Oprac. A. Maj Scenariusz zajęć zintegrowanych dla klasy III Realizacja projektu edukacyjnego Park Krajobrazowy Dolina Ciemięgi BLOK TEMATYCZNY: Dolina rzeki Ciemięgi. TEMAT DNIA: Wędrówka nad rzeką. Cel główny: Zapoznanie z przebiegiem i walorami ścieżki przyrodniczo krajobrazowej w dolinie rzeki Ciemięgi. Zapis w dzienniku: Ciche czytanie tekstu geograficzno - przyrodniczego na temat przebiegu trasy ścieżki przyrodniczo krajobrazowej doliną rzeki Ciemięgi. Gromadzenie istotnych informacji o kolejnych odcinkach trasy w oparciu o czytany tekst i postawione pytania. Bogacenie słownika o wyrazy związane z poznawanym krajobrazem. Obliczenia praktyczne związane ze skalą na podstawie mapy okolicy. Przygotowanie zabaw integracyjnych na wycieczkę. Zagadnienia programowe: v Zdawanie sprawy z treści czytanego tekstu po jednorazowym przeczytaniu. v Wyszukiwanie w tekście fragmentów na określony temat. v Wyjaśnianie niezrozumiałych wyrazów i precyzowanie ich znaczenia. v Parki Narodowe, rezerwaty, pomniki przyrody. v Bezpieczny wypoczynek nad rzeką. v Proste obliczenia związane ze skalą. v Zasady bezpieczeństwa i organizacji zajęć ruchowych na świeżym powietrzu. Cele szczegółowe: Uczeń 1. Czyta cicho i ze zrozumieniem; 2. Zna i podziwia walory krajobrazowe, przyrodnicze i historyczne parku krajobrazowego Dolina Ciemięgi, rozumie potrzebę ochrony przyrody; 3. Zna i posługuje się słownictwem specyficznym dla omawianych cech krajobrazu, posługuje się słownikiem; 4. Dokonuje obliczeń związanych ze skalą; 5. Zna zabawy integracyjne do wykorzystania w terenie i rozumie potrzebę aktywnego i bezpiecznego wypoczynku. 1
Metody pracy: - Praca z tekstem (ciche czytanie), - Aktywizujące: definicje obszarów chronionych, krzyżówka, rozsypanka wyrazowa, układ pytań, tekst z lukami, instrukcje do zabaw na wycieczce; - Czytanie mapy; - Praktyczne obliczenia związane ze skalą na mapie; Formy pracy: zbiorowa jednolita, zespołowa zróżnicowana, indywidualna jednolita i zróżnicowana; Typ zajęć: Zajęcia poświęcone opanowaniu nowego materiału a także utrwaleniu wiadomości na temat walorów chronionego krajobrazu;. Pomoce dydaktyczne: Teksty do czytania z opisem ścieżki przyrodniczej; krzyżówka; zestawy pytań; rozsypanka wyrazowa; zdanie z lukami; karty pracy matematyczna oraz karty pracy zajęć nad rzeką; mapa zwiedzanej okolicy; opisy zabaw; ilustracja Doliny Ciemięgi; ankieta ewaluacyjna. Literatura: 1. D. Urban Walory florystyczne i faunistyczne zlewni Ciemięgi 2. J. Teodorowicz Czerpińska Wartości kulturowe na obszarze zlewni Ciemięgi 3. A.Kowalik Przebieg trasy ścieżki przyrodniczo-krajobrazowej z komentarzem merytorycznym (chętnie udostępnię). 4. Dolina Ciemięgi ścieżka dydaktyczna, Internet Dolina. 5. Obszary chronionego krajobrazu woj. lubelskiego Dolina Ciemięgi (Lubelska Fundacja Ochrony Środowiska Naturalnego) PRZEBIEG ZAJĘĆ: 1. Ciche czytanie przez uczniów definicji i dobieranie do nich odpowiednich nazw obszarów chronionych. - park narodowy - rezerwat przyrody - pomnik przyrody - park krajobrazowy 2
2. Rozwiązanie krzyżówki - uczniowie otrzymują podręczny słownik z wyjaśnieniem znaczenia haseł krzyżówki. KRZYŻÓWKA - hasła 1.Wklęsła forma terenu o wydłużonym kształcie. 2.Procesy powodujące żłobienie i rozcinanie powierzchni skorupy ziemskiej przez wody, lodowce, wiatr 3.Drobnoziarnista, luźna skała osadowa zbudowana głównie z ziarna kwarcu. 4. I 5. Forma ukształtowania powierzchni Ziemi przypominająca wąwóz. 6. Budowla służąca do spiętrzania wody przegradzająca rzekę w poprzek koryta. 7. Czasowe zatrzymanie wody opadowej. 8. I 9. E 10. M 11. I 12. Występujący na podmokłych terenach, nadrzeczny las liściasty. 13. G 14. I rozwiązanie: DOLINA CIEMIĘGI n - l proponuje wycieczkę pieszą w rejon Parku Krajobrazowego Dolina Ciemięgi (rozwiązania haseł napisane na kartonikach). 