Scenariusz zajęć dla 4-latków Autor: Monika Zatorska Obszar podstawy programowej: 14. Kształtowanie gotowości do nauki pisania i czytania. Grupa wiekowa: 4-latki Blok tematyczny: Świat książek Temat: Zaczarowany świat książek. Cele operacyjne: Dziecko: tworzy własną książeczkę samodzielnie lub z pomocą nauczyciela; uczestniczy w zabawach rozwijających sprawność manualną; rozumie, na czym polega praca pisarza; wie, co potrzebne jest pisarzowi w pracy. Wykaz nabywanych umiejętności (ujętych w podstawie programowej, jako osiągnięcia dziecka kończącego przedszkole): Dziecko: dysponuje sprawnością rąk i koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania, nauki pisania; interesuje się czytaniem oraz pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania; rozumie sens informacji podanych w postaci uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli; interesuje się książkami. Treści kształcenia: rozwijanie myślenia przyczynowo - skutkowego; działania twórcze (tworzenie własnej książeczki, ozdabianie karty tytułowej według własnego pomysłu); usprawnianie motoryki małej przez udział w zabawie paluszkowej i zajęciach plastycznych; próby przedstawiania znaczeń w formie symboli (np. dom symbol kwadratu z trójkątem, jako daszkiem); wzbogacanie zasobu słownictwa oraz rozwijanie mowy (bogacenie słownictwa czynnego, wyraźne mówienie).
Opis sposobu realizacji: Lp. Część dnia aktywności dziecka I. Zajęcia poranne Przebieg zajęć 1.Schodzenie się dzieci, przywitanie, zabawy swobodne w kącikach zainteresowań. 2. Nienapisana książka: zainteresowanie dzieci tematyką zajęć. Uwagi o realizacji, warunki pobudzające aktywność dziecka W wybranym miejscu sali nauczyciel (N) stawia skrzynię skarbów. Zainteresowane dzieci podchodzą i zadają pytania, co może znajdować się w skrzyni; wywiązuje się swobodna rozmowa. Dzieci wspólnie z N otwierają wieko i znajdują w skrzyni książkę, która ma niezapisane kartki (książkę przygotowuje wcześniej N: łączy kartkę, która posłuży jako tytułowa oraz jeszcze trzy białe kartki, tworząc w ten sposób książeczkę). W skrzyni znajdują się także wycięte sylwety: postaci chłopca i dziewczynki, las oraz dom (załączniki nr 1, 2, 3, 4), a także maskotka piesek. N może wydrukować po dwie takie same sylwety i podkleić taśmą dwustronną, aby uzyskać postać dwustronną. W środek należy włożyć kształt wycięty z tektury falistej (pomiędzy jej fakturę należy włożyć zamoczony w kleju typu wikol patyczek do szaszłyków).
II. Zajęcia dydaktyczne 1. Przygody psa Pimpusia: zaproszenie dzieci do tworzenia opowieści o przygodach chłopca i dziewczynki, którzy zostali właścicielami psa Pimpusia. Inspiracją do tworzenia historii są postaci oraz maskotka. Dzieci nadają postaciom imiona, próbują określić ich cechy, wymyślają historię, w jaki sposób piesek o imieniu Pimpuś trafił do dzieci i zaprzyjaźnił się z nimi. 2. Piszemy o przygodach psa Pimpusia: zachęcenie dzieci do napisania własnej historii na kartach książeczki. N podpowiada dzieciom, że każdy może napisać książeczkę, nawet gdy jeszcze pisać nie potrafi - zamiast zapisywać słowa, można rysować proste rysunki - symbole, które te słowa zastąpią, bądź rysować na kartkach to, co się wydarzyło. N inspiruje dziecięcą wyobraźnię naśladując głosy dzieci i Pimpusia; manipuluje sylwetami. Dzieci wypowiadają się swobodnie, N docenia wszystkie pomysły. Dzieci rozpoczynają pracę nad książeczką. Praca ta będzie kontynuowana przez kolejne dni. Historię można tworzyć, wymyślając jej dalszy ciąg. N stara się zachęcić każde dziecko, aby zechciało napisać swoją własną opowieść o przyjaźni dzieci i psa. Każde dziecko otrzymuje egzemplarz pustej książeczki stworzonej przez N poprzez spięcie kilku kartek formatu A5 z wydrukowaną stroną tytułową i miejscem na podpis autora oraz potrzebne pisarzowi akcesoria - kredki, ołówki, pisaki, itp. po zakończeniu pracy nad książeczkami N wspólnie z dziećmi organizuje wystawę prac i zaprasza rodziców do podziwiania powstałych dzieł.
