewacji. - Nie dopuszcza się prowadzenia prac w warunkach niezgodnych z kartami technicznymi produktów. - Prace powinny być przeprowadzone kompleksowo bez możliwości wyłączenia któregokolwiek z elementów. - Nie dopuszcza się użycia do prac malarskich farb akrylowych, które uszczelniają powierzchnię i nie są trwałe kolorystycznie. - W trakcie prac prowadzić dokumentacje konserwatorską. Uwagi ogólne. 6.1 Prace przy remoncie elewacji należy wykonać zgodnie z projektem budowlanym, a wszelkie zmiany muszą uzyskać zgodę projektanta. 6.2 Z niniejszą dokumentacją musi się zapoznać Wykonawca Robót i Inspektor Nadzoru Budowlanego 6.3 Całość prac należy wykonać zgodnie z normami i przepisami pod kontrolą uprawnionych osób. 13

6.4 Wszystkie materiały i montowane wyposażenie techniczne musi posiadać niezbędne aprobaty techniczne, certyfikaty zgodne z polskimi normami i wymagane atesty higieniczne. 6.5 Po zakończeniu etapów prac należy przeprowadzić niezbędne próby i pomiary. 6.6 Prace podlegające zakryciu należy zgłaszać do odbioru. 6.7 Podczas prac należy sporządzić dokumentację po wykonawczą i opracować protokoły zdawczo - odbiorcze 6.8 Roboty należy prowadzić zgodnie z przepisami BHP OŚWIADCZENIE Zgodnie z art. 20 ust.4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 Prawo Budowlane - tekst jednolity (Dz. U. nr. 207 poz. 2016) z późniejszymi zmianami. Oświadczam że projekt budowlany remontu elewacji od alei Solidarności i ogrodu w budynku Pałacu Paca w Warszawie przy ulicy Miodowej 15 inwestor : Ministerstwo Zdrowia przy ulicy Miodowej 15 w Warszawie, został sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz wiedzy technicznej, OPRACOWALI : MGR INŻ. ARCH. PIOTR KRAWIEC INŻ. ARCH. CZESŁAW OSKROBA UPR. BUD. NR 2248/63 10 Czerwca 2012r 14

Załącznik fotograficzny: elewacja A od ul. Miodowej część elewacja A pęknięcie murów przy bramie n mały dziedziniec okrągły elewacja A od trasy W- Z dziedziniec gospodarczy elewacja A uszkodzenie partii cokołowej i zamontowane klimatyzatory. elewacja A- widoczne zawilgocenia i uszkodzenia tynku elewacja B część 1 elewacja B część 2 Elewacja B widoczne zawilgocenia tynku i jego uszkodzenia, oraz ubytki Elewacja B widoczne zawilgocenia tynku i jego uszkodzenia, oraz ubytki elewacja C Elewacja B i C. Detal arch. opracowany w narzucie całkowite i częściowe ubytki. Spurchlona, łuszcząca się i wypłukana powierzchnia powłok malarskich. Obróbki blacharskie w złym statnie technicznym. Wadliwy styk dolnej partii cokołu z posadzką. Zawilgocenia i zagrzybienia. elewacja C ubytki i zarysowania detalu, gzymsów i tynków. elewacja B wadliwy styk partii cokołowej z opaską - chodnikiem 15