Krzysztof Karwowski ZPAS dolnoœl¹ska firma na miarê doliny krzemowej

2 Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe SPIS TREŒCI BIBLIOTEKA INFOTELA ISBN 978-83-60516-08-9 Cena 15 z³ (w tym 0% VAT) Nak³ad: 7000 egz. Wydawca: MSG MEDIA MSG Media s.c. ul. Stawowa 110 85-323 Bydgoszcz tel. (52) 325 83 10 fax (52) 373 52 43 office@msgmedia.pl www.techbox.pl Partnerzy: Krzysztof Karwowski ZPAS dolnoœl¹ska firma na miarê doliny krzemowej Roman G³az Integracja systemów alarmowych, kontroli dostêpu, CCTV, SWiN na bazie platformy softwareowar ZPAS CONTROL OVERSEE firmy ZPAS-NET Andrzej Kupiec Po pierwsze poczucie bezpieczeñstwa... Jak to siê robi w XXI wieku czyli cyfrowy monitoring wideo IP w praktyce Detekcja ruchu i analiza zdarzeñ w systemach monitoringu wizyjnego Nowa era w monitoringu CCTV IP Jacek Dr¹ kiewicz, Micha³ Hasior Systemy monitoringu w energetyce Bart³omiej Sidorczyk Czy i dlaczego op³aca siê inwestowaæ w systemy do monitorowania sieci IT 3 4 6 7 8 9 12 13 14 15 16 19 20 22 24 26 Redakcja Marek Kantowicz Janusz Fornalik DTP Czes³aw Winiecki Marketing Janusz Fornalik Arkadiusz Damrath Druk Drukarnia ABEDIK Sp. z o.o. 85-861 Bydgoszcz ul. Glinki 84 tel./fax (52) 370 07 10 info@abedik.pl www.abedik.pl System monitoringu i œledzenia 28 29 Wiêcej przestrzeni dla telekomunikacji Biometryczne systemy zabezpieczeñ Monitoring IP ACTi przyk³ad zastosowania 30 37 38 45 46 48

Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe 3 ZPAS dolnoœl¹ska firma na miarê doliny krzemowej ZPAS SA od pocz¹tku swojego istnienia (1973 r.) produkowa³ ró nego rodzaju obudowy przemys³owe. Pocz¹tkowo przedsiêbiorstwo funkcjonowa³o jako Zak³ad Doœwiadczalny wroc³awskiego IASE, nastêpnie wesz³o w sk³ad CNPAE, a po 1989 roku podjêto dzia³ania prywatyzacyjne, doprowadzaj¹c do powstania spó³ki akcyjnej pod koniec 1991 roku. Od 1 czerwca 2004 ze struktury ZPAS SA wydzielona zosta³a spó³ka ZPAS-NET, przejmuj¹c czêœæ elektryczn¹ dotychczasowej produkcji zak³adu. Wyroby produkowane w Przygórzu to metalowe obudowy s³u ¹ce do zabudowy nowoczesnych urz¹dzeñ telekomunikacyjnych, informatycznych i energetycznych. Wprowadzane nowe technologie i rozwi¹zania konstrukcyjne pozwoli³y stworzyæ jednolit¹ i kompleksow¹ ofertê ZPAS dla kszta³tuj¹cej siê dopiero nowej bran y komunikacji elektronicznej. Rozwijaæ siê szybciej ni rynek Grupa ZPAS rozwija siê ci¹gle bardzo dynamicznie i odnotowuje ci¹g³y wzrost w zakresie wyników finansowych. Nawet w poprzednich latach, kiedy mówiono o stagnacji na krajowym rynku IT, nasza firma utrzymywa³a sta³y wzrost sprzeda y na poziomie 20 proc., podczas gdy inne firmy tego sektora walczy³y o to, aby

4 Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe nie zanotowaæ spadków. Od kilku lat ci¹gle jesteœmy zaliczani do klubu Gazel Biznesu grona najbardziej dynamicznie rozwijaj¹cych siê polskich firm. O dobrej sytuacji mo e œwiadczyæ tak e Grupa ZPAS w dniu 29 czerwca 2007 r. otworzy³a nowy zak³ad produkcyjny ZPAS SA o powierzchni 10 tys. metrów kwadratowych. Obiekt zlokalizowany jest na terenie Noworudzkiego Parku Przemys³owego i jest jednym z najnowoczeœniejszych zak³adów tego typu w Europie. W hali znajduje siê zautomatyzowana linia do produkcji obudów teleinformatycznych. Dodatkowo na terenie specjalnej strefy ekonomicznej w Drogos³awiu powsta³ nowy zak³ad ZPAS-NET, w którym odbywa siê produkcja obudów zewnêtrznych. Po zakoñczeniu prac zwi¹zanych z oddaniem do u ytku nowowybudowanego budynku biurowego zostanie tam przeniesiona ca³oœæ spó³ki ZPAS-NET (na pocz¹tku paÿdziernika 2007 r.). W roku 2006 skonsolidowane przychody Grupy ZPAS wynios³y 88,9 mln z³, a w roku bie ¹cym spodziewamy siê wzrostu na poziomie 20 proc. W rankingu Computerworld TOP 200, w tabeli polskich firm produkuj¹cych sprzêt telekomunikacyjny, znaleÿliœmy siê na drugiej pozycji, a firma osi¹ga zysk netto na poziomie 9 mln z³, co sprawia, e pracownicy Grupy ZPAS mog¹ byæ zadowoleni z wyników finansowych. Widzieæ innych ZPAS jest firm¹ zaanga owan¹ w ycie spo³eczne w swoim otoczeniu i wspiera inicjatywê instytucji, organizacji i poszczególnych mieszkañców ze swojego terenu. Zak³ad wspiera bardzo wiele dzia³añ i wydarzeñ, pomagaj¹c w realizacji przedsiêwziêæ wa nych dla lokalnej spo³ecznoœci, a tak e pomagaj¹c pojedynczym sportowcom czy klubom sportowym. Ostatnio byliœmy sponsorem Dni Nowej Rudy, ale pamiêtamy te o szko³ach, przedszkolach, osobach i instytucjach, czy wydarzeniach wymagaj¹cych wsparcia. Inicjatyw¹, któr¹ oceniamy jako niezwykle potrzebn¹ dla Nowej Rudy i jej przysz³oœci, jest funkcjonowanie w mieœcie Wy szej Szko³y Biznesu i Sportu Collegium Glacense. Jesteœmy mecenasem tej