III. Zajęcia popołudniowe 3. Jestem pisarzem: zabawa paluszkowa usprawnianie małej motoryki. N rozmawia z dziećmi o tym, na czym polega praca pisarza i co potrzebne jest mu w pracy. 1. Zabawy z książkami: zabawy dla dzieci szczególnie zainteresowanych tematyką i/lub dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi z wykorzystaniem multimediów: kolorowanki multimedialnej, gry typu: połącz połówki, memo oraz puzzli multimedialnych. N zachęca dzieci, aby podczas zabaw nazywały przedmioty znajdujące się na ilustracjach. Dzieci naśladują ruchy palców obydwu dłoni prezentowane przez N: Pisarz chwycił pióro w dłoń (każde dziecko kilkakrotnie zaciska wybraną dłoń i rozprostowuje). Drugą ręką podparł skroń (dzieci ruchem drugiej dłoni naśladują człowieka, który rozmyśla ). Liter rzędy zapisuje (dzieci naśladują w powietrzu czynności pisania). Nad nową książką pracuje (dzieci naśladują ruchy przewracania kartek w książce). Zabawę można powtórzyć prosząc, aby dzieci wykonywały ruchy palcami odwrotnie niż poprzednio (ręka lewa robi to, co przedtem prawa). Wykorzystanie załączników nr 5, 6, 7 i 8. Uwagi: Propozycje zawarte w scenariuszu zostały przygotowane w taki sposób, aby nauczyciel mógł dostosować czas realizacji zajęć do możliwości dzieci w grupie oraz z zachowaniem tzw. zasady 1/5, zalecanej w części podstawy programowej dotyczącej zalecanych warunków i sposobu jej realizacji. Czas zajęć dydaktycznych w przypadku grupy dzieci 3-letnich nie powinien przekraczać 15 minut. Jeżeli niektóre dzieci pomimo upływu czasu są zainteresowane proponowanymi działaniami nie należy im przerywać tej aktywności. Dzieci, których uwaga się wyczerpała, w naturalny sposób powracają do realizacji programu własnego, czyli wybranego przez siebie rodzaju aktywności (np. zabawowej).
Metody za M. Kwiatowską (1985): Czynne: samodzielnych doświadczeń, ćwiczeń praktycznych. Słowne: rozmowy i opowiadania, objaśnienia. Percepcyjne: obserwacja i pokaz, przykład dorosłych. Formy: praca indywidualna jednolita i zróżnicowana, zbiorowa jednolita i zróżnicowana. Środki dydaktyczne: kartki zszyte w formę książeczki, materiały plastyczne do ozdobienia karty tytułowej i tworzenia własnej książeczki dla każdego dziecka, kartoniki z imionami dzieci uczestniczących w zabawie do wklejenia jako podpis autora, komputer z dostępem do Internetu oraz głośnikami, środki dydaktyczne zamieszczone na portalu Scholaris (dla nauczyciela, do wykorzystania w pracy z dzieckiem): 1. Chłopiec sylweta do wydrukowania; 2. Dziewczynka - sylweta do wydrukowania; 3. Las - sylweta do wydrukowania; 4. Dom - sylweta do wydrukowania; 5. Kolorowanka multimedialna: Pisarz przy pracy; 6. Gra multimedialna: Kolorowe książeczki; 7. Gra multimedialna memo: Przybory pisarza; 8. Puzzle multimedialne: Książeczka.