Polski rynek e-commerce 25.04.2010 1. Rynek handlu elektronicznego W 2009 roku na zakupy internetowe Polacy wydali 13,43 miliarda złotych. Oznacza to wzrost o 22% w stosunku do roku poprzedniego (w 2008 roku była to kwota 11,01 miliarda złotych, przyrost roczny +36,4%). Przypomnijmy również, że ubiegłoroczne estymacje były bardziej konserwatywne (marzec 2009) i prognozowały poziom 13 13,2 miliarda złotych (wzrost roczny poniżej 20%). W drugiej połowie roku widoczne było wyraźny wzrost obrotów, stąd w ujęciu rocznym udało się przekroczyć zachowawcze prognozy. Po raz kolejny wzrósł udział transakcji zrealizowanych za pośrednictwem aukcji internetowych (C2C, B2C), o ok. 1,45 punktu procentowego, osiągając poziom 60,31% wartości sprzedaży (8,1 mld PLN). Wzrost rok do roku w obrotach aukcji wyniósł 25%. Tym samym za pośrednictwem sklepów internetowych (B2C) wydanych na zakupy online zostało 39,69% pieniędzy, czyli 5,33 mld PLN, co oznacza wzrost roczny 17,66%. Wykres 1: wartość polskiego rynku e-commerce wg SMB, dane w mln PLN Wolniejszy wzrost jest przede wszystkim efektem stopniowego osiągania dojrzałości rynku. Spowolnienie gospodarcze przejściowo osłabiło popyt, zwłaszcza w niektórych segmentach o największym udziałe w ogóle wydatków na e-commerce (RTV, AGD, IT). W przypadku niektórych segmentów wystąpiła zwłaszcza silna korelacja z sytuacją na rynku mieszkaniowym (mniej wyposażanych po raz pierwszy mieszkań, przewaga wymiany sprzętu jako głównego motywu dokonywania zakupów, zwłaszcza telewizorów). Efekt ten nie jest jednak jednokierunkowy z jednej 1
strony recesja osłabia popyt, z drugiej - wymusza oszczędności, co oznacza zwiększenie znaczenia internetu w procesie podejmowania decyzji (poszukiwanie najlepszej oferty, presja na ceny). Przypomnijmy (raport IAB 2008) - do roku 2005 obserwowaliśmy fazę eksplozji (wzrosty powyżej 100% rocznie). W 2007 roku zakończyliśmy fazę rozwoju (wzrosty roczne > 50%). 2009 rok utrzymuje się w fazie ewolucji (ponad 20%), 2010 rok oznaczać będzie jednakowoż wejście w stabilizację (czyli wzrosty roczne poniżej 20%). Wykres 2: dynamika przyrostów rocznych (do roku poprzedniego) wg SMB Biorąc pod uwagę trudniejszą sytuację w handlu detalicznym poza siecią internetową, można się tym samym spodziewać przekroczenia przez e-commerce 2% udziału w handlu tradycyjnym (około 2,2%). Należy przy tej okazji podkreślić, że analizując poszczególne kategorie produktów, otrzymujemy wyniki o znaczącej rozpiętości. Trudno więc traktować e-commerce jako osobną, homogeniczną branżę (co często bywa medialnym uproszczeniem). Na przykład w przypadku zakupów spożywczych udział transakcji finalizowanych online nie przekracza 0.1-0.2%, podczas gdy w elektronice w niektórych grupach produktów przekracza 20%). W 2009 po raz pierwszy podjęto próbę oszacowania struktury branżowej polskiego e-commerce, co pozwala na bardziej szczegółowe analizy poszczególnych segmentów: 2
Tabela 1: źródło e-handel Polska 2009, Sklepy24.pl Wielkość sprzedaży produktów kupionych pod wpływem internetu ale poza nim wynosiła w 2009 około 26 mld PLN (w 2008 ok. 17 mld PLN, wzrost o prawie 60%), po raz kolejny ponaddwukrotnie przekraczając dynamikę przyrostów obrotów w czystym e-commerce. Należy się spodziewać dalszego znacznego wzrostu tej wartości, wraz z rosnącym zaangażowaniem tradycyjnych detalistów w przekierowywanie zainteresowania wyrażanego w internecie na zakup w fizycznych placówkach. 