uczelni, a dodatkowo studenci mog¹ zdobywaæ doœwiadczenia podczas praktyk w poszczególnych dzia³ach naszej firmy. Co siê produkuje w Przygórzu? Oferta ZPAS SA obejmuje metalowe obudowy teleinformatyczne 19 i 21 (m.in. szafy serwerowe, telekomunikacyjne, kompatybilne elektromagnetycznie i inne), obudowy energetyczne oraz obudowy w wykonaniach specjalnych. Oferta ZPAS-NET zawiera elementy okablowania strukturalnego, osprzêt telekomunikacyjny, szafy zewnêtrzne dostêpowe, szafy i rozdzielnice NN z wyposa eniem elektrycznym, pulpity dyspozytorskie i sterownicze, synoptyczne tablice mozaikowe, rozproszony system zdalnego nadzoru ZPAS Control Oversee. ZPAS posiada certyfikat zapewnienia jakoœci ISO 9001:2000 i certyfikat systemu zarz¹dzania œrodowiskiem ISO 14001:1996. Wiêcej informacji na temat firmy znajduje siê na stronach internetowych www.zpas.pl. K. Karwowski specjalista ds. Public Relations; rzecznik prasowy Grupy ZPAS

6 Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe Integracja systemów alarmowych, kontroli dostêpu, CCTV, SWiN na bazie platformy softwareowar ZPAS CONTROL OVERSEE firmy ZPAS-NET System alarmowy porównaæ mo na do wartownika, który stoi na stra y domu, biura lub innego obiektu, jednak w przeciwieñstwie do cz³owieka nigdy siê nie mêczy, jest zawsze czujny, nie musi spaæ i mo e chroniæ dobytek przez 24 godziny na dobê. Naturalnie, system sygnalizacji w³amania i napadu, podobnie jak wartownik, w zale noœci od sytuacji pracowaæ bêdzie inaczej. Mo na wskazaæ trzy najwa niejsze stany systemu: brak czuwania, czuwanie i alarm. Nieczuwaj¹cy system jest jak wartownik, który otrzyma³ polecenie, aby nie zwracaæ uwagi na osoby, które wchodz¹ i wychodz¹. Jeœli jednak wartownik otrzyma polecenie, aby nie wpuszcza³ na teren obiektu osób do tego nieuprawnionych, sytuacja ulegnie zmianie. Podobnie jest z systemem alarmowym, w którym za³¹czono czuwanie. Od tej chwili zarejestrowanie na terenie obiektu obecnoœci osób wywo³a alarm. Na system alarmowy sk³ada siê szereg urz¹dzeñ elektronicznych. Aby stworzyæ najprostszy system, potrzebowaæ bêdziemy: centrali alarmowej, urz¹dzenia steruj¹cego, czujek i sygnalizatorów. Poprzez system ZPAS CONTROL OVERSEE mo na w prosty sposób zintegrowaæ wiele niezale nych systemów i stworzyæ wspóln¹ platformê programow¹ tworz¹c w ten sposób system nadrzêdny. Zabezpieczenie mo e byæ wykonane wieloma sposobami i na wielu p³aszczyznach. Czêsto montuje siê systemy kontroli dostêpu chroni¹ce przed dostêpem do nich osób niepowo³anych. Zabezpieczenie urz¹dzeñ przed nieautoryzowanymi zmianami chroni systemy, których dzia³anie czêsto wp³ywa na funkcjonowanie ca³ego przedsiêbiorstwa. Systemy zabezpieczeñ mog¹ obejmowaæ swoim zakresem równie ochronê przeciwpo arow¹, przeciww³amaniow¹ oraz utrzymanie œciœle okreœlonych warunków klimatycznych. Mog¹ tak e posiadaæ zdefiniowane algorytmy dzia³ania, celem szybkiego przeciwdzia³ania zaistnia³ej sytuacji. Obecnie na rynku jest niewiele systemów pozwalaj¹cych w kompleksowy sposób zapewniæ sta³¹ ochronê na takim poziomie. Przyk³ady wyst¹pienia zagro eñ mo na mno yæ, ale wniosek zawsze bêdzie taki sam nale y monitorowaæ, ostrzegaæ i reagowaæ na wszelkie zagro enia mog¹ce zak³óciæ wykonywanie priorytetowych zadañ w firmie czy instytucji. Grupa ZPAS, producent obudów teleinformatycznych oraz automatyki sieciowej, postanowi³a wyjœæ naprzeciw potrzebom klienta i zainwestowa³a w prace z wykorzystaniem najnowszych technologii, tworz¹c projekt pod nazw¹ ZPAS Control Oversee. Zespó³ specjalistów rozpocz¹³ prace nad urz¹dzeniami i oprogramowaniem, które ma za zadanie zabezpieczenie przed nieautoryzowanym dostêpem osób trzecich do urz¹dzeñ i pomieszczeñ, alarmowanie o sytuacjach mog¹cych spowodowaæ ich uszkodzenie oraz automatyzacjê reakcji na ich zajœcie. Id¹c wraz z postêpem, oprogramowanie umo liwia dostêp do systemu i urz¹dzeñ za poœrednictwem wiêkszoœci wykorzystywanych obecnie mediów transmisyjnych, a obs³ugiwane jest poprzez przegl¹darkê internetow¹. System ZPAS Control Oversee pozwala na szybk¹ instalacjê urz¹dzeñ oraz uruchomienie oprogramowania, umo liwiaj¹c w prosty sposób nadzór obiektu i reakcjê na zaistnia³e sytuacje alarmowe. ZPAS Control Oversee jest kompleksowym systemem nadzoru, zawieraj¹cym bogat¹ gamê urz¹-

Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe 7 dzeñ, jak i zaawansowane oprogramowania do zbierania, przetwarzania i udostêpniania informacji o nadzorowanych obiektach. Posiada mechanizmy do zarz¹dzania mediami komunikacyjnymi, urz¹dzeniami pomiarowymi i buforami danych. Wielkoœæ instalacji systemu jest dostosowana rozmiarami do nadzorowanego przez klienta obiektu. Mo e zawieraæ siê w jednym pomieszczeniu lub szafie teleinformatycznej. Mo e równie tworzyæ sieæ wielu serwerów przetwarzaj¹cych dane na zasadzie klastrowania i rozproszenia. Dostarczone do systemu dane wizualizowane s¹ w specjalnie do tego celu przygotowanym oprogramowaniu. Oprogramowanie to zawieraj¹ równie proste narzêdzia do przegl¹dania danych archiwalnych. Zaimplementowany mechanizm edycji formatek wizualizacyjnych pozwala na dowolne ich budowanie przez samego u ytkownika systemu. U ytkownik mo e wybraæ dane, które dla niego s¹ najistotniejsze, i przedstawiæ je za pomoc¹ jednej lub wielu formatek. W ten sposób nawet dane z wielu obiektów mog¹ byæ zbiorczo przedstawione na jednej formatce wizualizacyjnej, mieszcz¹cej siê na ekranie komputera. Dane mog¹ byæ równie przegl¹dane za pomoc¹ urz¹dzeñ mobilnych lub wyœwietlane na specjalnie przygotowanych tablicach synoptycznych. Nale y zauwa yæ jeszcze inny aspekt dotycz¹cy problemu monitorowania. Jak wynika z raportu firmy analitycznej IDC, przygotowanego na zlecenie Cisco Systems, w 2008 roku wyst¹pi w Polsce ponad 16-procentowy niedobór informatyków posiadaj¹cych kwalifikacje w obszarze technologii sieciowych. Wed³ug raportu, zapotrzebowanie na specjalistów od rozwi¹zañ sieciowych (np. telefonia internetowa, bezpieczeñstwo, sieci informatyczne, administracja serwerami) wyniesie w 2008 roku w Polsce 28 tys. osób. Na rynku pracy bêdzie w tym czasie 23 tys. specjalistów sieciowych. Z przytoczonego raportu wynika, i coraz czêœciej monitorowaniu bêdzie podlega³ jeszcze jeden obszar, mianowicie dostêpnoœci i jakoœci po³¹czeñ sieciowych. Czyli nie tylko samych warunków, w których dzia³a system, ale tak e parametrów jego funkcjonowania. System ZPAS Control Oversee rozwija siê nie tylko w kierunku obszarów, które nie podlega³y dotychczas procesom monitorowania, ale tak e przez dopracowywanie znanych i powszechnie u ywanych metod zbierania i przetwarzania danych. Roman G³az starszy specjalista ds. sprzeda y ZPAS-NET

8 Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe Po pierwsze poczucie bezpieczeñstwa Utrzymuj¹cy siê dynamiczny rozwój bran y IT w Polsce, i zarazem ujawniaj¹cy siê coraz bardziej brak wykwalifikowanej kadry specjalistów w tej e bran y, stwarza koniecznoœæ poszukiwania systemów wspieraj¹cych pracê administracyjn¹ i nadzorcz¹ nad obiektami teleinformatycznymi. Firma ZPAS-NET id¹c za potrzebami rynku teleinformatycznego, od wielu lat rozwija system ZPAS Control Oversee. Jest on kompleksowym systemem nadzoru, zawieraj¹cym bogat¹ gamê urz¹dzeñ, jak i zaawansowane oprogramowanie do zbierania, przetwarzania i udostêpniania informacji o nadzorowanych obiektach. Posiada mechanizmy do zarz¹dzania mediami komunikacyjnymi, urz¹dzeniami pomiarowymi i buforami danych. Wielkoœæ instalacji systemu jest dostosowana rozmiarami do nadzorowanej przez klienta sieci. Mo e zawieraæ siê w jednej serwerowni lub nawet szafie teleinformatycznej. Mo e równie tworzyæ go sieæ wielu serwerów przetwarzaj¹cych dane z wielu obiektów. Wszystko po to, aby zwiêkszyæ bezpieczeñstwo pracuj¹cych urz¹dzeñ i zapewniæ sta³¹ dostêpnoœæ us³ug. Przemyœlany sposób doboru technologii ³¹czenia urz¹dzeñ pozwoli³ maksymalnie uproœciæ proces instalacji urz¹dzeñ monitoruj¹cych. Urz¹dzenia mog¹ byæ w³¹czone do magistrali o dowolnej topologii za pomoc¹ z³¹cz RJ-45. Takie rozwi¹zanie pozwala zaoszczêdziæ czas na ³¹czeniu œrubowym przewodów. Magistrala komunikuje i zasila urz¹dzenia, nie ma wiêc potrzeby doprowadzenia oddzielnego zasilania. Urz¹dzenia pozwalaj¹ na monitorowanie najwa niejszych parametrów, umo liwiaj¹ tak e pod³¹-czenie urz¹dzeñ o standardowym wyjœciu dwustanowym 0-10V, 0-20 ma, 4-20 ma. Istotn¹ czêœæ systemu stanowi oprogramowanie, umo liwiaj¹ce zbieranie, przetwarzanie i wizualizacjê danych, gromadzonych przez warstwê sprzêtow¹. U ytkownik otrzymuje kompleksowy system zdalnego nadzoru, obs³ugiwany z poziomu przegl¹darki internetowej. Dziêki temu mo liwe jest monitorowanie obiektów z dowolnego miejsca na

Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe 9 œwiecie. Budowanie dowolnych wizualizacji oraz wybór tylko interesuj¹cych pomiarów, zarówno bie ¹cych, jak te archiwalnych, pozwala na dostosowanie ustawieñ do indywidualnych potrzeb ka dego klienta, ³¹cz¹cego siê zdalnie. System posiada rozbudowany mechanizm obs³ugi alarmów. Stan, w którym zaistnia³a sytuacja alarmowa, identyfikowany jest z dowolnym, zdefiniowanym pomiarem oraz umieszczony w predefiniowanej grupie alarmów, co w konsekwencji przy wyst¹pieniu alarmu na wielu czujnikach spowoduje wygenerowanie tylko jednego alarmu. Mechanizm kontroli dostêpu rozdziela uprawnienia u ytkowników zarówno pod wzglêdem pe³nionej w systemie roli, jak te pod wzglêdem dostêpu do monitorowanych obiektów. Dane archiwalne mo na przegl¹daæ za pomoc¹ zestawieñ tabelarycznych i wykresów. Wszystkie dane z systemu mo na wydrukowaæ. Do dodatkowych zalet systemu nale y brak licencjonowania liczby u ytkowników, korzystaj¹cych z systemu. Dostarczone do systemu dane wizualizowane s¹ w specjalnie do tego celu przygotowanych panelach operatorskich. Panele te zawieraj¹ równie proste narzêdzia do przegl¹dania danych archiwalnych. Zaimplementowany mechanizm edycji formatek wizualizacyjnych pozwala na dowolne ich budowanie przez samego u ytkownika systemu. U ytkownik mo e wybraæ dane, które dla niego s¹ najistotniejsze i przedstawiæ je za pomoc¹ jednej lub wielu formatek. W ten sposób nawet dane z wielu obiektów mog¹ byæ zbiorczo przedstawione na jednej formatce wizualizacyjnej. Na rysunku obok przedstawiony jest przyk³adowy widok okna z alarmami zg³oszonymi do systemu. Komunikaty alarmowe mog¹ byæ zaznaczane przez u ytkowników systemu jako obs³u one i uzupe³niane notatkami. Jeœli uwa acie Pañstwo temat za interesuj¹cy, zapraszamy do odwiedzenia naszych stron internetowych http://www.oversee.zpas.net. Znajduj¹ siê na nich dok³adne informacje dotycz¹ce oprogramowania i urz¹dzeñ, które mog¹ znaleÿæ zastosowanie w szeroko rozumianym monitoringu. Andrzej Kupiec kierownik dzia³u wsparcia technicznego i rozwoju systemów IT ZPAS-NET

12 Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe Jak to siê robi w XXI wieku czyli cyfrowy monitoring wideo IP w praktyce Specjaliœci z bran y IP prognozuj¹, e w ci¹gu najbli szych 5 lat systemy sieciowe bêd¹ stanowi³y oko³o 60 proc. rynku, natomiast systemy analogowe obejm¹ ci¹gle malej¹c¹, 40-procentow¹ czêœæ. Rynek ju siê ukierunkowa³ na urz¹dzenia sieciowe. W zapomnienie odchodz¹ czasy, kiedy monitory przekazywa³y zniekszta³cony i zamazany obraz z kamer analogowych, a systemy monitoringu s³u y³y tylko celom ochrony. Nowoczesne rozwi¹zania w dziedzinie bezpieczeñstwa wizyjnego to przede wszystkim ogromne mo liwoœci integracji z innymi systemami, a tak e, coraz czêœciej, narzêdzie dostarczaj¹ce danych do analizy dla mened erów i dzia³ów marketingu. Jakich danych? To proste. W placówkach handlowych dziêki obserwacji sprzedawców mo emy sprawdziæ skutecznoœæ szkoleñ, sposób traktowania klientów, dyscyplinê pracy i wiele innych. Instaluj¹c dodatkowe, ju istniej¹ce na polskim rynku, oprogramowanie skontrolujemy samych klientów w jaki sposób poruszaj¹ siê po sklepie, w jakich porach, co przyci¹ga ich uwagê itd. Jednak nie nale y kojarzyæ monitoringu tylko z typowymi firmami. Dziœ znajduje on zastosowanie w ró - norodnych instalacjach, np. w monitoringu miejskim. O ile w du ych miastach Polski zd¹ yliœmy siê przyzwyczaiæ do obecnoœci kamer na ulicach, o tyle kamery w œrodkach publicznego transportu wci¹ s¹ dla nas doœæ obce. Wydaje siê jednak, e tylko kwesti¹ czasu jest rozpowszechnienie siê takich wdro- eñ, jak np. w komunikacji miejskiej w Sztokholmie. Firma Axis Communications zainstalowa³a w tamtejszym metrze, autobusach i poci¹gach ponad 15.000 kamer, które nie tylko obserwuj¹ pasa erów, ale te mog¹ reagowaæ na niew³aœciwe zachowania w ich otoczeniu. W Sztokholmie zastosowano inteligentny system, który automatycznie powiadamia odpowiedni¹ osobê o naruszeniach, np. próbie zniszczenia kamery, wtargniêciu do zakazanej strefy itd. W tym miejscu warto wskazaæ na inne mo liwoœci integracji systemów IP, m.in. z systemami przeciwpo arowymi, kontroli dostêpu, sygnalizacji napadu i w³amania oraz wieloma innymi wykorzystuj¹cymi protoko³y sieciowe. Ciekawy przyk³ad to wdro enie systemu monitoringu w jednym z moskiewskich szpitali, gdzie sieciowe kamery Axis zosta³y zainstalowane we wszystkich oddzia³ach, jak równie na korytarzach, przy wejœciach, w pobli u wind, na klatkach schodowych i na parkingu. Kamery œledz¹ce pacjentów na oddzia³ach po³¹czono z monitorem w pokoju pielêgniarek. Dziêki temu, gdy tylko pacjent wzywa pomocy, pielêgniarka automatycznie dostaje obraz z odpowiedniej kamery i od razu widzi, co dzieje siê z potrzebuj¹c¹ osob¹. A to wszystko dziêki prostym urz¹dzeniom detekcji ruchu i dÿwiêku. Nie ulega w¹tpliwoœci, e pierwszym krokiem do pe³nego wykorzystania potencja³u cyfrowego monitoringu jest dobór odpowiedniego sprzêtu. S³awomir Szlufik, kierownik Zespo³u ds. Wideo IP w firmie

Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe 13 Softex Data, poleca sprzêt firmy Axis: Axis Communications to firma z ogromnym doœwiadczeniem. Ich sprzêt to coœ wiêcej ni gwarancja wysokiej jakoœci i niezawodnoœci, to presti i duma z posiadania urz¹dzeñ dzia³aj¹cych bez zarzutu na ca³ym œwiecie. Rzeczywiœcie, ró norodnoœæ rozwi¹zañ Axisa robi wra enie najszybsze kamery obrotowe, PTZ, kamery Day-Night, najmniejsze kamery megapikselowe, wielofunkcyjne serwery zasilane z PoE i wiele innych. Nic dziwnego, e Axis zosta³ sklasyfikowany na 12. miejscu presti owego rankingu World s Top 50 Security Companies magazynu A&S. Ca³¹ ofertê mo na ³atwo przeœledziæ wystarczy zajrzeæ na www.kameryaxis.pl. Oczywiœcie, sam hardware nie wystarcza, potrzeba jeszcze dobrego rozpoznania potrzeb klienta, odpowiedniego projektu i fachowej instalacji. Softex Data od lat starannie dobiera partnerów, którzy dziêki indywidualnemu podejœciu do klienta dokonali w Polsce wielu udanych wdro eñ opartych na kamerach i serwerach Axis dodaje S. Szlufik. Ju dziœ mo na z ca³¹ stanowczoœci¹ powiedzieæ, e XXI wiek bêdzie nale a³ do rozwi¹zañ cyfrowych. Do lamusa odejd¹ kamery analogowe i tradycyjne postrzeganie monitoringu jako systemu wykorzystywanego tylko do ochrony. Wci¹ postêpowaæ bêdzie integracja rozwi¹zañ IP i rozszerzy siê spektrum zastosowañ systemów sieciowych. A Twoja firma? Czy posiada ju rozwi¹zania XXI wieku? Wiêcej informacji: Softex Data SA ul. Poleczki 47; 02-822 Warszawa softex@softex.com.pl tel. (+48 22) 33 11 990 www.softexdata.pl

14 Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe Detekcja ruchu i analiza zdarzeñ w systemach monitoringu wizyjnego Wobliczu coraz czêœciej zdarzaj¹cych siê napadów i kradzie y, przejawów wandalizmu i terroryzmu, bezpieczeñstwo publiczne staje siê obecnie priorytetem dla instytucji publicznych i prywatnych. Odk¹d internet zrewolucjonizowa³ sposób dzielenia siê informacjami, sieci oparte na protokole IP umo - liwiaj¹ transfer strumienia wideo wykorzystywanego do ochrony i monitoringu w sposób wygodniejszy i mniej kosztowny od tradycyjnych systemów telewizji przemys³owej. Zadaniem na dziœ jest stworzenie systemu monitoringu, który bêdzie bardziej inteligentny i wydajny ni kiedykolwiek wczeœniej. Efektywnoœæ systemów CCTV zale y g³ównie od mo liwoœci rozpoznawania i archiwizacji zagro eñ oraz wywo³ywania alarmów. Zagro eniem mo e byæ ka dy ruch lub ruch uprzednio zdefiniowany przez administratora, np. ruch tylko w okreœlonym kierunku lub obszarze. Zagro enie mo e te stanowiæ pojawienie siê niezidentyfikowanego przedmiotu na przyk³ad porzucona walizka na lotnisku lub znikniêcie jakiegoœ przedmiotu z pola widzenia kamery, na przyk³ad skradziony obraz w muzeum. Tradycyjne systemy monitorowania zbudowane w oparciu o sensory ruchu i rejestratory VCR dawa³y ograniczone mo liwoœci identyfikacji zagro eñ. Operatorzy takich systemów skazani byli na ci¹g³e obserwowanie monitorowanej przestrzeni, a tak e na identyfikacjê fa³szywych alarmów. Przegl¹danie zarchiwizowanych obrazów na taœmach wideo by³o czasoch³onne i uci¹ liwe. Pojawienie siê rejestratorów cyfrowych DVR u³atwi³o dostêp do zarchiwizowanych danych. Odszukanie w³aœciwego nagrania nie by³o ju takie pracoch³onne dziêki ró nym funkcjom wyszukiwania. Nagrania jednak by³y wci¹ obarczone du ¹ liczb¹ fa³szywych alarmów wywo³anych przez ruch drzew, szum deszczu czy drgania samej kamery. Tradycyjne systemy detekcji zagro eñ tylko wykrywa³y ruch, nie analizuj¹c jego charakteru, w zwi¹zku z czym ka dy ruch by³ identyfikowany jako zagro enie. Du a liczba fa³szywych alarmów powodowa³a, e odszukanie w³aœciwego nagrania wci¹ wymaga³o ogromnego zaanga owania operatora. W systemach monitoringu w ca³oœci opartych na protokole IP wszystkie urz¹dzenia systemu s¹ cyfrowe. Równoczeœnie proces detekcji zagro eñ przeniós³ siê z urz¹dzenia nagrywaj¹cego lub z dedykowanego urz¹dzenia detekcji ruchu do kamery wyposa onej w procesor. Rola, jak¹ pe³ni¹ od tego czasu urz¹dzenia do archiwizacji, sprowadza siê g³ównie do zarz¹dzania plikami i filtrowania danych. Systemy monitoringu wideo wykorzystuj¹ ró ne techniki detekcji zdarzeñ, aby ta obarczona by³a jak najmniejszym b³êdem. Tradycyjnie sensory ruchu wskazywa³y tylko, czy obraz ma byæ nagrany czy nie i ewentualnie wysy³a³y sygna³ dÿwiêkowy do operatora. Ostatnie 5 lat to rozwój zaawansowanych technik detekcji i analizy zdarzeñ, które same podejmuj¹ coraz wiêcej decyzji bez udzia³u operatora. Kolejnym etapem rozwoju wykrywania i analizy zdarzeñ jest platforma technologiczna Sony DEPA (Distributed Enhanced Processing Architecture), która sprawia, e system monitoringu IP staje siê bardziej inteligentny, wydajny i wra liwy. DEPA umo liwia wdro enie takiego systemu bez obci¹ ania istniej¹cej infrastruktury IT. Platforma sk³ada siê z dwóch podstawowych komponentów: inteligentnych kamer Sony oraz wielokrotnie nagradzanego oprogramowania RealShot