PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE W GIMNAZJUM Podstawa prawna do opracowania Przedmiotowego Systemu Oceniania: - Rozporządzenie MEN z dnia 30.04.2007r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów w szkołach publicznych z późniejszymi zmianami. - Statut Szkoły. - Wewnątrzszkolny System Oceniania. - Podstawa programowa do nauczania wiedzy o społeczeństwie w gimnazjum, Nauczanie wiedzy o społeczeństwie odbywa się według: programu nauczania ogólnego Dziś i Jutro wydawnictwa Nowa Era autorstwa Teresy Kowalewskiej, oraz programu nauczania wiedzy o społeczeństwie KOSS wydawnictwa CEO CIVITAS autorstwa Alicji Pacewicz, Tomasza Merty i Sylwii Żmijewskiej-Kwiręg. Wykorzystujemy podręczniki: kl. I Iwona Janicka, Aleksandra Kucia, Tomasz Maćkowski, Dziś i Jutro, wiedza o społeczeństwie podręcznik z ćwiczeniami dla klas I-III gimnazjum. Część 1. kl. II Alicja Pacewicz i Tomasz Merta, Wiedza o społeczeństwie w Gimnazjum. KOSS. Podręcznik i ćwiczenia. Część 1 i Część 2. kl. III Alicja Pacewicz i Tomasz Merta, Wiedza o społeczeństwie w Gimnazjum. KOSS. Podręcznik i ćwiczenia. Część 2. Wiedza o społeczeństwie jest przedmiotem o charakterze interdyscyplinarnym, którego celem jest przygotowanie uczniów do świadomego życia w społeczeństwie. Ze względu na specyfikę problematyki, ocena z wiedzy o społeczeństwie uwzględnia przede wszystkim aktywność ucznia. Oceniając, nauczyciel pod uwagę szczególnie: a) aktywne uczenie się poprzez działanie, a więc nabycie umiejętności w zakresie systematycznego doskonalenia swoich umiejętności, zdobywania informacji z różnych źródeł, komunikowania i współpracy z innymi, b) wiedzę merytoryczną, na którą składają się: - wiedza obejmująca przyczyny, przebieg, skutki wydarzeń, faktów i zjawisk dotyczących społeczeństwa obywatelskiego oraz umiejętności zagadnień politycznych, społecznych i gospodarczych, - znajomość i rozumienie pojęć związanych z poruszaną problematyką oraz prawidłowe posługiwanie się nimi, - rozumienie przeciwstawnych interpretacji wydarzeń i umiejętność formułowania własnych opinii, sądów, ocen oraz ich uzasadnienie, - umiejętność prowadzenia dyskusji oraz komunikowania się z otoczeniem, - samodzielność w interpretacji źródeł oraz umiejętność ich dobierania własnej wypowiedzi, podczas formułowania wniosków, uogólnień i syntez, c) postawę, czyli aktywność na lekcjach, przestrzeganie zasad współistnienia w społeczności szkolnej, chęć zdobywania wiedzy i rozwijania swoich zainteresowań, Narzędzia pomiaru osiągnięć uczniów: 1
- Odpowiedzi ustne. Uczeń ma obowiązek być przygotowany na każdej lekcji do udzielenia odpowiedzi ustnych, poza sytuacjami określonymi w Wewnątrzszkolnym Systemie Oceniania. Obejmują one 2 ostatnie jednostki lekcyjne, z wyjątkiem zapowiedzianych 1- tygodniowym wyprzedzeniem lekcji powtórzeniowych i utrwalających (mogących obejmować szerszy zakres materiału). Jedną z form ocenianej wypowiedzi ustnej może być prasówka. Za odpowiedź będzie można uzyskać ocenę uzależnioną od prezentowanej przez ucznia wiedzy i umiejętności. Oceny z odpowiedzi ustnych nie podlegają poprawie. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji ( np ) z częstotliwością uzgodnioną na początku roku szkolnego z nauczycielem, (z wyjątkiem zapowiedzianych lekcji powtórzeniowych i utrwalających). Kryteria oceny odpowiedzi ustnej: - umiejętność zanalizowania tematu, - sformułowana głównej myśli, - logiczne uzasadnienie własnego stanowiska, - umiejętność selekcjonowania materiału - fakty mieszczące się w programie, - fakty wykraczające poza program, - umiejętność formułowania wniosków - synteza i ocena, - styl wystąpienia - samodzielność i płynność wypowiedzi, - bogate słownictwo. Uczeń może otrzymać ocenę celującą za dojrzałość