3. Zaprezentowanie ilustracji przedstawiającej krajobraz nad rzeką. Opis ilustracji. 4. Indywidualne ciche czytanie tekstu - ogólnego opisu ścieżki przyrodniczej; - przygotowanie informacji na temat doliny rzeki Ciemięgi ; - udzielanie odpowiedzi na pytania praca w zespołach zróżnicowana. 6. Ciche czytanie i przygotowanie prezentacji pięciu kolejnych przystanków wycieczki w oparciu o opisy praca zespołowa zróżnicowana. - zestawy pytań (praca w zespołach) - karta pracy zajęć nad rzeką. - tekst z lukami - wyszukiwanie w tekście fragmentów będących odpowiedziami na podane pytania. 3
6.Ułożenie zdania z rozsypanki wyrazowej będącego odpowiedzią na pytanie (Jak zakończy się wycieczka?) WYCIECZKA ZAKOŃCZY SIĘ PRZY KOŚCIELE OGNISKIEM Z PIECZENIEM KIEŁBASEK ORAZ WSPÓLNĄ ZABAWĄ. 7. Obliczanie długości odcinków zwiedzanej trasy zadania związane ze skalą karta matematyczna. 8.Przygotowanie w zespołach zabaw integracyjnych na wycieczkę na podstawie ich opisów. 9. Wypełnienie ankiety ewaluacyjnej. Przeczytaj pytania i podkreśl wybraną przez Ciebie odpowiedź. Na odwrocie ankiety, przy pomocy słoneczka oceń swoją pracę na lekcji (minka uśmiechnięta, prosta, smutna). 10.Praca domowa: Przygotuj propozycję regulaminu zachowania się na wycieczce do parku krajobrazowego Dolina Ciemięgi. PRZEBIEG TRASY ŚCIEŻKI PRZYRODNICZO KRAJOBRAZOWEJ - DOLINA RZEKI CIEMIĘGI 1. Jakim rodzajem ochrony objęty jest obszar Doliny Ciemięgi? 2. W jakiej odległości od Lublina znajduje się? 3. Co jest głównym obiektem ochrony tego obszaru i dlaczego? 4. Gdzie jest położona ścieżka przyrodniczo krajobrazowa? 5. Gdzie rozpoczyna się i gdzie kończy trasa ścieżki? 6. Jaka jest długość trasy? 7. Ile czasu zajmuje przejście całej ścieżki? 4
8. Co mogą poznać uczniowie podczas wędrówki doliną rzeki Ciemięgi? PRZYSTANEK NR 1 - RZEKA CIEMIĘGA 1. Dopływem jakiej rzeki jest Ciemięga? 2. Jaką długość ma rzeka? 3. Jaki odcinek rzeki odwiedzimy? 4. Jakiej czystości są wody rzeki? 5. Przez co zasilane są wody rzeki? 6. Jak wyglądają brzegi rzeki? 7. Jakie zwierzęta możemy tam spotkać? PRZYSTANEK NR 2 ŁĘG WIERZBOWO - OLCHOWY 1. Jakie drzewa rosną (dominują) nad rzeką? 2. Jakie krzewy tworzą podszyt? 3. Jakie rośliny zielne można tam spotkać? 4. Jakie gatunki ptaków zamieszkują te tereny? PRZYSTANEK NR 3 SZTUCZNY ZBIORNIK DYS I MŁYN 1. Jaką powierzchnię i jaka głębokość ma sztuczny zbiornik DYS? 2. W jakim celu zbudowano zbiornik? 3. Ile podobnych zbiorników zaprojektowano w Dolinie Ciemięgi? 4. Co znajduje się naprzeciwko zbiornika? 5. Kiedy powstał młyn i czyją jest własnością? PRZYSTANEK NR 4 GŁĘBOCZNICA 5
1. Do czego podobna jest głębocznica lessowa i co ma udział w jej tworzeniu? 2. Jaką głębokość ma głębocznica i jak wygląda? Głębocznica ma...ściany, które pozbawione są... Na dnie głębocznicy jest najczęściej... PRZYSTANEK NR 5 - KOŚCIÓŁ 1. Z którego roku pochodzi kościół i jaki to wiek? 2. Co znajdowało się wcześniej na miejscu obecnego kościoła? 3. Kiedy kościół przebudowano? 4. Co świadczy o tym, że kościół pełnił funkcję obronną? 5. Z którego wieku pochodzi cmentarz i czyje nagrobki znajdują się na nim? POMNIK PRZYRODY Podkreśl w tekście odpowiedzi na pytania 1. Co rośnie na terenie plebanii? 2. Jaką ochroną objęta jest lipa? 3. Co uznaje się za pomnik przyrody? 4. Na czym polega ochrona pomników przyrody? 5. Opis wyglądu lipy. 6
Ankieta Przeczytaj pytania i podkreśl wybraną przez Ciebie odpowiedź. 1.Czy po tych zajęciach masz ochotę wziąć udział w wycieczce pieszej doliną rzeki Ciemięgi? Chcę bardzo chcę nie chcę 2. Czy Twoim zdaniem dzisiejsze zajęcia pomogą lepiej poznać zwiedzaną okolicę? Tak nie nie wiem 3. Czy zajęcia były ciekawe? (Zaznacz kółkiem odpowiednią ocenę) 1 2 3 4 5 6 7