Manager. DEPA to nastêpny krok w ewolucji systemów monitoringu opartych na protokole IP. Najpierw Sony wprowadzi³o na rynek inteligentne kamery, teraz uzupe³nia swoj¹ ofertê o wszechstronn¹ platformê technologiczn¹, która stanowi podporê dla szybkiego i proaktywnego systemu monitoringu wizyjnego. Wiêkszoœæ systemów detekcji i analizy zdarzeñ jest implementowana centralnie na serwerze. W przypadku systemu DEPA przewa aj¹ca liczba etapów wstêpnej obróbki danych przebiega w kamerze. Dziêki temu obci¹ enie aplikacji i infrastruktury ulega znacznemu zmniejszeniu. Rozwi¹zanie to minimalizuje równie wymagania dotycz¹ce przechowywania danych. Obróbka obrazów wykonywana jest w ramach kamer, a nie na serwerze centralnym, co powoduje, e tylko rzeczywiste zdarzenia s¹ zapisy-

Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe 15 wane. Poniewa systemy oparte na platformie DEPA wykorzystuj¹ mniej zasobów, wyszukiwanie materia³ów wideo odbywa siê szybciej i zachowana jest ich wysoka jakoœæ. Zwykle urz¹dzenia analizuj¹ce zdarzenia wymagaj¹ kosztownej dedykowanej jednostki, przy czym ka da taka jednostka mo e wspieraæ tylko kilka kamer. W przypadku DEPA ca³a analiza odbywa siê na poziomie kamery, wiêc takie urz¹dzenia s¹ zupe³nie zbêdne. Dotychczasowe techniki detekcji zdarzeñ by³y niedoskona³e. Choæ doskonale wykrywa³y ka dy najmniejszy ruch, to jednak analiza zdarzenia zale a³a zawsze od operatora. Du a liczba fa³szywych alarmów w rozbudowanych systemach oraz analiza ka dego z nich wykracza³a poza mo liwoœci nawet najlepiej wyszkolonego cz³owieka. Badania wykazuj¹, e nawet do 50 proc. zdarzeñ jest niepoprawnie interpretowanych przez operatora, który ci¹gle obserwuje obraz jednoczeœnie z kilku kamer. Obecnie wiêkszoœæ systemów detekcji zdarzeñ tylko informuje o pojawiaj¹cym siê zdarzeniu, nie podejmuj¹c jego analizy. Inteligentna analiza zdarzeñ DEPA nie tylko informuje, ale równie analizuje ka - de zdarzenie oraz sugeruje operatorowi w³aœciw¹ reakcjê lub tylko powiadamia o wydarzeniach nale- ¹cych do zakwalifikowanych wczeœniej klas alarmów. System reaguje w zdefiniowany wczeœniej sposób, np. powiadamiaj¹c odpowiednie s³u by. Funkcja Intelligent Motion Detection (inteligentne wykrywanie ruchu) pozwala zminimalizowaæ liczbê fa³szywych alarmów wywo³ywanych przez dÿwiêki otoczenia (np. szum liœci). W przypadku zat³oczonych obszarów, takich jak muzea czy sklepy, tradycyjna detekcja nie znajduje zastosowania, poniewa ruch wywo³ywany przez odwiedzaj¹cych je ludzi nie powinien generowaæ alarmów. DEPA pozwala na analizê obiektów. Ruch obiektu w polu widzenia mo e byæ zabroniony tylko w okreœlonym kierunku (np. na autostradzie) wtedy ka dy prawid³owo poruszaj¹cy siê obiekt pozostaje zignorowany, a tylko ruch w nieprawid³owym kierunku jest interpretowany jako zdarzenie niepo ¹dane. Funkcja Intelligent Object Detection pozwala wykrywaæ pozostawione lub usuniête obiekty. Kamery DEPA analizuj¹c ka d¹ klatkê obrazu alarmuj¹ w momencie znikniêcia sta³ego przedmiotu. Podobnie pojawienie siê niezidentyfikowanego przedmiotu pozostaj¹cego nieruchomo w okreœlonym przedziale czasowym zostanie zinterpretowane jako zagro enie. Funkcja ta jest szczególnie przydatna na dworcach i lotniskach w obliczu zagro enia atakami terrorystycznymi. Inteligentny system potrafi zliczaæ znajduj¹ce siê w polu widzenia obiekty oraz alarmowaæ, kiedy ich liczba przekroczy wskazan¹ liczbê, np. wysy³aj¹c komunikaty dÿwiêkowe. Inteligentna detekcja ruchu w kamerach SONY Podstawowym elementem systemu w architekturze DEPA s¹ inteligentne kamery Sony. Urz¹dzenia aktywnie wykrywaj¹ indywidualne zagro enia i wspó³pracuj¹ z oprogramowaniem, które je interpretuje. Kamery mog¹ na przyk³ad niezale nie rozpoznawaæ elementy wizualne œwiadcz¹ce o potencjalnym zagro eniu, takie jak porzucone pakunki. S¹ te w stanie wykrywaæ podejrzany ruch, który móg³by zostaæ zignorowany przez ludzkie oko. Kamery Sony s¹ tak wyrafinowane, e zauwa ¹ ró nicê pomiêdzy przemieszczaj¹cym siê cz³owiekiem a bezpiecznym elementem t³a, takim jak poruszaj¹ce siê na wietrze drzewo czy fontanna. SNC-CS-50P SNC-RX550P Ponadto kamery IP przejmuj¹ czêœæ obróbki danych, co pozwala unikn¹æ przesy³ania i przechowywania ogromnej liczby plików wideo na serwerach. Real- Shot Manager 4.0 to ³atwe w obs³udze oprogramowanie, które analizuje i ocenia obrazy z inteligentnych kamer. Poprzez zaalarmowanie operatora i wskazanie mu widocznego zagro enia w ramce wideo RealShot Manager oferuje coœ wiêcej ni system bezpieczeñstwa dostarcza proaktywne wykrywanie zagro eñ. Autoryzowanym dystrybutorem rozwi¹zañ SONY na rynku polskim jest firma Veracomp SA. Wiêcej na www.veracomp.pl/sony.