i samodzielność wypowiedzi ustnej oraz umiejętności autoprezentacyjne. - Sprawdziany. W ciągu roku szkolnego przewiduje się minimum 2 większe prace pisemne. Sprawdzian pisemny jest zapowiadany z minimum 1-tygodniowym wyprzedzeniem. Praca niesamodzielna jest oceniana na ocenę niedostateczną. Jeśli sprawdzian nie odbył się w przewidzianym terminie z przyczyn niezależnych od nauczyciela (uroczystości szkolne, choroba, itp.) sprawdzian zostaje przeniesiony automatycznie na najbliższą lekcję bez dodatkowej zapowiedzi. Uczeń ma prawo do poprawy pracy klasowej (sprawdzianu) ocenionej na ocenę niedostateczną w ciągu dwóch tygodni od wystawienia oceny. Termin poprawy ustala nauczyciel. Przy ocenianiu prac pisemnych stosuje się procentowy wskaźnik przeliczenia punktacji pracy pisemnej na daną ocenę, który przedstawia nauczyciel przed sprawdzianem. Każdy sprawdzian zawiera zadanie pozwalające wykazać się uczniowi aspirującemu do uzyskania oceny celującej. Skala ocen może wyglądać następująco: 98-100% - celujący 94-97% - bardzo dobry + 89-93 - bardzo dobry 85-88% - dobry + 73-84% - dobry 67-72% - dostateczny + 50-66% - dostateczny 44-49% - dopuszczający + 35-43% - dopuszczający Mniej niż 35% - niedostateczny Dla uczniów o obniżonych wymaganiach ustala się dolny próg na ocenę dopuszczającą: 30%. 2
- Kartkówki. Kartkówki mogą być niezapowiedziane przez nauczyciela. Na kartkówce należy spodziewać się kilku pytań dotyczących materiału z dwu ostatnich lekcji. Kartkówka trwa nie dłużej niż 15 min. Praca niesamodzielna jest oceniana na ocenę niedostateczną. - Prace domowe w tym referaty. Za pracę domową będzie można uzyskać ocenę, lub + i - w zależności od stopnia jej merytorycznej poprawności. Zebranie w sumie pięciu + jest równoznaczne z uzyskaniem oceny bardzo dobrej, a pięciu - oceny niedostatecznej. Za brak pracy domowej uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną z wyjątkiem przypadków gdy uczeń był nieobecny dłuższy okres czasu na zajęciach szkolnych w wyniku przyczyn od niego niezależnych (choroba, ważne sprawy rodzinne itp.) i zgłosił swoją sytuację nauczycielowi przed lekcją. Jednakże po uzgodnieniu z nauczycielem musi do najbliższej lekcji uzupełnić braki. Oceny z prac domowych nie podlegają poprawie. Oceniane są następujące obszary: - poprawność merytoryczna, - kompletność pracy, - oryginalność pisemnej wypowiedzi, - samodzielność pracy pisemnej, - Przy referatach grupowych wkład pracy poszczególnych członków zespołu. - Prace długoterminowe projekty. Oceniana będzie poprawność merytoryczna i estetyczna przygotowanego projektu, oraz wkład pracy poszczególnych członków zespołu w kolejne fazy realizacji projektu. Przy ustaleniu oceny brane są także pod uwagę: sposób zaplanowania i umiejętność prezentacji wyników, oryginalność i pomysłowość oraz możliwości ucznia. - Aktywność. Za aktywność na lekcji można uzyskać + i - lub ocenę, w zależności od stopnia znajomości wiedzy oraz prezentowanych umiejętności, przy czym zebranie w sumie pięciu + jest równoznaczne z otrzymaniem oceny bardzo dobrej, a pięciu - oceny niedostatecznej. - Prace praktyczne. Za wykonanie pracy praktycznej (np. prezentacja multimedialna, teczka tematyczna, referat, okolicznościowa gazetka, itp.) uczeń może uzyskać ocenę lub + w zależności od zaprezentowanej wiedzy i umiejętności, przy czym zebranie w sumie pięciu + jest równoznaczne z uzyskaniem oceny bardzo dobrej. Za brak pracy praktycznej uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną - z wyjątkiem przypadków, gdy uczeń był nieobecny dłuższy okres czasu na zajęciach szkolnych w wyniku przyczyn od niego niezależnych (choroba, ważne sprawy rodzinne itp.) i zgłosił swoją sytuację nauczycielowi przed lekcją. - Zeszyt przedmiotowy. Uczeń ma obowiązek uzupełniania zeszytu na bieżąco, przy czym przewiduje się możliwość sprawdzenia i ocenienia zeszytu pod kątem kompletności wykonywanych zadań, wykonanych notatek, estetyki, poprawności gramatycznej i ortograficznej. - Praca w grupie. Ocenie podlegają: - wyczerpanie zagadnienia przez zespół, -poprawność merytoryczna, -wkład własny w opracowanie tematu, -oryginalność użytych metod i środków, -warstwa ikonograficzna, -umiejętność prezentacji na forum klasy. 3
Udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. Za udział w konkursach dotyczących zagadnień poruszanych na lekcjach wiedzy o społeczeństwie można uzyskać ocenę, lub + w zależności od odniesionych sukcesów, przy czym zebranie w sumie pięciu + jest równoznaczne z otrzymaniem oceny bardzo dobrej. Udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych nie jest dla ucznia obowiązkowy. Jest dodatkowo uzależniony od uzyskania zgody na start od rodzica lub opiekuna prawnego ucznia. Informacje o postępach ucznia w nauce zapisuje się w dzienniku lekcyjnym. Prace pisemne, kartkówki, referaty i samodzielne prace uczniów są gromadzone przez nauczyciela przez jeden rok szkolny. Uzyskane informacje o postępach uczniów przekazywane są im samym i ich rodzicom. Wymagania na poszczególne oceny w klasyfikacji śródrocznej i rocznej: Spełnienie wymagań z poziomu wyższego uwarunkowane jest spełnieniem wymagań niższych, co oznacza, że ubiegając się o kolejną, wyższą ocenę, uczeń musi mieć opanowane również zagadnienia przyporządkowane ocenie niższej (zgodnie ze schematem). Ocena niedostateczna : Postawa ucznia na zajęciach jest bierna i nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi odtworzyć fragmentarycznej wiedzy. Nie umie lub nie chce wykonywać najprostszych poleceń, nie potrafi zaprezentować podstawowych wiadomości. Poza tym uczeń wykazuje się brakiem systematyczności i chęci do nauki. Nie podejmuje prób uzupełnienia braków, lub próby takie podejmowane są zbyt późno. Nie odrabia zadań domowych. Przychodzi nieprzygotowany do zajęć (brak zeszytu, podręcznika) co uniemożliwia mu uczestnictwo w lekcji. Ocenę tę uzyskuje uczeń, który nie spełnia wymogów otrzymania oceny dopuszczający. Ocena dopuszczająca : Uczeń posiada poważne braki w wiedzy. Przy pomocy nauczyciela potrafi wykonywać proste zadania wymagające zastosowania podstawowych wiadomości. Wystąpienia ucznia na forum klasy sprawiają mu duże trudności, ale potrafi konstruować krótkie, kilkuzdaniowe 4
wypowiedzi. Uczeń w trakcie zajęć lekcyjnych nie jest aktywny. Prowadzi zeszyt przedmiotowy. Ocena dostateczna : Uczeń opanował podstawowe elementy wiadomości programowych pozwalające mu na rozumienie najważniejszych wymagań przewidzianych programem dla danej klasy. Zna niektóre wydarzenia i postaci z omawianych wydarzeń społecznych i gospodarczych. Potrafi wykonywać proste zadania i korzystać z podstawowych źródeł informacji. Jego wypowiedzi nie zawierają większych błędów merytorycznych. Jego aktywność na lekcjach WOS-u jest zauważalna. Uczeń prowadzi zeszyt przedmiotowy i systematycznie odrabia zadania domowe. Ocena dobra : Uczeń opanował materiał programowy w stopniu dobrym - w zakresie wiedzy może posiadać niewielkie braki. Zna najważniejsze zagadnienia i postacie omawianej problematyki społecznej, politycznej i gospodarczej. Potrafi korzystać ze wszystkich poznanych na lekcji źródeł informacji. Poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych. uczeń podejmuje próby dokonywania ocen pewnych zjawisk politycznych i gospodarczych. Na większości zajęć jest aktywny i wykazuje zainteresowanie omawianą problematyką. Uczeń prowadzi zeszyt przedmiotowy i systematycznie odrabia zadania domowe. Ocena bardzo dobra : Uczeń opanował pełny zakres wiadomości przewidziany