2. Kupujący w internecie W 2009 widać było wyraźnie zwiększone zainteresowanie internautów ofertą produktową dostępną w internecie (zarówno w sklepach jak i na aukcjach internetowych): RU 9 729 786 9 367 755-3,72% 12 682 509 35,38% Zasięg 68,80% 60,35% -12,28% 73,68% 22,09% Tabela 2: MegaPanel, PBI/Gemius (kategoria E-commerce / Sklepy + Aukcje ) Znacząco wzrosła liczba osób odwiedzających witryny e-commerce. Na szczególną uwagę zasługuje również duży wzrost zasięgu a więc przyrost odwiedzających nie jest wynikiem zwiększenia liczby internautów, zmienia się ich struktura dojrzałości (im większy staż online, tym większa skłonność do dokonywania zakupów). Wzrosty więc są pochodną przyrostu liczby internautów w latach ubiegłych. Nowi, tegoroczni internauci swoją przygodę z e-commerce rozpoczną w pełni w ciągu dwóch najbliższych lat. Szczegółowe dane w rozbiciu na sklepy i aukcje: RU 7 154 851 7 569 146 5,79% 10 243 095 35,33% PV 360 760 825 491 506 911 36,24% 592 909 960 20,63% kownika 00:33:51 00:48:04 42,00% 00:39:57-16,89% Zasięg 50,59% 48,76% -3,62% 59,51% 22,05% Tabela 3: MegaPanel, PBI/Gemius (kategoria E-commerce / Sklepy ) RU 7 795 880 8 220 882 5.45% 10 711 363 30.29% PV 3 717 170 962 4 564 755 783 22.80% 3 648 501 149-20.07% użytkownika 04:08:21 05:03:29 22.20% 04:04:04-19.58% Zasięg 55.13% 52.96% -3.94% 62.23% 17.50% Tabela 4: MegaPanel, PBI/Gemius (kategoria Aukcje ) 3
Niewątpliwie internauci robią się niecierpliwi zarówno na stronach aukcji jak i sklepów internetowych średni czas na użytkownika spadł prawie o 20%. Szczególnie duży przyrost odwiedzających strony sklepów internetowych nie przełożył się bezpośrednio na wzrost wielkości sprzedaży, mamy do czynienia z rosnącą liczbą internautów oglądaczy 3. Sklepy internetowe W momencie przygotowywania analizy (koniec kwietnia 2010) w katalogu sklepów internetowych, prowadzonym przez Sklepy24.pl, zarejestrowanych było 6 547 zweryfikowanych biznesów e- commerce. Na koniec 2008 roku w katalogu zarejestrowanych było 4 615 sklepów internetowych. Podobnie jak rok wcześniej, wrost liczby sklepów przekroczył 40%. Kategoria 2007 2008 2008 (%) wzrost 2008 do 2007 04.2010 04.2010 (%) wzrost 04.2010 do 12.2008 Dom & Ogród 492 818 17,7% 66,3% 1131 17,3% 38% Prezenty & Akcesoria 350 496 10,7% 41,7% 715 10,9% 44% Zdrowie & Uroda 343 489 10,6% 42,6% 657 10,0% 34% Odzież 297 454 9,8% 52,9% 694 10,6% 53% Foto & RTV-AGD 342 433 9,4% 26,6% 567 8,7% 31% Komputer 336 404 8,8% 20,2% 534 8,2% 32% Dziecko 250 335 7,3% 34,0% 539 8,2% 61% Sport & Turystyka 222 319 6,9% 43,7% 467 7,1% 46% Hobby 241 285 6,2% 18,3% 388 5,9% 36% Auto & Moto 171 233 5,0% 36,3% 349 5,3% 50% Książki & Multimedia 202 227 4,9% 12,4% 323 4,9% 42% Delikatesy 83 122 2,6% 47,0% 183 2,8% 50% Razem 3257 4615 100,0% 41,7% 6547 100% 42% Tabela 5: Struktura asortymentowa polskich sklepów internetowych, Sklepy24.pl, 04 10, 12 08, 12 07 Największy wzrost nastąpił w kategoriach Dziecko oraz Odzież. Mniej przedsiębiorców interesowało się branżami uważanymi za bardziej dojrzałe, jak Foto & RTV-AGD czy Komputer. 4. Podsumowanie W 2010 roku wartość transakcji zawarta za pośrednictwem sieci wzrośnie o około 17-18% w stosunku do 2009 roku, przekraczając 15,5 mld złotych. Udział e-commerce w handlu detalicznym zacznie się powoli zbliżać do 3%. Należy się spodziewać dalszego umacniania aukcji jako platformy B2C, nie tylko C2C. Postępujące rozdrobnienie sektora (większe przyrosty w liczbie nowych graczy niż wartości obrotów) spowoduje wzrost znaczenia reputacji sklepu. Recesja zwiększyła potrzebę bezpieczeństwa wśród kupujących, pewność co do transakcji. Rosnące zaś doświadczenie uczy, że nie zawsze najtaniej znaczy najlepiej. 4
5