16 Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe Nowa era w monitoringu CCTV IP Gwa³towny rozwój telewizji u ytkowej spowodowa³, e u ytkownicy systemów instalowanych kilka lat temu powinni zastanowiæ siê nad mo liwoœciami ich pilnej modernizacji. Unowoczeœnienie systemów, czêsto niewielkim kosztem, spowoduje wzrost funkcjonalnoœci oraz bezpieczeñstwa i ograniczy liczbê zatrudnionych przy obs³udze systemu. Telewizja u ytkowa w sieciach IP Historycznie mo na wyznaczyæ trzy etapy rozwoju CCTV: CCTV analogowa; CCTV z cyfrowym zapisem na HDD; CCTV w sieciach IP. Instalacje analogowe nie s¹ ju budowane, jednak wystêpuj¹ jeszcze w wielu obiektach. Ze wzglêdu na wysokie koszty zapisu na taœmach magnetowidowych, niemo liwoœæ wprowadzenia programowego wsparcia dla obs³ugi, drogie i skomplikowane systemy sterowania kamerami, niemo liwoœæ przesy³ania sygna³u poza obiekt takie instalacje ze wzglêdów ekonomicznych powinny byæ bezwarunkowo zmodernizowane. Instalacje z cyfrowym zapisem na HDD s¹ sposobem na stosunkowo tani¹ modernizacjê istniej¹cych instalacji analogowych i jednoczeœnie najpopularniejszymi budowanymi obecnie systemami. Wymiana magnetowidu na rejestrator cyfrowy stwarza nowe mo liwoœci. Sygna³ wizyjny podlega digitalizacji w rejestratorze, w tej formie jest zapisywany na dyskach komputerowych. Architektura instalacji z cyfrowym zapisem sygna³ analogowy musi zostaæ doprowadzony osobnym przewodem do rejestratora: k³opot przy rozbudowie, zmianie konfiguracji, ograniczone mo liwoœci sterowania Cyfrowa wersja sygna³u pozwala na wprowadzenie analizy obrazu za pomoc¹ programów komputerowych powoduje to, e du a czêœæ zadañ obs³ugi mo e byæ wykonywana automatycznie. Mo liwoœci wsparcia obs³ugi przez programy komputerowe zawarte w Cyfrowych Systemach Rejestracji (DVR Digital Video Recorder) s¹ stale rozwijane i ka dy miesi¹c przynosi nowe rozwi¹zania. Wœród najpopularniejszych mo liwoœci programowego wsparcia nale y wymieniæ: detekcjê ruchu, œledzenie obiektów, rejestracjê zdarzeñ przedalarmowych, zliczanie obiektów, analizê obiektów porzuconych itd. Poniewa rejestratory cyfrowe praktycznie s¹ specjalizowanymi komputerami, szerokie s¹ mo liwoœci programowania sekwencji po zaistnieniu zdarzeñ alarmowych, pocz¹wszy od prostego w³¹czenia syren alarmowych poprzez telefoniczne lub mailowe przekazanie informacji, zrzutów ekranowych, skoñczywszy np. na blokadach zamków. Istotne jest równie, e sygna³ z rejestratora w postaci cyfrowej da siê transmitowaæ na nieograniczony dystans, a funkcjami rejestratora mo na w prosty sposób sterowaæ poprzez sieæ. Jednak mimo wymienionych zalet instalacji z cyfrowym zapisem, dla nowo budowanych instalacji nale y rozwa yæ mo liwoœæ wykonania jej w najnowszej technologii telewizji u ytkowej, czyli CCTV IP. CCTV w sieciach IP to technologia dla nowo budowanych instalacji. O ile w ma³ych, lokalnych systemach monitoringu jeszcze przez d³ugi czas bêd¹ budowane systemy oparte na cyfrowym zapisie na HDD, o tyle w du ych systemach, w obiektach rozproszonych, w budynkach o nowoczesnej strukturze instalacji teletechnicznych nale y budowaæ instalacje monitoringu w technologii CCTV IP. Zastosowanie monitoringu w oparciu o sieci IP daje ogromne mo liwoœci budowania du ych i rozleg³ych instalacji. Przyk³adem mo liwoœci jest ogólnoœwiatowa sieæ monitoringu firmy Cisco, która integruje 296 obiektów monitorowanych, rozproszonych w 60 krajach. W ramach tej instalacji pracuje 2661 kamer. W takiej formule zbiorczy monitoring np. stacji benzynowych czy ujêæ wody na terenie jednego regionu nie wydaje siê niczym skomplikowanym. Ze wzglêdu na prostotê budowy i najwiêksze mo liwoœci zast¹pienia personelu przez wsparcie programowe, takie systemy warto budowaæ ju dla kilku kamer,

Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe 17 maj¹c na uwadze, e w przeci¹gu 2-3 lat tego typu instalacje stan¹ siê standardem. Architektura budowy sieci instalacji monitorigu IP jest identyczna jak zwyk³ych sieci informatycznych. Urz¹dzenia do obróbki sygna³u wizyjnego posiadaj¹ w³asne adresy IP. Mo na wykorzystywaæ analogowe fragmenty instalacji, np. kamery, œciany monitorów poprzez zastosowanie konwerterów sygna³u analog/cyfra zwanych webserwerami, a w odwrotn¹ stronê dekoderów. Rejestracja sygna³u mo e nastêpowaæ w tradycyjnych DVR (lokalnie), jak i w rejestratorach sygna³u strumieniowego (zdalnie). Nale y jednak pamiêtaæ, e ze wzglêdu na brak standardów generalnie przy budowie sieci nale y korzystaæ z urz¹dzeñ jednego producenta wtedy bêdziemy mieli gwarancjê poprawnoœci dzia³ania systemu. Kamera IP Podstawowym i nowym elementem w takich instalacjach jest kamera IP, bêd¹ca w zaawansowanych przypadkach specjalizowanym komputerem. Kamera IP to kamera, któr¹ mo na przy³¹czyæ bezpoœrednio do sieci LAN lub do sieci bezprzewodowej poprzez z³¹cze FE 10/100 Mbps (RJ45). W kamerze IP nastêpuje digitalizacja sygna³u wideo; szalenie istotna jest moc obliczeniowa wbudowanego w ni¹ procesora, poniewa od tego zale y jakoœæ obrazu przesy³anego w sieci, a przez to funkcjonalnoœæ instalacji. Porównuj¹c ceny nale y sprawdziæ liczby klatek przesy³anych oraz ich rozdzielczoœæ. Rozdzielczoœæ QCIF CIF VGA Full D1 Rozmiary obrazu (w systemie PAL) 176x144 352x288 640x480 720x576 Ilustracja pracy instalacji CCTV w sieci IP z wykorzystaniem istniej¹cych urz¹dzeñ analogowych. Kolor czerwony analogowa czêœæ instalacji CCTV, kolor niebieski cyfrowa czêœæ instalacji. 