programem dla danej klasy, szczególnie jeśli chodzi o wykonywanie sprawdzianów pisemnych. Posiada wiedzę na temat życia społecznego, politycznego i gospodarczego własnego regionu w stopniu bardzo dobrym. Samodzielnie rozwiązuje postawione przez nauczyciela problemy i zadania, posługując się nabytymi umiejętnościami. Potrafi poprawnie rozumować w kategoriach przyczynowo-skutkowych, wykorzystując przy tym wiedzę nabytą na innych przedmiotach pokrewnych. Uczeń biegle operuje poznaną wiedzą i pojęciami. Uczeń logicznie kojarzy fakty i zagadnienia. Potrafi wysnuć prawidłowe wnioski i oceny. W wypowiedziach ustnych posługuje się bogatym słownictwem i udziela wyczerpujących odpowiedzi pod względem merytorycznym. Uczeń potrafi publicznie formułować opinie na każdy temat związany z lekcjami WOS-u. Uczeń prowadzi zeszyt przedmiotowy i systematycznie odrabia zadania domowe. Ocena celująca : Uczeń wziął udział w Olimpiadzie przedmiotowej minimum szczebla regionalnego. Uczeń posiada wiedzę znacznie wykraczającą poza zakres materiału programowego danej klasy (dodatkową wiedzę nabył na podstawie różnych źródeł: literatury popularnonaukowej, artykułów prasowych, Internetu i in.), co przejawia się szczególnie w rozwiązywaniu zadań dodatkowych i nieobowiązkowych na sprawdzianach pisemnych i podanych przez nauczyciela w czasie lekcji. Potrafi korzystać z różnych źródeł informacji. Zna dzieje własnego regionu w sferze życia gospodarczego, politycznego i społecznego wykraczające poza materiał poznany na lekcji. Uczeń potrafi wiązać nabytą wiedzę i umiejętności z innymi dziedzinami nauki, umie bronić w sposób logiczny swojego zdania na dany temat. Jego postawa na lekcjach WOS-u jest zawsze aktywna, uczeń wykazuje ciągłą chęć do współpracy z nauczycielem. Wyraża samodzielny, analityczny stosunek do określonych zagadnień społecznych i gospodarczych. Dodatkowym argumentem za przyznaniem oceny celującej jest uczestnictwo w zajęciach pozalekcyjnych o tematyce związanej z nauczanymi treściami Wiedzy o społeczeństwie. Uczeń z własnej inicjatywy podejmuje i wykonuje zadania o 5
charakterze ponadprogramowym. Uczeń prowadzi zeszyt przedmiotowy i systematycznie odrabia zadania domowe. Uczeń bierze udział w konkursach, na bieżąco interesuje się wydarzeniami politycznymi, gospodarczymi i kulturalnymi. Na początku roku szkolnego uczniowie są poinformowani przez nauczyciela przedmiotu o zakresie wymagań z WOS, obowiązujących w danym roku szkolnym (zakres wiadomości umiejętności) oraz o sposobach i zasadach oceniania z w/w przedmiotu. Ocena okresowa i roczna uwzględnia oceny cząstkowe wystawiane uczniom za wiedzę i umiejętności z form aktywności obowiązujących w danym okresie. Jest ona wynikiem obserwacji postępów ucznia w zdobywaniu wiedzy i umiejętności oraz systematyczności pracy ucznia i jego zaangażowania. O ocenie okresowej i rocznej ucznia decyduje hierarchia ważności ocen oraz terminowe wywiązywanie się z wykonywania wymaganych prac w danym okresie. W stosunku do ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się lub deficyty rozwojowe (uniemożliwiające sprostanie wymaganiom edukacyjnym wynikającym z realizowanego programu nauczania) potwierdzone pisemną opinią poradni psychologiczno - pedagogicznej lub innej upoważnionej poradni specjalistycznej, zostają obniżone wymagania edukacyjne w porozumieniu z jego rodzicami oraz pedagogiem szkolnym. Nauczyciel dostosuje wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia posiadającego opinie poradni psychologiczno- pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się. W stosunku wszystkich uczniów posiadających dysfunkcję zastosowane zostaną zasady wzmacniania poczucia własnej wartości, bezpieczeństwa, motywowania do pracy i doceniania małych sukcesów. 6