1 kamera analogowa; 2 zespó³ kamer analogowych; 3 webserwer jednokana³owy; 4 kamera IP; 5 webserwer czterokana³owy; 6 obrotowa kamera IP; 7 dekoder cyfra/analog; 8 dekoder wielokana³owy cyfra/analog; 9 sieciowy rejestrator strumieniowy (NDVR); 10 monitor cyfrowy; 11 monitor analogowy; 12 œciana monitorów analogowych. Kamera, która ma wydajnoœæ 25 klatek/s w rozdzielczoœci QCIF, mo e pracowaæ tylko w ma³o odpowiedzialnych systemach, w przeciwieñstwie do kamery o parametrach 25 klatek/s w rozdzielczoœci Full D1 Produkty firmy Sony ciesz¹ siê renom¹ na rynku profesjonalnych instalacji. Podstawowe cechy kamery IP mo na przeœledziæ na przyk³adzie kamery SNC RZ25P z serii IPELA tej firmy. Jak ilustruje rysunek, budowa sieci jest prosta, ³atwa jest jej rozbudowa now¹ kamerê mo na pod³¹czyæ w dowolnym miejscu, poprzez jej unikalny adres mo liwe jest jej sterowanie z dowolnego miejsca, a udostêpnianie obrazów mo e byæ w prosty sposób konfigurowane. Na przyk³ad, czêœæ obrazów w instalacji monitoringu zak³adu mo e byæ udostêpniana dozorowi technicznemu i s³u yæ nadzorowi produkcji, natomiast inne obrazy z sieci mog¹ byæ dostêpne s³u bie ochrony, najistotniejsze obrazy mo na na bie ¹co udostêpniaæ np. policji. Kamera SNC RZ25P Ipela firmy Sony

18 Monitoring i nowoczesne systemy alarmowe Kamera SNC RZ25P digitalizuje, a nastêpnie kompresuje obraz w standardzie JPEG: 25 kl/s (rozdzielczoœæ 320x240) lub w MPEG-4 18 kl/s (rozdzielczoœæ 640x480). Podstawowe parametry: g³owica szybkoobrotowa, obrót w poziomie 340 stopni, obrót w pionie 180 stopni; definiowanie presetów i tras; obiektyw moto-zoom 216-krotny (zoom optyczny 18-krotny, zoom cyfrowy 12-krotny); mo liwoœæ prze³¹czania czu³oœci, przystosowanie siê automatycznie do zmieniaj¹cych siê warunków oœwietlenia funkcja dzieñ/noc ; dwukierunkowa transmisja sygna³u audio; funkcje alarmowe: detekcja ruchu (wideo i audio), z³¹cze alarmowe, pre/post-alarm; rozbudowane funkcje sieciowe: adaptacyjna kontrola generowanych klatek, jednoczesny dostêp dla wielu u ytkowników, obs³uga standardu multicast, ograniczenie dostêpu do kamery (filtrowanie adresów IP), wbudowany serwer www zapewnia mo liwoœæ konfiguracji i natychmiastowego podgl¹du obrazu w standardowej graficznej przegl¹darce www. Oprogramowanie centrum monitoringu Real- Shot Manager Sony jest aplikacj¹ umo liwiaj¹c¹ zbudowanie profesjonalnej instalacji monitoringu zapewniaj¹cej ca³kowit¹ kontrolê nad kamerami i przekazywanym obrazem. Przechowywane archiwa mog¹ byæ przeszukiwane po znacznikach daty, alarmach oraz dodanych komentarzach. Intuicyjny interfejs zapewnia szybki dostêp do kamery/archiwum, dziêki mo liwoœci pod³o enia przestrzennej mapy monitorowanego obiektu jako t³a aplikacji ³atwo siê zorientowaæ w lokalizacji ka dej z kamer. Do najistotniejszych funkcji RealShot Manager nale ¹: 3 tryby pracy: serwer, kontroler serwerów oraz darmowy viewer; ogromne mo liwoœci planowania interfejsów dziêki konfigurowalnym warstwom, np. podgl¹d wszystkich nadzorowanych budynków > pojedynczego budynku > piêtra > pokoju, itp.; programowe wykrywanie ruchu (niezale nie od kamer) oraz nagrywanie; wsparcie dla sygna³u audio; wygodna obs³uga dziêki konfigurowalnemu rozplanowaniu monitorowanych kamer; import mapy przestrzennej monitorowanego obiektu; zarz¹dzanie sygnalizacj¹ alarmow¹; integracja z innymi systemami poprzez Application Programming Interface (API). Mo liwe jest zwiêkszenie funkcjonalnoœci poprzez: dodanie modu³u WI-FI (transmisja bezprzewodowa); dodanie obudowy zewnêtrznej. Istotnym elementem projektowania CCTV IP jest mo liwoœæ skorzystania z programowego wsparcia personelu obs³uguj¹cego centrum monitoringu. Wa- ne jest, aby oprogramowanie mog³o byæ rozwijane wraz z nowymi funkcjami instalacji. Oprogramowanie stanowi silne wsparcie dla CCTV IP zrzut z ekranu RealShot Mo liwoœci funkcji zoom kamery SNC RZ25P Ipela Monitoring obiektów rozproszonych Szybki rozwój instalacji CCTV IP bêdzie, w du ej mierze, zwi¹zany z korzyœciami, jakie te systemy nios¹ w monitoringu obiektów rozproszonych. W tradycyjnych systemach centrum monitoringu by³o zwi¹zane z obiektem. W przypadku ma³ych instalacji stany alarmowe zdarzaj¹ siê rzadko, problematyczne jest wiêc utrzymywanie personelu, jednak jego brak powoduje, e system w przypadku alarmu nie stanowi odpowiedniego zabezpieczenia.